เรือนไทย

ที่ปรึกษาสมัยปริญญาโทชวนไปปีนเขาฉลองวันหยุด เขาที่ว่าเรียกว่าเขาม่วงทอง ภาษาจีนเรียกว่า "จือจินซาน" (紫金山：zi jin shan) ชาวจีนโบราณถือว่าสีม่วงสีทองเป็นสีศักดิ์สิทธิ์ เขาลูกนี้มีตำนานว่ามีเมฆสีม่วงและสีทองมาปกคลุม เลยเรียกว่าเขาม่วงทองสืบมา

การเดินทางไปเขาข้าพเจ้าขึ้นรถเมลล์ไปกับอาจารย์ พอไปถึงตีนเขา จริงๆมีรถขึ้น แต่อาจารย์บอกว่าเดินไปเหอะ สนุกดี
อืม ขึ้นเขา ๔ กิโลเมตร เดินก็เดิน


ภาพทิวเขา

ระหว่างเดินขึ้นเขา เชิงเขามีพิพิธภัณฑ์จวนซ่งเหมยหลิง หรือเรียกภาษาจีนว่า "เหมยหลิงกง"  (美龄宫：mei ling gong) แปลตรงๆว่า "วังเหมยหลิง" สื่อสะท้อนว่าจวนแห่งนี้หรูหรามหาศาลแบบวัง จริงๆแล้วที่นี้มีชื่อว่า "อาคารที่พักประธานสาธารณรัฐ" (国民政府主席官邸)

อาคารแห่งนี้สร้างตามแบบสถาปัตยกรรมยุคก๊กหมิ่นตั๊ง เป็นตึกครึ่งจีน ครึ่งฝรั่ง ปรกติแล้วจะมีหลังคาเป็นจีน ตัวตึกเป็นฝรั่ง เรียกอาคารแบบนี้ว่า "กงชื่อ" (宫式: gong shi) แปลว่าอาคารแบบวัง สร้างกันสนุกสนานทั่วไปในเมืองจีนยุคนั้น

ภาพอาคารยุคก๊กหมิ่นตั้ง อาคารหอประชุมมหาวิทยาลัยหนานจิง (南京大学)

หลังนี้เป็นข้าราชการตัวอาคารกระเบื้องหลังคาเป็นแบบกระเบื้องลูกฟูกจีน มีเขียวเข้ม สีนี้ตามกำหนดชั้นอาคารจีนในสมัยราชวงศ์ชิง จะเป็นสีหลังคาของวังเจ้านายหรือขอาคารชั้นผู้ใหญ่

หลักสีหลังคายุคราชวงศ์ชิงมีดังนี้ สีหลังคาชั้นสูงสุดคือสีเหลืองใช้ประดับวังหลวง หรือวัด ไม่ก็สุสานของกษัตริย์ ชั้นรองลงมาสีเขียว ใช้ประดับวังเจ้านาย หรือจวนขุนนางชั้นสูงสุด ชั้นต่ำสุดสีดำ ใช้ได้ตั้งแต่วังหลวงยันบ้านคนธรรมดา ไม่มีกำหนด สีฟ้าเป็นสีพิเศษใช้ประดับเฉพาะอาคารบูชาฟ้า หอบวงสรวงบรรพบุรุษ


สีหลังคาสีเขียวเข้ม

ส่วนกระเบื้องประดับและลายตบแต่งทำเป็นรูปหงษ์เป็นหลัก สะท้อนแว่วๆว่าใครใหญ่ เชิงหลังคามีสัตว์มงคลประดับสามตัว มีเซียนขี่ไก่นำหน้า ตามแบบอาคารขุนนางชั้นสูงสมัยราชวงศ์ชิง

รายละเอียดเรื่องตุ๊กตาอ่านเพิ่มเติมใน "สัตว์...บนหลังคาจีน"

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3365.15 (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3365.15)

ทั้งนี้ลวดลายอาคารทำเป็นลายเลขาคณิตแบบจีนที่ทำเป็นลายมงคลประดับมองไกลๆดูเหมือนฝรั่ง แต่คาน ตามจุดต่างๆทำเป็นลวดลายจีนแบบสวนจือ (旋子彩画) อันเป็นลายแบบขุนนางใช้ประดับอาคาร ผสมลายแบบซูโจว (苏式彩画) ซึ่งเป็นลายที่ขุนนางและผู้มีอันจะกินจะใช้ได้ ยังดีที่ไม่ได้ใช้ลายแบบเหอซี (和玺彩画编辑) แบบวังหลวง

