กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: chupong ที่ 10 เม.ย. 18, 19:10 เรียนท่านอาจารย์เทาชมพู ตลอดจนท่านสมาชิกผู้ทรงคุณวุฒิ ณ เรือนไทยทุกท่านครับ
เทศกาลงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติที่ผ่านมา ตำรา “จินดามณี” ของท่านพระโหราธิบดีกำลังมาแรง สร้างประวัติการณ์ให้แก่สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากรอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน หนังสือขายดียิ่งกว่าเทน้ำเทท่าเทมหาสมุทร ดังนั้น ผมเลยถือโอกาสตั้งกระทู้ขอความรู้เสียเลยครับ จากการกลับไปอ่านทบทวนจินดามณีฉบับนี้อีกครั้ง ผมพบฉันทลักษณ์ชนิดหนึ่งซึ่งยังตรวจไม่เจอว่าชื่ออะไร อยู่ถัดจาก “ประทุมรัตนฉันท์ ๓๕” ขอนำเสนอต่อท่านผู้อ่านครับ ประทุมรัตนฉันท ๓๕ กลอน ๕ ฯ ทำนุก ฯ “แต่อาทิยังมี ราชาธิบดี ธิบดินทรมหา กษัตราธิกชาติ ธิกชัยเชษฐา ทรงนามสมยา พรหมทัตภูมี • ท้าวนั้นเฉลียวฉลาด รู้ศิลปะศาตร ธนูศรศรี หมู่ขัตติยพรรค กลัวเดชฤทธี ทั่วท้องธาษตรี เลื่องฦๅฤทธิไกร ฯ • กูเห็นคนเฒ่า แกถือไม้เท้า ชรรุดชรเชรบัดสี เห็นทั้งคนไข้ • ------* (ตรงนี้ ข้อความขาดหาย) • เห็นคนแบกผี ไต่เต้าเดอรโดยรัถยา • กูเห็นกูคิด ตัวกูบผิด บแผกแก่กายอาตมา แห่งกูกูคิด อนิตย์ในอนัตตา บำเพ็ญภูตา เกิดมาแล้วจักประไลย ฯ” สำนวน “แต่อาทิยังมี ฯลฯ” นั้น ผมพอจะไขออกแล้วครับว่าเป็นกาพย์สุรางคนางค์ ๓๕ บทหนึ่งมี ๗ วรรค วรรคละ ๕ คำ ส่วน “กูเห็นคนเฒ่า ฯลฯ” แม้ยังไม่รู้ชื่อ ก็พอสรุปได้คร่าวๆว่า เป็นกาพย์ผสมชนิดหนึ่ง ประกอบสร้างขึ้นจากกาพย์สุรางคนางค์บวกกาพย์ฉบัง ด้วยเหตุที่ลีลาต่างกัน จึงมิน่าจะเป็นร้อยกรองรูปแบบเดียวกันไปได้ กวีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์อย่างท่านเปโมรา ก็เคยนำกาพย์ ๓๕ ชนิดนี้ไปใช้นิพนธ์งานชุด “ฉันท์เยาวพจน์” ของท่าน ปรากฏอยู่ในเรื่อง “เสือข้ามฟาก” ท่านเขียนเลข ๓๕ เอาไว้ก่อนเริ่มคำประพันธ์ แต่ก็ไม่ระบุนามฉันทลักษณ์ ไม่แปลกหรอกครับสำหรับยุคนั้น เพราะนักปราชญ์แหละคนอ่านคนฟังร่วมสมัยคงจะรู้จักดี ทว่าพอเวลาผ่านมาหลายทศวรรษ คนรุ่นหลังอย่างผมตามไม่ทันจริงๆ ขออนุญาตเขียนข้อความทั้งหมดจากความทรงจำของผมให้ท่านอ่านนะครับ “ครานั้นเสือเฒ่า โดดน้ำตามเขา ละล้าละลังลอยไป ว่ายน้ำข้ามฟาก ก็ลุตลิ่งทันใด หิวหอบบอบใจ จะจับจิงโจ้ก็โจนหาย เที่ยวเดินซ่องแซ่ง