เรือนไทย

ภาพถนนกัลยาณมิตร ก่อนขึ้นสะพานช้างโรงสี
เมื่อลงสะพานแล้วเป็นถนนบำรุงเมือง
ด้านซ้ายเป็นกระทรวงกลาโหม ด้านขวาเดิมเป็นโรงเรียนทหาร(the royal military college)
น่าจะถ่ายเมื่อประมาณ  เลยปี พศ. 2440 ไปแล้ว ช่วงปลายสมัยรัชกาลที่ ห้า

นึกไม่ออกว่าอยู่ตรงไหน  มองในรูปดูกว้างขวางโอ่อ่ามาก
อยากเห็นภาพปัจจุบันค่ะ  ใครพอจะมีให้ดูบ้างคะ  ขอบคุณล่วงหน้า

(โดย google street view ครับ) บนถนนกัลยาณไมตรีมุ่งสู่สะพานช้างโรงสี อาคารด้านขวามือคือ กรมแผนที่ทหาร

จากสะพานช้างโรงสี,มองย้อนกลับไป

ขอบคุณมากค่ะคุณหมอศิลา
นึกภาพออกแล้ว
ทำไมเดี๋ยวนี้ถนนแคบนิดเดียวหนอ?

เหมือนจะมีการขยายรั้ว ด้านกรมแผนที่ฯ นะครับ

ภาพนี้อยู่ในหนังสือเล่มเดียวกับภาพแรก  พิมพ์เมื่อปี 2447
คงเคยเห็นกันแล้ว ภาพนี้ที่นำเสนอเพราะชัดเจนดีกว่าที่เคยดู

รถรางไฟฟ้าบนถนนจักรพงษ์ หน้าวัดชนะสงคราม
กิจการไฟฟ้าในกรุงเทพฯเริ่มมีตั้งแต่ปี 2430 ล้มลุกคลุกคลาน จนถึงปี 2440 จึงค่อยมีความมั่นคง
จะเห็นเสาไฟฟ้าอยู่หน้าวัด
ภาพนี้น่าจะบันทึกเมื่อราวปี พศ.2440-2447

วัดชนะสงคราม ริมถนนจักรพงษ์ จากกูเกิ้ล

computer  มีปัญหา ขออภัยท่านสมาชิกด้วย

บริเวณก่อนถึงสี่แยกราชประสงค์ อดีตและปัจจุบัน

ก่อนที่จะมีสนามบินนานาชาติดอนเมือง

ขอบคุณ @Pakasit Chanvinij เจ้าของภาพและเรื่อง

สนามบินน้ำ เป็นชื่อตำบลแถวปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ที่ยังพูดถึงกันอยู่จนปัจจุบัน น้อยคนรู้ที่มาของชื่อตำบลนี้ว่าแต่ก่อน แม่น้ำเจ้าพระยาแถบนั้น เคยเป็นบริเวณขึ้น-ลงของเครื่องบินโดยสาร แต่ไม่มีใครเคยเห็นหลักฐานที่แน่ชัดของประวัติศาสตร์ที่ว่า
รูปนี้ถ่ายโดยคุณตาผมเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ครั้งเป็นนาวาอากาศเอก พระศิลปศัสตราคม (ภักดิ์ เกษสำลี) ดำรงตำแหน่งรองผู้บัญชาการทหารอากาศ เรือบินในภาพเป็นแบบ Shorts S-23 ของสายการบิน Imperial Airways เมื่อทำการบินเที่ยวบินแรกให้บริการผู้โดยสารจากประเทศอังกฤษไปยังประเทศออสเตรเลีย ใช้เวลาบินเดินทาง ๑๐วันโดยแวะลงจอดพักแรมระหว่างเส้นทางบิน ๙ คืน กรุงเทพฯเป็นหนึ่งใน ๙ เมืองที่ลงจอดพักแรม

วันนั้นสายการบินจึงเชิญผู้มีเกียรติหลายท่านขึ้นไปชมบนเรือบินในเที่ยวบินปฐมฤกษ์ เรือบินลำนี้เป็น ๑ ในเรือบินแบบเดียวกันทั้งสิ้น ๓๑ ลำที่บริษัทฯใช้งานอยู่สมัยนั้น มีชื่อเฉพาะลำว่า Cordelia ตีทะเบียน G-AEUD Cordelia สร้างโดยบริษัท Shorts ประเทศอังกฤษ ออกบินครั้งแรกเมื่อวันที่ ๘ ตุลาคม ปี พ.ศ. ๒๔๘๐ เพื่อใช้ในการบินพาณิชย์กับบริษัทฯ แต่ถูกใช้ในกิจการทางทหารในช่วงระหว่าง กรกฏาคม พ.ศ. ๒๔๘๓- กันยายน พ.ศ.๒๔๘๔ ถูกปลดระวางเมื่อ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๐ และถูกทำลายขายเป็นเศษซากที่เมือง Hyth เมื่อ ๖ มีนาคม ในปีเดียวกัน

ภาพนี้อาจจะเป็นภาพสนามบินน้ำภาพเดียวของประเทศไทย มีผู้มาขอนำไปขยายเป็นขนาดใหญ่ตั้งแสดงอยู่ที่โรงแรม บางกอกเพนนินซูลา หลังจากออกตระเวนค้นหามาแล้วทั่วโลก

สุดยอดจริงๆภาพและเรื่องข้างบนนี้

เวลามีธุระผ่านไปทางสนามบินน้ำ ก็ได้แต่แปลกใจว่าทำไมชื่อประหลาดนัก  ไม่เข้าใจว่าสนามบินน้ำคืออะไร
นอกจากนี้ คำนี้เป็นภาษาสมัยใหม่  ไม่โบราณอย่างแพร่งนรา พาหุรัด บางลำพู เยาวราช   ต้องมาจากอะไรที่ใหม่กว่านั้นมากแน่ๆ   แต่อะไรนั้นคืออะไร เพิ่งได้คำตอบวันนี้เอง

ทำให้ต้องถามต่อไปว่า  สมัยที่ยังไม่มีลานบินให้เครื่องบินแลนดิ้งลงจอด  เขาใช้ทางน้ำแทนรันเวย์หรือคะ 
จากนั้นผู้โดยสารจะต้องมีเรือมาเทียบ พาขึ้นไปพักแรมบนฝั่ง หรือไร

ก่อนที่ยังไม่มีลานบินอย่างทุกวันนี้ เขาใช้ทุ่งหญ้าตามธรรมชาติที่พื้นเรียบๆหน่อย ปรับปรุงบ้างพอให้เครื่องบิน(เบาๆ)บินขึ้นลงได้ หนังสงครามสมัยสงครามโลกครั้งที่๑ หรือที่๒ ก็พอจะเห็นฐานบินที่ไปตั้งตามจุดยุทธศาสตร์ต่างๆ เมืองไทยเองก็มีสนามบินอย่างนี้หลายสนาม

เมื่อสงครามเลิกแล้ว เครื่องบินลำเลียงของทหารถูกนำมาใช้ในกิจการพลเรือนมากขึ้น แต่เครื่องบินลำใหญ่ๆไม่ปลอดภัยในการขึ้นลงสนามหญ้า และยังติดเรื่องหน้าฝนพื้นดินนุ่มอีก ฝรั่งจึงคิดเอาเครื่องบินน้ำมาใช้โดยหาบริเวณที่เหมาะสมจัดเป็นที่ขึ้นลง จวบจนแนวทางธุรกิจขนส่งทางอากาศชัดเจน จึงมีการทำลานบินด้วยคอนกรีตขึ้น เครื่องบินโดยสารขนาดใหญ่ถูกพัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว เครื่องบินน้ำจึงหมดความนิยม เพราะตัวใหญ่กว่า อุ้ยอ้าย ลำเลียงผู้โดยสารและสัมภาระลำบาก รวมทั้งการเติมน้ำมัน การบริการตัวเครื่องด้วยครับ

ผมรู้จักสนามบินน้ำมานาน เพราะมีญาติทางปากเกล็ดเยอะ เมื่อเด็กๆนั่งเรือผ่านสนามบินน้ำ ผู้ใหญ่บอกว่านี่แหละสนามบินน้ำ ผมก็มองหาอาคารหรือเครื่องบิน ไม่เห็นอะไรนอกจากสวนและเรือจ้าง ถามว่าไหนล่ะสนามบิน ท่านก็ย้ำว่าตรงนี้แหละสนามบิน ผมเซ็งมากมาย อุตส่าห์นั่งเรือมาซะนาน  ปูโธ่ วิวเหมือนหน้าวัดปรมัยเลย

สมัยโน้น รับผู้โดยสารแล้วคงใช้เรือยนต์นำผู้โดยสารเข้ากรุงเทพเลย ไม่น่าจะมีโรงแรมแถวนั้นครับ

พออ่านแล้ว  ต้องตามไปหาว่าเครื่องบินน้ำคืออะไร   
พบแต่รูปปัจจุบัน ขนาดไม่ใหญ่โตอะไร  คงขนผู้โดยสารได้ไม่กี่คนนะคะ

เครื่องบินน้ำโดยสารสมัยโน้น หรูไม่เบานะครับ

และเดี๋ยวนี้ก็มิใช่ว่าความนิยมน้อยแล้วจะเลิกใช้ไปเลย ชาติตะวันตกโดยเฉพาะรัสเซียยังพัฒนาเครื่องบินชนิดนี้ไปเรื่อยๆ ประเทศของเขากว้างใหญ่ไพศาล ที่ไหนบินไปแล้วคุ้มค่า เขาก็จัดไป

รูปสุดท้ายข้างบนนี้  หน้าตาหรูไม่เบา
ูดูจากภาพ คือขึ้นลง บนผิวน้ำ

คำศัพท์ภาษาไทยที่เคยใช้เรียกยานที่แล่นไปในอากาศ

    เรือเหาะ หรือ โพยมยาน.   สูญไปแล้ว
 
    เรือบิน.  เคยพบในหนังเรียนเด็กประถมสมัยก่อน (เรณู-ปัญญา) ปัจจุบันเป็นภาษาปากของรุ่นเก่าบางท่าน

    เครื่องบิน.  เป็นศัพท์ปัจจุบัน.    ภาษาปากคนรุ่นใหม่ใช้  "เครื่อง" เฉยๆ

    รูปของอาจารย์ใหญ่ทั้งสองท่าน ทำให้นึกถึง "เรือบิน" :)



     

เห็นด้วยมากๆค่ะ

ยังครับ ยังมียานพาหนะอีกแบบหนึ่งที่เหมาะจะเรียกว่าเรือบินมากกว่าเครื่องที่บินได้แบบอื่นๆ ยานพาหนะแบบนี้ฝรั่งจดทะเบียนเป็นเรือ ทั้งที่เวลาเดินเครื่องเต็มที่ มันจะลอยอยู่บนอากาศ แต่จะสูงเหนือผิวน้ำไม่กี่เมตร ไม่เท่ากับเครื่องบิน เพราะมันถูกออกแบบให้มีปีกกว้างใหญ่ เพื่อสร้างเบาะลมระหว่างตัวมันกับผิวน้ำ ให้มันลอยไปได้ด้วยความเร็วเท่าๆกับเครื่องบิน

มันถูกเรียกหลายอย่าง Wing-to-Ground Effect Craft บ้าง Surface Effect Air Craft ฯลฯ บ้าง แล้วแต่ผู้ผลิตอยากจะเรียกอะไร สหภาพโซเวียตเคยเป็นผู้นำในการสร้างเรือบินขนาดใหญ่นี้ ในช่วงสงครามเย็น แต่ปัจจุบันเรือบินถูกออกแบบสร้างให้เล็กลง หลายประเทศนิยมผลิตออกมาใช้กัน เพื่อความสะดวกและรวดเร็วในการเดินทางเชื่อมโยงเมืองต่างๆ บนฝั่งทะเลสาบขนาดใหญ่

ในเมืองไทยเคยมีผู้คิดจะนำมันเข้ามาวิ่งในอ่าวพังงา เพื่อเชื่อมโยงภูเก็ตกับกระบี่ แต่โครงการถูกล้มไปทั้งๆที่กรมเจ้าท่ายอมรับว่ามันเป็นเรือแบบหนึ่ง ยอมให้จดทะเบียนแล้ว
http://www.youtube.com/watch?v=V8Nu94khHoo&index=1&list=PLnFCRE_bPAfqVmAokl2xy3VI_R0jYTmrG (http://www.youtube.com/watch?v=V8Nu94khHoo&index=1&list=PLnFCRE_bPAfqVmAokl2xy3VI_R0jYTmrG)

เรือบินขนาดเล็กในปัจจุบันครับ
http://www.youtube.com/watch?v=iCjgzHQvos8 (http://www.youtube.com/watch?v=iCjgzHQvos8)

เครื่องนี้เลยครับ ที่เคยจะมาบินในเมืองไทย ฝรั่งเรียกชัดเจนว่า Fly Ship แปลตรงๆว่าเรือบิน เพราะจดทะเบียนเป็นเรือ

http://www.youtube.com/watch?v=TYFEFekPzDM (http://www.youtube.com/watch?v=TYFEFekPzDM)

เอามั๊งครับ พาออกทะเลมาไกลไปหน่อยแล้ว ขอกลับคืนสู้กรุงเทพเมื่อวานนี้อีกครั้ง ด้วยภาพเครื่องบินทะเลแบบ "วานาตาเบ" Watanabe WS 103 ( บรน.๑) จำนวน ๖ ลำ สมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ เล็กน้อย

หมายเหตุ : บรน.1 ย่อมาจาก (เครื่องบิน) แบบราชนาวี 1

https://www.youtube.com/watch?v=n9CVbDaXWnY (https://www.youtube.com/watch?v=n9CVbDaXWnY)

Imperial airway เรียก "Flying Boat" ส่วนเครื่องบินธรรมดาบริษัทให้บริการในชื่อ Air craft

อยากนั่งเจ้าเรือบิน  มัจฉากาศ  สักครั้งค่ะ  ลอยไปเหนือผิวน้ำ   น่าจะเห็นนกเห็นปลาบ้าง
สนุกกว่าลอยสูงๆไม่เห็นอะไรนอกจากเมฆ

ถ้าอยากเห็นนกเห็นปลา รวมทั้งจระเข้ ขนาดสบตากันได้ด้วย ก็ต้องตัวนี้ครับ นาวากาศ หรือ อากาศนาวา ฝรั่งเรียก Airboat

เป็นพาหนะที่เหมาะสำหรับการเดินทางในพื้นที่ชุ่มน้ำ ที่พืชน้ำจะเป็นอุปสรรคต่อการใช้เรือธรรมดาๆที่มีใบจักรธรรมดาๆ แต่อากาศนาวาใช้ใบพัดแบบเครื่องบิน ขอให้มีน้ำหล่อลื่นใต้ท้องบ้างก็วิ่งฉิว บางครั้งขึ้นไปวิ่งบนที่ดอนก็ยังได้ด้วย แต่ไม่เหมาะที่จะเอาไปวิ่งบนถนน หรือในคลองเล็กๆอย่างในกรุงเทพนะครับ

http://www.youtube.com/watch?v=V647Q7xmrwM (http://www.youtube.com/watch?v=V647Q7xmrwM)

airboat น่าจะใช้วิ่งไปในบึง everglades ในฟลอริดา  สบตากับจระเข้ได้ถนัดถนี่นักเชียว

เจ้าของกระทู้ท่านกลับมาอาจจำกระทู้เดิมไม่ได้  ;D

แนะนำให้แยกกระทู้ตั้งแต่ความคิดเห็นที่ ๑๐ เป็นต้นไป ชื่อกระทู้อาจเป็น  เรื่องของ "เรือบิน" หรือชื่ออื่นแล้วแต่เห็นสมควร

กลับมากรุงเทพซะหน่อย

http://www.tnamcot.com/content/519380 (http://www.tnamcot.com/content/519380)

อันนี้บางกอกในอดีตเป็นแน่แท้ แต่ที่ไหนไม่แน่ใจ เดาด้วยปัญญาอันน้อยนิดว่าเป็นตลาดน้ำคลองผดุงกรุงเกษม

ท่านอาจารย์ ไปไหนกันหมดน้า
ผมจึงขอเดา ตามน้ำครับ

จากด้านล่างของภาพ ขึ้นด้านบน

กลุ่มอาคารล่างซ้าย คือ ตลาดนางเลิ้ง ถัดขึ้นไปคือ วัดโสมนัสวิหาร
สะพานด้านล่าง คือ สะพานเทวกรรมรังรักษ์ สะพานด้านบนเห็นไกลๆคือ สะพานมัฆวานรังสรรค์
คฤหาสน์ด้านบนขวา คือ บ้านนรสิงห์ ครับ

ภาพนี้เคยลงในเรือนไทยแล้ว  และมีคำเฉลยแล้วว่าที่ไหน
คุณ NAVARAT.C   คุณเพ็ญชมพู คุณ Siamese ตอบได้คล่องค่ะ

ต่อเนื่องมาที่ สะพานมัฆวานรังสรรค์ ในยุคที่ไม่ได้ห้ามเกวียนวิ่ง

ถนนราชดำเนิน ในอีกมุมหนึ่งที่มีรถม้าวิ่ง

ตื่นเต้นมากกับราชดำเนินภาพข้างบนนี้ 
เดาว่าเป็นราชดำเนินนอก  ใข่ไหมคะคุณหนุ่มสยาม

เห็นภาพนี้เผยแพร่อยู่หลายเว็ป แต่ว่าเป็นมุมไหนของอนุสาวรีย์ชัยครับเนี่ย

ข้างบนคือมุมที่มาจากถนนราชวิถีครับ
ด้านล่าง จากถนนพหลโยธิน

ดูให้ดีๆ มีสิ่งก่อสร้างสีขาวๆ ซ่อนอยู่ในดงพุ่มไม้ด้วยครับ

ถ้าจำไม่ผิด เจ้าของภาพนี้ (ยังอยู่ในเฟสบุ๊ค) บอกว่าเป็นตัวเขาเองกับพี่สาวถ่ายภาพที่ริมถนนหน้าบ้านริมถนนพหลโยธิน ราวๆ ปี 2502-2503 เป็นนักเรียนสวนกุหลาบรุ่นเดียวกันและเรียนห้องเดียวกันกับอดีตรัฐมนตรี 3 ท่าน คือ เนวิน ชิดชอบ, วัฒนา เมืองสุข และอีกท่านหนึ่ง ผมจำชื่อไม่ได้ ตัวเจ้าของภาพจบวิศวะ จุฬาฯ

