เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
ตั้งแต่รัชกาลที่ ๔ เป็นต้นมา ในราชสกุล มีหม่อมราชวงศ์จำนวนหนึ่ง ที่ได้รับพระราชทานยศในเป็นพิเศษ เพิ่มเติมจากความเป็นหม่อมราชวงศ์โดยกำเนิด
ยศนี้เรียกว่า "หม่อมราชินิกูล" ปัจจุบันไม่เหลือตัวบุคคลที่ดำรงยศนี้อีกแล้ว
ดิฉันจึงขอรวบรวมมาให้อ่านกันเป็นความรู้ในเว็บเรือนไทย
ก่อนอื่นขออธิบายคำนี้ก่อน
หม่อมราชินิกูล มีความหมายทำนอง "หม่อมเจ้าตั้ง" คือได้รับพระราชทานความดีความชอบจากหน้าที่การงานที่ทำ ถือเป็นพิเศษกว่าหม่อมราชวงศ์อื่นๆ
แต่หม่อมราชวงศ์ไม่ใช่เจ้า แทนที่จะได้เลื่อนขึ้นเป็น"หม่อมเจ้า" ซึ่งนับเนื่องในพระบรมวงศานุวงศ์ ก็เป็น "หม่อมราชินิกูล" แทน
เป็นยศที่ไม่ถือว่าเป็นเจ้า ไม่ต้องใช้ราชาศัพท์ ส่วนบุตรธิดาก็เป็นหม่อมหลวงเช่นเดิม ไม่ได้สืบตำแหน่งนี้จากบิดา
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 1 เมื่อ 08 เม.ย. 05, 13:38
|
|
บุคคลแรกที่เราน่าจะได้ยินชื่อท่านมาบ้าง คือ หม่อมราโชทัย (หรือราโชไทย)
ท่านเดินทางไปในฐานะล่าม ในคณะราชทูตไทย เพื่อเจริญพระราชไมตรีกับอังกฤษ ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ได้เข้าเฝ้าสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย
และท่านได้บันทึกสิ่งที่พบเห็นไว้ใน "นิราศลอนดอน" ซึ่งเป็นทั้งวรรณคดีและหลักฐานทางประวัติศาสตร์
ชื่อเดิมของท่านคือม.ร.ว.กระต่าย อิศรางกูร เป็นบุตรของกรมหมื่นเทวานุรักษ์ (ม.จ.ชอุ่ม) สืบเชื้อสายจากเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ ต้นราชสกุล อิศรางกูร ฯ
ม.ร.ว.กระต่าย ต่อมาก็ได้รับพระราชทานยศเป็น หม่อมราโชทัย คนแรก
หลังจากท่านถึงแก่กรรมแล้ว ยศ "หม่อมราโชทัย" มีผู้ได้รับพระราชทานอีก ๒ ท่านคือ ม.ร.ว.เนตร อิศรางกูร บุตรม.จ.โสภณ
และ ม.ร.ว. โต๊ะ อิศรางกูร บุตรหม่อมเจ้าโสภณ เช่นกัน
แต่เมื่อเอ่ยถึงนาม หม่อมราโชทัย คนไทยรุ่นหลังมักนึกถึงม.ร.ว. กระต่ายมากกว่า จากผลงาน "นิราศลอนดอน"
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 2 เมื่อ 08 เม.ย. 05, 13:40
|
|
คำว่า หม่อมราชินิกูล บางครั้งใช้ว่าหม่อมราชนิกูล ความหมายเดียวกันค่ะ
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 3 เมื่อ 22 เม.ย. 05, 10:54
|
|
ท่านที่ 4 คือ หม่อมทศทิศฦๅเดช ( ฦๅ อ่านว่า ลือ)
เดิมคือม.ร.ว. ผิว พนมวัน
ท่านที่ 5 และ 6 คือ หม่อมนราธิราช
หม่อมนราธิราชคนแรก คือม.ร.ว. ชิต ศิริวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว. ใหม่ ศิริวงศ์
ท่านที่ 7 และ 8 คือ หม่อมอนุรุทธเทวา
หม่อมอนุรุทธเทวา คนแรกคือม.ร.ว. โนรี ศิริวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว.สายหยุด สนิทวงศ์
(ยังมีต่อ)
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 4 เมื่อ 01 พ.ค. 05, 09:36
|
|
ท่านที่ 9 และ 10 คือ หม่อมเทวาธิราช
หม่อมเทวาธิราช คนแรกคือม.ร.ว. เทวหนึ่ง ศิริวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว.แดง อิศเสนา
