อยากทราบเกี่ยวกับ ออกญาวิชาเยนทร์น่ะครับ

[คุณพระนาย]

 คือไปเห็นในหัวข่าวของหนังสือพิมพ์ผู้จัดการออนไลน์
พูดถึงหนังสือ เรื่องฟอลค่อนแห่งกรุงศรีอยุธยา
แล้วในข่าวนั้นก็พูดถึง ฟอลค่อนในทางร้ายมาก
บอกว่าเลวร้ายและทรยศหักหลัง
ผมเองไม่ทราบประวัติของ ฟอลค่อน หรือออกญาวิชาเยนทร์ผู้นี้เท่าไหร่ นอกจากรู้ว่าเป็นกะลาสีเรือชาวกรีช ที่มารับราชการในกรุงศรีอยุธยาจนได้ดิบได้ดีเป็นขุนนางที่ไว้ใจของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
แต่ว่ามาหลัง ๆ นักประวัติศาสตร์รุ่นหลังเห็นเขียนถึงฟอลค่อนในทำนองว่าเป็นคนเลว ขายชาติและทรยศหักหลังซะส่วนมาก
ผมเลยต้องมาขอรบกวนถาม คุณเทาชมพู และเพื่อน ๆ ผู้รู้ในเรือนไทย ช่วยเพิ่มเติมเรื่องของฟอลค่อน ให้ทราบอีกนิดได้มั้ยครับ แล้วที่ว่านายคนนี้เป็นทรชน เหมือนอย่างที่ถูกกล่าวหานั้น จริงแท้ขนาดไหน ถ้าเรามองอย่างเป็นกลาง ๆ แล้ว ออกญาฯ คนนี้จะเป็นยังไง
เพราะตัวผมคิดว่า สมเด็จพระนารายณ์ฯ ท่านน่าจะดูคนเป็นและรู้จักใช้คน แถมในตอนปลายสมัยสมเด็จพระนารายณ์นั้น
พระเพทราชา ท่านก็ทำการยึดอำนาจซะด้วย ผมเลยอยากมองหลาย ๆ มุมน่ะครับว่า เหตุการณ์มันทำนองไหนแน่

[เทาชมพู]

 ยังไม่ได้อ่านผู้จัดการ ค่ะ  
 แต่เคยอ่านมาว่า เจ้าพระยาวิชเยนทร์เคยมีหนังสือกราบทูลพระเจ้าหลุยส์ที่ 14   แนะนำช่องทางให้มายึดสยามไว้ในอำนาจของฝรั่งเศส
เพื่อตัวเขาเองจะได้ดำรงตำแหน่งสูงสุดของสยาม  ใต้การปกครองของฝรั่งเศส
ข้อนี้เป็นเหตุให้พระเพทราชาขับไล่ฝรั่งเศสออกจากอาณาจักร  และลงโทษประหารขุนนางเชื้อชาติกรีกคนนี้

ความวุ่นวายปลายสมัยพระนารายณ์ มีการกล่าวถึงไว้หลายแห่งทั้งในพระราชพงศาวดาร และบันทึกของฝรั่ง
ข้อความส่วนใหญ่ตรงกัน  แต่รายละเอียดแตกต่างกันไป  ไม่รู้ว่าอันไหนจริงอันไหนเท็จ
มีถึงขั้นกล่าวว่าพระนารายณ์ไม่ได้ประชวรจนสวรรคต แต่ถูกลอบปลงพระชนม์ขณะประชวร

