ว่าด้วย "ลาวกระทบไม้"...

[ศศิศ]

การเล่นรำลาวกระทบไม้ อันเป้นการละเล่นพื้นเมืองซึ่งหนุ่มสาวชาวไทยแถบตะวันออกเฉียงเหนือนิยมเล่น โดยผู้เล่นทุกคนร่วมกันร้องร่วมกันรำเป้นที่รื่นเริงใจ แต่เดิมเล่นกันอย่างง่าย ๆ สนุกกันได้ทั้งหมู่บ้าน เมื่อการเล่นนี้แพร่หลายเข้ามาในภาคกลาง ก็ได้เกิดบทร้องต่าง ๆ และทำนองเพลงขึ้นมาพร้อมกัน ต่อมาได้มีการปรับปรุงขึ้นใหม่ โดยอาศัยสำเนียงและจังหวะของเดิมเป็นหลัก อุปกรณ์การเล่นที่สำคัญเป็น คือ 1. ไม้ไผ่สีสุกขนาดเท่าลำแขน ยาว 2 - 3 เมตร จำนวน 2 อัน 2. ไม้ไผ่ตันขนาดเท่าโคนแขน ยาว 1 ศอก จำนวน 1 คู่ วิธีเล่น 1. วางไม้ไผ่ตันไว้กับพื้นให้ห่างกันพอที่จะวางไม้ไผ่สีสุกลงแล้วเหลือปลายไว้ใช้จับประมาณ 2 คืบ 2. ผู้เล่น( 2 คน )จับไม้ยาว เคาะไปที่ไม้สั้น 2 ครั้ง แล้วจึงรั้งให้ไม้ยาวมากระทบกัน 1 ครั้ง สลับกันไปตามจังหวะเพลง ช่วงระยะเคาะไม้สั้นจะเว้นช่องว่างระหว่างไม้ยาวประมาณ ครึ่งศอก เพื่อให้ผู้รำชายหญิงได้หย่อนเท้าก้าวลงไปในช่องนั้น แล้วยกออกตามจังหวะเพลงได้อย่างสวยงาม และถ้าผู้รำเผลอก้าวพลาดผิดจังหวะ ไม้ไผ่คู่นั้นจะกระทบเท้าผู้รำทันที สำหรับการละเล่นนี้ ผมไม่แน่ใจว่า คำว่า "ลาว" นี้ จะหมายถึงลาวที่ไหนกันแน่ ลาวพุงขาวล้านช้าง (รวมถึงอีสานของไทยตอนนี้ด้วย) หรือว่า ลาวพุงดำล้านนา กันแน่ เพราะที่ล้านนา ไล่เลิยไปถึงเชียงตุง ก็มีการละเล่นแบบนี้ เรียกว่า ม้าจกคอก ก็เลยเกิดความสงสัยนิดหน่อยครับผม

[เทาชมพู]

คำว่าลาว เป็นคำที่คนไทยเมืองหลวงในสมัยก่อน เรียกทั้งล้านนาและอีสาน ต้องสังเกตต่อไปว่า ลาวกระทบไม้ เล่นกันในท้องถิ่นไหน   คุณศศิศให้คำตอบว่ามีในภาคเหนือ ดิฉันเคยเห็นลาวกระทบไม้ของฟิลิปปินส์ด้วยนะคะ   กระทบเหมือนเรานี่แหละแต่ด้วยความเร็วสูงกว่าเรามาก  นักแสดงต้องกระโดดกันรวดเร็ว พลาดนิดเดียวตาตุ่มคงแตก

[จ้อ]

 ยืนยันความเห็นของคุณเทาชมพูครับ ผมเคยเห็นการแสดงพื้นบ้านของบรูไนมีลักษณะเหมือนลาวกระทบไม้เลยครับ สงสัยว่าน่าจะแพร่หลายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นะครับ

[ศศิศ]

 ขอบคุณคุณเทาชมพู และคุณจ้อ มากเลยครับที่ให้ข้อมูล

ฉะนั้น คงจะสรุปได้ว่า เป็นการละเล่นพื้นบ้านในแถบ เอเชียอาคไนยแห่งนี้ แต่ชื่อที่คนไทยเมืองหลวงเรียก คงต้องมาจากไม่ล้านนา ก็อีสาน....

[ลำดวนเอ๋ยพี่จะด่วนไปก่อนแล้ว]

เรื่องอื่นไม่ทราบ ทราบแต่ว่าทำนองเพลงลาวกระทบไม้ เป็นทำนองเพลงลาวแท้ๆ ใครนึกทำนองเพลงลาวกระทบไม้ไม่ออกก็นึกถึงเพลงยอยศพระลอ นะครับ...รอยรูปอินทร์หยาดฟ้า

[ติบอ]

 ขออนุญาตนิดนึงนะครับ
เท่าที่ผมเข้าใจจากการสังเกตการแต่งกายเอา
กลุ่มชนที่ถูกชาว "สยาม" เรียกว่า "ลาว" ดูเหมือนจะเป็นชนหลายกลุ่มซึ่งพูดภาษาตระกูลไทย และสตรีนุ่งผ้าซิ่น เช่น ลาวล้านนาหรือ ลาวหลวงพระบาง (หรือกางเกงด้วย ? )
เท่าที่มีความเห็นก็เท่านี้นะครับ

ส่วนการเล่นลาวกระทบไม้เคยได้ยินว่าชาว ต้งหรือ จ้วง บางกลุ่ม มีการเล่นลักษณะดังกล่าวด้วยนะครับ