เรือนไทย

ผมเป็นครูสอนภาษาไทยครับ  ช่วงหยุดหลายวันผมออกสำรวจวรรณกรรมตามวัดต่างๆ
และได้ไปพบสมุดข่อยที่วัดแห่งหนึ่ง มีภาพประกอบ  มีด้วยกันสามเล่ม  ชำรุดบ้าง
เนื้อหาเป็นอักษรขอม เรื่องพระอภิธรรมสองเล่ม  และพระมาลัยเล่มหนึ่งครับ
อยากรบกวนท่านผู้รู้ว่า  สีแบบนี้ เส้นแบบนี้  เป็นจิตรกรรม สมัยไหนครับ

ภาพแรก มาจากเล่มพระมาลัยครับ

สองภาพนี้เป็นพุทธประวัติตอนไหนครับ  จากสมุดพระอภิธรรมเล่มที่1

อีกภาพครับ

มหาชนกครับ

ไม่ทราบเรื่อง แต่ภาพเรียงลำดับอยู่ในเรื่องมโหสถครับ  จากสมุดพระอภิธรรมเล่ม1 เช่นกัน

สามภาพต่อไปนี้มาจากสมุดพระอภิธรรมเล่ม2

ภาพต่อมาครับ

อีกภาพนึงครับ

พระเตมีย์จากสมุดอภิธรรมเล่ม2

สุวรรณสามจากสมุดอภิธรรมเล่ม2

สุวรรณสามอีกภาพหนึ่งครับ

พระเนมิราช จากสมุดอภิธรรมเล่ม2 ครับ
สมุดข่อยทั้งสามเล่มนี้เก็บไว้ที่วัดแห่งหนึ่งในจังหวัดเพชรบุรีครับ
ขอความรู้จากทุกท่านด้วยนะครับ

อารมณ์อยุธยา ๑

อารมณ์อยุธยา ๒

ลีลาพริ้วไหว

ค.ค.ห.ที่ 1 & 2 เป็นภาพพุทธประวัติ ตอน มหาปรินิพพานสูตร

ระหว่างทางที่พระพุทธองค์เสด็จไปกุสินารา ทรงพระประชวรและเหน็ดเนื่อยพระวรกายมาก ตรัสให้พระอานนท์ พุทธอนุชา ผู้เป็นอุปปัฏฐาก ไปตักน้ำให้เสวย แต่เมื่อพระอานนท์ไปถึงริมน้ำ ก็พบว่า มีนายกองเกวียน พาขบวนเกวียนข้ามน้ำ ทำให้น้ำขุ่น เสวยไม่ได้ จึงกลับไปทูลพระพุทธองค์ ๆ ก็ให้ไปตักอีกครั้ง จึงได้น้ำ

บุพพกรรมของพระพุทธเจ้า เคยทำไว้ในอดีต เป็นครุกรรม คือทำไว้กับพ่อแม่ วิบากนั้น ติดตามมาให้ผล ไม่ละเว้น แม้จะทรงตรัสรู้เป็นถึงพระพุทธเจ้าก็หนีไม่พ้น เพราะนั่นเป็นกรรมหนัก ทำให้ไม่ได้น้ำในเวลาที่ต้องการน้ำมาดื่ม

ดังนั้น ใครแก้กรรมได้ด้วยวิธีง่าย ๆ  ก็เก่งเกินพระพุทธเจ้า แปลกที่ทุกวันนี้ มีคนเก่งมากเหลือเกิน

ภาพงามมากครับ ใช้สีสะอาดดีทีเดียว นานๆถึงจะได้เห็นภาพจิตรกรรมที่ได้อารมณ์อยุธยาขนาดนี้ สำหรับคนที่บ้างานอยุธยาในระดับคลั่งไคล้ สมุดเล่มนี้มีคุณค่ามากถึงมากที่สุดครับ หากคุณ san1 จะกรุณา อยากชมมากกว่านี้ หรือไม่ก็เรียนพระท่านให้ทราบถึงความสำคัญของสมุดเล่มนี้ เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ทรงค่าครับ พุทธประัวัติตอนพระอานนท์ตักน้ำ แทบจะหาชมที่อื่นไม่ไ้ด้เลยทีเดียว

ขอบคุณทุกความคิดเห็นเลยครับ
เดี๋ยวจะเอาภาพมาลงเพิ่มนะครับ

นำภาพมาลงเพิ่มแล้วนะครับ คุณ Kuiukula ช่วยวิเคราะห์ด้วยครับ  เป็นความรู้แก่ผมมากเลย

ต่อมาครับ

ต่อมาครับ

ต่อมาครับ

.

.

.

.

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

.

.

.

.