พงศาวดารแต่เดิมของไทย  ดูจะเพ่งน้ำหนักไปที่ความร้ายของพระเพทราชามากกว่าเจ้าพระยาวิชเยนทร์     ฟอลคอนเป็นเพียงขุนนางสำคัญของพระนารายณ์ที่ถูกกำจัด เพราะไม่ถูกกัน   มีการเอ่ยถึงการฝักใฝ่ฝรั่งเศสแต่ก็ไม่ชัดนัก
แต่สมัยหลัง 14 ตุลา 16  มีการจับประเด็นใหม่ว่าพระเพทราชาเป็นฝ่ายรักชาติ รักษาอาณาจักรไว้ได้จากการคุกคามของมหาอำนาจ   สอดคล้องกับกระแสต่อต้านอเมริกาในขณะนั้น
ตอนนี้   ก็อาจจะจับประเด็นเปลี่ยนไปอีก   คือเพ่งไปที่การทรยศของเจ้าพระยาวิชเยนทร์     เป็นมุมมองไม่ซ้ำซากกับเมื่อก่อน
การศึกษาประวัติศาสตร์ก็อย่างนี้ละค่ะ จะแปรเปลี่ยนไม่หยุดนิ่ง  หยุดเมื่อไรก็ไม่มีอะไรให้ศึกษากันอีก

[คุณพระนาย]

 ขอบคุณ คุณเทาชมพูครับผม
ก็เป็นการมองต่างมุมที่น่าสนใจครับ ถ้าออกญาวิชาเยนทร์เตรียมการจะให้ฝรั่งเศสมายึดอำนาจจริง ๆ ก็ถือว่าเป็นโชคดีของกรุงศรีอยุธยาที่ไม่เสียทีแก่ฝรั่งตั้งแต่ตอนนั้น
แต่ผมมีข้อสงสัยเพราะว่า พระเพทราชาท่านมิได้ถึงกับปิดประเทศไม่ใช่เหรอครับ เพราะว่ากรุงศรีอยุธยาก็ยังค้าขายกับฝรั่งเหมือนเดิม แล้วต่อๆ มา ก็ยังมีทหารอาสาอย่างพวกญี่ปุ่น หรือจีน หรือแม้แต่โปรตุเกส มาประจำการอยู่ในกรุงศรีอยุธยาในสมัยราชวงศ์บ้านพลูหลวง ผมเองสงสัยว่า ฝรั่งเศสในยุคพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 (หรือเปล่า) จะเริ่มคิดล่าอาณานิคมแล้วเหรอครับ
ผมเองก็ไม่แน่ใจว่า ยุคล่าอาณานิคมของฝรั่งนั้นเริ่มเมื่อไหร่แน่
แต่รู้สึกว่า อาณาจักรต่าง ๆ แถบนี้เหมือนจะตกเป็นอาณานิคมของฝรั่ง ตอนสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์เป็นส่วนใหญ่หรือเปล่า
คือผมเดาว่า ในสมัยกรุงศรีอยุธยานั้น ฝรั่งยังไม่มีอำนาจหรือว่าน่าจะยังไม่เจริญพอที่จะไปไล่ยึดประเทศที่อยู่ห่างไกลตัวเองได้

[เทาชมพู]

 การล่าอาณานิคมเริ่มระบบกันเป็นล่ำเป็นสันหลังสงครามวอเตอร์ลู  เมื่อนโปเลียนแพ้แม่ทัพเวลลิงตันแห่งอังกฤษ  หลังจากนั้นสองประเทศที่ขับเคี่ยวกันมานานหลายร้อยปี ก็หยุดทำศึกให้เปลืองรี้พลกัน   หันไปแสวงหาอำนาจโพ้นทะเล มาเพิ่มพูนความมั่งคั่งให้อาณาจักรกันดีกว่า

เรื่องนี้เป็นสมัยหลังสมเด็จพระนารายณ์นานมากค่ะ  สักสองร้อยปีได้

ในสมัยพระนารายณ์   ฝรั่งเศสเดินทางมาค้าขายกับเอเชียอาคเนย์   โดยไม่ได้หวังล่าเมืองขึ้น   แต่อาวุธของทหารที่เดินทางมากับพ่อค้าและนักบวช ก็ทันสมัยอยู่เหมือนกัน  ปืนไฟดีกว่าหอกดาบหลาวแหลนแน่ๆ

