ดุสิตธานี

[จ่าโปน]

 ขอบพระคุณครับอาจารย์ V_Mee ที่กรุณาให้ข้อมูล คิดถึงอาจารย์จัง เลยเรียนถามอาจารย์ต่อเลยครับ ผมได้ยินมาว่า อาคารบางส่วนเคลื่อนย้ายไปอยู่ทางเหนือ ไม่แน่ใจว่าจังหวัดใด แว่วๆ ว่าแพร่ หรือ ลำปาง นี่แหละครับ อยากให้อาจารย์ช่วยเล่าให้ฟังด้วยครับ

[V_Mee]

 อาคารที่ว่าเคยไปอยู่ทางเหนือนั้น  คืออาคารชุดที่ ท่าน ม.ล.ปิ่น  มาลากุล ไปตามคืนมาจากลำพูนครับ  ตามที่ท่านเล่าไว้ว่า เมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เสด็จสวรรคต  พระราชกรณียกิจต่างที่ทรงทำไว้ก็เป็นอันหยุดหมด  รวมทั้งดุสิตธานีที่พระราชวังพญาไท  ท่านผู้เป็นเจ้าของบ้านต่างๆ ก็มาขนบ้านหลังเล็กๆ ของตนกลับไป  บางส่วนซึ่งส่วนใหญ่เป็นบ้านหลวง คือ ส่วนที่เป็นพระราชวังและวังต่างๆ นั้น  เจ้าหลวงลำพูนได้ขอไปตั้งเป็นพุทธบูชาที่วัดพระธาตุหลวง คือ วัดพระธาตุหริภุญไชย  บางส่วนนำไปเก็บไว้ที่พระที่นั่งอนันตสมาคมชั้นล่าง  นอกจากนั้นยังมีบางอาคารที่ถูกสร้างถาวรไว้กับเมืองจำลองดุสิตธานี เช่น ประภาคาร ก็ถูกทิ้งให้ตากแดดตากฝนอยู่ในพื้นที่จนผุพังไปตามกาลเวลาทั้งโดยธรรมชาติและฝีมือมนุษย์  
เมื่อเตรียมการฉลองพระบรมราชสมภพครบ ๘ รอบ และ ๑๐๐ ปี เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ และ ๒๕๒๔ ท่าน หม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล จึงได้ไปตามเก็บรวบรวมมาไว้ที่อวชิราวุธานุสรณ์  และมอบให้กรมศิลปากรช่วยบูรณะซ่อมแซมจนกลับมางดงามดังเดิม  นอกจากนั้นท่านยังได้เล่าว่า อาคารบางหลังในดุสิตธานีนี้  ล้นเกล้าฯ ทรงใช้นักโทษในคดีกบฏ ร.ศ. ๑๓๐ ซึ่งถูกจองจำอยู่ในเรือนจำเป็นผู้สร้าง  จนถึงกับมีบางท่านได้กล่าวในเวลาต่อมาว่า  รู้สึกสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณและได้เรียนรู้เรื่องประชาธิปไตยจนเข้าใจถ่องแท้