
ขอแจมด้วยคนนะคะ
จากละครพันทางเรื่องราชาธิราชตอนสมิงพระรามอาสา เคยจัดแสดงที่โรงละครกรมศิลปากรตั้งแต่ปีพ.ศ. 2495 (ผู้ถามยังไม่เกิดกระมังคะ) เป็นตอนที่พระเจ้ากรุงจีนชื่อต้าฉิ่งให้โจเปียวเป็นราชฑูตนำราชสาสน์มาถวายพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง (พระเจ้ากรุงอังวะ) ท้าทายให้หาทหารในกรุงอังวะมาสู้รบกับทหารเอกจีนชื่อว่ากามมนี ถ้าฝ่ายจีนชนะจะริบเอาบ้านเมืองพม่า แต่ถ้าฝ่ายจีนแพ้จะล่าทัพกลับไปไม่ต้องเสียกำลังสู้รบให้ทหารชั้นผู้น้อยต้องพลอยบอบช้ำ พระเจ้าฝรั้งมังฆ้องสอบถามทหารฝ่ายพม่าก็ไม่มีผู้ใดขันอาสาออกต่อสู้กับกามมนี จึงป่าวร้องว่าถ้าผู้ใดรับอาสาต่อสู้กับกามมนีจนได้รับชัยชนะจะยกพระราชธิดาให้แต่งงานด้วยและจะยกสมบัติให้กึ่งหนึ่ง
ขณะนั้นสมิงพระรามทหารเอกของพระเจ้าราชาธิราชถูกจับเป็นเชลยตั้งแต่ครั้งที่มังรายกระยอฉวายกทัพออกไปรบกับพระเจ้าราชาธิราชสมิงพระรามนำช้างพลายประกายมาศออกมาสู้รบ เผอิญพลายประกายมาศติดหล่มจึงถูกจับมาเป็นเชลยในกรุงอังวะ ทราบข่าวศึกจึงอาสาสู้รบเพราะเกรงว่าถ้าไม่รับอาสาเกิดพม่าเสียทีแก่จีนคงจะยกทัพไปท้าพระเจ้าราชาธิราชด้วย ในที่สุดสมิงพระรามได้ออกรบกับกามมนีด้วยเพลงทวนและได้รับชัยชนะ ได้แต่งงานกับพระธิดาพระเจ้ากรุงอังวะโดยมีข้อแม้ห้ามไม่ให้ใครเรียกขานสมิงพระรามว่าเชลยเป็นอันขาด และถ้าพระเจ้าราชาธิราชยกกองทัพมาตีกรุงอังวะ หรือกรุงอังวะยกกองทัพไปตีพระเจ้าราชาธิราช สมิงพระรามจะขอไม่ไปสู้รบทั้งสองฝ่าย
" โปรดประทานสัญญาแก่ข้าบาท มิให้ใครบังอาจเรียกตัวข้า
ว่าเชลยเย้ยหยันหวั่นวิญญา จะขอกลับหงสาธานี
อีกอนึ่งขอประทานข้อสัญญา แม้นองค์ราชาธิราชเรืองศรี
ยกกองทัพขึ้นมาราวี ต่อตีอังวะพระนคร
ข้าไม่ขอต่อรบทั้งสองฝ่าย ด้วยเจ้านายมีพระคุณมาแต่ก่อน
แม้ศึกอื่นหมื่นมาไม่อาวรณ์ จะต่อกรรบสู้กู้แผ่นดิน "
พระเจ้ากรุงอังวะให้สัญญาจนสมิงพระรามและพระราชธิดาให้กำเนิดลูกชาย พระเจ้ากรุงอังวะออกว่าราชการพาพระราชนัดดามานั่งตักพระราชนัดดายังเยาวัยลุกขึ้นเล่นศีรษะพระเจ้ากรุงอังวะ ทำให้หลุดปากดุหลานต่อหน้าเสนาข้าราชบริพารว่า
" ฝ่ายพระราชนัดดายังทารก เกาะอังสาคว้าผศกเล่นเกษา
จอมกษัตริย์ตรัสดุกุมารา เอ๊ะไอ้ลูกเชลยกล้าคว้าหัวกู
ตรัสแล้วระลึกคำสมิงพระราม ว่าเชลยเขาห้ามไม่ยอมอยู่
ตกพระทัยทำไฉนก็สุดรู้ เสด็จคืนขึ้นสู้มณเฑียรชัย "
" เจ้าเอยเจ้าสมิงพระราม ฟังรับสั่งมีความหม่นไหม้
ไม่ยอมอยู่อายหน้าเสนาใน จะหนีไปหงสาเหมือนว่ากัน "
ละครพันทางเรื่องราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา เป็นตอนที่สนุกสนานมากมีทั้ง ตอนสมิงพระรามรบกับกามมนี ลีลาการรบด้วยเพลงทวนงดงามมาก
ตอนสมิงพระรามแต่งงานมีฟ้อนม่านมงคลอำนวยพรให้สวยมากบทตัดพ้อระหว่างพระราชธิดากับสมิงพระรามไพเราะทั้งบทเพลงและท่ารำ บทเศร้าโศกตอนสมิงพระรามอำลาพระราชธิดา ก็เสทือนใจเรียกน้ำตาผู้ชมเป็นอันมาก
" หยิบกระดาษวาดอักษรฉอ้อนสั่ง น้ำตาหลั่งไหลหยดรดอักษร
แล้วสอดไว้ใต้เขนยที่นางนอน พิศพักตร์ทอดถอนหฤทัย
ค่อยตระโบมโลมลูบจูบสั่งลา นางจะรู้กายาก็หาไม่
หักจิตออกนอกห้องทันใด ขวบม้าหนีไปในไม่ช้า "
พรพรรณ วัฑฒนายน