จึงเชื่อว่าอาจเป็นช่องทางให้วิชเยนทร์คิดการใหญ่ได้   ถ้าได้กำลังสนับสนุนจากฝรั่งเศส   อาจทำให้อยุธยาเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งในเอเชียอาคเนย์  เพราะเจ้าเมืองฝรั่งปกครองชนพื้นเมืองนั้นก็เคยมีในประวัติศาสตร์  ไม่แปลกอะไร
หรืออย่างน้อย  ถ้าวิชเยนทร์ไม่คิดขนาดนั้น  การคบฝรั่งเศสก็เป็นเขี้ยวเล็บ ปกป้องตัวเองจากพระเพทราชาและหลวงสรศักดิ์  ศัตรูตัวฉกาจ

ความระแวงคนชาติอื่น เป็นสิ่งฝังลึกในความรู้สึกของพระเพทราชาเพราะได้บทเรียนมาจากการแข็งเมืองของสุลต่านสุไลมาน และกบฏมักกะสันมาแล้ว
พระเพทราชาจึงกวาดล้างฝรั่งอย่างไม่ตะขิดตะขวง  ถือว่ามาแทรกแซงการเมืองในอาณาจักร    เมื่อกำจัดวิชเยนทร์แล้วก็ไล่ฝรั่งเศสออกไป    กำจัดญี่ปุ่น (คือยามาดา)อีกด้วย เพราะเห็นว่าจงรักภักดีต่อพระนารายณ์
เหลือไว้แต่ชาติที่ไม่เป็นพิษเป็นภัยอย่างจีน    เอาไว้ค้าขายตามเดิม   ส่วนโปรตุเกสดิฉันจำไม่ได้ว่าถูกขับออกไปด้วยหรือไม่  แต่ปลายอยุธยามีพวกนี้อยู่   เป็นพวกไม่เกี่ยวกับการเมืองภายในของเรา

ส่วนวิชเยนทร์เป็นคนทรยศหักหลังหรือไม่     บันทึกฝรั่งกล่าวไว้ถึงอำนาจและความขัดแย้งของเขากับขุนนางไทยด้วยกัน   แม้แต่กับชาวฝรั่งเศสที่มารับราชการ  ก็ปัดแข้งปัดขากันจนฝ่ายนั้นต้องทิ้งอยุธยากลับบ้านเมืองไป
แต่ไม่มีบันทึกบอกว่าเขาทรยศเอาใจออกห่างสมเด็จพระนารายณ์   ศัตรูที่ทรมานเขาอย่างเหี้ยมโหด และประหารเขาที่ทะเลชุบศรก็คือพ่อลูกพระเพทราชาและขุนหลวงสรศักดิ์

พงศาวดารฉบับพระจักรพรรดิพงษ์   กล่าวถึงการสวรรคตของพระนารายณ์เอาไว้ผิดจากที่อื่นทั้งหมด  คือมีนัยว่า พระนารายณ์รู้ว่าพระเพทราชาและลูกคิดกบฏ จะชิงราชสมบัติ  ก็ตรัสหาพระแสงปืน   ทรงเรียกให้ทั้งสองเข้าเฝ้า ยกพระแสงปืนขึ้นแต่ลุกไม่ไหว
และมีตอนสำคัญเขียนไว้กำกวมพิกลว่า

“ พระราชอักษรให้เรียนถามพระเพทราชา พญาสุรศักดิ์ว่า  พร้อมแล้วหรือยัง    บอกว่าพร้อมแล้ว   ขุนองค์อยู่งานถอนนิ้วขึ้นจากพระองค์  พระโอษฐ์งับก็นิ่งไป   วันเสาร์ขึ้น ๕ ค่ำ เดือน ๙ เพลา ๑๐ ทุ่ม เสด็จนิพพาน”

คุณหมอวิบูล วิจิตรวาทการ  ตีความว่า
“จะเป็นไปได้หรือไม่ สมเด็จพระนารายณ์ฯขณะประชวรหนักอยู่ใกล้ความตายเต็มทีแล้ว  พระเพทราชาและขุนหลวงสรศักดิ์ได้สั่งการให้พระราชอักษรและขุนองค์เค้นคอเสียให้เสด็จสวรรคต  เมื่อรู้สึกว่าถึงเวลาอันสมควรแล้ว”


