22 กรกฎา....

[นิลกังขา]

 ไม่ใช่วันเกิดใครที่ผมรู้จักหรอกครับ หรือมีใครในเรือนไทยเกิดวันนี้บ้าง จะได้ถือโอกาสอวยพร

จริงๆ แล้วติดพันมาแต่กระทู้ชื่อถนนเยาวราช ข้างล่างโน้น ชื่อวงเวียน 22 กรกฎาฯ ก็อยู่ไม่ไกลจากถนนเยาวราชนัก ถ้าจำไม่ผิด วงเวียนนี้ได้ชื่อนี้ เพราะวันที่ 22 กรกฎา พ.ศ. ไหนจำไม่ได้ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 ได้ทรงนำสยามเข้าสู่มหาสงครามในยุโรป ที่เรียกกันต่อมาทีหลังว่า สงครามโลกครั้งที่ 1 โดยประกาศสงครามกับฝ่ายเยอรมันและเข้าเป็นสัมพันธมิตรกับอังกฤษและฝรั่งเศส

ธรรมเนียมตั้งชื่อถนน วงเวียน สะพาน ฯลฯ เป็นวันที่นี้ ในเมืองฝรั่งเห็นมีอยู่บ้าง แต่ที่ผมเห็นแยะเป็นไปทางประเทศละตินอเมริกาครับ แถวนั้น จะมีชื่อถนน 32 มกรายน ถนน 30 กุมภาคม อะไรต่ออะไรเต็มไปหมด ได้ความว่าบางทีก็เป็นวันปฏิวัติ วันประกาศเอกราช หรือในบางประเทศที่มีการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงผู้นำกันบ่อย บางทีถนนสายเดียวกันเปลี่ยนชื่อเป็นวันที่ต่างๆ เสียหลายรอบ สุดแต่ว่าคณะผู้มีอำนาจที่ขึ้นมาได้ใหม่นั้นทำปฏิวัติยึดอำนาจสำเร็จในวันไหน

แต่ธรรมเนียมนี้ เรารับมาแล้ว ดูเหมือนไม่ค่อยติดในเมืองไทย ผมนึกไม่ออกว่านอกจากวงเวียน 22 กรกฎาแล้ว เรามีถนน วงเวียน อะไรที่ชื่อเป็นวันที่อยู่ที่ไหนอีก

[ฝอยฝน]

 ไม่ทราบเหมือนกันค่ะ ว่าจะที่มีไหนตั้งชื่อสถานที่เป็นวันที่บ้าง  แต่บังเอิญไปอ่านหนังสือเจอว่า  ในสมัยรัชกาลที่ 5  สภาพบ้านเมืองเปลี่ยนแปลง การเดินทางสัญจรเปลี่ยนจากทางน้ำมาใช้ทางบกมากขึ้น  พระองค์ท่านทรงโปรดฯ ให้บำเพ็ญพระบรมราชูทิศสร้างสะพาน  เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษาในแต่ละปีที่สร้าง เริ่มเมื่อ พ.ศ. 2439 (รศ. 114) เมื่อมีพระชนมายุ  42  พรรษา สะพานแรกจึงมีชื่อว่า "สะพานเฉลิม 42 " ต่อมาปลายรัชกาลทรงพระราชชื่อสะพานให้ครบและง่ายต่อการจดจำ สะพานแรกนี้จึง ชื่อ สะพานเฉลิมศรี 42 (ข้ามคลองบางขุนพรหม  ที่ถนนสามเสน)  รวมทั้งหมดทีถึง 15 สะพาน ในรัชกาลที่ 6 ก็ทรงสืบต่อการอุทิศพระราชทรัพย์สร้างสะพาน มีคำว่า "เจริญ " นำหน้า มีด้วยกัน 6 สะพาน  และมีสะพานที่ขึ้นต้นด้วยเฉลิม ซึ่งเริ่มในรัชกาลที่ 5  มาแล้วเสร็จในรัชกาลนี้อีก 2 สะพานค่ะ

และไปอ่านเจอบทความค่ะ กล่าวถึง การตั้งชื่อวัด นักวิชาการเขาสรุปว่า มีหลักในการตั้งชื่อ แสดงความหมายบางประการ มีหลายกลุ่มด้วยกัน คือ

-ผู้สร้าง แสดงฐานะ เชื้อชสติ ผู้สร้าง ได้แก่
 วัดพิชัยญาติการาม
 วัดขรัวอิน  (วัดดาวดึงษาราม)
 วัดจางวางดิศ (วัดดิสานุการาม)

- แสดงที่ตั้ง สภาพภูมิประเทศ เช่น
วัดเกาะ (วัดสัมพันธวงศ์)
วัดท้ายตลาด (วัดโมลีโลกยาราม)

-แสดงความเกี่ยวข้องกันและกัน เช่น
วัดทองบน (วัดทองธรรมชาติ)
วัดทองล่าง(วัดทองนพคุณ)
วัดบางหว้าใหญ่ (วัดระฆังโฆษสิตาราม)
วัดบางหว้าน้อย (วัดอมรินทราราม)
ฯลฯ....