สวัสดีครับลุงไก่
ผมไม่ได้ใช้คอมพิวเตอร์มานานพอสมควร
เพิ่งเปิดวันนี้เห็นข้อความ  ---ลุงไก่

เอาภาพถนนวานิชหนึ่งที่เราเคยเห็น
ภาพนี้เคยอยู่ในหนังสือของ Steve Van Beek
เขากั๊กไว้ส่วนหนึ่งภาพเต็มอยู่ด้านล่าง
อาจารย์ชัยเล่าเรื่องการปกครองในสมัย ร 5
ว่ามีอำเภอสัมพันธวงศ์ แบ่งเป็นสามตำบลคือ
ตำบลจักรวรรดิ์
ตำบลสามแยก
ตำบลสัมพันธวงศ์ หรือ ตำบลวัดเกาะ
 ตามภาพที่สอง คือ บ้านเลขที่ 904 ตำบลวัดเกาะ  ที่ปฏิทินข้างฝาในร้านบอกว่าวันที่ 23
เมื่อได้บ้านเลขที่ช่วยยันตำแหน่งได้แน่นอน ตามที่เคยรู้กัน

ไม่แน่ใจว่าเวิ้งนาครเขษมรื้อไปหมดหรือยัง
ผมผ่านไปทางนั้นหลายเดือนแล้วมีรั้วสังกะสีก่อสร้างล้อมไว้
เมื่อปี 2498 ทางด้านถนนเจริญกรุง  สภาพเวิ้งเป็นอย่างนี้
โรงหนังนาครเขษมเป็นโรงหนังแรกในประเทศที่ก่อสร้างด้วยคอนกรีต


อีกด้านทางเยาวราชน่าจะประมาณปี 2510-2520

อีกบรรยากาศหนึ่งของ ศาลาเฉลิมกรุงในยุคแรก น่าจะประมาณปี 2476-2477
รถรางสายบางคอแหลมกำลังวิ่งผ่านด้านหน้าพอดี
ประชาชนบางคนยังใช้ผ้าม่วงสวมเสื้อกระดุมห้าเม็ด-ราชปะแตน
ภาพนี้ถ่ายจากชั้นบนของร้านฉายานรสิงห์ (ร้านเดิมของ Robert Lenz )

ภาพจากหนังสือ The Kingdom of Siam ตีพิมพ์เมื่อปี 2447
เมื่อราษฎรมาร่วมรับเสด็จ ร ๕
ที่ ริมนํ้าหัวเกาะ  ใกล้วัดชุมพลนิกายาราม   บางปะอิน อยุธยา
ยังบอกเวลาที่แน่นอนไม่ได้ น่าจะประมาณปี 2440-2447

ป้าที่ยืนอยู่กลางภาพคงรีบร้อนมารับเสด็จมากๆเลย

รีบด้วย ตื่นเต้นมาก ลืมหมด คราวหน้าไม่ต้องรีบมาก

.

แห่งเดียวกับห้าวไนติงเกลโอลิมปิคหรือเปล่าคะ

น่าจะย้ายไปสร้างอาคารใหม่ เป็นห้างอย่างที่เราเห็นทุกวันนี้

จำได้ว่าสโลแกนของห้าง คือ อาคารแห่งเครื่องกีฬา ราชาแห่งเครื่องดนตรี ราชินีแห่งเครื่องสำอาง (โฆษณาออกทีวียุคโน้น)
เคยไปซื้อแร็กเก็ตเทนนิสที่สาขาถนนกล้วยน้ำไทด้วย (หลายปีมาแล้ว) ไม่แน่ใจว่าสาขานี้ยังอยู่หรือเปล่า

ภาพของ ทอมสัน  ปี 2408  ด้านฝั่งธนบุรี
เสียดายที่มองไม่เห็นปากคลองบางหลวง มีต้นไม้หนาแน่น
เห็นวิหารหลวงพ่อโตวัดกัลยาณมิตร ด้านซ้าย
ด้านขวามือผมคิดว่าเป็นบ้านหมอบลัดเลย์

ด้านล่างภาพขยาย
เพราะมีผู้เล่าว่าบ้านหมออยู่ติดกับวัดท้ายตลาด มีเพียงกำแพงกั้นเท่านั้น

ตำแหน่งที่ตั้งกล้องถ่ายภาพนี้น่าจะอยู่ที่ปากคลองตลาด
ในตำแหน่งที่ไม่สูงมากนัก ผมเดาว่าน่าจะเป็นดาดฟ้าหลังคาบ้าน

สะพานวัดไชยทิศ ธนบุรี ในอดีต

บริเวณคลองมหานาค-คลองบางลำพู ช่วงสะพานผ่านฟ้าลีลาศ คาดว่าถ่ายจากภูเขาทอง เห็นป้อมพระกาฬอยู่ด้านซ้าย รูปบน สะพานผ่านฟ้าฯยังคงเป็นสะพานไม้เล็กๆอยู่

พิธีเปิดรถรางสายสีแดง ๑ ตุลาคม ๒๔๔๘

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๘ เจ้านายและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ตั้งบริษัทรถรางขึ้นอีกบริษัทหนึ่ง
คือบริษัทรถรางไทย โดยได้รับพระราชทานพระบรมราชานุมัติให้เดินรถรางในกรุงเทพพระมหานคร
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕
ได้เสด็จในงานพระราชพิธีฝังน๊อตรางอันสุดท้าย
เพื่อเป็นการแสดงว่าการก่อสร้างรางสำเร็จเรียบร้อยบริบูรณ์

เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๘

และได้เสด็จขึ้นประทับบนรถรางพิเศษ ซึ่งได้จัดที่ไว้เป็นรถพระที่นั่ง
พร้อมด้วยรถตามเสด็จอีกรวม ๑๖ คัน
ซึ่งแต่ละคันได้ตกแต่งประดับประดาอย่างสวยงามมาก
รถรางที่เปิดเดินสายใหม่นี้ คือรถรางสายรอบเมือง หรือที่เรียกว่าสายดุสิตนั่นเอง
ตัวรถทาด้วยสีแดง จึงเรียกกันว่า รถรางสายแดง
ส่วนรถรางของบริษัทเดิมทาสีเหลือง จึงเรียกกันว่า รถรางสายเหลือง

ภาพแรกน่าจะเป็นบริเวณวัดเทวราชกุญชร
ภาพที่สองบริเวณพระราชวังดุสิต

ภาพอาคารกรมแผนที่ทหาร(โรงเรียนนายร้อยชั้นปฐม)ด้านขวา และอาคารศาลาว่าการกลาโหมด้านซ้าย
เป็ไปตามที่ท่านผู้นำเสนอให้ความเห็นครับ
เพราะถ้าสังเกตอาคารซ้ายมืด้านบนจะเห็นส่วนหนึ่งของหอคอยนาฬิกาของกระทรวงกลาโหม
ที่ใช้จนถึงต้นรัชสมัย ร.6 ที่ทำเป็นหอคอยกลมเพื่อกระจายเสรยง และใช้จนถึงประมาณ พ.ศ.2500
ปัจจุบันไม่มีแล้วครับ
หากท่านใดมีความเห็นหรือสนใจเกี่ยวกับเรื่องกระทรวงกลาโหม
สามารถแลกเปลี่ยนความรู้และภาพถ่ายได้ครับ
ติดต่อผม ชัยวิทย์ ชยาภินันท์
ขอบคุณครับ

ประทานโทษครับ
ถนนที่ว่าคือ ถนนกัลยาณไมตรีครับ เป็นช่วงต้นถนนบำรุงเมือง
จากป้อมสัญจรใจวิงถึงสะพานช้างโรงสีครับ
ด้วยความเคารพครับ
             ชัยวิทย์ฯ

ขอต้อนรับและขอบคุณท่านชัยวิทย์สำหรับข้อมูลค่ะ
ขออนุญาตลบเบอร์โทรศัพท์ท่านได้ไหมคะ   มันไม่ปลอดภัยสำหรับท่านเลยที่แจ้งเบอร์โทรส่วนตัวทางออนไลน์  เพราะท่านไม่มีทางรู้ว่าคนที่มาเห็นเบอร์นี้มีใครบ้าง  และจะติดต่อท่านด้วยเรื่องอะไร จริงหรือเท็จกันแน่

ขอเสนอว่า  ใครอยากติดต่อกับท่านชัยวิทย์ก็ทำได้ทางหลังไมค์ คือส่งข้อความด้วยการคลิกไปที่ "ข้อความส่วนตัว" แถวบนของหน้าแรก
จะติดต่อสอบถามกันเป็นส่วนตัวได้สะดวกและปลอดภัยกว่าค่ะ

ถ้าท่านชัยวิทย์มีรูปถ่ายในอดีตของกระทรวงกลาโหม หรือเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาที่เผยแพร่ต่อสาธารณชนได้ จะตั้งกระทู้ในเรือนไทย
ดิฉันก็ยินดีค่ะ

ขอบคุณครับ
  ด้วยความยินดีเป็นอย่างยิ่ง เพราะผมได้มีโอกาสร่วมทำหนังสือเกี่ยวกับกระทรวงกลาโหม
และศาลาว่าการกลาโหมไว้ ที่มีทั้งเนื้อหาสาระและรูปภาพ ขณะนี้กำลังดำเนินการจัดทำข้อมูลในหน้าเว็ป
ของกระทรวงกลาโหม หากเสร็จเมื่อไร ผมจะแจ้งให้ทราบอีกครั้งครับ

ผมได้จัดทำ clip เเรื่อง พิพิธภัณฑ์กลางแจ้งหมู่ปืนใหญ่หน้าศาลาว่าการกลาโหม
ความยาว 16.30 นาที เผยแพร่ลงใน youtube
ที่มีภาพและเนื้อหาปืนใหญ่ทั้ง 40 กระบอก พร้อมบทบรรยาย
เรียนเชิญท่านผู้สนใจชมได้ครับ
ท่านใดที่มีข้อมูลเชิงลึกมากว่าที่ผมมีกรุณาติชมได้ครับ
เผื่อว่าจะได้แลกเปลี่ยนข้อมูล สำหรับสร้างความรู้และประโยชน์แก่คนรุ่นต่อไปครับ
ขอบคุณครับ

สำหรับท่านใดที่สนใจในเรื่องบทร้อยกรองประเภทฉันท์
ผมได้ประพันธ์และจัดทำ บทสวดพระพุทธชัยมงคลปริตรคำฉันท์
ซึ่งเป็นบทเจริญชัยมงคลคาถา เป็นฉันท์ทั้งหมด
พร้อมใช้เพลงบรรเลงเครื่องสายจาก ดนตรีบ้านครูเก่ง
ในบทเพลงพระราชนิพนธ์ 4 เพลง คือ บุหลันลอยเลื่อน
ราตรีประดับดาว เขมรละออองค์ และโหมโรงคลื่นกระทบฝั่ง
เชิญรับชมและรับฟังได้ครับ

ถ้าทำคลิปอะไีร  ที่อยากเผยแพร่เป็นวิทยาทาน    ก็คัดลอกลิ้งค์มาลงในเรือนไทย เป็นคลิปให้คนอ่านได้ดูได้เลยค่ะ

https://www.youtube.com/watch?v=YULiWQ-xXcw

ไม่บอกว่ารับชมและรับฟังได้ที่ไหนนะคะ  ดิฉันต้องไปตามหาเอง

https://www.youtube.com/watch?v=qw0l9xoSZds

ขอบพระคุณ
ท่านอาจารย์เป็นอย่างยิ่งครับ
ที่กรุณานำมาเผยแพร่เพื่อให้เป็นสมบัติของแผ่นดินครับ

ผมพยายามส่งภาพหลายครั้งและหลายภาพ แต่ไม่สามารถส่งได้ครับ
มีข้อความว่าขนาดภาพใหญ่เกินไป
จะให้ทำอย่างไรครับ

ตึกกระทรวงกลาโหม
ด้านหน้าตึกเขียนว่าจุลศักราช ๑๒๔๓ ตรงกับ พศ 2424
คงเป็นปีที่สร้างตึก
ภาพนี้น่าจะถ่าย  ประมาณปี 2443-2444

ให้ลดขนาดลง  เหลือไม่เกิน 250 KB

ภาพกระทรวงกลาโหมที่ท่านเผยแพร่
น่าจะประมาณนั้น เพราะสังเกตยังไม่มีพิพิธภัณฑ์ปืนใหญ่ (เริ่ม พ.ศ.2460)
และต้นมะขามเพิ่งจะโต ในขณะที่ภาพที่มีประมาณปี พ.ศ.2451-52 ต้นมะขามโตแล้วครับ
ให้ผมแก้ปัญหาเรื่่องขนาดภาพให้ได้ก่อนครับ
จะส่งภาพไปให้พิจารณา
และอยากทราบเรื่องกระทรวงกลาโหมหรือศาลาว่าการกลาโหม
ผมได้รวบรวมไว้บ้างครับ
ถ้าสนใจกรุณาหารือมาได้ครับ
ถ้าตอบได้จะเร่งตอบทันที แต่ถ้ายังไม่แน่ใจผมจะค้นคว้าเพื่อนำเสนอครับ
ขอบคุณครับ

อาคารศาลาว่าการกลาโหม เริ่มสร้างปลายปี พ.ศ.2425
สร้างเสร็จปี พ.ศ.2427
ซึ่งในวันที่ 18กฎาคม 2427 เวลา 11.00 น.
ร.5 เสด็จพระราชดำเนินมาเป็นปฐมฤกษ์
และพระราชทานนามว่า "โรงทหารหน้า"
ในเวลาต่อมา วันที่ 8 เมษายน 2430
ทรงกระกรุณาโปรดเกล้าฯ ประกาศพระบรมราชโองการชื่อว่า
"ประกาศจัดการทหาร" ตั้ง กรมยุทธนาธิการ
ซึ่งต่อมาพัฒนามาเป็นกระทรวงกลาโหมจนปัจจุบัน
ซึ่งวันที่ 8 เมษายน ของทุกปี
จึงจัดเป็น "วันสถาปนากระทรวงกลาโหม" ครับ

ใครออกแบบกระทรวงคะ

นายโยอาคิม กราซี

  ภาพถ่ายของ ฟรานซิส จิตร

ภาพนี้ถ่ายจากบนตึกกระทรวงกลาโหม ถ่ายไปยังท้องสนามไชย หน้าตึกมีจำหล่อวางเรียงกันมากมาย
ภาพจาก อ.พีระศรี

โรงม้า ฉางข้าว ก่อนมาเป็นอาคารกระทรวงกลาโหม

ไปหาคำว่า จำหล่อ คืออะไร  รอยอินตอบว่า
จำหล่อ  น. เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลังขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง ค่ายผนบบ้านหล่อ จั้นหล่อ หรือ จังหล่อ ก็เรียก.

ก็ยังอยากจะถามท่านทั้งหลายในกระทู้นี้ว่า จำหล่อ เขาเอาไว้กีดกั้นขวางทาง ยังไง แบบไหน  กันคะ
มันคงจะเป็นถาวรวัตถุละมัง   ถึงขนเอามาประดับข้างทางเข้าออกกระทรวงกลาโหม

อาคารด้านหลังกระทรวงกลาโหม

คลองคูเมืองเดิมหรือคลองตลาด ปลายสมัยรัชกาลที่ ๕
มองเห็นสะพานหกหน้าวัดราชบพิธ  ไกลๆ

บริเวณริมแม่นํ้าด้านใต้ของพระราชวัง
ระหว่างท่าราชวรดิษฐ์กับศาลต่างประเทศ
ถ่ายจากพระปรางค์วัดแจ้ง
ไม่แน่ใจว่าปีไหน  แต่ถ่ายก่อนปี 2447

ภาพถนนเจริญกกรุงไม่ไกลจากสะพานเหล็กบน
น่าจะอยู่แถวเวิ้งนาครเขษม
รถรางเป็นแบบรถรางไฟฟ้ารุ่นแรก( เริ่มมีปี พศ 2437)
ไม่เห็นมีรถยนต์นั่ง  สมมุติว่าเป็นยุคเริ่มมีรถยนต์(ปี 2447 มีรถยนต์ในกรุงเทพสามคัน)
ภาพนี้เป็น   ภาพถนนเจริญกรุง ในราวปี พศ2437- พศ2447

โปสเตอร์เก่าของกรุงเทพจากร้าน J Antonio น่าจะถ่ายราวปี พศ 2440

ส่วนโปสเตอร์แผ่นที่สอง  เป็นของร้านเดียวกัน
เขียนส่งเมื่อปี พศ 2449

ขอลงใต้จากกรุงเทพนิด
เป็นภาพจากหนังสือ The Kingdom of  Siam พิมพ์ปี 2447
สถานีพระปฐม (ตามป้ายที่เขียน) และทางรถไฟสายใต้

ภาพจำหล่อกีดขวางหน้าวัดทางเหนือ และจำหล่อลวดหีบเพลงพับได้

ย้อนรำลึกถึงงานพระเมรุมาศของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล
เมื่อ วันที่ 28-29 มีนาคม พศ 2493    ผ่านมาถึงหกสิบกว่าปีแล้ว
ปวงพสกนิกรจำนวนมากมาร่วมไว้อาลัยเต็มบริเวณรอบสนามหลวง

ภาพนี้ถ่ายจากบนตึกกระทรวงกลาโหม ถ่ายไปยังท้องสนามไชย หน้าตึกมีจำหล่อวางเรียงกันมากมาย
ภาพจาก อ.พีระศรี
[/quote]
ภาพจำหล่อกีดขวางหน้าวัดทางเหนือ และจำหล่อลวดหีบเพลงพับได้
[/quote]