มีเกร็ดเล็กน้อยจากคุณหมอวิบูล ในหนังสือ “เกร็ดสนุกในอดีต” อีกเช่นกัน  ที่แย้มๆว่า ในบันทึกของฝรั่งเศสบอกว่า ความโปรดปรานที่พระนารายณ์มีต่อวิชเยนทร์ มากจนเกือบผิดธรรมดา

คุณหมอได้โยงความเชื่อกลับไปถึงสมัยกรีกและความประพฤติของนายเรือชาวอังกฤษต่อเด็กรับใช้ประจำตัวว่า   โฮโมเซกชวลเป็นเรื่องธรรมดาของคนสองกลุ่มนี้     แม้ไม่มีหลักฐานอะไรให้เห็นว่าวิชเยนทร์เป็นเกย์   นอกจากในประวัติบอกว่าเขาเคยเป็นเด็กรับใช้ในเรือของกัปตันชาวอังกฤษ  (ซึ่งแกจะเป็นเกย์หรือไม่ก็ไม่แน่)  

ก็เลยยังเป็นปริศนาชวนฉงนฉงายต่อไปว่า ความโปรดปรานที่สมเด็จพระนารายณ์มีอย่างมากมายต่อขุนนางกรีก   เป็นเรื่องธรรมดาของเจ้านายต่อขุนนางสำคัญที่ทำงานเก่งถูกพระทัย    หรือว่ามีอะไรแอบแฝงอยู่
ส่วนดิฉันอ่านแล้วยังไม่คิดว่ามีอะไรมากกว่าธรรมดาค่ะ

[คุณพระนาย]

 ได้รายละเอียดมากขึ้นเยอะเลยครับ
ต้องขอบคุณคุณเทาชมพูอีกครั้ง
เท่าที่อ่านดู ผมว่าสาเหตุก็คือ ออกญาวิชเยนทร์นั้น ไม่มีพวกเลย ทางรอดของเค้าทางเดียวคือ ต้องยึดอำนาจไว้เองหลังจากสิ้นบุญสมเด็จพระนารายณ์แล้ว แต่ถ้าให้ผมเดานะครับ ต่อให้ออกญาวิชเยนทร์ยึดอำนาจได้จริง ก็ต้องถูกกำจัดครับ เพราะว่าถึงแม้จะมีการสนับสนุนจากฝรั่งเศสอยู่บ้าง แต่ผมเดาว่าในสมัยนั้นเทคโนโลยี่การเดินเรือ ยังไม่ดีเหมือนยุคล่าอาณานิคม อาวุธปืนไฟ ปืนใหญ่ ก็ยังไม่ได้เปรียบดาบ หอก หรือธนูอย่างชัดแจ้งเหมือนสมัยหลัง ถึงแม้ว่าฝรั่งเศสจะสนับสนุนวิชเยนทร์ แต่ก็คงไม่มีกำลังจะส่งพลข้ามน้ำข้ามทะเลมาเยอะมากพอจนยึดกรุงศรีอยุธยาไว้ได้เด็ดขาดหรอกมั้งครับ เพราะไม่เช่นนั้นตอนที่พระเพทราชาท่านยึดอำนาจ แล้วก็กำจัด ออกญาวิชเยนทร์รวมถึงขับไล่พวกฝรั่งเศสออกไปนั้น ถ้าฝรั่งเศสไม่พอใจมากก็น่าจะมีข้ออ้างที่จะส่งกองทัพมายึดเราได้แล้ว
เพราะอย่างกรณี รศ. 112 ฝรั่งก็เอาเรือปืนมาปิดปากแม่น้ำเรา เตรียมจะยึดเมืองเราอยู่แล้ว
อ่านดูก็สงสารแต่ ยามาดะชาวญี่ปุ่นนะครับ ไม่ค่อยได้ยินชื่อแกเลย แต่ก็ต้องถูกกำจัดไปด้วย ตอนที่พระเพทราชาท่านกำจัดคนต่างชาติ
ส่วนในเรื่องการยึดอำนาจของพระเพทราชานั้น กรุงศรีอยุธยายุคนั้น นองเลือดกันตลอด เท่าที่ผมทราบ ราชวงศ์ปราสาททองเปลี่ยนบัลลังก์กันด้วยการรัฐประหารเกือบตลอด
พระเจ้าปราสาททอง ท่านก็ยึดอำนาจ สมเด็จพระนารายณ์ท่านก็ยึดอำนาจเหมือนกัน ดังนั้นการที่พระเพทราชาท่านจะยึดอำนาจก็ไม่ใช่เรื่องที่แปลกอะไร
ส่วนเรื่อง สมเด็จพระนารายณ์มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับฟอลค่อนนั้นผมไม่มีความเห็นเหมือนกัน ไม่คิดว่าจะเชื่อ ถึงแม้จะรู้ว่า อย่างฮ่องเต้จีนเช่น หลิวปังปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ฮั่น ที่ออกศึกบ่อย ๆ ตอนหลังก็ชอบขันที หรือขุนศึกหนุ่ม ๆ เหมือนกัน
หรือว่า อเล็กซานเดอร์ของกรีก ที่เป็นโฮโมฯ
แต่ผมก็ไม่คิดว่าจะมีหลักฐานอะไรที่ชี้ว่า กษัตริย์สมัยกรุงศรีอยุธยาจะต้องมีอาการแบบนั้นด้วย เพราะว่า สนมนางในก็เยอะแยะ ขันทีก็ไม่มีในวัง มีแต่ผู้หญิง