ท่านที่ 11 12 และ 13 คือ หม่อมนเรนทรราชา
หม่อมนเรนทรราชา คนแรกคือม.ร.ว. มโนรถ ศิริวงศ์
คนที่สอง คือม.ร.ว. รัตน์ เสนีวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว.สิทธิ์ สุทัศน์
ท่านที่ 14 คือ หม่อมไพชยนต์เทพ
เดิมคือ ม.ร.ว. พิณ สนิทวงศ์
ท่านที่ 15 และ 16 คือ หม่อมดำรงรามฤทธิ์
หม่อมดำรงรามฤทธิ์ คนแรกคือม.ร.ว. ฉาย พนมวัน
คนหลังคือ ม.ร.ว.เชื้อ สหาวุธ
ท่านที่ 17 คือ หม่อมอนุวงศ์วรพัฒน์ ม.ร.ว. สำเริง อิศรศักดิ์
ท่านที่ 18 คือ หม่อมสีหพงษ์เพ็ญภาค ม.ร.ว. ตั้ว ชุมสาย
ท่านที่ 19 และ 20 คือ หม่อมอนุยันต์ศิริวงศ์
หม่อมอนุยันต์ศิริวงศ์ คนแรกคือม.ร.ว. เพิก ดารากร
คนหลังคือ ม.ร.ว.ยัน พนมวัน
ท่านที่ 21 คือหม่อมศิริพงศ์อนุพันธ์ ม.ร.ว. ฉิม ดารากร
ท่านที่ 22 -24หม่อมอนุวัตรวรพงศ์ มี 3 คน
คนแรกคือม.ร.ว. จิตร สุทัศน์
คนที่สอง คือ ม.ร.ว. จำนง นพวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว.สิงหนัท ปราโมช
ท่านที่ 25 หม่อมอมรวงษ์วิจิตร ม.ร.ว. ปฐม คเนจร
ท่านที่ 26 หม่อมอุดมพงษ์เพ็ญสวัสดิ ม.ร.ว. ประยูร อิศรศักดิ์
ท่านที่ 27 หม่อมนิวัทธอิศรวงศ์ ม.ร.ว. พยอม อิศรศักดิ์
(ยังมีต่อ)
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 5 เมื่อ 04 พ.ค. 05, 09:41
|
|
ท่านที่ 28 หม่อมภารตราชา ม.ร.ว.โต มนตรีกุล
ท่านที่ 29 และ 30 คือ หม่อมชาติเดชอุดม
คนแรกคือม.ร.ว. สท้าน(กลาง) สนิทวงศ์
คนหลังคือ ม.ร.ว.สิงหนัท ปราโมช
ท่านที่ 31 หม่อมทวีวัฒนศักดิ์ ม.ร.ว.ทวี สนิทวงศ์
ท่านที่ 32 หม่อมสนิทวงศ์เสนี ม.ร.ว. ตัน สนิทวงศ์
ท่านที่ 33 หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ พลตรี ม.ร.ว. เฉลิมลาภ ทวีวงศ์
ท่านที่ 34 หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ ม.ร.ว. ขจิต เกษมศรี
ท่านที่ 35 หม่อมศิริวงศ์วรวัฒน์ ม.ร.ว. ฉายฉาน ศิริวงศ์
ท่านที่ 36 หม่อมกฤดากรราชเสนา ม.ร.ว. เทียมพันธุ์ กฤดากร
จากหนังสือ พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
เทาชมพู
เจ้าเรือน
หนุมาน
ตอบ: 33585
ดูแลเรือนไทย วิชาการ.คอม
|
|
ความคิดเห็นที่ 6 เมื่อ 04 พ.ค. 05, 09:51
|
|
น่าสังเกตว่า หม่อมราชินิกูล ต่ำกว่า หรือไม่สูงไปกว่าพระยา เพราะมีหลายท่านหลังจากเป็นหม่อมราชินิกูลแล้ว ได้เลื่อนเป็นพระยาอีกทีหนึ่ง
ราชสกุล ที่มีหม่อมราชินิกูลมากที่สุด คือศิริวงศ์(ณ อยุธยา) สืบเชื้อสายจากพระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ทรงเป็นพระบิดาในสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระบรมราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
หลังจากกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์สิ้นพระชนม์แล้ว ในรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับการสถาปนาพระอัฐิเป็นสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
|
|
|
|
|
บันทึกการเข้า
|
|
|
|
|