ภาพม้วนลวดหนามตามภาพด้านขวาไม่น่าจะเรียกว่าจำหล่อ ควรจะเรียกว่า "ขวาก" มากกว่า

ภาพม้วนลวดหนาม ไม่น่าจะเรียกว่า "จำหล่อ" น่าจะเรียกว่า "ขวาก"

พอมีใครทราบว่ารูปวัดนี้ เป็นวัดที่ไหน ชื่อวัดอะไร บ้างค่ะ

ยักษ์สองตนนี้ คือ สหัสเดชะ และ ทศกัณฐ์ อยู่ด้านตะวันออกของพระอุโบสถ หน้าซุ้มประตูพระระเบียง ซุ้มประตูนี้ยอดมงกุฏ เป็นเอกลักษณ์ของวัดอรุณราชวราราม

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4540.0;attach=22661;image) (http://www.bildarchivaustria.at/Bildarchiv//BA/951/B13721315T13721320.jpg)

ขอบคุณมากค่ะ สำหรับทุกคำตอบ
เอ ตอนไปวัดอรุณ ไม่เคยเห็นพระอุโบสถนี้เลย ใครพอมีรูปปัจจุบันไหมค่ะ

วันวาน

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=6560.0;attach=63261;image)

วันนี้

(http://f.ptcdn.info/145/020/000/1402839141-2MG16442-o.jpg)

ภาพจาก พันทิป (http://pantip.com/topic/32196190)

ขอบคุณค่ะ สงสัยต้องย้อนกลับมาดูอีกทีตอนเป็นรูปสี
รูปขาวดำทั้งสองรูป เลยดูเหมือนถ่ายในอดีตเหมือนกัน

ภาพที่มียักษ์สองตนหน้าศาลา
มักจะบรรยายว่า Gate of Wat Cheng ประตูวัดแจ้ง
ภาพมุมสูงจะเห็นแบบนี้

ขอถามข้อมูลในรูปนี่หน่อยค่ะ
พอมีใครทราบว่ารูปวาดนี่ วาดเมื่อไร ใครเป็นคนวาด เห็นมีภูเขาอยู่ด้านหลัง ซื่งจริงๆแล้วไม่มีภูเขาในกรุงเทพ
ใครพอมีรายละเอียดไหมค่ะ
ขอบคุณค่ะ

เป็นภาพลายเส้นที่พิมพ์ลงหนังสือพิมพ์ IL Giornale Illustrato หน้า 44 ฉบับ ค.ศ. 1868 แกะลายเส้นโดย M. Firmin Bocourt เป็นภาพผสมกันระหว่างซุ้มประตูกับช้างเผือกในโรงช้าง ด้านหลังทำเป็นบรรยากาศการจับช้างป่าให้เห็นวิวทิวทัศน์

ต้องขอชื่นชมอย่างสูง ที่มีผู้รู้ทางประวัติศาสตร์อยู่ที่เพจนี้มากจริงๆ ถามอะไร ตอบได้หมด
แต่ขอถามต่อค่ะ
ลองกูเกิ้ล หนังสือพิมพ์ IL Giornale Illustrato รวมถึงชื่อ M. Firmin Bocourt แต่ไม่พบหนังสือเล่มที่ว่า ถึงจะอ่านภาษาฝรั่งเศส หรืออิแทเลียน ไม่ออกแต่พอเดาได้ มีลิ่งค์ไหมค่ะ

จากการ save รูปนี้ มันขิ้นชื่อมาให้ว่า Thailand, view of Emerald Buddha temple (Wat Phra Kaew) and Chao Phraya River in Bangkok.jpg
สงสัยว่าชื่อรูปผิดที่เขียนเป็นวันพระแก้ว หรือ จริงๆแล้วคือวัดพรแก้ว ไม่ใช่วัดอรุณ
ขอบคุณค่ะ

ภาพจากเวปไซด์เดิม
ข้อมูลในภาพผิด วัดนี้ตามรูป จะเห็นอยู่คนละฝั่งกับโดมธรรมศาสตร์
เป็นวัดที่อยู่ฝั่งธนบุรี  คือวัดแจ้งหรือวัดอรุณฯ
รูปนี้ถ่ายจากพระปรางค์วัดอรุณ
เวลาที่ถ่ายภาพก็น่าจะก่อน พศ 2494  ยังมีเรือดำนํ้าสองลำจอดที่ท่าราชวรดิษฐ์

ขอบตุณมากค่ะ

ภาพพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ประมาณปี พศ.2500
ตรงหน้ามีพระที่นั่งอาภรณ์ภิโมกข์ปราสาท หลังเล็กกว่าบังอยู่

พระที่นั่งจักรีฯ พระที่นั่งดุสิตฯ พระที่นั่งอาภรณ์ภิโมกข์ฯ ตามลำดับ

ภาพวัดที่ยังเป็นปริศนาว่าเป็นวัดใด
ในหนังสือบางเล่มบอกว่าอยู่ในกรุงเทพ บางเล่มเขียนว่าอยู่ที่อยุธยา
คุณหนุ่ม siamese เคยบอกว่าน่าจะเป็นวัดบพิตรพิมุข
คงจะเป็นวัดบพิตรพิมุขจริง

คอมพิวเตอร์เสียอยู่นาน
เพิ่งเอาไปเปลี่ยน main board -sound card-CPU -RAM
Hard Disk ยังดีอยู่  หมดค่าอุปกรณ์ ไปหมื่นหกพันกว่า
เสียดายภาพเก่าที่เก็บไว้ แต่ไม่ได้ติดตามชั่วระยะ   ความจำเลือนๆ

เจ็ดวันเว้นดีดซ้อม                         ดนตรี

อักขระห้าวันหนี                                               เนิ่นช้า

สามวันจากนารี                                                เป็นอื่น

วันหนึ่งเว้นล้างหน้า                                           อับเศร้า  หมองศรี

.....
  ภาพ วัดราชบพิธ

ควรหาที่เก็บสำรองไฟล์ เช่น เก็บไว้ที่ External Hard Disk เพิ่มเติมด้วยนะครับ

ต้นไม้ริมคลองคูเมืองเดิมในภาพงามมาก มีข้อมูลว่าเป็นต้นตะเคียนทอง ปลูกมาตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์

เมื่อครู่ตามคุณกูเข้าไปดูถนนอัษฎางค์ แถวสะพานหกหลังวัดราชบพิธ พบว่าเหล่าคุณทวดยังยืนต้นเด่นๆอยู่ 5 ท่าน แต่มี 1ท่านเรือนยอดปลาสนาการไปแล้ว เหลือแต่ลำต้นเปล่าๆ ส่วนท่านอื่นๆล้วนมีร่องรอยบ่งบอกถึงสุขภาพ แต่น่าจะอยู่คู่คลองคูเมืองเดิมไปได้อีกพักใหญ่ๆ

ดูรูปทรงลักษณะใบเข้าได้กับตะเคียน

มีรูปวัดราชบพิธอีกรูปเป็นของ โรเบอร์ตเลนส์ ปี 2433

ภาพถนนรอบกรุงริมกำแพงเมือง
ซ้ายมือเป็นกำแพงวัดเลียบ
ขวามือมีกำแพงเมืองบางส่วน
น่าจะอยู่แถวป้อมจักรเพชร อาจจะรื้อไปแล้ว
สมัยที่เริ่มรถรางคงประมาณปี 2437

จุดถ่ายภาพก็ควรตั้งกล้องบนป้อมจักรเพชรเลยครับ

แม่นํ้าเจ้าพระยา ถ่ายจากพระปรางค์วัดอรุณ
มองเห็นฝั่งตะวันออกแถวปากคลองตลาด รร.สุนันทาลัย
คงถ่ายปลายสมัยรัชกาลที่ห้า

เทียบกับภาพของ ทอมสัน ปี พศ 2408

ภาพของ โรเบอร์ต  เล็นส์ สมัย  ร.5

ภาพโปสการ์ดบริเวณเดียวกัน ไม่ทราบเป็นของร้านไหน
ดูตามการประทับตราไปรษณีย์ ส่งเมื่อเดือน 11 ปี พศ.2432
เวลาใกล้เคียงกับภาพของ Robert Lenz

ภาพของ J Antonio บ้าง ได้ภาพที่ไม่ค่อยชัดเท่าไหร่
มีเรือมหาจักรี ลำแรก กำลังแล่นอยู่กลางลำนํ้าเจ้าพระยา

มีข้อสงสัยครับ

ว่าตามความคิดเห็นที่ 112 ในปี พ.ศ.2432 ประเทศไทยมีอากาศไปรษณีย์ (air mail) แล้วหรือ? พอจะมีข้อมูลสนับสนุนไหมครับ?

แสสตมป์กากาศไปรณณีย์ในความเห็น ๑๑๒ เป็นแสตมปฺที่ออกในสมัยรัชกาลที่ ๖ ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ ๑ ราว พ.ศ. ๒๔๖๔ ครับ

การขนส่งทางไปรษณีย์ทางอากาศเริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2462 โดยจอมพล สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงพิษณุโลกฯ ได้ให้นักบินกรมอากาศยานนำเครื่องบินบินไปยังจังหวัดจันทบุรี ซึ่งได้มีการทดลองนำถุงไปรษณีย์จากดอนเมืองไปส่งยังไปรณีย์จันทบุรี จำนวน 2 ถุง ขึ้นเครื่องบิน 2 ลำๆ ละ 1 ถุง โดยมีนักบินที่ 1 ชื่อ ว่าที่ร้อยเอก ชิต รวดเร็ว และนักบินลำที่สองคือ จ่านายสิบ โทน บินดี
.
ในการบินครั้งนี้มีอุปสรรค์นิดหน่อย เครื่องบินลำที่สองเกิดมีปัญหาต้องนำเครื่องลงฉุกเฉินก่อนถึงที่หมาย 20 กิโลเมตรแต่ก็นำเครื่องลงได้สำเร็จ
.
ระหว่างวันที่ 18 - 26 กุมภาพันธ์ 2462 ได้มีการบินให้ประชาชนชาวจันทบุรีได้ชมเครื่องบินเป็นครั้งแรก และขากลับก็ได้บรรทุกถุงไปรษณีย์จากจันทบุรีมายังกรุงเทพ ซึ่งถือว่าเป็นการขนส่งทางไปรษณีย์ทางอากาศครั้งแรกของประเทศ

สมัยยังเป็นเด็กได้อ่านหนังสือชื่อ โทน บินดี ซึ่งเป็นชีวประวัติของวีรบุรุษนักบินของท.อ.คนนี้

ตอนบินไปเมืองจันท์ครั้งนั้น เครื่องยนต์สะดุดต้องนำเครื่องลงฉุกเฉินบนนาข้าว พบว่าระบบกรองน้ำมันอุดตันเล็กน้อย แก้ไขทำความสะอาดแล้ว ลองเครื่องใหม่เครื่องเดินดีไม่มีสะดุด จึงขอให้ชาวนาช่วยล้มคันนาสองสามแนว พอให้มีพื้นที่วิ่งขึ้น แล้วเดินทางต่อโดยปลอดภัย

โทน บินดีโด่งดังจากการเป็นนักบินไทยที่เดินทางไปรบในมหาสงครามโลกครั้งที่ ๑ ระหว่างเตรียมตัวเข้าสนามรบ ต้องฝึกบินใหม่กับเครื่องบินของฝรั่งเศส เป็นนักบินไทยคนเดียวที่สามารถบินผาดแผลง ควงสว่านสามรอบได้ ในขณะที่นักบินฝรั่งเศสหลายคนไม่ผ่าน แล้วยังนำเครื่องบินลอดสะพานข้ามแม่น้ำในเมืองนั้น เป็นการอวดชาวเมืองอีกด้วย

ในบั้นท้ายของชีวิตราชการ จ่าโทนได้เป็นร้อยเอก หลวงสันทัดยนตกรรม ครูการบินที่โคกกระเทียม เกิดกบฎบวรเดช ทหารนครสวรรค์ยึดรถไฟจะเข้ามาร่วมกับหทารหัวเมืองจากอีสานที่ดอนเมือง ถูกทหารปืนใหญ่ที่จงรักภักดีต่อพระยาพหลเอาปืนใหญ่ไปตั้งสกัดจังก้าบนราง พนักงานขับรถเห็นเข้าก็เบรคตัวโก่ง เดินหลังเต็มตัวออกไปจนพ้นรัศมีการยิงแล้วยังจอดคุมเชิงอยู่ ร.อ. โทน ได้รับคำสั่งให้เอาเครื่องบินขึ้นไปทิ้งระเบิดทำลายเสีย ท่านก็บินไปหย่อนระเบิดลงกลางขบวนพอดี แต่ระเบิดของท่านทำด้วยปูนซีเมนต์ เห็นแต่ฝุ่นกระจายไม่มีฤทธิ์อะไร แต่ถึงกระนั้น รถไฟขบวนนั้นก็เดินถอยหลังกลับนครสวรรค์โดยดี

เสร็จศึก ร.อ.โทน ถูกสอบสวนที่ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งโดยเคร่งครัด โดนลงโทษสถานปรานี ให้ออกจากราชการนับแต่นั้น

ขอบคุณทุกข้อมูล
 
ภาพต่อไปกล้องจะเอนไปด้านขวามากขึ้นเห็นฝั่งธนบุรีด้วย
ด้านขวามีพระราชวังเดิม
ตามแนวเส้นขอบฟ้า มี วิหารวัดกัลยาณมิตร พระปรางค์วัดพิชัยญาติ
เจดีย์วัดประยุรวงศาวาส วัดซางตาครูส

ภาพแนวราบ ในปี พศ.2414
น่าจะถ่ายจากทิศเหนือของปากคลองบางกอกใหญ่
ประมาณว่าริมตลิ่งของป้อมวิชัยประสิทธิ์ หรือ ข้างบ้านหมอแบรดเลย์
ปากคลองตรงนี้น่าจะกว้างกว่าปัจจุบัน  เต็มไปด้วยเรือนแพ

ภาพของ A Pavie นักสำรวจ นักการทูต ฝรั่งเศษ ปี 2424
รูปแม่นํ้าเจ้าพระยา ถ่ายจากหน้าวัดอรุณฯ มองเห็นฝั่งพระนคร
บ้านเรือน เรือนแพ ระหว่างปากคลองตลาดกับปากคลองโอ่งอ่าง

มีอีกภาพได้มาจาก Alinary library
ไม่รู้ว่าใครเป็นคนถ่ายภาพ  ระยะเวลาที่ถ่ายภาพใกล้กับของ ทอมสัน
ภาพที่สองเอามาเปรียบเทียบกัน(ด้านซ้ายเป็นของทอมสัน ปี 2408  จะเห็นว่าใกล้เคียงกัน)

ที่ถูกคือ Alinari museum  
ภาพนี้บอกว่าถ่ายประมาณ ปี 2418

เมื่ออยู่ที่ฝั่งพระนคร มองย้อนกลับไปยังวัดอรุณฯ
จะเห็นพระปรางค์ วังกรมหลวงวงษาธิราชสนิท  พระราชวังเดิมพระเจ้ากรุงธนฯ เรียงจากขวามาซ้าย
ภาพนี้ประมาณ ปี 2453 ปลายสมัยรัชกาลที่ห้า
ภาพนี้ได้มาจาก Fratelli alinari museum collection

ภาพลายเส้นในบริเวณนี้
มีเรือมหาจักรีอยู่ในแม่นํ้า

พื้นที่ระหว่างพระราชวังเดิมกับวัดแจ้ง
ตามแผนที่ปี 2450 จะเห็นว่าแยกออกมาเป็นอีกส่วนหนึ่ง
แยกค่อนข้างชัดเจนกับทั้งวัดแจ้งและพระราชวังเดิม
ไม่แน่ใจว่าที่อยู่ของสมเด็จเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมีจะอยู่ในพระราชวังเดิม
ตามที่มีผู้อ้างไว้อย่างนั้น
ตามภาพล่างจะเห็นว่ามีกำแพงคั่นระหว่างเก๋งจักรปีกกับพระราชวังเดิม
(ภาพแผนที่เป็นรูปสี ใส่มากลายเป็นขาวดำ)

หลังปี 2424 พื้นที่บริเวณนี้เป็นที่อยู่ของสมเด็จเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี
มีการก่อสร้างอาคารในระยะเริ่มแรกอย่างน้อยสองอาคาร
รวมทั้งเก๋งจักรปีก ตามรูป

ถนนบำรุงเมือง มองจากด้านตะวันออกไปยังเสาชิงช้า
เห็นสะพานเจริญทัศน์ 35 ข้ามคลองวัดสุทัศน์
ขุนวิจิตรมาตราท่านเรียกว่าสะพานวัดสุทัศน์
เป็นคลองด้านตะวันออกของวัดที่เชื่อมต่อระหว่างคลองหลอดทั้งสอง
คือคลองหลอดวัดราชนัดดากับคลองหลอดวัดราชบพิธ

ขอส่งภาพสีอีกสักภาพทดสอบ( ในคอม.ผมรูปสีเป็นรูปขาวดำหมด)
บนโปสการ์ด  เขียนว่าถนนทรงวาด น่าจะไม่ใช่ถนนทรงวาดตามที่เขียน
น่าจะเป็นถนนเยาวราชหรือเจริญกรุง  
ดูแล้วน่าจะเป็นถนนเยาวราชมากที่สุด
เห็นรถรางรุ่นแรกๆที่กำลังวิ่งอยู่ ตรงแยกนี้อาจจะเป็นแยกราชวงศ์
เป็นข้อสันนิษฐานที่คิดได้ตอนนี้

แม่นํ้าเจ้าพระยาเมื่อปี 2408 มองเห็นวิหารหลวงพ่อโต
วัดกัลยาณมิตร  มีเรือกำปั่นสองเสาที่งดงามอยู่ในแม่นํ้า  ตรงหน้าวิหาร
ภาพของ จอห์น ทอมสัน