[เทาชมพู]

 ดิฉันก็คิดตรงกับคุณพระนายค่ะ ว่าวิชเยนทร์ไม่มีพรรคพวกชาวอยุธยาอยู่ในมือมากเท่าไร   เมื่อเทียบกับพระเพทราชา
 อาจจะด้วยแกมาแบบหัวเดียวกระเทียมลีบ   และเชื้อชาติก็ผิดแผกกันมาก    เมื่อกลายเป็นขุนนางเด่นขึ้นมา ก็ถูกริษยา ขวางหูขวางตาและถูกกำจัดได้ในที่สุด

การเมืองในอยุธยา  ตรงกับหลักของดาร์วินเรื่อง  Survival of the fittest   คือใครแข็งแรงที่สุดคนนั้นก็รอด    เรื่องสิทธิหรือความถูกต้องไม่ต้องพูดกัน    ใครชนะคนนั้นถูกต้องไปเอง

ต่อมาในราชวงศ์บ้านพลูหลวง  ก็นองเลือดกันมาจนปลายอยุธยา  ด้วยหลักนี้   แต่บังเอิญคนที่ขึ้นครองราชย์บางคนก็ไม่ยักแข็งแกร่งหรือเก่งที่สุด  เมื่อเกิดศึกภายนอกกระหน่ำเข้ามาอีก   ก็เลยล่มทั้งคนทั้งอาณาจักร

อ้อ  เรื่องขันที    สมัยพระนารายณ์เก๋มากค่ะ มีขันทีด้วย  เรียกว่า "นักเทศขันที"     เข้าใจว่าไม่ใช่ขันทีจีน  แต่เป็นขันทีแขกที่เรียกว่า Eunuch สั่งมาจากเปอร์เชีย
คงจะอยู่มาจนถึงราชวงศ์บ้านพลูหลวง  เมื่อไม่มีออเดอร์เพิ่มเติม  พวกนี้ก็หมดไปเอง  ในสมัยปลายอยุธยาถึงไม่ได้เอ่ยไว้

[จ้อ]

 มีแง่มุมเกี่ยวกับภรรยาของออกญาวิชาเยนทร์ครับ

 http://www.matichon.co.th/art/art.php?select_date=2003/04/01&index=&show=2&selectid=0602010446