เรือนไทย

ตอนนี้ผมกำลังอ่านงานวิชาการเล่มหนึ่งของนักวิชาการชาวไทยที่เขียนเป็นภาษาอังกฤษ ซึ่งเล่มนี้มีการอ้างอิงเอกสารจากหอจดหมายเหตุฯ ด้วยการที่งานเขียนเล่มนี้เขียนขึ้นเป็นภาษาอังกฤษ ทำให้การอ้างอิงต้องแปลข้อความในเอกสารชั้นต้นภาษาไทย เป็นภาษาอังกฤษ ในส่วนของการ quotation

ผมต้องการสืบค้นข้อความเดิมที่อยู่ในเอกสารเดิมว่าเขียนเป็นภาษาไทยไว้ว่าอย่างไร (เอกสารบางชิ้น ผู้เขียนได้เขียนเลขเอกสารผิดไปบ้าง ซึ่งบางชิ้นผมก็แกะรอยจนเจอ ทำให้มีปัญหาในการค้นพอสมควร เช่น หจช. ร.6 ม.63/6 ซึ่งเลขเอกสารที่ถูกต้องคือ หจช. ร.6 ม.3.6 ก./6 หลายๆชิ้นในเล่มนี้มีปัญหาตรงจุดนี้)

ตอนนี้มีจุดเดียวที่ผมหาไม่เจอ เล่มนี้ระบุว่าเป็น R5 M 8.1/8 King Chulalongkorn to Prince Vajiravudh, September 22, 1910 หรือ หจช. ร.5 ม. 8.1/8 น่าจะเป็นพระราชหัตถเลขา หรืออาจจะเป็นพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก่เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ เอกสารลงวันที่ 22 กันยายน 1910 หรือ พ.ศ. 2453 ซึ่งเป็นเวลาเพียง 1 เดือนก่อนเสด็จสวรรคต ผมไปค้นดูแล้วที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติไม่มีเลขเอกสารนี้ เดาจนเดาไม่ถูกแล้วครับว่าอยู่เลขไหน เอกสารมีความว่า

For someone of a superior position he cannot afford to act as a patorn to a particular group of people, but he has to be the patron of all people. Rewards can be given to those who are specially favoured according to the merit of the receivers. But a leader cannot withdraw from the role of the patron of the people in general. This is a characteristic of a leader who will be successful in all activities.

ท่านใดพอจะคุ้นว่าเคยเห็นข้อความประมาณนี้ในงานวิชาการหรือหนังสือเล่มไหนบ้างครับ

คุณกำลังอ่าน  Rise and Decline of Thai Absolutism  ของ Kullada Kesboonchoo Mead หรือเปล่าคะ

ใช่แล้วครับ คุณเทาชมพู

ลองสอบถามเจ้าหน้าที่หจช. ดูหรือยังคะ   บอกเขาว่าหนังสือเล่มนี้อ้างหมายเลขเอกสารผิดพลาด  เปิดหน้านี้ชี้ให้เจ้าหน้าที่ดู   แล้วอธิบายว่ามันเป็นเรื่องเกี่ยวกับอะไร   เช่นเป็นเอกสารในตอนปลายรัชกาลที่ ๕   เป็นพระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ ๕  มีถึงรัชกาลที่ ๖ เมื่อครั้งเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช 
มันอาจจะไปอยู่ที่เอกสารหมายเลขอื่นๆ เช่น หจช. ร.5 ม.10/8 เพราะคนเขียนพิมพ์เลข 0 ตกไปตัวหนึ่ง ก็เป็นได้

หรือไม่  ก็ลองหาทางติดต่อกับคนเขียนหนังสือเล่มนี้ดู   อาจเจออีเมล์ หรือติดต่อผ่านสนพ. ของเธอค่ะ

ผมลองสอบถามเจ้าหน้าที่ของ หจช. แล้วครับ ทั้งเมล์สอบถาม แล้วก็เข้าไปค้นด้วยตัวเองหลายรอบแล้ว ก็ยังไม่พบข้อความดังกล่าว เจ้าหน้าที่ของ หจช.ก็ดีมากเลยครับ พยายามช่วยค้นเต็มที่แล้ว อย่างไรก็ตามที่ผมตั้งกระทู้นี้ก็หวังว่าจะมีคนที่เคยอ่านเจอในที่ใดที่หนึ่ง หรือเคยทำวิยานิพนธ์แล้วเคยอ้างถึง อาจจะชี้ทางให้ผมได้

ขอบคุณคุณเทาชมพูครับ

ลองติดต่อกับผู้เขียนไหมล่ะคะ  เธออาจจะเก็บรักษาไฟล์ต้นฉบับ หรือสำเนาเอกสารที่อ้างอิงเอาไว้

https://www.facebook.com/kulladak

ดูจากการอ้างอิงเอกสาร "ชุด ม."  ซึ่งหมายถึง เอกสารกรมราชเลขาธิการ รัชกาลที่ ๕ กระทรวงมหาดไทย 
แต่ดูเนื้อความแล้วไม่น่าจะเกี่ยวข้องกับกระทรวงมหาดไทยตรงไหนเลยครับ
หากแต่ดูจากเนื้อความที่อ้างถึงแล้ว  น่าจะเป็นพระราชหัตถเลขาที่พระราชทานสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เกี่ยวกับเรื่องที่นักเรียนนายเรือไปห้ามมหาดเล็กหัดทหารที่สนามหน้าพระราชวังสราญรมย์  ซึ่งทรงพระราชบันทึกไว้ในประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ เล่ม ๒ ตอนหนึ่งว่า

"ฉันได้ถูกพระเจ้าหลวงรับสั่งให้หาเฃ้าไปในที่รโหฐานและทรงต่อว่าเรื่องที่ให้เลฃานุการมีหนังสือไปขู่ผู้บังคับการโรงเรียนนายเรือ.  นัยว่ากรมชุมพรตกใจและเกรงกลัวภยันตราย  จึ่งได้นำความขึ้นกราบบังคมทูล, เพื่อขอพระบารมีปกเกล้าฯ เปนที่พึ่ง.  ทูลกระหม่อม ทรงสั่งสอนว่า ฉันจะได้เปนใหญ่เปนโตต่อไป, ต้องระวังอย่าทำให้ผู้น้อยนึกสดุ้งหวาดหวั่นต่ออำนาจอาชญาอันอาจต้องรับกรรมความดาลโทษะของฉัน.  ฉันก็รับพระบรมราโชวาทใส่เกล้าฯ โดยมิได้แก้ตัวว่ากระไร, เพราะเห็นว่าพระเจ้าหลวงมีพระราชประสงค์จะให้เรื่องสงบไป."

ฉะนั้นพระราชหัตถเลขานั้นน่าจะอยู่ในเอกสารชุดกระทรวงกระลาโหม ที่ขึ้นต้นด้วย ร.๕ ก.  คือลองเปลี่ยนจาก ร.๕ ม.  เป็น ร.๕ ก. แล้วตามด้วยเลขปึกเอกสารที่อ้างถึง