ลายประดับอาคาร

ลายเหอซี (和玺彩画编辑) ซึ่งมีศักดิ์สูงที่สุดใช้ประดับวังหลวง กรอบลายเป็นรูปสีเหลี่ยมหยักๆ เขาบอกเหมือนหนังสือโบราณพับๆ ลงรักปิดทองสวยงาม ไม่ใช้สีดำตัดขอบ

สวนจือ (旋子彩画)เป็นลายที่ใช้ตามอาคารราชการ วัด วังเจ้า ใช้ได้หมด ลักษณะลายคล้ายๆกับลายเหอซี แต่ต่างกันที่ลายกรอบจะเป็นโค้งๆ เหมือนก้อนเมฆ ฐานานุศักดิ์ผู้สร้างหรือสถานที่ใช้งานมีศักดิ์สูงใช้สีทองประดับ ใช้สีทองตัดขอบลายได้ แต่ว่าทั่วไปใช้สีดำตัดขอบ

ลายแบบซูโจว (苏式彩画)เป็นลายอิสระ ใช้ได้ทุกคน ทุกระดับชั้น วาดเป็นลายธรรมชาติ นกร้อง แมลงปอบิน หนังสือ แจกัน คนเต้นระบำ กรอบจะโค้งหรืออย่างไรก็ตามแต่ใจ ไม่มีกฎบังคับ

พิเศษสุดคือหลังคาอาคาร หนังสือบอกว่าแบบนี้ถือเป็นเป็นหลังคาสองชั้น(重檐)อันเป็นแบบวังหลวงจีน ซึ่งใช้เฉพาะอาคารชั้นสูงสุดเท่านั้น เช่นท้องพระโรงในวังหลวง พระที่นั่งไท่เหอเตี่ยน (太和殿)

หลังคาสองชั้นแบบวังซ่งเหมยหลิง กับวังหลวงพระที่นั่งไท่เหอเตี่ยน (太和殿)

ตัวตึกมีสามชั้น ชั้นใต้ถุนเป็นที่พักคนใช้ ชั้นสองเป็นที่รับแขก ห้องทานอาหาร ห้องชมภาพยนตร์ ห้องนั่งเล่น ชั้นสองเป็นห้องนอนใหญ่ (ซ่งเหมยหลิงนอน) ห้องนอนน้อย (เจียงไคเช็คนอนห้องนี้) ห้องทำงาน ห้องทานอาหารน้อย และโบส์ถน้อย (ซ่งเหมยหลิงเป็นคริสต์)

ภาพด้านข้างอาคารที่มีทางรถขับขึ้นไปเทียบหน้าตึก

ชั้นใต้ถุน มีห้องครัว ห้องเตรียมอาหาร ห้องคนรับใช้ ห้องเลขา ที่พักทหาร ห้องซักล้าง

ภาพห้องเตรียมอาหาร

ชั้นสองเป็นที่รับแขก ห้องอาหารสำหรับจัดงานเลี้ยงรับรอง ห้องชมภาพยนตร์ ห้องนั่งเล่น

ภาพห้องรับแขกและห้องอาหารสำหรับจัดงานเลี้ยง

ชั้นสองเป็นห้องนอนใหญ่ (ซ่งเหมยหลิงนอน) ห้องนอนน้อย (เจียงไคเช็คนอนห้องนี้) ห้องทำงาน ห้องทานอาหารน้อย และโบส์ถน้อย (ซ่งเหมยหลิงเป็นคริสต์)

ภาพห้องนอนใหญ่ ห้องทำงาน

ภาพห้องอาหารน้อย พร้อมทางเดินต่างระดับขึ้น เป็นห้องอาหารที่สามีภรรยาจะท่านร่วมกันเมื่อไม่มีแขกสำคัญ หรือจะเชิญแขกสนิทชิดเชื้อมารับประทานร่วมด้วยเท่านั้น

ทั้งนี้ ห้องอาหารน้อยจะมีลิฟท์น้อยๆ สำหรับส่งอาหารจากใต้ถุนขึ้นชั้นบน

โบส์ถน้อย (ซ่งเหมยหลิงเป็นคริสต์) พร้อมห้องอาบน้ำที่ปูกระเบื้องจากอังกฤษ

สิ่งที่มีค่าที่สุดในอาคารนี้ไม่ได้อยู่ในอาคารแต่อยู่นอกอาคาร นั้นคือ ลายประดับตามเสาของอาคาร ซึ่งออกแบบด้วยมือจิตรกรดังแห่งยุคนามว่า เฉินจือโฟ (陈之佛：chen zhi fo) (1896.9.23--1962.1.15)บางส่วนสันนิษฐานว่าเขาวาดเอง

