พระพิฆเณศวรทรงนกยูง

[นทีสีทันดร]

 ขอถามอ.เทาชมพูหน่อยนะครับ ทำไมสัญลักษณ์ประจำคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงเป็นรูปพระพิฆเณศวรทรงนกยูงหรอครับ ตามตำนานที่อ่านมาก็ไม่เคยเห็นมีเขียนไว้ เห็นมีแต่พระขัณฑกุมารทรงนกยูง

[เทาชมพู]

อยากจะร้องจ๊าก
ใครบอกคุณนทีว่าเป็นพระคเณศ คะ
ที่คุณเห็น คือพระสรัสวดี ทรงนกยูงค่ะ  
เครื่องหมายของคณะอักษรศาสตร์

พระสรัสวดี หรือสุรัสวดี เป็นชายาพระพรหม
เป็นเทวีแห่งอักษรศาสตร์
มีพาหนะคือนกยูง

ภาพในเว็บของอินเดียก็มีค่ะ แต่ตอนนี้  ดิฉันใส่ภาพไม่ได้

พระสรัสวดีไม่ค่อยมีบทบาทในวรรณคดีไทยนัก
อาจจะเป็นเพราะว่าทางพุทธศาสนาไม่ได้มีเรื่องของท่านอยู่ในพระไตรปิฎก
ไม่เหมือนพระอินทร์
ในรามเกียรติ์ก็เกือบจะไม่พูดถึง

[ศศิศ]

นำภาพของพระสรัสวดี มาให้ชมครับ

[ศศิศ]

นี่ก็อีกภาพครับ

[นทีสีทันดร]

 ฮือๆ (T-T) แล้วกันโดนเพื่อนที่อักษรหลอกมาตั้งหลายปี

[ต้นกล้าเป็นspy]

 นี่ล่ะครับ   โกหกกันไปได้  โกหกนั้นตายตกนรก

[วิษณ&#]

 เท่าที่ทราบ พระพิฆเณศวร์ทรงหนูนะครับ ไว้ว่าง ๆ จะลองค้นรูปมาโพสดูนะครับ

[นทีสีทันดร]

 ครับผมที่รู้มา พระพิฆเณศวร์ทรงหนู แต่เพื่อนเค้าบอกมาให้งง สุดท้ายก็หลอกเรา ฮือๆๆๆ :~~(

[ติบอ]

 บางทีก็เขียนให้ทรงอย่างอื่นไปได้ตามแต่ช่างอยากเขียนครับ
ผมเคยเห็นทวารบาลที่วัดสุทัศน ครูช่างที่เขียนเขียนภาพพระอิศวรและพระอุมาทรงสุงสุมาร พระนารายณ์และพระลักษมีทรงปลากราย หรือพระนารายร์ทรงสิงห์โตแบบจีนก็มีครับ
ส่วนพระพิคเณศวรเท่าที่จำได้ จากภาพองค์นึงทรงหนูอีกองค์ทรงอะไรสักอย่างที่ดูเหมือนลูกผสมของแมวน้ำกับเต่า เห็นแล้วอยากเข้าไปอ่านดูเหมือนกันครับ เพราะจะมีตัวอักษรเขียนกำกับภาพไว้แต่ที่ทางไม่ค่อยสะดวกเท่าไหร่เลยมองไม่เห็นครับ รบกวนถามพี่ๆสมาชิกที่ทราบด้วยแล้วกันนะครับ

อ้อ อีกเรื่องนึงที่ไม่มั่นใจครับ เท่าที่จำได้เหมือนจะเคยเห็นเทพอีกองค์ที่ทรงนกยูง รู้สึกจะเป็นลูกของพระอิศวรหรือยังไงเนี่ยะแหละครับ แต่ชื่อจำไม่ได้แล้วว่าพระขันทกุมาร รึเปล่านะครับ ความจำผมสั้นกว่าปลาทองอีกครับ หุหุ

[กานตภณ]

 ...จากลวดลาย ปานประตูที่ วัดพระพุทธบาทสระบุรี ที่สุนทรภู่พรรณนาไว้ในนิราศพระบาท  
."รูปนารายณ์ทรงขี่ครุฑาเหิน  พรหมเจริญเสด็จยังบัลลังค์หงส์"
ก็แปลกใจที่ ไม่ได้เอ่ยถึง พระอิศวร ที่ทรงวัว เอาไว้ด้วย

[เทาชมพู]

 พระขันทกุมาร ทรงนกยูงค่ะ

[ลำดวนเอ๋ยพี่จะด่วนไปก่อนแล้ว]