สถานีรถไฟบางซื่อ
ยุคที่ได้ปรัุบลดขนาดรางจาก
ขนาด 1.435 เมตร ที่เรียกว่า standard gauge
เป็นขนาด  1 เมตร หรือที่เรียกว่า metre gauge
เห็นรางเหล็กทั้งสองขนาดคู่กัน

บรรยากาศแม่นํ้าเจ้าพระยา
กลุ่มเรือของเจ้าทางเหนือ
ที่เรียกว่า เรือลาว หรือ เรือแม่ปะ หรือ  เรือหางแมงป่อง
ถ่ายจากบ้านเจ้าเมืองเชียงใหม่แถววังหลัง หรือ หน้าวัดแจ้ง หรือ อาจจะแถวใกล้เคียง

บรรยากาศในลำคลองสายหนึ่งของ กรุงเทพ
พิมพ์ในหนังสือ The Kingdom of Siam เมื่อปี พศ.2447
มีเรืออาศัยเส้นทางนี้ไปมาเป็นจำนวนพอสมควร
มีต้นหมากปลูกอย่างหนาแน่นในพื้นที่ริมคลองนี้
ไม่ทราบว่าเป็นคลองชื่ออะไร

ท่าราชวรดิฐ

เป็นท่าเทียบเรือเฉพาะเรือพระที่นั่งของพระมหากษัตริย์
มาตั้งแต่สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์     เรียกกันว่าพระฉนวนน้ำ
โดยมีกำแพงฉนวนกั้นมาจากประตูพระบรมมหาราชวังฝ่ายในจนถึงบริเวณริมน้ำ
ที่ท่าทำเป็นศาลาใหญ่มุงกระเบื้องมีช่อฟ้าใบระกา 1 หลัง  
ด้านหน้าศาลามีมุขลดเล็กๆ เป็นซุ้มประตูไม้ตรงต้นสะพาน   เป็นที่พาดบันไดประทับเรือพระที่นั่ง

ในปี พ.ศ. 2327  
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกโปรดให้สร้างพระตำหนักแพลอยขนาด  5 ห้อง
มีเฉลียงรอบฝากระดานลูกกรงทาสีเขียวแดง ภายในเขียนลายลดน้ำทอง
เสาเขียนลายพุมข้าวบิณฑ์ปิดทอง หลังคามุงจาก มีช่อฟ้าใบระกา จอดไว้ทางเหนือ
พระฉนวนน้ำเป็นที่เสด็จประทับเมื่อมีพระราชพิธีลอยพระประทีปในเดือนสิบเอ็ด สิบสอง

ภายหลังโปรดให้เรื้อพระตำหนักแพลอยน้ำ  
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
แล้วโปรดให้สร้างพระที่นั่งสามหลังที่ริมน้ำตรงพระฉนวนน้ำเดิม
มีลักษณะเป็นเรือนไม้มีฝากระดานรอบสามด้าน
ด้านหน้าเป็นกรงตั้งอยู่บนคานปลายเสาตอม่อคล้ายเรือนแพ
หลังคามุงกระเบื้องมีช่อฟ้าใบระกา มุขด้านหน้าริมน้ำเป็นมุขลดสองชั้น หน้าบันประเจิด
เสร็จสมบูรณ์ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เรียกว่า พระตำหนักน้ำ

ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้รื้อตำหนักเดิม
แล้วลงเขื่อนถมที่ขึ้นเสมอพื้นแผ่นดิน  สร้างพระที่นั่งขึ้นหมู่หนึ่งเป็นพลับพลาสูงตรงกลางหนึ่งองค์
พระราชทานพระนามว่าพระที่นั่งชลังคพิมาน
ต่อจากพลับพลาสูงเข้าไปทางด้านตะวันออก มีพระที่นั่งสูงเป็นที่ประทับองค์หนึ่งพระราชทานนามว่าพระที่นั่งทิพยสถานเทพสถิตย์
ด้านเหนือลดพื้นต่ำลงมาเป็นท้องพระโรงผ่านหน้าองค์หนึ่งพระราชทานพระนามว่าพระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย
และด้านใต้เป็นพระที่นั่งเหมือนกับพระที่นั่งด้านเหนือ เป็นที่พักผ่อนฝ่ายในอีกพระองค์หนึ่ง พระราชทานพระนามว่าพระที่นั่งอนงค์ในสราญรมย์

ตรงหน้าพระที่นั่งชลังคพิมานใต้ท่าเสด็จลงเรือ ก่อเขื่อนทำสระเป็นที่สรงสระหนึ่ง
ก่อกำแพงเป็นบริเวณข้างในทั้ง  3 ด้าน
มีป้อมริมน้ำปลายกำแพงด้านเหนือ พระราชทานชื่อว่าป้อมพรหมอำนวยศิลป์ ป้อมข้างใต้ตรงกันชื่อว่าป้อมอินทร์อำนวยศร

โปรดให้เรียกรวมกันทั้งบริเวณว่า "ท่าราชวรดิฐ" แปลว่าท่าอันประเสริฐแห่งราชการ  
แม้ว่าจะพระราชทานชื่อเช่นนั้น แต่ในสมัยก่อนประชาชนยังเรียกติดปากว่า ท่าขุนนาง

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระที่นั่งในท่าราชวรดิฐชำรุดทรุดโทรมจึงโปรดให้รื้อออก
เหลือไว้เพียงพระที่นั่งราชกิจวินิจฉัยเพียงองค์เดียว
นอกนั้นปรับพื้นที่ทำเป็นสนามดังที่เห็นกันในปัจจุบัน

ขอแก้ชื่อเอาตามวิกิฯ

คลองในคห. 132 เคยลงแล้วในกระทู้เก่า   แต่ไม่รู้ว่าเฉลยหรือยังว่าคลองอะไร
ต้องขอคุณเพ็ญชมพูหรือคุณหนุ่มสยามช่วยทบทวนค่ะ

ท่าราชวรดิฐ  สะกดแปลกแตกต่างจากคำว่าประดิษฐ์  ที่เราคุ้นเคยกัน
ไม่มี ษ และ ์  ค่ะ

ในหนังสือบรรยายว่า "A Tidal Canal" (https://archive.org/stream/kingdomofsiam00cart/kingdomofsiam00cart#page/252/mode/1up)

น่าจะเป็น "คลองบางยี่ขัน"

ศาลยุติธรรม
ในหนังสือ kingdom of siam

ภาพนี้จะเห็นรถรางสองสายที่วิ่งมาใกล้กันพอดี
รถราง  สายบางคอแหลม    ที่ออกมาจากศาลหลักเมือง กำลังข้ามสะพานหก
ส่วนอีกสายคือ  สายสามเสน    กำลังวิ่งผ่านหลังกระทรวงกลาโหม

ท่าราชวรดิฐอีกภาพ
มีเรือจอดอยู่หลายลำ มีเรือพุ้ยนํ้าด้านข้างจอดอยู่ด้วย

เก๋งจักรปีกเคยเป็นที่ประทับของสมเด็จเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี

ภาพเก๋งจักรปีกอีกภาพ เมื่อมองจากพระปรางค์วัดแจ้ง

ภาพสุดท้าย
อยู่ในหนังสือแนะนำการท่องเที่ยวบางกอก
ของนาย J Antonio  พิมพ์เมื่อปี 2447

ท่าราชวรดิฐ มีการปรับเปลี่ยนไปตามเวลา

looking north สมัยที่กำแพงเมืองด้านถนนพระสุเมรุยังมีอยู่

รูปแรก แผนที่ปี 2439
รูปที่สองเป็นคำอธิบายแผนที่ปี 2439 จากหนังสือ อจ.ชัย เรืองศิลป์
รูปที่สามเป็นแผนที่ปี 2450

วัดแจ้งโดย ฟรานซิส จิตร ถ่ายเมื่อปี 2412
รูปที่สองจะเห็นว่ามีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ของวังเดิมที่ติดกับวัด  
คงมีอาคารคอนกรีตเหลืออยู่
และสร้างอาคารด้านหน้าเพิ่มมา
เกาะลอยหน้าวัดหายไปด้วย???
รูปหลังควรจะถ่ายหลังปี 2412  ไม่ช้ากว่า ปี2424 ที่มีการสร้างเก๋งจักรปีก

ภาพสะสมของนาง Margaret Landon
ที่เก็บไว้ที่ Wheaton Collage
ตึกสีขาวทีอยู่ริมคลองตลาดด้านเหนือคือ ห้างบี กริม ร้านแรก
อยู่ระหว่างคลองตลาดกับโรงเรียนสุนันทาลัย
เจ้าของห้างได้ราชทินนามว่า พระปฏิบัติราชประสงค์
ขุนวิจิตรมาตราท่านเรียกว่าห้างคุณพระปฏิบัติราชประสงค์

ภาพที่สองเป็นของทอมสันขยายให้เห็นตลาดท้องนํ้าในสมัยนั้น
ที่อยู่ระหว่างท่าเตียนกับปากคลองตลาด
มีเรือค้าขายจากจีนจอดอยู่ที่ปากคลองโอ่งอ่างอยู่เสมอ

ภาพคลองบางลำพู เมื่อมองจากสะพานผ่านฟ้าฯ(สันนิษฐาน)
ไม่ค่อยมีใครถ่ายภาพทางด้านนี้
ส่วนมากจะถ่ายไปด้านใต้ตรงไปที่ภูเขาทอง
คลองรอบเมืองนี้เมื่อแรกขุดในสมัยรัชกาลที่หนึ่ง กว้างสิบวา ลึกห้าศอก

ภาพคลองโอ่งอ่างมองเห็นสะพานสมมตอมรมารค บนถนนบำรุงเมือง
ตั้งตามพระนามพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธ์ุ
ดำรงตำแหน่งสำคัญหลายหน้าที่แต่ที่อยู่ยาวนานคือ เป็นไปรเวทสิเกรตารี่ ของพระปิยะฯ
เป็นต้นตระกูล สวัสดิกุล
ท่านมีวังอยู่ใกล้วัดเทพธิดาราม ริมถนนบำรุงเมือง ตามแผนที่ข้างล่าง

ภาพนี้มีแคปชั่นว่าถ่ายปี 2451 ในสมัย ร 5
ไม่รู้ว่าเขาขายอะไร พ่อค้าหาบเข่ง พร้อมม้านั่งบริการ
ลูกค้านั่งแบบถนัดของแต่ละคน บอกบางอย่างได้
พ่อค้าใส่กางเกงจีน ไม่มีเสื้อ แต่งชุดธรรมดาในยุคนั้น

สังเกตุถนนเป็นถนนชั้นดี มีริมถนนที่ยกขอบขึ้น
พื้นถนนปูด้วยอิฐอย่างที่เราเคยอ่านในหนังสือ
ต่อมาเปลี่ยนเป็นโรยด้วยอิฐหัก หินและทราย
แล้วพัฒนา ราดด้วยยางมะตอยในสมัย ร6

เป็นอาหารอะไรได้บ้างคะ
ไม่ใช่ก๋วยเตี๋ยวแน่ๆ

น่าจะเป็นอาหารแห้งๆ คนรับประทานด้วยจานแบน
มีกระทะวางบนเตาถ่าน น่าจะเป็นผัดอะไรสักอย่าง
จริงๆไม่ทราบเหมือนกันว่าเป็นอะไร

ภาพแรกลอกข้อความจากเรื่องเสด็จประพาสต้นของสมเด็จพระปิยะฯ
กล่าวถึงเรือเป็ดทะเลว่าเป็นเรือที่มีประทุนแล่นได้ดีกว่าเรือฉลอม

ภาพที่สองคือเรือเป็ดทะเล  ในแม่นํ้าเจ้าพระยา
ลำที่มีเสาสูงๆ  ขณะที่ยังไม่ขึ้นใบเรือ

ภาพที่สามขอเดาว่าเป็นคลองรอบเมือง-โอ่งอ่างบางลำพู ปี 2435
จะเห็นเรือแถวซ้ายที่มีประทุน คือเรือเป็ด
เรือเป็ดน่าจะเป็นเรือที่ใช้กันแพร่หลายมากในสมัยโน้น
เพราะเหมาะใช้ในการเดินทางไกล ระหว่างหัวเมือง
กินอยู่หลับนอนในเรือเหมือนบ้านได้
ส่วนเรือด้านขวา เรียงรายหลายลำ เป็นเรือเก๋ง (หรือเรือสามก้าว?แต่ไม่ใช่เรือมาดเก๋ง)

จากหนังสือพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ห้า
ของกรมพระยาดำรงฯ    กล่าวถึงตอนที่เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์
สึกจากสามเณร      ได้ฝึกทำราชการกับพระจอมเกล้าฯ
เสด็จประทับที่ตำหนักสวนกุหลาบ   อยู่ในพระบรมราชวัง

กล้องเมียร์ช่อม (Meerschaum Pipes) เป็นกล้องยาสูบที่ทำจากแร่สีขาวชนิดหนึ่ง
หาอ่านได้จากกูเกิล

จากหนังสือเรื่องตำนานสถานที่วัตถุต่างๆ
ซึ่งพระบาทสมเด็จฯพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้าง
นับเป็นประชุมพงศาวดารภาค 25
กล่าวถึงพระที่นั่งชัยชุมพล

ภาพพระที่นั่งชัยชุมพล  เมื่อมองจากด้านใน 
เป็นภาพถ่ายของ  ฟรานซิส จิตร

บางเรื่องราวของพระราชวังวินเซอร์ หรือวังกลางทุ่ง

http://manager.co.th/HotShare/ViewNews.aspx?NewsID=9600000040423

ถนนสายหนึ่งในกรุงเทพ
มีรถรางผ่าน
ถ้าจะให้เดาอาจจะเป็นถนนเยาวราชที่แถวสามแยก(ต้นประดู่)
ถนนเยาวราชสร้างเสร็จปี พศ.2443

ถนนเยาวราช บริเวณหน้าตลาดเก่า
ด้านบนของภาพจะเห็นถนนเยาวพานิชด้านขวาที่มีบ้านสูง

เปรียบเทียบกับภาพที่สองเมื่อมองจากแยกราชวงศ์

อาจารย์ครับ ในความเห็นที่ 154 มีข้อความตอนหนึ่งกล่าวถึง อุปกรณ์ที่ชื่อว่า "กล้องเมียซ่อม" สิ่งนี้คืออะไรหรือครับ

มีผู้อธิบายไว้อย่างนี้

http://oknation.nationtv.tv/blog/phaen/2007/09/12/entry-1

ขอบพระคุณครับ ที่แท้ ก็คือ กล้องยาสูบ และไม่ได้เสียหายจนต้องรบกวนภริยาแต่ประการใด (แฮ่)

สะพานที่สร้างในสมัยพระจอมเกล้าฯ
เมื่อมีการตัดถนนหลายเส้น
จำเป็นต้องทำสะพานข้ามคลองในแนวถนน
เช่นสะพานหันที่ข้ามคลองรอบเมือง  เพื่อเชื่อมสำเพ็งกับในเมือง

มีการสร้างสะพานหันเมื่อปี 2326
โดยพระยาราชาเศรษฐี หัวหน้าคนจีนในสำเพ็ง
เมื่อแรกสร้างมีลักษณะเป็นทางเดินแคบๆใช้ไม้กระดานพาด
สามารถยกขึ้นหรือจับหันเพื่อให้เรือสูงผ่านได้
เป็นที่มาของคำว่าสะพานหัน

สมัยรัชกาลที่สอง    สะพานหันได้รับการซ่อมแซมใหม่
ให้ยึดติดแน่น คงจะเป็นแบบเดียวกับสะพานข้ามคลองที่ประตูพฤฒิบาศ
คือยกให้สูงโดยเรือผ่านได้ไม่ต้องหันไม้

ในสมัยรัชกาลที่สี่   เปลี่ยนเป็นสะพานโครงเหล็ก พื้นไม้
พร้อมกับสะพานดำรงสถิต สะพานพิทยเสถียร และสะพานอื่นตามภาพที่สาม
คงเป็นสะพานที่ยกตรงกลางให้แยกออกและสูงขึ้นมาได้
แบบเดียวกับสะพานพิทยเสถียรที่สร้างพร้อมกัน

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ห้า  
เมื่อเสด็จกลับจากเยือนยุโรป ปี 2440
มีการทำสะพานใหม่ให้มีร้านค้าสองข้างของสะพาน มีช่องเดินตรงกลาง
เหมือนในอิตาลี่

สะพานพิทยเสถียร สามารถยกตรงกลางให้สูงขึ้นได้

สะพานข้ามคลองรอบกรุงที่ประตูพฤฒิบาศ(สมัยต่อมาเป็นสะพานผ่านฟ้า)
คงจะเป็นแบบเดียวกับสะพานหันในสมัย รัชกาลที่หนึ่ง
น่าจะมีสะพานอย่างนี้หลายจุดที่ข้ามคลองรอบกรุง
เช่นตรงบริเวณ ป้อมหมูทะลวงหน้าคุกมหันตโทษ น่าจะมีอีกสะพานเป็นแบบนี้

ภาพแรกถนนเยาวราช โดย Peter Williams Hunt
ถ่ายทางอากาศ วันที่ 15 เมษายน 2489

ภาพที่สองมองย้อนทางกับภาพแรกสองปีหลังจากภาพแรก
เห็นทางเข้าโรงหนังเฉลิมบุรี(หรือชื่อเดิม สิงคโปร์)

ตึกเจ็ดชั้น ที่แยกเฉลิมบุรี

ถึงหน้าทุเรียนแล้ว
ภาพตลาดทุเรียนของกรุงเทพฯในอดีต
ภาพแรก ปี 2473
ภาพที่สามเป็นของ Dr Pendleton บอกว่าเป็น fruit market
ภาพสุดท้ายเป็นของ Dr Pendleton ตลาดหน้าวัดนรนารถสุนทริการาม พศ 2481