หิวหอบท้องแห้ง ซระทรุดซระเซทรงกาย อดเหนียวเปรี้ยวปาก ประดุจเจียนจวนตาย หมากพลูเคี้ยวคาย ถึงปักกะตูก็แลมอง ตั้งตาชำเลือง พบพลูใบเหลือง จะกละจะกลามกินลอง เสือหิวบัดสี บคิดแก่กายลำพอง พบภักษ์พอครอง ก็ร้องระแรกกระหึมครึม เอย” เหตุที่กาพย์ดังกล่าวใช้ตัวเลข ๓๕ กำกับ ก็เพราะบทหนึ่งกำหนด ๗ วรรค โดยแต่ละวรรคบรรจุถ้อยคำดังนี้ วรรคแรก ๔ คำ วรรค ๒ ๔ คำ วรรค ๓ ๖ คำ วรรค ๔ ๔ คำ วรรค ๕ ๖ คำ วรรค ๖ ๔ คำ วรรค ๗ ๗ คำ ๔+๔+๖+๔+๖+๔+๗ = ๓๕ ครับ แม้ผมยังมิได้รับความกระจ่างจากจินดามณีของท่านพระโหราธิบดีก็ยังไม่หมดหวังง่ายๆ เพราะยุคดิจิทัลเช่นปัจจุบัน มีหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (อีบุ๊ค) นับมิถ้วน โชคร้ายอยู่สักหน่อยก็ตรง อีบุ๊คซึ่งมีให้ดาวน์โหลดกันส่วนใหญ่นั้น จัดเก็บในแบบอักษรภาพ (กราฟิก) โปรแกรมสังเคราะห์เสียงสำหรับช่วยเหลือคนตาบอดอ่านหน้าจอในการใช้คอมพิวเตอร์ที่ผมพึ่งพาอยู่ยังไม่มีศักยภาพมากพอจะอ่านออกครับ ผมจึงตั้งกระทู้ เผื่อว่าเหล่าท่านผู้สายตาปรกติทั้งหลาย ท่านใดมีหนังสือกระดาษ มีอีบุ๊คจินดามณีฉบับอื่นๆ อีกทั้งตำราแต่งร้อยกรองหลากหลายเล่มไว้ในครอบครอง จะสามารถช่วยเหลือผมได้บ้าง ท่านใดพอจะทราบว่า กาพย์ ๓๕ อันโบราณาจารย์กวีท่านสรรค์สร้างผสมผสานกาพย์สุรางคนางค์กับกาพย์ฉบังเข้าด้วยกัน มีชื่อเรียกจำเพาะเจาะจงว่าอะไร โปรดการุณเอื้อวิทยาทานให้ผมด้วยเถิดครับ ขอแสดงความนับถือ นายชูพงค์ ตรีวัฒน์สุวรรณ แหล่งข้อมูลอ้างอิง: ๑. หนังสือจินดามณี เล่ม ๑ และจินดามณีฉบับใหญ่บริบูรณ์ สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร จัดพิมพ์ ครั้งที่ ๕ พ.ศ. ๒๕๖๑ ๒. ฉันท์เยาวพจน์ของท่านเปโมรา บทเสือข้ามฟาก จากเว็บไซต์ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ http://vajirayana.org/%E0%B8%89%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%99%E0%B9%8C/%E0%B8%89%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%99%E0%B9%8C กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 10 เม.ย. 18, 20:26 ใครพอจะช่วยคุณชูพงศ์ได้บ้างคะ ฝากด้วย
ดิฉันไม่มีจินดามณีอยู่ในมือตอนนี้ กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 10 เม.ย. 18, 20:51 จินดามณี เล่ม ๑-๒ กับ บันทึกเรื่องจินดามณี และ จินดามณี ฉบับสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ
http://www.car.chula.ac.th/rarebook/book/54_265/mobile/index.html กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 10 เม.ย. 18, 21:17 ขอบคุณคุณเพ็ญชมพู
ไหนๆก็ช่วยเร่ิ่มต้นให้แล้ว ช่วยถึงตอนจบเลยได้ไหมคะ คุณชูพงศ์รออยู่ กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: chupong ที่ 10 เม.ย. 18, 21:25 เรียนท่านอาจารย์เทาชมพูครับ
ข้อความในจินดามณีที่ผมกล่าวถึงนั้น คุณน้าบอกผมพิมพ์ครับ เมื่อสอบทานเนื้อหากับหนังสือ (เสียง) วรรณกรรมสมัยอยุธยา เล่ม ๒ ที่กรมศิลปากรจัดพิมพ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๕ โดยหนังสือดังกล่าว มีจินดามณีฉบับพระโหราธิบดีเป็นหนึ่งในวรรณคดีหลายเรื่อง ปรากฏว่าตรงกันเป๊ะๆ ผมเลยไปไม่ถูกครับ ขอบพระคุณท่านอาจารย์เพ็ญชมพูครับ สำหรับลิงก์หนังสืออ้างอิงอันทรงคุณค่า แต่ เจ้าโปรแกรมสังเคราะห์เสียงมันไม่ยอมอ่านให้ฟังน่ะซีครับ แย่จัง (ฮือ) คงต้องรบกวนคนตาดีเมตตาปริวรรต พิมพ์กาพย์ ๓๕ ในความสงสัยของผมให้อ่านแล้วหละครับ กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 11 เม.ย. 18, 06:33 จากหน้า ๗๐-๗๑
ประทุมรัตนฉันท ๓๕ กลอน ๕ ฯ ทำนุก ฯ ๏ แต่อาทิยังมี ราชาธิบดี ธิบดินทรมหา กษัตราธิกชาติ ธิกไชยเชษฐา ทรงนามสมญา พรหมทัตภูมี ๏ ท้าวนั้นเฉลียวฉลาด รู้ศิลปศาตร ธนูศรศรี หมู่ขัตติยพรรค กลัวเดชฤทธี ทั่วทั้งธาษตรี เลื่องฦๅฤทธิไกร ๓๕ ฯ ๏ กูเห็นคนเถ้า แกถือไม้เท้า ชรรุดชรเชรบัดสี เห็นทั้งคนไข้ (อุบัดดิโรคราวี)* เห็นคนแบกผี ไต่เต้าเดอรโดยรัถยา ๏ กูเห็นกูคิด ตัวกูบผิด บแผกแก่กายอาตมา แห่งกูกูคิด อนิตย์โดยอนัตตา บำเพ็ญภูตา เกิดมาแล้วจักประไลย ฯ ๏ สกลรตนธาตุนาคเตยาคเหต๎วา ปวรสุคตเวสํ ปาฏิเหรํกริต๎วา * ความในหนังสือที่คัดลอกมานี้น่าจะตกหล่น วรรคนี้นำมาจาก http://synergyjapan.com/จินดามณี/ (http://synergyjapan.com/จินดามณี/) กระทู้: ขออนุญาตเรียนถามเพื่อตามหากาพย์ชนิดหนึ่งครับ เริ่มกระทู้โดย: chupong ที่ 11 เม.ย. 18, 07:14 ขอบพระคุณท่านอาจารย์เพ็ญชมพูเป็นอเนกอนันต์ครับ สำหรับข้อมูลกาพย์ ๓๕ “กูเห็นคนเฒ่า ฯลฯ” ฉบับเต็ม มีครบ ๗ วรรค ทั้งสองบท แม้ตอนนี้ยังคลุมเครือในชื่อคำประพันธ์ แต่ผมเชื่อมั่นว่า ด้วยแรงแห่งความเพียร ใฝ่เรียนใฝ่รู้สม่ำเสมอ (ถ้ามิท้อถอยเสียก่อน) คงมีวาสนา พบนามของฉันทลักษณ์ชนิดนี้เข้าสักวันครับ
|