พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิงวิภาวดีรังสิต

[เทาชมพู]

สิ่งละอันพันละน้อยที่นำมาลงต่อไปนี้ ไม่ได้มาจากหนังสือ แต่ดิฉันเคยรวบรวมไว้ ว่ามีอะไรบ้างที่เป็นแบบ "วิกตอเรียน" บางอย่างก็ยังเห็นกันอยู่จนถึงปัจจุบัน  เพียงแต่เรามักไม่รู้ว่ามันมีกำเนิดมาจากสมัยที่อังกฤษยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ นี่คือโซฟาแบบวิกตอเรียน  ออกแบบให้กว้าง  ถ้าผู้หญิงนุ่งกระโปรงสุ่มไก่ ใช้ผ้า 30เมตร นั่งอยู่มุมหนึ่ง กระโปรงเธอก็มีเนื้อที่พอจะแผ่ไปได้ถึงกลางโซฟา   ส่วนเจ้าหนุ่มนั่งอยู่อีกมุม

[เทาชมพู]

รองเท้าส้นสูงแบบวิกตอเรียน ประดับระบายและดอกไม้  เป็นผู้ยิ้งผู้หญิง ตามภาพลักษณ์สมัยนั้นว่าผู้หญิงจะต้องสวย อ่อนหวานและเปราะบางน่าทะนุถนอม

[เทาชมพู]

บ้านแบบวิกตอเรียน

[เทาชมพู]

ตู้หัวเตียง แบบวิกตอเรียน

[เทาชมพู]

ลูกไม้แบบวิกตอเรียน

[เทาชมพู]

เรื่องอิงประวัติศาสตร์อีกเรื่องที่แนะนำให้อ่าน ก็คือ คลั่งเพราะรัก แต่ขอเล่าเพียงสั้นๆ เป็นพระประวัติของเจ้าหญิงฮวนน่าแห่งอารากอน (สเปน) ซึ่งอภิเษกสมรสกับเจ้าชายฟิลลิปแห่งออสเตรีย  ผู้ได้สมญาว่า "รูปหล่อ" Philip the Handsome เจ้าชายก็ทรงเจ้าชู้สมกับความหล่อ   ไปมีพระสนมชื่อเคานเตสแจเมน เดอ ฟัว ซึ่งต่อมาเมื่อหลุดจากตำแหน่งพระสนมแล้ว ก็กลับมาเป็นแม่เลี้ยงของเจ้าหญิง เพราะพระเจ้าเฟอร์ดินานด์ พระบิดาเจ้าหญิง ทรงเป็นชายแก่ที่ยังกระชุ่มกระชวย   ในเรื่องก็แสดงให้เห็นความเจ้าเล่ห์มากเอาการ เมื่อฟิลลิปสิ้นพระชนม์  ความเศร้าโศกเสียใจทำให้เจ้าหญิงฮวนน่าเสียพระสติ ทรงเก็บพระศพเจ้าชายไว้ข้างพระกาย เป็นเวลาถึง 10 ปีเต็ม ประวัติศาสตร์สเปนและออสเตรียอาจไม่คุ้นหูคนไทยนัก  แต่เรื่องนี้ผู้นิพนธ์ทรงลำดับเรื่องและเล่าอย่างให้เข้าใจกันง่าย ไม่ซับซ้อน เป็นหนังสืออิงประวัติศาสตร์ที่อ่านเสาะหามาอ่านอีกเล่มหนึ่ง

[Andreas]

 This is such a beautiful way of telling us the story...

[เทาชมพู]

นอกจากเรื่องอิงประวัติศาสตร์ที่บอกรายชื่อไว้ข้างบนนี้แล้ว
พระนิพนธ์เรื่องสั้นๆตลอดจนเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยต่างๆยังมีอีกหลายเรื่องด้วยกัน
ในจำนวนนี้ มีเรื่องนักสืบหนุ่มสาวสองสามีภรรยา ชื่อ ศุกระวาร กับมาณศรี
เป็นเรื่องสืบสวนที่สนุกมากค่ะ มีหลายตอน  บททำเป็นละครวิทยุก็มี
แล้วก็มีเรื่องผี ขนาดสั้น ด้วย

มีสารคดี  ชื่อ "เรื่องตามเสด็จอเมริกา  จดหมายถึงเพื่อน จากหม่อมเจ้าวิภาวดี รังสิต 14 มิถุนายน ถึง 18 สิงหาคม พ.ศ. 2503 เล่าถึงเหตุการณ์เมื่อตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ
เมื่อครั้งเสด็จเยือนสหรัฐอเมริกาและยุโรป  พ.ศ. 2503
เป็นเรื่องที่อ่านแล้วได้ทั้งความบันเทิงและสาระ
ทรงบรรยายละเอียดลออ จนคนอ่านอาจจะรู้สึกเหมือนได้ตามขบวนเสด็จไปด้วยตนเองทีเดียว

