เรือนไทย

รบกวนหน่ยคะ..
คำสมาส คำสนธิ
เป็นอย่างไร ตัวอย่างด้วยนะคะ
ขอบคุณคะ

ขอครูภาษาไทยหรือมหาเปรียญแถวๆ นี้ช่วยด้วยครับ
สมัยเด็กๆ ผมเคยจำว่า สมาสชน สนธิเชื่อม ครับ
เป็นวิธีประกอบคำภาษาบาลี-สันสกฤตที่ไทยเรารับมาในภาษาไทยด้วย
การเอาคำ 2 คำขึ้นไปมาต่อกันนั้น ถ้าเป็นการจับเอามาต่อโป้งเข้าไปเฉยๆ เรียกว่าสมาส เช่น รัฐ + มนตรี เป็น รัฐมนตรี คือมนตรีระดับรัฐ ถ้า เทศ+มนตรี เป็น เทศมนตรีก็เป็นมนตรีระดับท้องถิ่น อย่างนี้คำว่ารัฐหรือมนตรีไม่ได้เปลี่ยนรูปไป เรียกว่า สมาส (จะเถียงก็ได้ว่า รัฐ เปลี่ยนรูปจากในภาษาบาลีเดิมที่เป็น " รฏฐ"  แต่อันนั้นก็เปลี่ยนตั้งแต่เรารับคำนี้มาไว้ในภาษาไทยแล้ว ไม่ใช่เปลี่ยนเพราะการเอามาเชื่อมต่อกับมนตรี รัฐ ในภาษไทย อยู่เฉยๆ ก็สะกดอย่างนี้ ไม่ได้สะกด รัฏฐ)
ส่วนสนธิ จะต้องมีการเปลี่ยนแปลงในคำที่เอามาเชื่อมต่อกันด้วย เช่น ราชูปถัมภ์ มาจาก ราช+อุปถัมภ์ แต่ไม่เป็นราชอุปถัมภ์กลายเป็น ราชูปถัมภ์ อย่างนี้เป็นการสนธิ

ผมรู้สึกเหมือนกับว่าจะเทียบได้กับปฏิกริยาฟิชชั่นและปฏิกิริยาฟิวชั่น อันหนึ่งชนกันแล้วแตกออกมา อีกอันหลอมรวมกัน... เอ ย่อหน้าสุดท้ายนี้เลอะเทอะนะครับ อย่าเอาไปเทียบกันเลย มันคนละเรื่องกันครับ

แต่ในกรณีคำสมาสและคำสนธิต้องเกอดจากการนำคำสองคำที่เป็นภาษาบาลีกับสันสกฤษมาสมาสกับสนธิเท่านั้นครับ ถึงจะเรียกว่าสมาสและสนธิแต่เดิม(เขา)ว่ากันว่าคำสนธิก็คือคำสมาสประเภทหนึ่งเหมือนกันครับ ถึงได้เรียกว่าคำสมาสสนธิ

เข้าใจว่าสนธิคือสมาสชนิดหนึ่งเหมือนกนัแต่บางคนเรียกแยกเพื่อให้จำง่าย เคนเรียนมาว่า คำสมาสด้วยวิธีสนธิ ขอเพิ่มอีกนิดหนึ่งว่าการสนธิเป็นปรากฏการณ์ทางภาษาอย่างหนึ่งที่ทางภาษาศาสตร์เรียกว่าการกลมกลืนเสียงหรือ assimilation

ทั้งสองอย่างคือ "คำสมาส" แหละครับ
แต่เป็นการสมาสที่มี "การสนธิ" หรือไม่ ก็เท่านั้น
ก็อย่างว่า สมาสชน สนธิเชื่อม
แต่หลักเกี่ยวกับ"คำสมาส""คำสนธิ" ในภาษาไทยเรา
ก็มีหลักการไม่ตรงกับตามไวยากรณ์แท้ ๆ ของ"ภาษาบาลี-สันสกฤต"เดิมหรอก
เพราะเขามีหลักการอะไรบางอย่างที่ต่างไป
ไม่ใช่แบบที่เรา ๆ ท่อง ๆ กันมาในวิชา "ภาษาไทย"
จะว่าไป สมาส ของเขา ก็คือ "คำประสม"ของเรานั่นแหละ