ชุดสุดท้ายแล้วครับ

ภาพใน ความคิดเห็นที่ ๓๒ เป็นนิทานทศชาติ ตอน พระขันธกุมาร

ตอนนี้ภาพแสดงพระอินทร์ทรงเหาะลงมาทำลายพิธี หักฉัตรครับ

"พระจันทกุมารนั้นเป็นคนดี ตั้งมั่นอยู่ในศีลในธรรม แต่พราหมณ์กัณฑหาลนั้นเป็นคนชั่ว คิดมุ่งร้ายต่อชีวิตของผู้บริสุทธิ์อยู่เสมอ ขอให้เทพยดาอารักษ์ช่วยคุ้มครองพระจันทกุมารด้วยเถิดอย่าให้ต้องตายด้วยน้ำมือของคนพาลเลย”
     ด้วยแรงอธิษฐานนั้น พระอินทร์จึงทรงร้อนอาสน์ และรีบส่องทิพยเนตร เล็งดู เมื่อรู้ความเป็นไปทั้งหมดก็จึง เสด็จลงจากดาวดึงส์ สำแดงอิทธิฤทธิ์ เหาะเหินมาปรากฏกายเหนือปะรำพิธีเป็นที่ แตกตื่นแก่ผู้ได้พบเห็นยิ่งนัก
     “ชิชะ เจ้าเอกราชผู้โง่เขลา”พระอินทร์ทรงชี้หน้าพระราชาอย่างพิโรธ พร้อมกับกวัดแกว่งฆ้อนเหล็กที่ลุกเป็นไฟอย่าง น่าสะพรึงกลัวเป็นยิ่งนัก “เจ้านี่หรือบังอาจใคร่จะได้สมบัติที่อยู่ของข้าจนถึงกับลงมือฆ่าแกงลูกเมียของตัวเอง เจ้าช่างเป็นกษัตริย์ที่ชั่วช้าไร้คุณธรรมนัก จิตใจลุ่มหลงมัวเมาในกิเลสอย่างน่าสังเวชที่สุด สมควรนักแล้วที่ข้าจะฆ่าเจ้าเสียให้ตายในบัดนี้”
     ตรัสด้วยสุรเสียงอันกึกก้องกังวานไปในเวหา แล้วพระอินทร์ก็ทรงฟาดฆ้อนไฟใส่ฉัตรธงและปะรำพิธีจนหักพังราบเป็นหน้ากลอง
     บรรดาชาวบ้านชาวเมืองเมื่อหายตกตะลึงแล้วจึงกรูกันเข้าจับตัวปุโรหิตมารุมประชาทัณฑ์จนตาย"


ส่วนใน ความคิดเห็นที่ ๓๓ จะเห็นภาพกษัตริย์พนมมือหน้ากองไฟ มีคนจูงม้าไปที่ไฟ ก็เป็นตอนที่ พระเจ้าเอกราชถูกปุโรหิตทำนายความฝัน ให้นำสิ่งของต่างๆ ไปบูชายันเสียให้สิ้น

ภาพสวยมากครับ สมุดเล่มนี้คงเขียนเรื่องพระเจ้าิสิบชาิติ กับพุทธประวัติตอนมหาปรินิพพาน เห็นมีชาดกหลายๆเรื่องปนๆกัน ทั้งจันทกุมาร วิธุรบัณฑิต เวสสันดร เนมิราช พระมหาชนก สุวรรณสาม

อายุสมัยคงร่วมอยุธยาตอนปลายหรือรัตนโกสินทร์ต้นมากๆ น่าจะเป็นงานของช่างเมืองเพชรกระมังครับ

ต่อมาครับ

สมุดข่อยเล่มแรกดูจากการใช้สี ตัวภาพ การแต่งกาย(เครื่องทรง)เป็นสมัยอยุธยาต่อเนื่องถึงสมัยรัชกาลที่1ซึ่งถ้าเขียนสมัยร.1ก็คือช่างที่ตกค้างมาแต่ครั้งอยุธยา ระดับฝีมือช่างน่าจะมีหลายตนทั้งที่ฝีมือจัดจ้านแล้วก็ฝีมือชาวบ้านซึ่งก็คงเป็นสกุลช่างเมืองเพชรบุรี แต่แปลกตรงที่ทั้งสีสรรค์และตัวภาพคล้ายสมุดข่อยที่วัดบางขนุนมาก(ยุคสมัยเดียวกัน)(ดูรูปประกอบจากวัดราชสิทธาราม ซึ่งวาดสมัยร.1แต่ยังมีอิทธิพลของอยุธยาอยู่อย่างชัดเจน)จัดว่าเป็นสมุดข่อยที่ทรงคุณค่าเล่มนึงที่เดียว ส่วนเล่มที่2เป็นฝีมือสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นไม่เกินร.3ครับ

เล่มที่สองมีภาพพระเจ้าตรัสใต้ควงไม้มหาโพธิ์ น่าสังเกตว่ามีภาพหนึ่งที่ยังไม่วาดพระรัศมีเหนือพระเศียร คงเป็นเหตุการณ์ก่อนตรัสรู้เล็กน้อย

ฝีมือช่างดูเหมือนเล่มสองจะหย่อนกว่า และน่าจะเลทกว่าอย่างที่พี่ยีนส์กล่าวไปแล้วครับ แต่ไม่น่่าเลทเกินรัชกาลที่ 3

ชอบฝีมือยุคนี้ ช่างท่านคุมโทนสีหวานแหววดี ชมพู เหลือง แดง ดูแล้วสะอาดตา พอเริ่มรัชกาลที่ 3 ลงมา ก็เปลี่ยนโทน ไปเป็นเขียว ดำ แดง ออกมืดไปเลย พอรัชกาลที่ 4 ก็ออกฟ้าจ๋าไป

ถ้าคุมโทนสีให้เข้มขรึมได้คงสวยกว่านี้ครับ  8)