พระบรมฉายาลักษณ์ข้างบนนี้คือสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระเจ้าโอลาฟแห่งนอร์เวย์และสมเด็จพระราชินีมาร์ธา
เป็นภาพเมื่อคราวเสด็จพระราชดำเนินเยือนสหรัฐอเมริกาและยุโรป 2503

[เทาชมพู]

นอกจากนี้ ก็คือสารคดีเรื่อง
- ตามเสด็จปากีสถาน
ทรงบันทึกพระราชกรณียกิจในพระบบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ในโอกาสที่เสด็จเยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ เมื่อ พ.ศ. 2505
- เสด็จดอย  จดหมายเหตุรายวันคราประทับภูพิงคราชนิเวศน์ เชียงใหม่ พ.ศ. 2513

ขอยกตัวอยางพระนิพนธ์บางตอนมาลงค่ะ

เสาร์ 31 มกราคม 2513
เวลา 16.30 น. ทั้งสองพระองค์เสด็จไปดอยปุยเพื่อทรงพระดำเนินขึ้นลงเขาต่างๆ แถวนั้นหนักไปกว่าเมื่อวาน    สมเด็จพระบรมราชินีนาถทรงลื่นล้ม พระชานุเป็นแผลข้างหนึ่ง   ผู้ตามเสด็จบางคน" ไม่ไหว" ต้องให้ทหารช่วยฉุดขึ้นเขาไปยังดอยหมู
เสด็จกลับที่ประทับเวลา 19.15 น.

อังคาร 3 กุมภาพันธ์ 2513
เวลา 16.30 น. เสด็จฯโดยรถพระที่นั่งไปยังดอยปุย   เสด็จทรงพระดำเนินลงเขา 6 ลูก ไปถึงเขตอำเภอแม่ริม  แล้วเสด็จฯ กลับทางเดิม  
ขึ้นถึงดอยปุย นับว่าหนักมาก  
ข้าราชบริพาบางคนไม่ได้ตามเสด็จ   มีบางคนที่ตามเสด็จลง แล้วขึ้นไม่ไหว  ต้องให้ตำรวจชายแดนใช้เชือกผูกเอวจูงขึ้น  
ท่านผู้ใหญ่บางท่านลงไปแล้วขึ้นไม่ไหวเพราะเขาชันนัก  ได้ขอร้องให้ทหารหนุ่มๆดันขึ้น   ซึ่งพอมาถึงยอดเขา ผู้ดันหอบแฮ่ก.... แต่ผู้ถูกดันสบายดี

[เทาชมพู]

 พระองค์เจ้าวิภาวดีฯ เริ่มเข้ารับราชการสนองพระเดชพระคุณในการโดยเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรทั่วประเทศ ตั้งแต่พ.ศ. 2500  
ทรงดำรงตำแหน่งเลขานุการส่วนพระองค์ในสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ  
ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้โดยเสด็จในตำแหน่งนางสนองพระโอษฐ์  ในการเสด็จพระราชดำเนินเยือนต่างประเทศ หลายประเทศด้วยกันทั้งสหรัฐอเมริกา ยุโรป เอเชียและออสเตรเลีย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงกระกรุณาโปรดเกล้าฯให้พระองค์เจ้าวิภาวดีฯ เสด็จไปปฏิบัติพระราชภารกิจแทนพระองค์ในการเยี่ยมเยียนราษฎร
ครั้งแรกที่บ้านส้อง อ.เวียงสระ สุราษฎร์ธานี
ต่อไปที่อ.พระแสง
ก็เสด็จไปด้วยพระวิริยะอุตสาหะ  ไม่ได้คำนึงถึงความลำบากในถิ่นทุรกันดาร
ตั้งพระทัยว่าจะทรงช่วยเหลือราษฎรผู้ประสบความลำบากยากแค้น  ในถิ่นที่ราชการอาจจะยังเข้าไปช่วยเหลือไม่ได้มากนัก  

ทรงเล่าถึง อ.พระแสง ไว้ในพระนิพนธ์ " เล่าเรื่องเมืองพระแสง" ว่า

"การเดินทางระยะทางเพียง 16 กิโลเมตร  จากสถานีบ้านส้องไปพระแสงนั้นทุลักทุเลมาก  ตอนแรกข้าพเจ้านั่งรถจิ๊ปบุกไปตามที่กว้างพอใช้
แต่ลื่นและเป็นหลุมเป็นบ่อทำให้กระเทือนมาก
แต่นั่งรถจิ๊ปไปได้ไม่นาน ถนนก็เละ และแคบเข้าทุกที  ข้าพเจ้าก็เลยต้องลงจากรถจิ๊ปเดินลุยโคลนไปพักใหญ่
พอค่อยหายเละ ก็ไปเกาะท้ายรถจักรยานยนต์  ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า "ฮอนด้า"คดเคี้ยวไปตามทุ่งนา ทุ่งหญ้า สวนยาง ป่าไม้
ผ่านบ้านเรือนราษฎร ข้ามขอนไม้  ในที่สุดลงไปแล่นอยู่ในลำธารก็หลายครั้ง
ทางบางตอนก็ต้องลงจากรถ เดินไปเพราะแคบมาก
หนามเกี่ยวเนื้อตัวเป็นริ้วเป็นรอย และเฉอะแฉะจนจักรยานยนต์ลื่นไปมา"