[ฝอยฝน]

 เพิ่งอ่านเจอเหมือนกันค่ะ ว่าถนน สี่พระยา ก็เพราะเจ้าพระยา 4 ท่าน ช่วยกันออกเงินสร้าง

พอเล่าถึงสะพาน ก็เพิ่งนึกออกว่า  ที่วัดเบญจมบพิตร ในสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์ท่านทรงริเริ่มมีงานวัดครั้งแรกจำได้ลางๆ ว่าท่านทรงจัดเพื่อฉลองการสร้างพระพุทธรูป  แต่ก็ได้จัดมาเรื่อยๆ และยังนำรายได้ในการออกร้านไปสร้างสะพานในวัด ถึง 3 สะพาน  ต่อมาในรัชกาลที่ 6  สถานที่คับแคบเกินไป จึงขยายไปออกร้านยังสนามฟุตบอลสโมสรเสือป่า และชื่องานจึงเปลี่ยนเป็นงานรื่นเริงฤดูหนาว ต่อมาย้ายไปจัดที่สวนจิตร  และสวนสราญรมย์ ตามลำดับ ซึ่งกลายเป็นต้นตำรับในการจัดงานรื่นเริงฤดูหนาวสืบมา

[ฝอยฝน]

 ที่วงเวียน 22 กรกฏา นอกจากจะเป็นการรำลึกถึงวันที่ 22 กรกฏา 2460 แล้ว อ่านพบว่าพื้นที่บริเวณย่านนี้แออัดคับแคบ  เป็นเหตุให้เกิดเพลิงไหม้บ่อย จึงสร้างเป็นวงเวียนเพื่อให้เกิดพื้นที่โล่ง ทั้งยังเป็นสง่าราศรีแก่บ้านเมือง  พื้นที่วงเวียนเกิดมีได้ก็เพราะเพลิงไหม้บริเวณนั้น จึงเกิดที่ว่างสร้างวงเวียนขึ้นได้

[นิลกังขา]

 ขอบคุณครับ
จริงแหละ มีสะพานชุดเฉลิมที่มีตัวเลขต่อท้าย อันเป็นเลขพระชนมายุ คล้ายๆ จะเป็นการบอกเวลาสร้าง แต่ก็ไม่ได้เป็นวันที่โดยเฉพาะครับ ผมนึกว่าที่มีชื่อเป็นวันที่จะมีแต่วงเวียน 22 กรกฎาอันเดียว
เมืองทางอเมริกาใต้ที่ชื่อทำนองนี้ที่ดังที่สุด ก็ริโอเดอจาไนโร ไงครับ ชื่อเมืองนี้แปลว่า แม่น้ำมกราคม

[V_Mee]

 เพิ่งมาอ่านพบกระทู้นี้  เลยขออนุญาตร่วมวงไพบูลย์ด้วยคนครับ

บริเวณที่เป็นวงเวียน ๒๒ กรกฎานี้เดิมเคยเป็นชุมชนที่มีคนอยู่อาศัยหนานแน่นมาก  ราว พ.ศ. ๒๔๖๐ หรือ ๖๒ ได้เกิดไฟไหม้ใหญ่เผาผลาญบ้านเรือนในบริเวณนี้ไปเกือบหมด  เจ้าพระยายมราช (ปั้น  สุขุม) เสนาบกีกระทรวงนครบาลจึงได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตตัดถนนเพื่อควสามเป็นระเบียบของบ้านเมือง  ต่อมาได้โปรดพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ตัดถนนสามส่าย  บริเวณที่ถนนสามสายนั้นมาตัดกันได้โปรดให้สร้างเป็นวงเวียน  พระราชทานนามว่า ๒๒ กรกฎา  ส่วนถนนสามสายนั้นพระราชทานชื่อว่า
ไมตรีจิต - มิตรสัมพันธ์ - สันติภาพ  เมื่อแปลความหมายแล้วจะได้ความว่า รอบวงเวียนนั้นมี ๖ แยก คือ รัชกาลที่ ๖  ทรงประกาศสงครามเมื่อวันที่  ๒๒  กรกฎาคม  ด้วยไมตรีจิตที่ใจ่อฝ่ายสัมพันธมิตรทำให้เกิดสันสันติภาพ
นอกจากนั้นในเมืองจำลองดุสิตธานี  ยังได้พระราชทานชื่อถนนไว้เป็นที่ระลึกว่า  ๑๑  พฤศจิกา และ สยามชนะศึก  ความหมาย คือ สยามประเทศมีชัยในสงครามโลกครั้งที่ ๑ ในวันที่  ๑๑  พฤศจิกายน

[UP]

 คุณ V_Mee ครับ ผมสงสัยในชื่อถนนมิตรสัมพันธ์ครับ เพราะเห็นป้ายถนนระบุนามว่า "ถนนมิตรพันธ์" (ซึ่งน่าจะเป็นการสลับคำว่า "พันธมิตร")

ไม่ทราบว่าแท้จริงแล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานไว้ว่าอย่างไรครับ

[V_Mee]

 ถูกต้องตามที่ คุณ UP ทักมาครับ  ใจเร็วไปนิด  จริงต้องเป็นมิตรพันธ์ คือ พันธมิตร ครับ