จากพรรคคอมมิวนิสต์จีนสยามสู่พรรคคอมมิวนิสต์ไทย

ของ รองศาสตราจารย์ ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์

ในช่วงทศวรรษ 2450 ได้เกิดการตื่นตัวทางการเมืองของชาวจีนในประเทศจีนและส่งผลสะเทือนมาถึงชาวจีนในสยาม
ความคิดที่ว่ามี 2 สาย
สายแรกคือ ลัทธิไตรราษฎร ซึ่งเป็นแบบสาธารณรัฐที่นำไปสู่การปฏิวัติในประเทศจีนในปี ค.ศ. 1911(พศ 2454) และส่งผลให้เกิดการเคลื่อนไหวชาตินิยมของชาวจีนในสยาม
สายที่สองคือ พรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1921 (พ.ศ. 2464) และขยายตัวอย่างรวดเร็ว สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนจำนวนหนึ่งได้เข้ามาขยายการจัดตั้งในสยามและเอเชียอาคเนย์ โดยเป้าหมายในระยะแรกคือจัดตั้งชาวจีนในสยามเพื่อไปปฏิวัติประเทศจีน

เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของชาวจีนในสยาม เอกสารทางราชการของสยามระบุว่า
ชาวจีนคนแรกๆ ที่ต้องสงสัยว่าเป็นผู้เคลื่อนไหวคอมมิวนิสต์ในสยาม
คือ ทำจีนซำ หรือ ถ่ำจันซาม
ซึ่งเป็นสมาชิกพรรคก๊กมินตั๋งที่เคยร่วมมืออยู่กับฝ่ายเซียวฮุดเสง
และเป็นบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ภาษาจีนชื่อ เคี่ยวเซ็ง (เฉียวเซิงเป้า)
ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2465
เพื่อเผยแพร่แนวคิดลัทธิไตรราษฎรในหมู่ชาวจีนในสยาม
และเป็นหนังสือพิมพ์ทางเลือกอีกฉบับหนึ่ง
นอกเหนือจากหนังสือพิมพ์ ฮั่วเซียมซินป่อ ของนายเซียวฮุดเสง
เมื่อ ซุนยัตเซ็น ผู้นำพรรคก๊กมินตั๋งถึงแก่กรรมในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2467
พรรคก๊กมินตั๋งในจีนได้แตกออกเป็นปีกขวาและปีกซ้าย
ขณะที่ในประเทศสยามก็เกิดความขัดแย้งในลักษณะเดียวกัน
เมื่อก๊กมินตั๋งปีกซ้ายในกรุงเทพฯ ไม่ยอมรับการนำของเซียวฮุดเสงและสโมสรจีนกรุงเทพฯ
ได้ตั้งกลุ่มก๊กมินตั๋งสาขาที่ 2 หรือ นั้มเม้งเซียงหวย ขึ้นในวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467
ถ่ำจันซาม เป็นหนึ่งในสมาชิกฝ่ายสาขาที่ 2
ดังนั้น หนังสือพิมพ์ เคี่ยวเซ็ง ของเขาจึงถูกใช้เพื่อเป็นช่องทางในการเผยแพร่แนวความคิดของฝ่ายสาขาที่ 2 ด้วย

หนังสือพิมพ์ เคี่ยวเซ็ง ดำเนินกิจการอยู่ราว 3 ปี
จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2468
ระหว่างนั้นได้จัดพิมพ์หนังสือเป็นภาษาจีนชื่อ ลัทธินิยมการรุกรานและประเทศจีน
มีเนื้อหาที่ประณามการรุกรานจีนของญี่ปุ่นและอังกฤษ
แสดงการยกย่องสดุดีระบอบสาธารณรัฐและบอลเชวิกอย่างเปิดเผย
ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2468 รัฐบาลสยามได้สั่งจับกุม ถ่ำจันซาม
โดยตั้งข้อหาว่า พยายาม “ยุให้ชาวจีนขึ้งเคียดชาวอังกฤษและชาวญี่ปุ่น”
และตีพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับบอลเชวิก
ทางการสยามมีหลักฐานว่า ถ่ำจันซาม และคณะได้เปิดห้องสมุด “ตงฮั้วเกยเจ๋าจือปอเสีย”
ซึ่งหมายถึงห้องสมุดสำหรับเปลี่ยนแปลงประเทศจีน
และตั้งชมรมศึกษาเพื่อรวบรวมชาวจีนกลุ่มต่างๆ ให้เป็นคณะเดียวกัน
โดยมี ตันคงเฮียบ เป็นที่ปรึกษา ถ่ำจันซาม เป็นนายกสมาคม อือกงเยี้ยบ และโคว้เต้าเหยียน เป็นกรรมการ
เอกสารของทางการสยามระบุด้วยว่า มีผู้สมัครเป็นสมาชิกของกลุ่มถ่ำจันซาม ถึง 100 กว่าคน
ในตอนแรกรัฐบาลสยามตั้งใจที่จะเนรเทศ ถ่ำจันซาม ออกจากประเทศ
แต่ทำไม่ได้เพราะติดที่ว่า ถ่ำจันซาม เป็นคนในบังคับของฮอลันดา
แต่ในท้ายที่สุดรัฐบาลสยามก็สามารถเนรเทศ ถ่ำจันซาม ได้สำเร็จในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2469
ซึ่งทำให้หนังสือพิมพ์ เคี่ยวเซ็ง ต้องปิดตัวลงไปด้วย

เดิมนายเซียวฮุดเสง ที่โปรก๊กมินตั๋ง
และเป็นบรรณาธิการหนังสือพิมพ์จีนโนสยามวารศัพท์
เป็นกลุ่มเดียวกับ ถ่ำจันซาม บรรณาธิการเคี่ยวเซ็ง
มาแยกทางกันภายหลัง เพราะเชียร์คนละฝ่าย


ภาพสำนักงานหนังสือพิมพ์เคี่ยวเซ็ง
เป็นหนังสือพิมพ์ในช่วงปลายสมัยรัชกาลที่หก

ถนนเยาวราช หน้าโรงภาพยนต์เฉลิมบุรี(สิงคโปร์เดิม)
ตึกทางซ้ายสุดที่สูงคือตึกหกชั้น
ปัจจุบันคือโรงแรมเซียงไฮแมนชั่น เป็นของคุณพงษ์ สารสิน
ภาพนี้น่าจะประมาณปี พศ 2520 ??

ขอบคุณครับ นี่เป็นอีกกระทู้เลอค่าของเรือนไทย
ภาพเก่าสวยๆ ทำให้นึกถึงอดีต
ตอนที่ผมเป็นเด็กบ้านนอกเข้ากรุงเมื่อปี 2530
เยาวราชยังมีตึกเก่าโทรมๆ ไม่ปรับปรุงบูรณะเหมือนปัจจุบัน
ดูขลังและได้บรรยากาศกรุงเทพยุคเก่า

ขอบคุณครับ
ถ้าท่านใดมีภาพเก่าเอามาให้สมาชิกได้ชมจะดีมาก

ภาพทางอากาศของบริเวณสามแยก
ของถนนเจริญกรุงและเยาวราช เมื่อปี 2493

ตรงสามแยกนั้น คิดถึงร้านสิงคโปร์ ที่เป็นต้นกำเนิดของลอดช่องสิงคโปร์
ตรงข้างๆร้านมีตรอกเล็กๆ มีข้าวต้มกระดูกหมูที่อร่อยมากๆอยู่
ไม่รู้เดี๋ยวนี้ยังอยู่มั้ย ไม่ได้ไปเยือนแถวนั้นสัก 20 ปีได้ละ

เฉลิมบุรีเดิมชื่อสิงคโปร์
เป็นที่มาของชื่อลอดช่อง(ที่โรงหนัง)สิงคโปร์
ไม่ใช่ลอดช่องของประเทศสิงคโปร์

ถนนเจริญกรุง ปี พศ 2493
บริเวณสี่แยกแปลงนาม (จะกลายเป็นสถานีรถใต้ดินในอนาคต)
ยังมีตึกบางตึกที่มีรูปกระถางบนมุมตึก เหลืออยู่ให้เห็น
ส่วนมากเปลี่ยนไปแทบไม่เหลือเค้าเดิม

ถนนเยาวราชหน้าโรงภาพพยนต์เฉลิมบุรี ประมาณ พศ สองพันสี่ร้อยเก้าสิบกว่า
ด้านซ้ายสุดเป็นตึกหกชั้น

ดร.ซุนยัตเซน เดินทางเข้ามาในเมืองไทยหลายครั้ง
บางครั้งเข้ามาไม่ต้องการให้ใครรู้ โดยใช้ชื่อปลอม
เป็นการเดินทางเข้ามาหาผู้สนับสนุนและหาทุน ในการดำเนินงานของพรรคก๊กมินตั๋ง
เท่าที่รู้ท่านเดินทางเข้ามาอย่างน้อยสี่ครั้ง

ในปลายปี พศ.2451 ท่านเดินทางเข้ามาเป็นครั้งสุดท้าย
เปิดปาฐกถาขึ้นที่ถนนเยาวราช(ตามรูปที่หนึ่ง ถ้าเป็นเหตุการณ์นี้จริง มีธงไตรรงค์? ที่ผิดสังเกต)
เป็นบริเวณซอยหน้าร้านตั้งโต๊ะกัง  ที่อยู่ห่างจากโรงหนังศรีเยาวราชแค่หนึ่งคูหา
บริเวณที่แสดงปาฐกถายังมีปัญหาว่าที่ไหนแน่
จากรูปที่เก็บไว้เป็นที่แน่นอนว่าต้องเป็นที่นี่

รูปที่สอง เป็นบริเวณเดียวกัน ถ่ายเมื่อปี พศ 2491
หลังจากเกิดเหตุการณ์นั้นมา 40 ปี
ร้านนี้เคยเปลี่ยนตัวอักษรบนร้านเป็นชื่อ หลานตั้งโต๊ะกัง อยู่ระยะหนึ่ง

รูปที่สามเป็นรูปปัจจุบันของร้าน
ถ้านับจากปี 2451 จนถึงปัจจุบัน นานแล้วถึง 109 ปี
เป็นอาคารที่อยู่มายาวนานถึงหนึ่งร้อยปีกว่าแล้ว

ถนนเยาวราชบริเวณตัดกับถนนผดุงด้าว เมื่อปี พศ.2493

โฆษณา ASPRO อยู่บนยอดตึกเก้าชั้น ปากซอยมังกร
ตามภาพที่สอง

ห้างตั้งโต๊ะกังเคยเปลี่ยนชื่อเป็นหลานตั้งโต๊ะกัง
คำว่าหลานมาแทนคำว่าห้าง เป็นตัวผอมกว่า
ภาพเมื่อปี 2520
ปัจจุบันเหลือเป็นพื้นว่างไม่เขียนชื่ออะไร

ร้านนี้อยู่ห่างจากโรงหนังศรีเยาวราชหนึ่งคูหา

ภาพแม่นํ้าเจ้าพระยา ถ่ายจากท่านํ้า สุนันทาลัย  มองเห็นปากคลองบางกอกใหญ่
ตรงปากคลองที่มีสีขาวยาวคือท่านํ้าบ้านหมอแบรดเลย์  อาจจะเป็นรั้วริมนํ้า
ขยับไปทางขวามือคือป้อมวิไชยประสิทธิ์ เห็นนิดเดียว

สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นภาพถ่ายของ จิตร จิตราคนี  ภาพโทนสีออกแดงแบบนี้
ภาพถ่าย  ปี พศ 2436

หมอแบรดเลย์เสียชีวิตไปตั้งแต่ 23 มิย. 2416
ภรรยาคนที่สองนางซาราห์ คงอาศัยกับลูกคนสุดท้อง
จนถึงปี 2436 นางซาราห์เสียชีวิต ปีเดียวกับถ่ายภาพนี้
ลูกสาวคนสุดท้องแหม่มไอรีน (คนไทยเรียกแหม่มหลิน)
อาศัยอยู่คนเดียวจนถึงปี 2482 แหม่มไอรีนเสียชีวิต

ภาพปากคลองบางกอกใหญ่ไม่ค่อยเห็นบ่อยนัก

ถนนพาหุรัด ตรงหน้าประตูสะพานหันซึ่งเป็นทางเข้าไปสำเพ็ง
มีรถรางวิ่งเลี้ยวโค้งจากถนนพาหุรัดผ่านหน้าประตูสะพานหันไปทางถนนมหาชัย
ที่ตรงหลีกรถรางคือร้านซุ่นใช้เฮงของนายซุ่นใช้เฮง
ซึ่งเป็นหุ้นส่วนทำกิจการโรงหนัง"วังเจ้าปรีดา"กับนายใช้ซุ่นเจ้าของห้างรัตนมาลา

โรงหนังวังเจ้าปรีดาอยู่หน้าวัง กรมขุนวรจักรธรานุภาพ ซึ่งปัจจุบันคือถนนวรจักรใกล้กับถนนเจริญกรุง
ถนนวรจักรตัดผ่านเข้าในวัง  ตอนแรกมีปัญหาสร้างถนนนี้ จนเมื่อเจ้าของวังบริจาคที่สามารถตัดถนนวรจักรได้

ภาพที่สองบริเวณแยกพาหุรัดกับมหาชัย  ที่เดียวกัน
เมื่อประตูสะพานหันพังลงมาเมื่อวันที่ 26 กันยายน 2454
ภาพนี้ถ่ายวันรุ่งขึ้น ต้องรีบทำความสะอาดเพราะอิฐวัสดุลงมาทับรถรางเดินไม่ได้

ภาพโฆษณาของห้าง ไวท์อเวย์แลดลอ เมืองไทย
และโฆษณาห้างของสาขาต่างๆในภาคตะวันออก
ในหนังสือ federation malay states railway  ปี พศ 2464

เกี่ยวกับห้างนี้    ขุนวิจิตรมาตราท่านเล่าว่า

อันที่จริงสมัย เมื่อราว 60 ปีมาแล้วฝร้่งก็มี
ห้างสรรพสินค้าชื่อ "ไวท์อเวย์แลดลอ" อยู่ตรงข้ามกับที่ทำการไปรษณีย์กลางบางรัก
เป็นตึกสามชั้นขายสินค้าทุกอย่าง
ข้าพเจ้าเคยเข้าไปบ่อยๆ ขายของดีดีทั้งนั้น แต่ราคาค่อนข้างสูง
ครั้งหนึ่งจำได้ว่าไปเที่ยวกับแฟน
แล้วเลยไถลเข้าไปในห้างไวท์อเวย์แลดลอ ขึ้นไปถึงชั้นสาม
แฟนเข้าไปเห็นผ้าห่มชนิดหนึ่งเหมือนไหมพรม แต่ทอละเอียด
เป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านละประมาณเกือบศอก  มีครุยทั้งสี่ด้าน
เป็นผ้าห่มเล่นซึ่งในสมัยนัั้นผู้หญิงนิยมห่มกันมาก
เขาซื้อมาผืนหนึ่ง   คนขายบอกว่าราคาผืนละ 40 หรือ 50 บาท
ข้าพเจ้าตกใจ  เพราะมีเงินติดกระเป๋าไป 10 บาท   ซึ่งมากสำหรับสมัยนั้น
ตามธรรมดาผู้ชายต้องจ่ายเงินแทนผู้หญิง ข้าพเจ้ามีเงินเพียง 10 บาท
กระซิบบอกเขาว่าเงินไม่พอ  เขาว่าไม่เป็นไร
ว่าแล้วเปิดกระเป๋าหยิบเงินออกมามัดหนึ่ง
เห็นจะราว 400-500 บาท  หยิบส่งให้คนขาย  
ได้ทอนมาแล้วเดินออกจากห้าง
ตั้งแต่นั้นมาข้าพเจ้าไม่กล้าเข้าห้างไวท์อเวย์แลดลอ อีกเลย
ห้างนี้ต่อมาดูเหมือนจะเป็น Bank of America

พอจะคำนวณได้ไหมคะ ว่า 400-500 บาทสมัยนั้น เท่ากับเท่าไรสมัยนี้
ขอบพระคุณค่ะ

ค่าแรงคนงานไม่มีฝีมือในสมัยทศวรรษ 2480 วันละ .80 บาท ถึง 1 บาท
ปัจจุบันวันละ 300 บาท
 400 บาทในยุคโน้นประมาณว่าราว 120,000 บาท

 ค่าตั๋วหนัง2456 เฉลี่ยคนละ 1 บาท
ปัจจุบัน 120 บาท
มูลค่าเพิ่ม 120 เท่า
400 บาท เท่ากับ 48,000
 
400 สมัยโน้น เท่ากับ 48000 บาท - 120000 บาท

ประมาณ พ.ศ. ๒๔๓๗  ราคาอาหารฟาส์ตฟู้ดของไทย (ก๋วยเตี๋ยว, ข้าวแกง) ชามละ ๑ อัฐ*

มาตราเงินในสมัยนั้นคือ
 
๑๐๐ เบี้ย     =   ๑ อัฐ
     ๒ อัฐ     =   ๑ ไพ
     ๔ ไพ     =   ๑ เฟื้อง
     ๒ เฟื้อง  =   ๑ สลึง
     ๔ สลึง   =    ๑ บาท

คำนวณแล้ว ๑ อัฐ = ๑.๕ สตางค์ ข้าวแกงปัจจุบันราคาขั้นต่ำน่าจะประมาณ ๒๐ บาท แพงขึ้นประมาณ ๑,๓๐๐ เท่า ถ้าใช้มาตรฐาน ๔๐๐ บาทในสมัยนั้นจะเท่ากับประมาณ ๕๒๐,๐๐๐ บาททีเดียว  ;D

* จาก เรื่องสนทนากับคนขอทาน โดย  จุลลดา ภักดีภูมินทร์ (https://writer.dek-d.com/bird711/story/viewlongc.php?id=524172&chapter=299)  นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ ๒๖๙๖ ปีที่  ๕๒ ประจำวัน  อังคาร ที่  ๒๐ มิถุนายน  ๒๕๔๙
 

ห้าง whiteaway laidlaw & co ltd
ตามโฆษณาว่าอยู่ตรงข้ามสถานทูตอังกฤษ เปิดมานาน
ตั้งแต่ฝั่งตรงข้ามยังเป็นสถานทูต  ไม่ได้เปลี่ยนเป็นไปรษณีย์
ตึกที่มีตราครุฑอยู่ด้านหน้า