[เทาชมพู]

 เส้นทางที่ลำบากในการติดต่อกับสังคมภายนอก  ทำให้พระแสงเป็นเหมือนเมืองปิด
ทรงเล่าว่า
ในอำเภอพระแสง มีบ้านไม้ของราชการเพียง 3-4 หลัง คือที่ว่าการอำเภอซึ่งจวนจะพัง  เอียงโย้ไปทางซ้ายทั้งหลัง
สถานีตำรวจก็สภาพใกล้พังพอกัน เอียงโย้ไปทางขวา
สถานีอนามัย ใหม่กว่าเพราะสร้างเมื่อ พ.ศ. 2478 ยังคงยืนตรงพอใช้

ราษฎรมีฐานะยากจน  แทบไม่เคยติดต่อกับคนนอกหมู่บ้าน  
ข้าราชการไม่มีบ้านพัก  ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ไม่เคยไปตรวจงาน
ความทุรกันดารของพระแสงเป็นที่พูดกันทีเล่นทีจริงว่า ไปเวียตนาม(ซึ่งอยู่ในภาวะสงคราม) ดีกว่าไปพระแสง

หลังจากพระองค์เจ้าววิภาวดีฯเสด็จเยี่ยมพระแสง  เมื่อ เสด็จกลับก็ทรงเผยแพร่เรื่อง พระแสง ให้เป็นที่รู้จักกัน   ความสนใจจึงเริ่มหลั่งไหลจากส่วนกลางไปที่หมู่บ้านเล็กๆแห่งนี้

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสนับสนุน"หน่วยพระราชทาน" ที่ข้าราชการอนามัยชั้นตรีผู้หนึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณให้จัดตั้งขึ้น เพื่อบำบัดรักษาโรคแก่ราษฎรตามหมู่บ้านต่างๆ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  พระราชทานทุนเพื่อก่อตั้ง"มูลนิธิพัฒนาอนามัยจังหวัดสุรษฎร์ธานี"
นอกจากนี้ เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมพระแสงถึง 2 ครั้งในช่วงปีพ.ศ. 2511-12
ครั้งแรกเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ
ครั้งที่สองเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ
ยังความปลาบปลื้มแก่ราษฎรชาวพระแสงอย่างล้นพ้น

หน่วยราชการต่างๆก็เริ่มทยอยกันให้ความช่วยเหลือพระแสง  มีโครงการต่างๆเพื่อพัฒนาพระแสง
เพียง 3-4 ปี หลังจากพระองค์เจ้าวิภาวดีเสด็จไปพระแสงครั้งแรก
พระแสงก็กลายเป็นเมืองเปิด   ไม่ห่างไกลอีกต่อไป

[ติบอ]

 แวะมาตามอ่านกระทู้อาจารย์เทาชมพูครับผม

[Nuchana]

 I have picture of Praongjao Vibhavadee on the wedding ka, but the file is too big, what can I do ka?

[เทาชมพู]

 ย่อภาพลงให้เหลือไม่เกิน 40 kb. ค่ะ
แล้วค่อยโพสต์

[vun]

เอาเรามาเข้าเรื่องกันบ้างนะครับ ผมไปค้นข้อมูลมาในกูเกิล ดอท คอม 203.170.173.156/rLocal/stories.php?page=3&topic=3 เขา บอกว่า พระองค์เจ้าหญิงวิภาวดีรังสิต อาจจะไม่เคยได้ยินกัน แต่ถ้าบอกว่า ว.ณ ประมวลมารค อาจจะเคยได้ยินนะครับ ที่ประพันธ์เรื่อง ปริศนา  รัตนาวดี นิกกับพิม พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงวิภาวดีรังสิต มีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าหญิงวิภาวดีรังสิต หรือพระนามปากกาในการประพันธ์ว่า ว.ณ ประมวลมารค เป็นพระธิดาของ พระเจ้าวรวงค์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (พระองค์เจ้ารัชนีแจ่มจรัส) ประสูติเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 มีพระอนุชาร่วมพระบิดา-มารดา คือ หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี หม่อมเจ้าวิภาวดีรังสิต ได้เสกสมรสกับ หม่อมเจ้าปิยะรังสิต รังสิต เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 มีธิดา 2 องค์คือ ม.ร.ว.วิภานันท์ คงศิริ และ ม.ร.ว.ปริยานันทนา รังสิต สิ้นชีพิตักษัย เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2520 ขณะปฎิบัติหน้าที่ราชการชายแดน พระชนมายุได้63 พรรษา