เรือนไทย

เป็นภาพของวิลเลียม ฮันต์  2489
ทำไมมีคลอง(คู)มาก ประมาณปี 2518 ไม่มีอะไรเหลือให้เห็นเลย

มีโรงอาหารของคณะแพทยศาสตร์ ชื่อ โรงอาหารไผ่สิงห์โต
ซึ่งอยูด้านหลังเกือบจะสุดเขตด้านติดสนามม้า

เปรียบเทียบกับแผนที่ของคุณ siamese จากกระทู้ศาลเทพารักษ์อยู่หนใด?

สวัสดีคุณพี่ visitna ด้วยครับ ... long time no see


์

ที่ไม่เหลือคลองให้เห็นเนื่องจากการนำพื้นที่คลองไปใช้ประโยชน์ในด้านอื่นแทน โดยการถมเป็นถนนเพื่ออำนวนความสะดวกให้กับสภาพแวดล้อมในปัจจุบันครับ

ทั้งนี้บรรดาสภาพภูมิประเทศบริเวณโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ได้เปลี่ยนแปลงไปหลายครั้ง หลายวาระ ในช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ที่ดินบริเวณนี้ได้ถูกพัฒนาเพื่อให้เกิดความเจริญด้านฝั่งตะวันออกของกรุงเทพฯ

สำหรับเดิมที่การขุดคลองเปิดพื้นที่ดัั้งเดิมคือ "คลองถนนตรง" ซึ่งถุกขุดในสมัยรัชกาลที่ ๔ ตามด้วยในสมัยรัชกาลที่ ๕ เป็น "คลองไผ่สิงโต" ที่ขุดด้วยแรงงานจีนเพื่อเปิดพื้นที่ทางการเกษตรกรรม ขุดเชื่อมกับคลองต่าง ๆ เพื่อให้เกิดการไหลเวียนของน้ำ และเดินเรือสำหรับปลูกข้าวได้ครับ

ขอหยิบยกแผนที่ พ.ศ. ๒๕๐๒ มาประกอบให้เห็นโครงร่างถนน สิ่งก่อสร้าง คลอง ที่อยู่รอบ ๆ บริเวณโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เราจะเห็นเครือข่ายของคลองต่าง ๆ และคลองคู่กับถนน ซึ่งเกิดจาก "ดินถม และ ดินขุด" คือ การขุดดินกลายเป็นคลอง นำดินมาถมเป็นถนน

จากภาพถ่ายทางอากาศที่คุณ visitna ยกขึ้นมาใส่หมายเลข 1 - 4 จะเห็นว่า หมายเลข 3 คือ "คลองไผ่สิงโต" และหมายเลข 4 คือ คลองที่ขุดไว้เป็นส่วนหนึ่งของสวนลุมพินี ที่ขุดดิน ถมเกาะครับ

สำหรับคลองในส่วนเลข 1 - 2 อาจจะเป็นคลองขุดเพื่อถมดินให้กับโรงพยาบาลและเพื่อประโยชน์ในการคมนาคม (ซึ่งไม่ได้ระบุในแผนที่ว่าเป็นคลองหลัก)

สำหรับคลองไผ่สิงโตช่่วงที่ผ่านเข้ามายังโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในปี พ.ศ. ๒๔๘๕ มีการยกพื้นที่คลองให้เป็นกรรมสิทธิ์ของโรงพยาบาล ทั้งนี้อย่างที่บอกไปแล้วว่า เมื่อความสำคัญของคลองหมดไป ก็ถมกลายเป็นถนนไปหมดครับ

ถ้าคลองหมายเลข 3 เป็นคลองไผ่สิงห์โต ?
โดนถมไปแล้ว คงจะอยู่กลาง รพ.
เพราะปัจจุบันยังมีคลองที่กั้นอยู่ระหว่างรพ.กับสนามม้า
ตามเส้นสีเหลือง(หรือ แนวนี้เป็นคลองไผ่สิงห์โตเดิม)

แผนผังด้านหลัง รพ. ปี 2490  ไม่รู้ว่าจะลงเลขคลองตรงกับภาพถ่านทางอากาศหรือไม่?

คลองไผ่สิงโตอยู่หมายเลข ๓ แน่นอนครับ หากเนื่องจากเป็นคลองที่เชื่อมออกจากหลังสวนทะลุไปยังโรงพยาบจุฬาลงกรณ์ ขอแนบภาพถ่ายทางอากาศ จะได้เห็นชัดเจนว่าแนวคลองไผ่สิงโตนั้นเป็นอย่างตามภาพล่างนี้ และหากจะจัดตำแหน่งของคลองไผ่สิงโต ก็ควรอยู่ด้านใต้ของถังเก็บน้ำประปา ๒ หลังครับ

มาดูแผนที่ระวางนี้กันบ้าง หยิบแผนที่กระทู้เก่าเรื่องพรรณไม้ในอดีต จุฬานำมาลงให้เห็นแนวคลองไผ่สิงโตด้านล่าง และแนวคลองที่เป็นเส้นแดนระหว่างโรงพยาบาลและสนามม้าสปอร์คลับ ซึ่งกำหนดจากด้านขวามือแผนที่ ในวงกรอบสีแดงคือ ที่ตั้งถังน้ำประปาคู่

คลองในปัจจุบัน

เปรียบเทียบ

หาตึก "สามัคคีพยาบาล" ให้พบแล้วทุกอย่างจะลงตัวครับ

ขอประทานโทษที่แทรกเข้ามานะครับ

ถ้าดูตามนี้

ตามมาตราส่วน(scale) แนวคลองจะอยู่ที่ลูกศรสีเหลืองครับ
ปกติแนวคลองที่ถมจะใช้เป็นถนน สมัยก่อนฐานรากอาคารจะใช้เข็มไม้ รับน้ำหนักได้ไม่มาก จึงเลี่ยงที่จะสร้างอาคารบนคลองเดิม ซึ่งดินจะทรุดตัวได้ง่ายและพาเอาอาคารพังไปด้วย

ผังปี 2490 คิดว่าตึกสามัคคีพยาบาลอยู่ที่นี่

ช่วยเติมข้อมูลให้กับภาพได้ดังนี้ครับ

คลองไผ่สิงโตเป็นคลองที่แบ่งระหว่างสนามม้า กับ หอพักนิสิตแพทย์ชาย สนามบาส และ โรงยิมปรีดา
ในอดีตเวลาที่มีแข่งม้าก็จะมีบุคคลภายนอกมาแอบเฝ้าดูการแข่งม้าผ่านแนวกั้นที่ว่านี้
โรงอาหารไผ่สิงโตเป็นโรงอาหารเก่าแก่สำหรับนิสิตแพทย์ทั้งชายหญิง รวมทั้งแพทย์ประจำบ้าน
ไม่ทราบว่าเดี๋ยวนี้เปลี่ยนแปลงไปมากน้อยแค่ไหน