 ตามคติพราหมณ์ฮินดู พระสรัสวดี ถือเป็นเทวีแห่งอักษรศาสตร์ ดุริยางค์ การศึกษา และศิลปศาสตร์ทั้งมวล เท่าที่ทราบในอินเดียวนั้นก่อนการศึกษาเล่าเรียน ก็จะมีการเอ่ยนามสรรเสริญพระสรัสวดีกันอยู่ แต่ในคติของไทยแล้ว เทพนารีต่างๆ ถูกลดบทบาทลงมาอย่างมาก รูปลักษณ์ของเทพนารีต่างๆ ไม่ค่อยมีบทบาทโดดเด่น อย่างเช่นหน่วยงานราชการหลายๆ แห่งซึ่งมีเทะเป็นตราประจำกระทรวง ก็จะเลี่ยงๆไปใช้รูปเทพอื่นที่มีรูปลักษณ์เป็นบุรษ เท่าที่นึกได้ตอนนี้จะมีหน่วยงานราชการเดียวที่มีตราเป็นเนพนารีคือ การประปาฯ ที่เป็นรูปพระธรณีบีบมวยผม นอกนั้นก็ไม่ปรากฏ แม้แต่ทางดนตรีไทย ก็ไม่ได้มีการบูชาเคารพพระสรัสวดี แทบเรียกได้ว่าไม่รู้จัก รู้แต่พระคเณศ ซึ่งโดยแท้แล้วพระคเนศเป็นเทพแห่งอุปสรรค คือสามารถสร้างและขจัดอุปสรรคได้ แต่พระคเณศตามตำนานเท่าที่เคยได้ยินก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับทางดนตรีและอักษรอยู่เหมือนกัน แต่ก็ไม่ได้โดดเด่น หรือเรียกง่ายๆว่าตรงสายงานทางด้าน อักษร ศิลปศาสตร์ ดนตรี การศึกษา เท่ากับ พระสรัสวดี

[ลำดวนเอ๋ยพี่จะด่วนไปก่อนแล้ว]

 คัมภีร์วิษณุโบราณ บันทึกไว้ว่า เมื่อพระพรหมเนรมิตพระนางสุรัสวดีขึ้นมาแล้วได้ประทานคัมภีร์ด้านอักษรเทวะนาครี และอักษรภาษาสันสกฤตให้แก่พระนาง พระนางจึงได้ศึกษาคัมภีร์จนแตกฉาน เก่งทางด้านนี้ความสามารถนั้นเหนือกว่าผู้ใดบนสรวงสวรรค์ กล่าวกันว่าพระนางเป็นเจ้าแม่หรือเทพีแห่งอักษาศาสตร์ด้วย พระนางเป็นผู้ให้กำเนิดอักษรเทวะนาครี ซึ่งเป็นตัวอักษร (เขียน) ของอักษรภาษาสันสกฤต หรือภาษาอินดี ในอินเดียปัจจุบัน และในทางศานาพุทธ นิกายมหายาน เกิดช่วงราวศตวรรษต้นๆ ของคริสต์ศักราช มีเรื่องราวของพระนางสุรัสวดีกล่าวไว้ว่าผู้ที่นับถือศาสนาพุทธมหายาน ให้ความเคารพบูชาพระนางว่าเป็นพระมเหสีของพระโพธิสัตว์มัญชุศรี ซึ่งเป็นพระโพธิสัตว์แห่งสติปัญญาและความฉลาด พระนามของพระสุรัสวดีในพุทธศาสนาทรงพระนามว่า เทพธิดาตารา ซึ่งในปัจจุบันยังพบอยู่ พุทธศาสนา นิกายวัชรยาน

[ติบอ]

 ขอบพระคุณอาจารย์เทาชมพูครับ เรื่องพระขันทกุมาร

วันนี้ไปค้นๆเรื่องพระสรัสวดีมาจากหอสมุดครับ

ได้ความว่า ตามลัทธิไศวะนิกาย (ลัทธินี้นับถือพระนารายณ์)
เขาก็เลยเล่ากันว่า เดิม พระสรัสวดี พระลักษมี และ พระคงคา เป็นชายาของพระนารายณ์ แต่ทั้งสามนางไม่ยอมลงให้กัน พระนารายณ์เลยยกพระคงคาให้พระอิศวร และยกพระสรัสวดีให้พระพรหม

จากตำนานนี้ก็เลยกลายเป็นสำนวนของคนอินเดียที่ว่า "สถานที่ใดที่พระลักษมีไปอยู่ สถานที่นั้นพระสรัสวดีจะไม่อยู่" ผู้เขียนหนังสือเล่มที่ผมอ่านอ้างว่า เนื่องจากพระสรัสวดี เป็นปราชญืพระลักษมีเป็นเทวีแห่งโชคลาภและความร่ำรวย จึงมักไม่อยู่คู่กัน    (ผมก็ไม่ทราบเหมือนกันครับ)

จาก เทวดานุกรม ของ รองศาสตราจารย์ประจักษ์ ประภาพิทยากร ครับ

[นทีสีทันดร]

เท่าที่รู้มา ลัทธิไศวะนิกายนี่ นับถือพระศิวะนะครับ