ภาพจิตรกร และผลงานอื่นๆของเขา

อาคารแห่งนี้เจียงไคเช็คมีนโยบายว่าจะสร้างในปี ๑๙๓๐ โดยให้เป็นที่พำนักส่วนตัวของประธานาธิปดีนอกเหนือจากทำเนียบประธานาธิปดีที่ไม่ค่อยจะเป็นส่วนตัว ประชุมกัน ๒๔ ครั้งรัฐสภาถึงอนุมัติให้สร้าง เริ่มสร้างเมื่อปี ๑๙๓๐ บนยอดเขาเจียง (蒋：jiang) ยอดเขานี้ถูกเลือกเพราะว่าชื่อไปพ้องทั้งรูปทั้งเสียงกับนามสกุลของเจียงไคเช็คพอดี (蒋介石: jiang jie ่shi)

ภาพซุ้มประตูทางเข้า กับเรือนประตูทางเข้า

อาคารแห่งนี้เจียงไคเช็คมีนโยบายว่าจะสร้างในปี ๑๙๓๐ โดยให้เป็นที่พำนักส่วนตัวของประธานาธิปดีนอกเหนือจากทำเนียบประธานาธิปดีที่ไม่ค่อยจะเป็นส่วนตัว ประชุมกัน ๒๔ ครั้งรัฐสภาถึงอนุมัติให้สร้าง เริ่มสร้างเมื่อปี ๑๙๓๐ บนยอดเขาเจียง (蒋：jiang) ยอดเขานี้ถูกเลือกเพราะว่าชื่อไปพ้องทั้งรูปทั้งเสียงกับนามสกุลของเจียงไคเช็คพอดี

ภาพถ่ายทางอากาศของจวน

อาคารเริ่มสร้างตั้งแต่ปีค.ศ. ๑๙๓๑ แล้วเสร็จเมื่อปี ๑๙๓๔ จวนมีพื้นที่ ๑๒๐ เอเคอร์ (รอบๆเป็นป่า) ตัวอาคารมีพิ้นที่ใช้งาน ๒๐๐๐ ตารางเมตร ใช้เงินทั้งหมด ๒๖,๑๔๑๐ หยวน อาคารนี้เล่ากันว่าในยุคนั้นขึ้นชื่อลือชาถึงความหรูหรา ฟุุ่มเฟือยของสองสามีภรรยาที่ไม่สนใจว่าบ้านเมืองพึ่งผ่านสงครามกลางเมืองมาหมาดๆ ผ้าปูเตียงต้องใช้ผ้าไหม เพราะซ่งเหมยหลิงแพ้ทุกอย่างยกเว้นไหม เนื่องด้วยผิวแพ้ จริงต้องอาบน้ำด้วยน้ำนมเสมอเพื่อแก้ปัญหาสภาพผิว กระเบื้องปูห้องน้ำสั่งตรงมาจากอังกฤษแรงระยับดับดิ้น ปัจจุบันนี้รัฐบาลจีนได้จำลองทุกอย่างตามภาพดังเดิมเพื่อให้เห็นสภาพความหรูหราในอดีต

ข้อความด้านหลังคือสิ่งที่ประวัติศาสตร์เล่า

ภาพเจียงไคเช็คกับซ่งเหมยหลิงครั้งยังอยู่ในนานกิง

หลังจากจีนกลายเป็นสังคมนิยม อาคารหลังนี้ก็กลายเป็นที่โรงพยาบาลบ้าง ที่พักข้าราชการบ้าง บ้านพักแขกเมืองบ้าน เมื่อเข้าสู่ยุคปฏิวัติวัฒธรรม อักษร "เหมย" (美：mei) ที่แปลว่าสวยซึ่งใช้เป็นชื่อของซ่งเหมยหลิง ถูกเปลี่ยนเป็น "เหมย" (梅: mei) ที่แปลว่าดอกเหมย เพราะความเกลียดเจียงไคเช็คกับภรรยา พอสิ้นสุดปฏิวัติวัฒนธรรมปุ๊บก็เปลี่ยนกลับเหมือนเดิม สุดท้ายปี ๑๙๙๐ กลายเป็นร้านอาหาร ภายหลังรัฐบาลหนานจิงจึงได้ยึดคืนและบูรณะใหม่ให้เหมือนของเก่า หลังจากเสียงเรียกร้องของนักวิชาการว่ากำลังปล่อยให้สมบัติชาติถูกทำลาย

ภาพจิตรกรรมฝาผนังก่อนบูรณะ

สำหรับข้าพเจ้าแล้ว อาคารหลังนี้ส่วนตัวแล้วรู้สึกว่าสวย แต่ไม่ได้หรูหรามาก ห้องต่างๆตบแต่งเรียบๆ ไม่ได้มีของตกแต่งอะไร ดูดีมีสกุลตรงที่มันเพดานสูง เลยดูสวย เครื่องเรือนก็ปรกติไม่ได้สลักเสลาปิดทองอะไรมากมาย ข้าพเจ้าเคยเห็นที่พักเศรษฐีหนานจิงสมัยเดียวกัน หรือเศรษฐีเซี่ยงไฮ้ รู้สึกว่าอาคารหลังนี้ธรรมดามากๆ