 ภาพ"แรกมีรถรางไฟฟ้า"ของ robert lenz
เป็นภาพถนนเจริญกรุง ปี 2437
สังเกตตรงริมด้านซ้ายสุดเห็นราวสะพาน
คงยืนถ่ายบนสะพานสักแห่งหนึ่ง
เมื่อมองตามถนนไปที่ด้านสุดเห็นเสาหรือท่อสูงสองต้น
จะเป็นปล่องควันของโรงไฟฟ้า bangkok tramway  ที่ใกล้สะพานพิทยเสถียร ได้หรือไม่(เดา)
ภาพที่สองขยายเห็นรถรางไฟฟ้า
มีรถม้าที่เรียกว่า dogcart ( dog-cart )  สองคัน

ถนนเจริญกรุง 2493

หนังสือประวัติศาสตร์ไทย ด้านสังคม สมัย พศ2352-2453
ของ อ.ชัย เรืองศิลป์
ท่านเขียนว่า"มีพ่อค้าจีนชั้นเจ๊สัวผู้หนึ่งร่วมมือกับรัฐบาลใน
การสร้างความเจริญให้แก่กรุงเทพฯด้วยการตัดถนน
หนังสือพิมพ์บางกอกไทม์ภาษาอังกฤษ(ฉบับวันที่ 19 มิถุนายน 1889=พศ 2432)
กล่าวถึงการที่เจ๊สัวยมจ้างกรรมกรจีนขุดคลองสาทร
จากแม่นํ้าเจ้าพระยาผ่านป่าไปทะลุคลองหัวลำโพง
ลงมือทำตั้งแต่เดือน ธันวาคม พศ 2431
แล้วเอาดินในคลองถมเป็นถนนทั้งสองฝั่ง

พระยาอนุมานราชธน
เมือท่านย้ายมาอยู่ที่ถนนสาทร ปี2437
ท่านเล่าเรื่องเรือไว้ตามภาพที่หนึ่ง

ภาพที่สองเรือพุ้ยนํ้าที่ปากนํ้า

นอกจาก เรือเจ้าพระยาที่ท่านพระยาอนุมานราชธนกล่าวถึงแล้ว
มีเรืออีกลำที่ชื่อ เหมือนกัน แต่คงไม่ใช่เรือพุ้ยนํ้า
พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม พิศลยบุตร)
เป็นเจ้าของเรือกลไฟชื่อ "เจ้าพระยา" เดินทางระหว่าง กรุงเทพฯ - สิงคโปร์
ซึ่งเป็นเพียงลำเดียวในสมัยนั้น

เรือเจ้าพระยาลำนี้ที่นางแอนนา ใช้เดินทางเข้ามาถึงกรุงเทพ
เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2405
ตามที่นางแอนนาเขียนในหน้าแรกของ
หนังสือ the english governess at the siamese court

คลองโอ่งอ่าง ต่างยุคกัน  
ภาพแรก น่าจะถ่ายจากบนสะพานสูง
มองเห็นสะพานสมมตอมรมารคบนถนนบำรุงเมือง

จากหนังสือสัมภาษณ์ มจ.จงจิตรถนอม ดิศกุล ของศ.ศิวรักษ์
รู้รายละเอียดของพระที่นั่งอัมพรสถานส่วนหนึ่ง(ท่านอาจจะจำได้ไม่หมด)

พระที่นั่งอัมพรสถานลงรากฐานเมื่อปี รศ.120
มีพิธีขึ้นพระที่นั่งปี รศ 125

สมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯเสด็จประทับชั้นบนสุดหรือชั้นที่สาม
ซึ่งมีห้องสองห้องคือห้องบรรทมกับห้องทรงพระอักษรเรียกว่าห้องบรรณาคม
สมเด็จพระปิยะฯเสด็จสวรรคตที่ห้องบรรทมนี้เอง
(เมือคืนวันเสาร์ 22 ตค.2453 เวลาสองยาม 45 นาที สมัยปัจจุบันนับเป็นวันอาทิตย์23 ตค.)
ชั้นสองมีหลายห้องเช่นห้องสีขาว เป็นห้องทิศเหนือทางไปพระที่นั่งอุดรภาค
ในระยะแรกพระเจ้าอยู่หัวอยู่ห้องนี้บ้างเป็นการเปลี่ยนอริยบท
ตอนหลังให้สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าซึ่งเป็นเลขานุการมาอยู่
อีกห้องหนึ่งบนชั้ันสองที่อยู่ข้างล่างตรงกับที่พระเจ้าอยู่หัวประทับ
เป็นห้องของเจ้าจอมเอิบกับเจ้าจอมเอื้อน
มีห้องพระองค์ชายอุรุพงศ์อยู่ใกล้กับห้องสีขาว
มีห้องอาวุธบ้างครั้งเป็นห้องเสวย
ห้องสีทองสำหรับเลี้ยงอาหารดินเนอร์

ในหนังสือ  ฝ่าทะเลและมหาสมุทรทั้งห้า  ของนายมิลเลอร์
ตามภาพที่หนึ่ง
นายมิลเลอร์เข้ามากรุงเทพฯในปี 2400
มาติดตั้ง   เครื่องจักรไอนํ้าหีบอ้อย   ที่นครชัยศรี
แล้วอยู่ต่อรับเหมาติดตั้งเครื่องยนต์เรือ
ติดตั้งให้ทั้งเรือหลวงและเรือของสมเด็จองค์น้อย
ติดตั้งเครื่องสีข้าว ,สร้างอู่เรือ รับเหมาเกี่ยวกับเครื่องยนต์อยู่ สี่ปีครึ่ง
กลับออกไปในปี2405

ในตอนหนึ่งเล่าถึงเรื่องนํ้าแข็งที่เข้ามากับเรือเจ้าพระยา
นายมิลเลอร์รู้ภาษาไทยพอสมควร
ใช้คำว่า นํ้าหนาวนัก  ในตอนนั้น

http://www.europeana.eu/portal/en/collections/photography?q=siam&view=grid (http://www.europeana.eu/portal/en/collections/photography?q=siam&view=grid)

ได้มากเฟซ ครูกันต์ สุสังกรกาญจน์  https://www.facebook.com/artphotoschool/posts/1436031396458094 (https://www.facebook.com/artphotoschool/posts/1436031396458094) ครับ

ขอขอบคุณสำหรับภาพสวยๆ

นี่เป็นหนึ่งในจำนวนนั้น
พระที่นั่งคชกรรมประเวศ และ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ ปี 2434
ยังอยู่ในสภาพที่ดี

เป็นกระทู้ที่สวยงามจริงๆ

ภาพข้างบนกลับด้าน ที่ถูกต้องเป็นอย่างนี้นะครับ

ขออภัยในความผิดพลาด
ที่ลงรูปนี้เพราะไม่เคยมีใครมองในด้านนี้
พอเห็นว่ามองคนละมุมกับที่เคยเห็น รีบลงไม่ได้เช็ค

ในหนังสือ Bangkok (in 1892 ) by Lucien Fournereau
มีภาพอยู่ในหนังสือพอสมควรเป็นภาพวาดทั้งหมด
เขียนเป็นภาษาฝรั่งเศส มีคนแปลเป็นอังกฤษแล้ว
เมื่อวานเจอภาพต้นฉบับที่เป็นภาพถ่ายจำนวนหนึง
น่าจะเป็นบริเวณวัดสระเกศ

งานพระเมรุมาศห้ายอด
ของสมเด็จเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัยกับสมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์
(ได้ชือสองพระองค์น่าจะมีสามพระองค์)
เกิดขึ้นเมื่อวันที่เท่าไหร่ ค้นไม่เจอ
ส่วนมากจะลอกต่อๆกันมาว่าประสูติเมื่อไหร่สิ้นพระชนม์เมื่อไหร่
มีพระเมรุมาศห้ายอด แต่เว้นพูดถึงเวลาไว้(รวมทั้งผม)

ในราชกิจจานุเบกษาไม่บอกเวลา

ที่ถูกต้องคือ ๔ พระองค์


สำหรับภาพข้างบนน่ากลับซ้ายเป็นขวา ที่ถูกต้องคือ

ภาพต่อเนื่อง

ขอบคุณครับ
ช่วงนี้ผิดบ่อย
ต้องดูประตูท่าพระเปรียบกับวัดพระมหาธาตุ

 Louis Michel Lucien Fournereau
(was a French architect, archaeologist and ethnographer.
He worked mainly in Indochina and Siam.)

เขียนหนังสือ   Bangkok in 1892 (ในปี 2435)
มีภาพพิมพ์(The graphics are engravings based on photographs.)จำนวนมาก
ภาพเหล่านี้ถ่ายโดยผู้เขียนเอง
(ไม่แน่ใจว่าบางภาพเขาซื้อเป็นภาพที่มีขายอยู่หรือไม่ ไม่ได้ถ่ายเอง)
ถ้าเป็นภาพที่เขาถ่ายไว้ด้วยตัวเองเป็นเหตุการณ์ในปี 2435 นั้นเอง

ภาพที่หนึ่งชื่อ A horse-drawn tram
He said the trams were pulled by two ponies,
with local passengers crammed in like sardines and laden with parcels, and baskets.
Tram coaches were made from teak wood and were "deprived of windows."
There were four seats for first class with pillows. (จาก เวป 2bangkok.com)
เป็นรถรางในปี 2435 ซึ่งยังลากด้วยม้า เปลี่ยนเป็นนรถรางไฟฟ้า ปี 2437

ภาพที่สองชื่อ New Road (Chareonkrung Road)

ภาพที่สามชื่อ Gate of Wat Saket
อันนี่ไม่แน่ใจว่า Fournereau ถ่ายไว้ด้วยตัวเองหรือไม่
ถ้าถ่ายไว้เป็นภาพในปี 2435
   

สงสัยว่าน่าจะเป็นภาพวาดครับ

เป็นภาพ  engraving หรือที่เรียกว่าภาพลายเส้น
แต่เขาทำมาจากภาพถ่าย เอาภาพถ่ายมาแกะเป็นภาพพิมพ์
ทำไมไม่ใช้ภาพถ่าย? เข้าใจว่าในสมัยก่อนยังไม่สามารถทำ plate แม่พิมพ์จากภาพถ่ายได้
จะพิมพ์ตัวหนังสือใช้ตัวตะกั่วเรียง
จะพิมพ์ภาพต้องมาแกะเป็นภาพ อย่างภาพในธนบัตรทุกวันนี้
 ตัวอย่างภาพถ่ายของ Fournereau  ที่เอามาแกะแม่พิมพ์เมื่อจะพิมพ์
เห็นว่าบางส่วนของภาพถูกตัดออกไป  อาจจะแกะลำบาก ตัดทิ้งไป

ภาพแรกอยู่ในหนังสือ
เอามาจากภาพถ่ายรูปนี้

ขอบคุณครับ
โดยความคิดเห็นส่วนตัว ผมว่าควรใช้คำว่าภาพลายเส้นแทนคำว่าภาพพิมพ์ คำว่าพิมพ์อาจทำให้สับสน
สมัยนั้นพวกฝรั่งน่าจะเข้ามาในไทยเพื่อหาข้อมูล จดบันทึกวาดภาพถ่ายภาพเพื่อนำกลับไปจัดทำวารสารหรือหนังสือ
ด้วยที่ต้องการแสดงศิลปะอวดฝีมือว่าวาดภาพได้เสมือนจริง โดยการวาดภาพลายเส้น ตีตารางละเอียดยิบ หยิบดินสอวาดเขียนลายเส้นแลเงาหนักเบาตามรูปจริง
ส่วนการจะนำภาพลายเส้นไปลงตีพิมพ์อีกทีนั้น ผมไม่ทราบเลยว่าเทคโนโลยีหรือวิธีการพวกฝรั่งเขาทำกันอย่างไร
แต่ที่สังเกตเห็นเอกสารตีพิมพ์ในสมัยนั้นของฝรั่งเหนือชั้นกว่าของไทยมาก
เป็นความเข้าใจส่วนตัวนะครับ

ข้างล่างนี้เมื่อปี พ.ศ.2553 ได้ print เก็บไว้ คิดว่าเกี่ยวข้องน่าจะมีประเโยชน์บ้างครับ

ถนนบำรุงเมืองสร้างขึ้นในปี 2406 สมัย ร 4
สร้างตามแนวถนนเก่าที่มีมาตั้งแต่สร้างกรุงสมัย ร 1
ที่เรียกว่า  ถนนรี ถนนขวาง  (คู่กับถนนเฟื่องนคร)

ถนนบำรุงเมืองเมื่อแรกสร้าง "ยังคับแคบอยู่ แลโอนค้อมไป หาตรงไม่ และใหญ่กว้างไม่เสมอกัน"
                                   จนถึงปี พศ 2413
มีประกาศ ณ วันพฤหัสบดีเดือนสิบเอ็ด ขึ้นสิบสองคํ่า ปีมะเมีย โทศก ศักราช 1232 (6 ตค. 2413)
ให้ขยายถนนบำรุงเมือง ให้กว้างออกไปอีก 8 ศอก 9 ศอก
แลจะแก้ข้างปลายถนน ให้ตรงได้แนวกัน.....
อนึ่งตึกแลโรงร้านเป็นที่จำหน่ายขายสินค้านั้น
ที่สร้างทำขึ้นแต่ก่อนมาก็สั้นๆยาวๆเล็กๆใหญ่
 
จะสร้างทำขึ้นใหม่ให้งามแก่บ้านเมือง

...และตึกที่สร้างใหม่ทำแบบเมืองสิงคโปร์
คือส่วนหน้าของตึกแถวทำเป็นทางเดินถึงกันตลอด
ต่อมาเจ้าของร้านเห็นว่าห้องคับแคบ
จึงปิดกั้นช่องทางเดิน เพื่อให้ห้องกว้างขึ้น

ในการครั้งนี้ถ้าเจ้าของเดิมมีทรัพย์มีกำลังไม่พอทาง
ก็พระราชทานเงินออกให้ไปก่อน
แล้วค่อยเก็บคืนมาให้หลวง จนครบ
เมื่อครบแล้วเป็นสิทธิ์คืนแก่ผู้เจ้าของเดิม

ภาพสี่กั๊กเสาชิงช้า
เวลาคงหลังปี 2413  พอสมควร  
ตึกแถวอยู่ในสภาพทรุดโทรม
(หลังปี พศ 2424 ที่มีการสร้างตึกและหอคอย กระทรวงกลาโหม)

ที่ด้านบนของภาพคือหอนาฬิกาของตึกกระทรวงกลาโหม
ที่อยู่เชิงสะพานช้างโรงสี
ปลายสมัย ร 5 หอคอยนี้เปลี่ยนใหม่เป็นตามรูปที่ 3

ที่แยกนี้มีรถรางสายบางคอแหลม เข้ามาที่เชิงสะพานช้างโรงสี
เลี้ยวซ้ายเลียบมา ชิดด้านขวามือของตึกแถว
แล้วเลี้ยวขวาไปตามถนนเฟื่องนคร ไปที่สี่กั๊กพระยาศรี

ด้านขวามือล่าง มีรางรถรางสายบางลำพู-หัวลำโพง
จากถนนตะนาวเลี้ยวซ้ายเข้าถนนบำรุงเมือง
วิ่งต่อไปที่ประตูสำราญราษฎร์ จะเลียบไปตามคลองผดุงกรุงเกษม

ภาพที่สองเป็นแผนที่ ปี 2450 เอาด้านตะวันตกขึ้น ให้ตรงกับภาพ

ถนนบำรุงเมือง    เมื่อขยายและตัดให้ตรง
มองจากหอสังเกตุการณ์กระทรวงกลาโหม ถนนตรงแหน่ว ถึงประตูสำราญราษฎร์
ภาพนี้คงหลังปี 2424
เสาชิงช้ายังคงอยู่ที่หน้าโบสถ์พราหม

ภาพที่สองเมื่อมองจากสะพานช้างโรงสี  ในทิศทางเดียวกับภาพแรก
จะเห็นว่าเสาชิงช้าได้ย้ายมาอยู่กลางถนนเรียบร้อยแล้ว
ภาพนี้อ้างว่าถ่ายเมื่อปี 2446

ภาพที่สาม พิธีโล้ชิงช้าในปี 2438
เสาชิงช้ายังคงอยู่ที่หน้าโบสถ์พราหม
ยังไม่ได้ย้ายมากลางถนนบำรุงเมือง

เสาชิงช้าย้ายมาอยู่กลางถนน  ประมาณ ปี 2438 ถึง 2446

อ่านเรื่องเมรุวัดสระเกศในบล๊อคที่ชื่อ suanleklek
มีภาพบริเวณเมรุวัดสระเกศ
อธิบายว่าเป็นภาพเขียนของดอห์ริ่ง(ภาพแรก)

เมื่อดูข้อมูลพบว่า ดอห์ริ่งเข้ามารับราชการในสยาม ปี 2449 ถึง 2456

ภาพที่สองผมเคยเอามาลงในเรือนไทยครั้งหนึ่ง
เมื่อพิจารณาแล้วเป็นภาพเดียวกันกับภาพแรก
พิมพ์อยู่ในหน้าสุดท้ายของหนังสือ bangkok in 1892 (พศ 2435)
ของ Lucien Fournereau
หนังสือเล่มนี้พิมพ์เมื่อปี 1894(พศ 2437)

หนังสือของ Fournereau พิมพ์ออกมา(2437)ตั้งแต่ดอห์ริ่งยังไม่มากรุงเทพ (2449)
เป็นข้อมูลที่พอจะหาได้ 
แต่ยังไม่เคยเห็นหนังสือของดอห์ริ่ง

ที่น่าจะเป็นไปได้คือดอห์ริ่งเอาภาพของ Fournereau มาใช้

ภาพเมรุอีกภาพของวัดสระเกศที่
เป็นภาพถ่ายของ Fournereau

เป็นครั้งแรกที่เคยเห็น เมรุในมุมนี้
น่าจะถ่ายเมื่อปี 2435

เทียบกับเมรุภาพเก่าที่เราเคยเห็น
คือเป็นที่เดียวกัน

เมื่อวันก่อนเสนอภาพถนนบำรุงเมืองไปแล้ว

วันนี้มีภาพของสี่กั๊กเสาชิงช้า และถนนบำรุงเมืองในสมัย ร5

อาจจะเป็นพิธีรัชมังคลาภิเษก ของร 5 เมื่อปี 2451
เป็นริ้วขบวนที่กำลังผ่านสี่กั๊กเสาชิงช้า


