อยากรู้เรื่องเรื่องภาษามคตขอรับ

[นิลกังขา]

 แต่ทรงเลือกใช้ภาษาท้องถิ่นของประชาชนที่ง่ายต่อการเข้าใจ (ถ้าจะทรงใช้ภาษาสันสกฤตจริงๆ ก็ทรงใช้ได้ อย่าลืมว่าพระพุทธเจ้าทรงเป็นลูกกษัตริย์

[นิลกังขา]

 ได้รับการศึกษาอย่างดีมาแล้วในวังของพระพุทธบิดา) ภาษาที่พระองค์ตรัสก็ "น่าจะ" เป็นภาษามาคธี แต่ข้อนี้ผมก็ไม่รู้ เพราะเกิดไม่ทันพุทธกาล

[นิลกังขา]

 ตลอดพระชนมชีพ พระพุทธเจ้าทรงเทศนาด้วยพระโอษฐ์เปล่า การศึกษาศาสนาสมัยนั้นใช้วิธีมุขปาฐะ-ปากต่อปาก สืบทอดด้วยการท่องจำ ไม่ได้จดลงไว้เป็นตัวหนังสือ

[นิลกังขา]

 จนหลังพุทธปรินิพพานแล้วนาน จึงมีการจดจารึกพระไตรปิฎกลงเป็นตัวหนังสือ ... หนังสือภาษาอะไร? ก็ภาษาบาลี งั้นภาษาบาลีนี่มาแต่ไหน?

[นิลกังขา]

 ตรงนี้ก็เรื่องก่อนผมเกิดเหมือนกัน นักวิชาการบางท่านว่า ภาษาบาลีซึ่งเป็นภาษาตำราของพุทธศาสนานั้นได้รับการคิดประดิษฐ์ขึ้นเพื่อใช้จารึกพระไตรปิฎกโดยเฉพาะ

[นิลกังขา]

 แต่มีความใกล้เคียงกับภาษามาคธี หรือภาษาท้องถิ่นอะไรก็แล้วแต่ที่เป็นภาษาบรรพบุรุษของมาคธี ที่พระพุทธเจ้าท่านใช้ตรัสเทศนา

[นิลกังขา]

 เป็นแต่ภาษาพูดมาคธีอาจจะไม่มีไวยากรณ์ที่เรียบร้อยนักก็เอามาจัดปรับปรุงให้เป็นไวยากรณ์ที่เป็นภาษาเขียนได้ด้วย

[นิลกังขา]

 (ไวยากรณ์บาลีอิงตามสันสกฤต แต่ปรับให้ง่ายขึ้นกว่าสันสกฤตมาก)

[นิลกังขา]

 ยังงี้แล้วจะถือว่าภาษาบาลีคือภาษามคธ มคธก็คือบาลี ได้ไหมครับ หรือจะถือว่าเป็นคนละภาษาได้ไหมครับ ...

[นิลกังขา]

 ผมไม่มีความรู้พอที่จะถกครับ เอาเป็นว่าสำหรับผมถือคร่าวๆ ว่าภาษามคธก็คือภาษาบาลีก็แล้วกัน แต่ผมก็รู้ตัวว่านี่เป็นแค่การพูดคร่าวๆ

[นิลกังขา]

 ภาษาบาลีหรือที่เรากล้อมแกล้มเรียกว่าภาษามคธไปก่อนนี่ มีอักษรไหม ต้องมีสิครับ ก็เป็นภาษาที่ใช้เขียนพระไตรปิฎกนี่

[นิลกังขา]

 แต่อักษรบาลีดั้งเดิมเป็นแบบไหนผมก็ไม่ทราบ เดาว่าแต่เดิมจริงๆ คงใช้ระบบอักษรภาษาอินเดียดั้งเดิมแบบใดแบบหนึ่ง อาจจะเป็นอักษรเทวนาครี

[นิลกังขา]

 หรือจะเป็นอักษรคฤนท์ อะไรก็ไม่รู้ละ (ใครรู้ช่วยบอกด้วย) แต่ข้อที่น่าสังเกตก็คือว่า

[นิลกังขา]

 ภาษาบาลีเมื่อเป็นภาษาของพุทธศาสนาฝ่ายใต้หรือของนิกายเถรวาท (พระไตรปิฎกของทางฝ่ายมหายาน เป็นภาษาสันสกฤต) พอพุทธศาสนานิกายเถรวาทแพร่ไปถึงไหน

[นิลกังขา]

 ภาษาบาลีก็ไปถึงนั่น และสามารถใช้ตัวอักษรในภาษาท้องถิ่นเขียนคำภาษาบาลีได้ด้วย เช่น ไปถึงลังกาก็ใช้อักษรสิงหลเขียนพระไตรปิฎกภาษาบาลีได้