อาจารย์ที่ปรึกษาเก่าข้าพเจ้าเคยเดินดูด้วยกันก็เอ่ยขึ้นว่า "เธอว่าที่นี้หรูหราไหม"

"ไม่นะครับ"

"ใช่ มันไม่ได้หรูหราอะไรเลย แต่คุณเห็นใช่ไหม ประวัติศาสตร์เมืองจีนมักจะใส่สีว่ามันเป็นตึกที่หรูหราและฟุ่มเฟือย"

"พรรคคอมมิวนิสต์พยายามสร้างภาพว่าก๊กมินตั๊งโกง และฟุ่มเฟือย แต่เอาจริงๆนะ การทุจริตก็มี แต่ก็ไม่ได้มากมายขนาดนั้น ยิ่งสองสามีภรรยาคู่นี้เอาเข้าจริงเป็นคนใช้ชีวิตเรียบๆมาก แต่ว่าจะถูกใส่สีตีไข่ว่าร้ายเสมอ เพื่ออะไรก็เดาเอง"

"คุณเห็นห้องน้ำที่บอกว่ากระเบื้องปูจากอังกฤษไหม จริงๆมันก็กระเบื้องธรรมดานี้แหละ สั่งเข้ามาใช้งานกันทั่วไปในเมืองจีน เมื่อก่อนอังกฤษผลิตของส่งออก ห้องน้ำเล็กจะตาย กระเบื้องปูจะกี่กล่อง ผ้าปูที่นอนไหม คุณเห็นเตียงเขาไหม เตียงเดี่ยวเล็กๆ ผ้าปูที่นอนกับปลอกหมอนไหมมันจะแพงอะไรกัน ผ้าไหมซูโจวสมัยก่อนคนพอจะมีฐานะเขาก็เอามาใช้กันทั่วไปในชีวิตประจำวัน ทั้งปลอกหมอน ผ้าคลุมเตียง ไม่ได้มีอะไรแปลกประหลาดเลยถ้าจะใช้ไหม"

พูดถึงตรงนี้ย้อนไปดูหลังคาที่เขาบอกว่าทำเป็นสองชั้นเลียนแบบวังหลวง ส่วนตัวข้าพเจ้าคิดว่าเป็นชายคาชั้นสองธรรมดาเท่านั้นเอง

ภาพที่พักกงสุลอังกฤษประจำเซี่ยงไฮ้ สร้างในยุคก๊กหมิ่นตั๊ง

"หลายคนบอกว่าเจียงไคเช็คกับภรรยาล่มชาติ แต่ปฏิเสธได้ไหม ถ้าไม่มีเขาปราบกองทัพตามหัวเมืองจีนจะสงบ ช่วงสงครามถ้าเธอไม่เดินสายทั่วโลกระดมทุนช่วยเหลือ จีนจะรอดจากสงครามใหม่ คนเรามีร้ายก็มีดี"

ต้องอธิบายนิดหน่อยว่าอาจารย์ข้าพเจ้าคนนี้เป็นลูกผู้ดีเก่าก๊กหมิ่นตั๊งที่ถูกส่งไปทำนา

ประวัติศาสตร์มีหลายมุม แล้วแต่ว่าเราจะมองมุมไหน และอธิบายอย่างไร บอกว่าดีก็ได้ หรือว่าเลวก็ได้แล้วแต่จะมอง

ใจเย็นๆก่อนมองละกัน


ภาพสองสามีภรรยาในวัยชรา

ขออนุญาตแทรกเรื่องภาษา


美 (羊 แพะ + 大 ใหญ่ = 美 แพะตัวใหญ่) อักษรตัวนี้ใช้แทนชื่อประเทศอเมริกาในภาษาจีนด้วย (美国) แต่ในภาษาญี่ปุ่นเลือกใช้ 米国 - beikoku (米 = ข้าว)

ท่านใดสนใจอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับฐานานุศักดิ์ของหลังคาจีน สามารถอ่านต่อได้จาก

"ว่าด้วยหลังคาจีน"

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4771.0 (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4771.0)

ส่วนโครงสร้างหลังคาแบบจีนอ่านได้จาก

"เรามาขึ้นคานกันเถิด - ว่าด้วยโครงสร้างหลังคาแบบจีน"

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4986.0 (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4986.0)

มาติดตามคุณหานบิงค่ะ ได้ความรู้เพิ่มเติมอีกเยอะเลย ขอบคุณค่ะ