มองเห็นหอนาฬิกากระทรวงกลาโหม
มีรางรถรางสายบางลำพูหัวลำโพงอยู่ด้านล่างขวา

เมรุที่วัดสระเกศถ่ายเมื่อปี 2424
(ไม่แน่ใจว่าเป็นของ Fournereau หรือไม่)
ภาพนี้จากเวปที่คุณหมอ CVT  ให้มา

ขอเรียนถามนอกเรื่องนิดนึงนะคะ เห็นกลุ่มคนในรูปทางซ้ายมือ แต่งตัวจัดเต็มใส่หมวกกันทุกคน แต่ทำไมไม่ใส่รองเท้า คือสงสัยน่ะค่ะ จะว่าไม่มีตังค์ซื้อก็ไม่น่าจะใช่ เพราะมีตังค์ซื้อหมวกก็น่าจะมีตังค์ซื้อรองเท้า หรือว่าหมวกถูกกว่ารองเท้า หรือว่ารองเท้าไม่เป็นที่นิยมในยุคนั้น หรือ??? ไม่เดาแล้วค่ะ รอคำตอบจากอาจารย์ดีกว่า ขอบพระคุณค่ะ

รูปมันไม่ตามมากับคำถาม ที่ถามอยู่ในรูปของคห.ที่215นะคะ

ตอบคุณ Anna
ผมไม่รู้เหมือนกัน 
แต่เห็นด้วยว่าคนไทยจำนวนหนึ่งไม่สวมรองเท้าแต่สวมหมวก
ถ้าลองเดาดูก่อนเพราะยังไม่เคยอ่านเรื่องอย่างนี้จากนักวิชาการ

คนไทยที่จะใส่รองเท้าเป็นกลุ่มข้าราชการมีระดับกับเจ้าขุนมูลนาย
คนไทยทั่วไปเป็นชาวสวนชาวนา ไม่ใส่รองเท้าอยู่แล้วเดินบนพื้น
ชาวบ้านที่อยู่เรือนแพ ไม่สวมรองเท้าเหมือนกันเพราะต้องลงเรือบ่อยๆ
อีกอย่างไม่มี supply ไม่มีการผลิตรองเท้ามากมายมาป้อนผู้ใช้ได้
พวกข้า พวกไพร่ที่รับใช้ทางการ รับใช้เจ้านายไม่สวมเหมือนกัน
อันสุดท้ายเป็นวัฒนธรรม ความนิยมของคนไทยสืบกันมา
เดี๋ยวลงเรือ เดี๋ยวลงนํ้า เท้าเปียกปอนทั้งวัน

สะพานมัฆวานรังสรรค์  ถ่ายก่อนปี 2451
ภาพนี้ยังไม่มีพระที่นั่งอนันตสมาคม(สร้างปี 2451-2458)
ภาพที่สอง  สมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯเสด็จเปิดสะพานมัฆวานรังสรรค์
พร้อมเปิดถนนราชดำเนินนอก เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2446

เจอรูปสะพานมัฆวานรังสรรค์อีกรูป
เมื่อมาเทียบกับรูปที่เสนอในกระทู้ก่อนหน้านี้
เห็นว่าถ่ายห่างกันไม่กี่นาที
เพราะมีตำรวจหัวแดงแข้งดำยืนอยู่หนึ่งคน
มีหมาตัวเล็กเล่นอยู่ในบริเวณใกล้เคียง

ในภาพแรกมีรถยนต์วิ่งผ่านมาพอดี
รถยนต์เข้ามาเมืองไทยครั้งแรกไม่มีจดบันทึกว่าวัััันเดือนปีอะไร(น่าจะประมาณ 2446)
แต่รถพระที่นั่งคันแรกของ   สมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ  (แก้วจักรพรรดิ์)  นำเข้ามาปี 2447
ในปี 2447 มีผู้เขียนไว้ว่ามีรถยนต์ในกรุงเทพฯ แค่สามคัน
แสดงว่ารถของ สมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ เป็นคันที่สองหรือสาม ของประเทศไทย
รถคันแรกเป็นของ จอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสงชูโต)

เป็นไปได้ไหมรถที่อยู่ในภาพคือรถคันหนึ่งในสามคันแรก??

รถยนต์คันนี้จอดอยู่ที่สะพานผ่านพิภพลีลา
เป็นคันที่น่าสนใจว่าเป็นรถของท่านผู้ใด

ภาพนี้ดูเหมือนสะพานผ่านพิภพลีลาเพิ่งสร้างเสร็จ
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯเสด็จมาทำพิธีเปิดสะพานนี้
เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน  2447
(หลังจากไปทำพิธีเปิด สะพานเฉลิม 51 ที่ข้างวัดราชบพิธ แล้ว)
เปิดหลังจากเปิดสะพานมัฆวานรังสรรค์หนึ่งปี
(ข้อมูลในวิกิพีเดียว่าเปิดสะพานนี้  15 พย 2449 ซึ่งน่าจะผิด)

ภาพนี้น่าจะถ่ายราวปี 2447-2448 อาจจะมาตรวจการก่อสร้าง

ภาพถ่ายของ Fournereau อีกภาพ
ไม่ทราบเป็นราชพิธีอะไร
ลองค้นหาจากกูเกิล  เจอหลายที่  เขียนไว้ว่าภาพปี 1905 (พศ 2448)
ไม่น่าจะเป็นไปได้    จากภาพเห็นป้อมวิเชียร์อาคเนย์ ของวังหน้า  ยังคงอยู่

มีการขยายสนามหลวงด้วยการรื้อวังหน้าออกบางส่วนในปี  พศ 2440-2441
เป็นข้อมูลจาก อ.ชัย เรืองศิลป์

ภาพนี้ยังไม่ทราบเป็นพิธีอะไร ต้องถ่ายก่อน พศ 2440-2441
Fournereau เข้ามากรุงเทพ ปี พศ 2435
ภาพนี้    เป็นภาพถ่าย  ในปี 2435  น่าจะถูกต้อง

แผนที่กรุงเทพฯ พิมพ์ในปี พศ 2439 
วังหน้ายังมีอยู่ครบ 
การขยายสนามหลวงต้องหลังปี 2439
อาจารย์ชัย เรืองศิลป์ ประมาณว่า ปี 2440-2441

เห็นภาพในคห. 244
แล้วเกิดความสงสัยถึง
มูลเหตุในการขยายสนามหลวง
ที่ไปกินเขตของวังหน้า

รื้้อกำแพงวังออก-
เชื้อสายวังหน้า ท่านไม่ว่ากระไรหรือ

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ครองวังหน้าเป็นองค์สุดท้าย
เสด็จทิวงคตเมื่อวันศุกร์ เดือน 9 แรม 3 ค่ำ ปีระกา จุลศักราช 1247 (28 สิงหาคม พ.ศ. 2428)
พระชันษา 48 ปี
 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่ได้ทรงแต่งตั้งผู้ใด
ตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลว่างลง
จนถึงปีจอ พ.ศ. 2429 จึงทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ
เป็นสยามมกุฎราชกุมาร
และยกเลิกตำแหน่งพระมหาอุปราช

เจ้าวังหน้าสิ้นสุดไม่มีใครเป็นเจ้าของวังหน้าอีกต่อไป
รื้อเฉพาะส่วนหน้า
ส่วนที่เป็นตำหนักด้านหลังยังประทับได้
จนหมดรุ่น
ที่เหลือจากทำสนามหลวงเปลี่ยนเป็น
ม.ธรรมศาสตร์ ,พิพิธภัณฑ์ ,เป็นตึกกระทรวงในระยะแรก
พัฒนามาตามลำดับจนทุกวันนี้

การขยายสนามหลวงทำกันหลายระยะครับ และใหญ่ที่สุดเกิดขึ้นราวๆ ช่วงรัชกาลที่ 5 เสด็จกลับจากประเทศแถบยุโรป ครั้งที่ 1 ราว พ.ศ. 2440

นางมาร์กาเร็ต แลนดอน ตามสามีที่เป็น missionaries มาอยู่เมืองไทย
เธอสะสมภาพไว้มาก บางภาพอาจจะไม่เคยเห็นที่ไหน
เธอบริจาคให้วิทยาลัยวีตันทั้งหมด
ทุกภาพเขาใส่ลายนํ้าไว้ ถ้าไม่มีลายนํ้าน่าจะสวยงามมาก

ภาพที่หนึ่ง      จะมีที่เธอเก็บไว้ที่เดียว ยังไม่เคยเห็นที่ไหน
เคยเอามาลบลายนํ้าออก ให้ดูดีหน่อย   มีการแชร์ต่อกัน

ภาพที่สอง  เป็นกำแพงเมืองและถนนรอบใน บริเวณวัดเลียบ
ไม่แน่ใจว่ากำแพงเป็นด้านใต้หรือตะวันตก
ถนนเลียบกำแพงน่าจะเป็นแบบนี้มาตั้งแต่สมัย ร. 1
ภาพนี้น่าจะเหลืออยู่ที่เดียว

ที่ผมบอกว่ารื้อวังหน้า 2440-2441 ---ไม่ใช่
อาจจะพูดสั้นไปหน่อย
ปี 2440-2441 มีการขยายสนามหลวงให้มีขนาดรูปร่างอย่างที่เราเห็นปัจจุบัน
จึงรื้อบางส่วน   ตามรูปที่แสดง

ตอนนั้นกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ วังหน้ารัชกาลที่ ๕ เสด็จทิวงคตแล้ว และมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้เลิกวังหน้า โดยสถาปนาตำแหน่งพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฏราชกุมารแทน วังหน้าถูกทอดทิ้งให้ทรุดโทรม ดังภาพที่เห็นคือพลับพลาสูง อันเป็นที่ประทับสำหรับทอดพระเนตรการฝึกทหาร ซึ่งแต่เดิมตั้งอยู่ในพื้นที่ด้านเหนือของทุ่งพระเมรุ พอถึงจุดนี้แล้วถ้าไม่รื้อก็คงจะพังลงมาเอง
และการที่เอาเขตพระราชฐานวังหน้าส่วนนอกนี้ออก เพื่อจัดพื้นที่สนามหลวงให้สวยงามดังที่เห็นในปัจจุบันก็ดีแล้ว เชื้อสายวังหน้าคงไม่มีใครบังอาจที่จะไม่เห็นด้วยครับ

ขอบคุณครับอาจารย์ใหญ่กว่า NAVARAT.C

ภาพหอสูงอยู่ใน collection ของ Margaret Landon เช่นกัน

ภาพ Daguerreotype
ถ่ายโดยหลวงวิสูตร โยธามาตย์(พระยากระสาปนกิจโกศล --- นายโหมด อมาตยกุล)
ที่ส่งไปให้ ควีนวิคตอเรีย  เดือนพฤศจิกายน 2400  
(ภาพนี้ยังส่งไปให้ President Franklin Pierce, Pope Pius IX, Napoleon III )

ภาพที่สองเป็น Daguerreotype  อีกรูปที่ส่งไปให้ ควีนวิคตอเรีย
ส่งไปสองรูป

ภาพบริเวณกำแพงเมืองที่ประตูพฤฒิบาศ
เป็นของ Fournereau น่าจะอยู่ใน ปี 2435
มีสายไฟฟ้าผ่านมาบริเวณนี้แล้ว
มีการทำถนนรอบเมืองแนวกำแพง ขึ้นมาใหม่

ภาพที่สองถ่ายย้อนทางกับภาพแรก
เป็น Collection ของ Magaret Landon
คงจะเก่ากว่าภาพแรก (อาจอยู่ในสมัย ร 4 ก่อนปี 2411 ??)
ถนนรอบเมืองเป็นแบบเก่า พื้นถนนปูอิฐ

ถนนเจริญกรุงช่วงลงจากสะพานเหล็กบน(ดำรงสถิตย์)
ภาพนี้เคยลงในหนังสือ twentieth century impressions of siam (พิมพ์ปี 2451)
ถนนเจริญกรุงตอนล่างหรือตอนนอกกำแพงเมือง สร้างปี 2404
 
ร 4 โปรดเกล้าให้ตัดถนนตั้งแต่ริมคูเมืองชั้นใน ริมวังเจ้าเขมร
ตรงไปทิศใต้ แยกไปข้ามคลองผดุงกรุงเกษม ที่ถนนตรงสายหนึ่ง อีกสาย ตรงไปยังดาวคะนอง

ให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ เป็น แม่กอง
พระอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง เป็นนายงาน

ผู้ที่วางแนววางผังคือ เฮนรี่ อลาบาสเตอร์
หนังสือไซแอมโพซิทอรี่ สรรเสริญท่านว่า"เขาทำประโยชน์ยิ่งใหญ่
ให้รัฐบาล ไทย  เมื่อเขายํ่าไปตามสวนผลไม้และตามท้องนา วันแล้ววันเล่า
กระโดดข้ามท้องร่องบ้าง ลุยโคลนเลนไปบ้าง
เพื่อสำรวจเส้นทางที่จะสร้างถนนเหล่านี้(คือเจริญกรุงและพระรามสี่)
เมื่อสร้างถนนเสร็จแล้ว ทางราชการก็ทำสะพานข้ามคลอง
และเอาทรายมาเกลี่ยถนนเพื่อนักขี่ม้าจะได้ควบม้าเป็นระยะทางไกลๆ"

สร้างเป็นถนน กว้างห้าวาสองศอก ( 11 เมตร)
พื้นเป็นดินและทรายอัดแน่น ทำให้เป็นเนินหลังเต่า
สองข้างเป็นร่องให้นํ้าไหลก่อด้วยอิฐกว้างไม่เกิน 40 ซม.ลึกไม่เกิน 60 ซม.

จากภาพ ตรงไปอีกนิดทางขวามือคือ  เวิ้งนาครเขษม
ด้านซ้ายตรงข้ามเวิ้งเป็นตึกของขุนพัฒน์แหยม(เป็นบุตรขุนพัฒน์เซี้ยะ นายอากรบ่อนเบี้ยคนแรกของไทย)
แต่ต่อมาหมดตัวเพราะไม่มีเงินจ่ายค่าแลกปี้ แล้วเป็นง่อย(สำนวน อาจารย์ ส.พลายน้อย)
น่าจะเป็น อัมพาต Stoke ตามที่เรียกกันปัจจุบัน
ขุนพัฒน์แหยมเป็นผู้ปลูกต้นประดู่สองข้างทางถนนเจริญกรุง จากสะพานเหล็กถึงบ้านใหม่บ้านทวาย


 

ภาพส่วนหนึ่ง พิธีรัชมังคลาภิเษก ร.5 เมื่อ  เดือนพฤศจิกายน  2451  
เฉลิมฉลองในวโรกาศที่ครองราช(41ปี)นานกว่าสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ(40 ปี)

ขบวนแห่แถวเชิงสะพานผ่านพิภพลีลา และ คุกลหุโทษ ถนนราชินี

ถนนเจริญกรุง

ต่อ

พระเมรุมาศห้ายอดในพิธีพระบรมศพของ

สมเด็จฯเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย
สมเด็จฯเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ 
สมเด็จฯเจ้าฟ้าตรีเพ็ชรุตม์ธำรง
พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคนารีรัตน์

ณท้องสนามหลวง ปี พศ 2430

วันก่อนลงรูปถ่ายวันนี้ลงเป็นรูป Engraving
อยู่ในหนังสือ บางกอก ของ Fournereau

ภาพใน Collection ของ Margaret Landon(ผู้เขียน Anna and the King of Siam)  อีกภาพ
เป็นถนนรอบในกำแพงเมือง ก่อนมีการขยายในสมัย ร.5
มีราวสะพานอยู่ด้วยน่าจะเป็นแถวคลองหลอดคลองหนึ่ง

คลองหลอดไม่ใช่มีแต่ คลองหลอดวัดเทพธิดารามกับคลองหลอดวัดราชบพิธ

บริเวณด้านหนือมีคลองหลอด จากคลองโรงไหม ไปออกคลองบางลำพู  เหมือนกัน
แต่ตื้นเขินไปหมด ในสมัย ร.5 คลองหลอดด้านเหนือตื้นเขินแคบลงมาก 
จากฝั่งหนึ่งไปฝั่งหนึ่งกระโดดข้ามได้ (อ้างจาก ขุนวิจิตรมาตรา)
ท้ายสุดกลาย   เป็นซอยคนเดิน  เป็นที่อยู่ของชาวบ้าน

ถนนบำรุงเมืองหน้าตลาดเสาชิงช้า
ตลาดเสาชิงช้าเปิดเมื่อปี 2444
สร้างตรงบริเวณที่เป็นโรงแก๊ซเก่า
สร้างเป็นตึกแถวล้อมทั้งสี่ด้าน
ตรงกลางเป็นตลาด

เสาชิงช้าน่าจะย้ายจากหน้าโบสถ์พราหมมาอยู่ตรงกลางถนนในคราวนี้

เป็นด้านหน้าของตลาดเสาชิงช้า
ตลาดเสาชิงช้าเป็นตลาดกลางวัน
มีโรงบ่อนเบี้ย ทำให้คึกคัก เรียกกันว่าโรงบ่อนตลาดเสาชิงช้า
ซึ่งในสมัยนั้นอนุญาตให้เล่นตั้งแต่เวลาโมงเช้าจนถึงเวลา 5 ทุ่ม

ภาพที่สามมองจากด้านบน
เห็นตลาดนัดเสาชิงช้าอยู่ด้านล่าง ซ้าย

ตลาดนี้รื้อลงในปี 2490 กลายเป็นลานกว้าง

เขียนว่า ภาพ Portrait  Chao Kathai  เป็นภาษาเยอรมัน
คือ หม่อมราโชทัย --- มรว.กระต่าย อิศรางกูร

ภาพนี้ของ  F. JAGOR.  ไม่รู้ว่าถ่ายเองหรือไม่
F. JAGOR. นักชาติพันธ์วิทยา ธรรมชาติวิทยา นักบุกเบิก ชาวเยอรมัน
เข้ามาที่ตะวันออก ถึงสิงคโปร์ ปี 2400  ไม่รู้ว่าเข้ามาสยามตอนไหน

F. JAGOR.ไปหลายที่ทั้ง มะละกา ชวา ฟิลิปปินส์

ภาพที่สองเป็นของ Thomson ปี 2408

ภาพที่สามทีเคยเห็นกันบ่อยๆ ไม่รู้ว่าเป็นของ P Rossier หรือไม่

เรือนแพมีทั้งเป็น post card และรูปถ่าย
เป็นภาพเก่าบอกเวลาไม่ได้บอกสถานที่ได้แค่ริมนํ้าเจ้าพระยา

ภาพที่สองเพิ่งได้มาน่าจะชัดที่สุด
เจ้าพระยายังคงความสะอาดไม่มีผักตบชวาหรือเศษวัสดุใด

มีตัวเลขจำนวนเรือนแพในยุครัตนโกสินทร์ประมาณ เจ็ดพันกว่า
ในสมัยอยุธยาบอกว่ามีถึงสองหมื่นกว่าหลัง

เมื่อ ร 4 เสด็จตำบลหว้ากอ ประจวบคีรีขันธ์
เพื่อพิสูจน์  สุริยุปราคา  ที่พระองค์ทรงคำนวณไว้ว่าจะเกิด
ในวันอังคารที่ 18 สิงหาคม 2411

พระองค์ทรงเสด็จพระราชดำเนินโดย  เรือพระที่นั่งอรรคราชวรเดช
มีเรือที่ตามเสด็จพระราชดำเนินได้แก่ เรืออรรคเรศรัตนาสน์ เรือสยามูปรัสดัมภ์ เรือยงยศอโยชณิยา และเรือเขจรชลคดี
ออกจากท่านิเวศวรดิษฐ์ เวลา 4:50 นาฬิกา วันศุกร์ที่ 7 สิงหาคม
โดยแวะที่เมืองสมุทรปราการ
เสด็จถึงค่ายหลวงที่หว้ากอ ในเวลาประมาณ ๑๐ นาฬิกา ของวันเสาร์ที่ ๘ สิงหาคม

นอกจากนี้ยังมีเรือรบฝรั่งเศส 2 ลำ ได้แก่ เรือเฟรลอง และเรือซาร์เตอร์
พร้อมนักดาราศาสตร์ ฝรั่งเศส
ที่มาจอดร่วมอ่าวกับขบวนเรือพระที่นั่งในวันอาทิตย์ที่ 16 สิงหาคม

โดยในวันดังกล่าว เซอร์ แฮรี ออด เจ้าเมืองสิงคโปร์และคณะ
เดินทางโดยเรือไปโหมาถึงหว้ากอ
พร้อมเรือรบของอังกฤษ 2 ลำ คือ เรือกราสฮอปเปอร์และเรือซาเทลไลท์

ยังมี มิสเตอร์อาลาบาสเตอร์ เอกอัครราชทูตอังกฤษประจำประเทศไทย
หมอบรัดเลย์ มิชชันนารีชาวอเมริกัน 
และคณะผู้โดยเสด็จฯ ฝ่ายไทยจำนวนมาก
รวมทั้งสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์  ขณะพระชนมายุได้ 15 พรรษา

พระตำหหนักที่ประทับ ตำบลหว้ากอ
เป็นตำหนักสามชั้นทำด้วยไม่ไผ่ผ่าซีก
หลังคามุงจาก ใบตาล รั้วเป็นท่อนไม้

วันอังคารที่ 18 สิงหาคม พระองค์เสด็จออกทรงกล้อง
ณ เวลา 10 นาฬิกา 3 นาที
แต่ท้องฟ้าเป็นเมฆฝนปกคลุมไปในด้านตะวันออกไม่เห็นอะไรเลย
จนเวลาล่วงมาถึงเวลา 10 นาฬิกา 16 นาที กลุ่มเมฆจึงจางสว่างออกไปเห็นดวงอาทิตย์ไรๆ
แลดูพอรู้ว่าคราสเริ่มจับแล้ว จึงประโคม เสด็จสรงมุรธาภิเษก
ครั้นเวลา 11 นาฬิกา 20 นาที แสงแดดอ่อนลงมา ท้องฟ้าตรงดวงอาทิตย์สว่างไม่มีเมฆเลย
จนเวลา 11 นาฬิกา 36 นาที 20  วินาที คราสจับสิ้นดวง
เวลานั้นมืดเป็นเหมือนกลางคืนเวลาพลบค่ำ
คนที่นั่งใกล้ๆ ก็แลดูไม่รู้จักหน้ากัน
อุปราคาจับหมดดวงในเวลานี้กินเวลาได้ 6 นาที 45 วินาทีแล้ว


ภาพถ่ายโดย ขุนสาทิศลักษณ์

ส่วนหนึ่งของ    พระราชพิธีรัชมังคลาภิเษกของ ร.5
เมื่อเดือน พฤศจิกายน 2451
บริเวณหน้ากระทรวงกลาโหม,ถนนสนามชัย,ข้างกำแพงพระบรมราชวัง

การออกร้าน

11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2451
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ  เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิดพระบรมรูปทรงม้า
ในวันนี้ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีวางศิลาพระฤกษ์สร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม
ณ พลับพลาในสวนแป๊ะเต๋ง บริเวณสนามหน้าพระที่นั่งอัมพรสถาน
พิธีนี้เป็นส่วนหนึ่งของพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก พศ 2451
ซึ่งจัดขึ้นในวโรกาสที่พระองค์ทรงครองราชสมบัติยาวนานกว่าพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในประวัติศาสตร์ขณะนั้น

ภาพมุมสูงในวันทำพิธีเปิดพระบรมรูปทรงม้า

บริเวณถนนสี่สายมาพบกัน หน้าป้อมเผด็จดัสกร
คงจะประมาณปี พศ.2450
ถ่ายในช่วงบ่ายตามเงาของแสง มีเงาของต้นมะขามสนามหลวงทอดตามพื้น
มีรถรางสายหลักเมืองบางคอแหลมจอดอยู่ข้างศาลหลักเมือง

เมื่อลองเทียบขนาดต้นมะขามในปี 2451 ในภาพที่สอง
เนื่องในพิธีรัชมังคลาภิเษก พอๆกัน

ภาพคลองโอ่งอ่างปี 2435
ของ Fournereau
มองเห็นสะพานสมมตอมรมารค บนถนนบำรุงเมือง

ภาพของ  fournereau อีกภาพ คงจะเป็นปี 2435
ถ่ายจากด้านที่จะเป็นถนนราชดำเนินกลาง(ยังไม่ได้สร้าง)
เห็นวัดราชนัดดาราม โลหะปราสาทที่สร้างไม่เสร็จ
ตรงหน้าเป็นป่ารกคือที่จะเป็นอาคารริมถนนราชดำเนินกลาง
ด้านซ้ายมือตำแหน่งโรงหนังเฉลิมไทยในสมัยต่อมา เป็นลานเจษฎาบดินทร์ในที่สุด

Fournereau, Lucien (1846-1906). Photographe de l'oeuvre reproduite and Molteni. Photographe présumé

แม่นํ้าเจ้าพระยาสมัย ร.5
ภาพแรกเรือพระที่นั่งอเนกชาติภุชงค์
แปลว่า งูหลากหลายชนิดซึ่งสอดคล้องกับรูปโขนเรือที่ลงรักปิดทองมีลายรูปงูตัวเล็กๆ จำนวนมาก
ภาพที่สองเรือมหาจักรี

คลองในบางกอก
บอกไม่ได้ว่าคลองอะไร

ภาพคลองรอบกรุงที่บรรจบกับคลองมหานาคที่วัดสระเกศ
ถ่ายจากบนสะพานผ่านฟ้าฯ
มีเสาปักอยู่เหมือนจะตีผังสร้างสะพานผ่านฟ้าฯใหม่แทนสะพานเดิม
น่าจะถ่ายระหว่าง พศ 2446 (ที่เปิดสะพานมัฆวานฯ)กับ พศ. 2447 (ปีที่เปิดสะพานผ่านพิภพลีลา)หรือใกล้เคียง

ส่วนภาพที่สองเขียนว่าถ่ายปี 2447 ??

คลองบางกอกน้อย  มีการเดินทางด้วยแพ
เคยลงในหนังสือ Twentieth Century Impressions of Siam
เป็นภาพก่อนปี พศ. 2451

เห็นสะพานแบบดั้งเดิม
มีเรือนไทยแท้ฝาไม้ประกน เป็นเรือนชั้นดี

เรือที่หงายผึ่งแดดอยู่บนบ้านลำเล็กจัง เอ๊ะหรือไม่ใช่


สมัยก่อนประเทศเราสวยจังเลย อยากเห็นภาพสีแต่ก็นะ

เอาภาพเคยดูมาฉายซํ้า
สะพานข้ามคลองรอบกรุงที่ประตูพฤฒิบาศ
เป็นสะพานเหล็กโค้งอย่างสะพานนรรัตน์ฯบางลำพูหรือสะพานสุประดิษฐ์หัวลำโพง
อ้างว่าถ่ายเมื่อปี พศ 2437  ???

ภาพที่สองเป็นของโรเบิรต เลนส์
ดูภูมิสถานน่าจะใกล้เคียงกัน แต่คงเป็นปี 2439 ไปแล้ว
อาจจะถ่ายจากสะพานเหล็กโค้งก็เป็นได้

ขบวนเรือในพิธีทอดกฐิน(?) จอดเทียบท่าวัดแจ้ง
ที่รู้จักคือเรืออเนกชาติภุชงค์กับเรืออนันตนาคราช
เรือใหญ่ที่เห็นไกลๆคือเรือพระที่นั่งมหาจักรี
ภาพในสมัยรัชกาลที่ ๕

เกาะหน้าวัดแจ้งไม่ทราบว่ามีมาตั้งแต่ขุดคลองลัดสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราชหรือไม่
แต่มีหลักฐานว่าในสมัย ร ๓ มีการกล่าวถึง
"เจ้าคุณพจนปรีชาว่า เมื่อราว 60 ปีมาแล้ว
เคนเห็นต้นอิทผลัมในกรุงเทพฯสองต้น
คือต้นหนึ่งบนเกาะหน้าวัดแจ้ง
อีกต้นหนึ่งที่วัดพระแก้ว
เวลานัั้นต้นสูงถึงคอราว 10 ศอกหรือสามวา และตกผลแล้ว
สันนิษฐานว่าบางทีพวกแขกจะเอาเข้ามาจากเม็กกะ ในสม้ยรัชกาลที่๓"

เกาะนี้อยู่มาถึงสมัยรัชกาลที่ ๕ เมื่อ ก.ศ.ร.กุหลาบแต่งนิราศยี่สาร ในปี 2422
     ตะพานท่าหน้ามุขมีสี่หน้า
รูปกุมภาทำด้วยหินดิ้นไม่ไหว
สองตัวคู่อยู่ริมท่าชลาไลย
ตรงนั้นไซร้มีช่องร่องวาริน
     แผ่นผาศิลาลาดดูหยาดเหยาะ
ทำเป็นเกาะฝั่งท่าชลาสินธุ์
มีเขื่อนขั้นรายรอบเป็นขอบดิน
ปลูกต้นอินทผลัมมีหนามคม
      ใบกางกางมีทางคล้ายกับตาล
รสผลหวานแหลมชิดสนิทสนม
มีเก๋งใกล้ไปมาเป็นท่าลม
ดูน่าชมท่าเรือจ้างหนทางจร


(จากหนังสือ ชีวิตตามคลอง อาจารย์ ส.พลายน้อย)

เกาะนี้ทลายหายไปเมื่อไหร่ไม่ทราบ  ค่อยหาหลักฐานกันต่อ

ภาพของ Lucien Fournereau  ต่อ
คงเป็นปี พศ 2435
ถนนสนามชัยมีโคมแก๊สติดตั้งอยู่บ้างไม่มาก
มองตามถนนสนามชัยเห็นป้อมวิเชียร์อาคเนย์ของวังหน้าอยู่ในแนวเดียวกับป้อมเผด็จดัสกรของวังหลวง

หาบเร่ขายสินค้าใช้งานทั่วๆไปในกรุงเทพ 2478

ภาพของขบวนราชพิธีอีกภาพ
ลักษณะการแต่งกายของประชาชนในสมัย ร๕

มองจากวัดพระแก้วไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ปี 2431
เห็นกระทรวงกลาโหมที่สร้างในปี 2424
บริเวณลหุโทษไม่ได้สร้างเป็นสนามที่ว่าง
เห็นบางส่วนของป้อมไพฑูรย์ของวังหน้า

เปิดพระบรมรูปทรงม้า พฤศจิกายน 2451

ต่อ

กำแพงพระนคร ที่คงเหลืออยู่ด้านริมแม่นํ้า หน้าวัดโพ ปี 2472

เคยเจอภาพชุดนี้ในเฟสแต่ไม่มีข้อมูลอะไรเพราะอยากรู้ว่าภาพชุดนี้ถ่ายเมื่อพ.ศ.อะไรอยู่พอดีขอบคุณคุณvisitnaที่กรุณาบอกรายละเอียด

แด่วันที่จำใจต้องปิด กรุงเทพฯ(บางส่วน) ครับ

---

เพลงกรุงเทพราตรี เป็นเพลงของวงดนตรีสุนทราภรณ์ที่แต่งเพื่อพรรณนาความงดงามของกรุงเทพมหานคร
ผู้แต่งทำนองคือ ครูเอื้อ สุนทรสนาน ผู้แต่งคำร้องคือ ครูแก้ว อัจฉริยะกุล
ขับร้องโดย ครูเอื้อ สุนทรสนาน - คุณชวลีย์ ช่วงวิทย์

กรุงเทพราตรี (https://www.youtube.com/watch?v=y9PqINXajxc)

ขอขอบคุณ : youtube คุณ leeming047

https://www.youtube.com/watch?v=ouRMkoosdMQ

ภาพนี้นำมาจากเพจ รวมภาพในอดีตเล่าเหตุการณ์ต่าง ๆ All Old Pictures In The Past.
แอดมินแจ้งว่าได้ภาพและข้อมูลจาก  www.teakdoor.com  เรียบเรียงโดย#เพจประตูสู่อดีต
#แอดมินจ๋า

ภาพนี้ มีปัญหาตรงที่บางข้อมูล
แจ้งรายละเอียดว่าเป็น..
.."ย่านลาดพร้าว"..
ราวพุทธศักราช ๒๔๓๔ (1891's)

บางข้อมูลแจ้งว่าเป็น..
.."ย่านธนบุรี"..
ราวพุทธศักราช ๒๔๔๓ (1900's)
(*ข้อมูลเพิ่มเติม..)
ได้มีท่านผู้รู้กรุณาเข้ามาแจ้งว่า
ในภาพนี้เป็นบ้านของ..
"พระยาสุริวงศ์" แถวย่านสุริวงศ์
ซึ่งแถวย่านนี้เคยมีลักษณะเป็น
สวนมาก่อนน่ะค่ะ..
(*ส่วน "ด้านซ้ายมือ" ของภาพ
ออกไปจะเป็น "ถนนเจริญกรุง"

เข้าไปตอบว่า

ในรัชกาลที่ ๕ ยังไม่มีย่านลาดพร้าวค่ะ ขนาดหลังสงครามโลกจบลงใหม่ๆ ลาดพร้าวยังเป็นทุ่งนาอยู่เลย
ถ้าเป็นธนบุรีก็เป็นไปได้ เพราะเป็นที่อยู่อาศัยของขุนนางตระกูลใหญ่ๆตั้งแต่สมัยธนบุรี โปรดสังเกตว่าบ้านหันมาสู่ถนน ไม่ได้หันไปสู่คลองแบบบ้านสมัยต้นรัตนโกสินทร์
มีรถม้าแบบอังกฤษ ซึ่งสารถีเป็นคนขับ แสดงว่าผู้อยู่แถวนี้มีความเป็นอยู่ทันสมัยและฐานะดีทีเดียว

ส่วนพระยาสุริวงศ์ ที่อยู่แถวย่านสุริวงศ์นั้น ชื่อคลาดเคลื่อนนะคะ ถนนสุรวงศ์(ไม่ใช่สุริวงศ์) เป็นถนนที่ เจ้าพระยาสุรวงศ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) ขณะมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาสีหราชเดโชชัย ได้ซื้อที่ดินและตัดถนนสายนี้ โดยได้รับพระราชทานชื่อถนนจากสมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ว่า “ถนนสุรวงษ์”(สะกดด้วย ษ)

โปรดสังเกตว่าหน้าบ้าน ติดกับประตูบ้านมีเสาไม้ แขวนอะไรบางอย่างเหมือนโคม อาจเป็นโคมไฟแก๊ซ ซึ่งมีมาก่อนบ้านเมืองจะมีไฟฟ้า
ถ้าอย่างนั้นภาพนี้น่าจะถ่ายก่อนปี ๒๔๓๒ ซึ่งเป็นปีแรกที่ไทยมีไฟฟ้าใช้

ทีนี้เกิดสงสัยขึ้นมาว่าอาจไม่ใช่บ้านฝั่งธน  เพราะดูถนนและแบบก่อสร้างบ้าน ดูสมัยใหม่มาก   น่าจะสร้างเมื่อกรุงเทพเรื่มตัดถนน   ส่วนฝั่งธนบรรยากาศน่าจะโบราณกว่านี้
เมืองกรุงเทพขยายไปทางทิศตะวันออก   อาจจะเป็นแถวถนนสุริยวงศ์ได้ไหมคะ

ได้คำตอบแล้วว่าเป็นถนนสุริวงศ์   ได้ภาพเก่ามาเปรียบเทียบจากเรือนไทยนี่เองค่ะ