|
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 08 ต.ค. 13, 09:49 "อริยกะ" เป็นชื่อรูปแบบตัวอักษร ประดิษฐ์ขึ้นในรัชกาลที่ 3 โดยพระภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎ เมื่อครั้งยังผนวชเป็น "พระวชิรญาณเถระ" เป็นตัวอักษรที่ทรงใช้สำหรับใช้เขียนหรือพิมพ์ภาษาบาลีแทนตัวอักษรขอมที่ใช้กันมาแต่เดิม
บาลีเป็นภาษาถิ่นภาษาหนึ่งของอินเดีย ใช้ในการเล่าเรื่องราวในพระไตรปิฎก พระสงฆ์ไทยจะต้องเล่าเรียนเขียนอ่านบาลีในการศึกษาพุทธศาสนา แต่ภาษาบาลีไม่มีอักษรของตัวเองโดยตรง เป็นภาษาที่ใช้อักษรของชาติอื่นๆมาบันทึกเรื่องราวในพระไตรปิฎกไว้ อย่างการศึกษาพุทธศาสนาในไทย เดิมใช้อักษรขอมบันทึกเรื่องราวในพุทธศาสนา อักษรขอมที่ใช้เขียนภาษาบาลีเรียก อักษรขอมบาลี ส่วนที่ใช้เขียนภาษาไทยเรียก อักษรขอมไทย ซึ่งมีอักขรวิธีต่างจากอักษรขอมกลุ่มอื่นๆพระสงฆ์ไทยจึงต้องเรียนทั้งอักษรขอมบาลี สำหรับอ่านพระไตรปิฎกภาษาบาลี และเรียนอักษรขอมไทย สำหรับการเขียนพระไตรปิฏกภาษาไทย ข้างล่างนี้คืออักษรขอมไทย กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 08 ต.ค. 13, 10:59 ยังไม่พบหลักฐานว่าเจ้าฟ้ามงกุฎทรงประดิษฐ์อักษรอริยะกะขึ้นในพ.ศ. ใด แต่น่าจะเป็นระยะที่ผนวชอยู่วัดบวรนิเวศแล้ว ทรงได้คุ้นเคยเป็นมิตรกับสังฆราชปาเลอกัวส์ พอที่จะแลกเปลี่ยนการศึกษากันได้ สังฆราชถวายพระอักษรภาษาลาตินให้ทรงศึกษา ส่วนพระองค์เองก็ประทานความรู้ด้านภาษาบาลีให้ท่าน ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่า ทรงพบว่าภาษาลาตินนั้นมีอักษรของตัวเองก็จริง แต่ก็สามารถเอาภาษาอื่นมาสะกดคำในลาตินได้เช่นกัน
ตลอดจนอักษรลาตินเองก็พัฒนาไปเป็นตัวอักษรในภาษาชั้นหลังได้ด้วย เช่นภาษาโรมัน ภาษาไอริชและอังกฤษโบราณ ข้างล่างนี้คืออักษรลาติน กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 08 ต.ค. 13, 11:00 นี่คืออักษรโรมันที่เอาอักษรลาตินมาใช้
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: Neepata ที่ 09 ต.ค. 13, 00:29 อาจารย์คะ หนูอ่านเจอว่าสมเด็จพระสังฆราชองค์ปัจจุบันท่านเชี่ยวชาญ อักษรสิงหล และอักษรเทวนาครี มีลักษณะเป็นอย่างไงคะ ตั้งแต่สมัยไหนใช้ในการติดต่อสื่อสารหรือว่าใช้ในทางศาสนา ขอบคุณค่ะ
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 09 ต.ค. 13, 16:56 ดิฉันพอรู้จักอักษรเทวนาครี เพราะเคยหัดเขียนตอนเรียนปี 3 หรือ 4 อาจารย์ให้หัดเขียนชื่อนามสกุลด้วยอักษรเทวนาครี บางคนถ้าชื่อนามสกุลมาจากภาษาบาลีสันสกฤตก็เขียนง่ายหน่อยเพราะมีอักษรครบ ถ้ามาจากภาษาจีนก็งงไปเลยเช่นตัว ง งู ไม่มีในอักษรเทวนาครี
ส่วนคำว่าสิงหล หมายถึงลังกา หรือศรีลังกาในปัจจุบันทราบแต่ว่าอักษรสิงหล พัฒนามาจากอักษรพราหมี (อ่านว่าพราม-มี ไม่ใช่ พรา-หมี) ใช้พูดกันในศรีลังกาเป็นส่วนใหญ่ นอกนั้นก็กระจายไปในสิงคโปร์ ไทย แคนาดา และสหรัฐอาหรับฯ ด้วย ชาวสิงหลใช้อักษรนี้เขียนภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต ถ้ามีผู้ศึกษาก็น่าจะไว้สำหรับอ่านพระไตรปิฎกที่เขียนเป็นภาษาสิงหล ข้างล่างคืออักษรสิงหลค่ะ กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: Neepata ที่ 09 ต.ค. 13, 22:25 ขอบคุณค่ะอาจารย์ หนูว่าอักษรสิงหลดูรูปร่างออกกลมๆ แต่อักษรลาตินจะดูเป็นสี่หลี่ยมทางตรง อักษรขอมแลดูสวยงาม แต่อักษรไทยงดงามที่สุด ;D คนสมัยก่อนคิดอักษรขึ้นมาเก่งนะคะ แต่พอจะมาศึกษาตอนนี้ดูยากเหลือเกิน เพราะสมองไม่ว่องไวซะแล้วค่ะ
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 10 ต.ค. 13, 12:05 ส่วนอักษรเทวนาครี เป็นอักษรชั้นสูงของอินเดีย คือใช้กันในหมู่ชนชั้นสูงหรือชนชั้นมีการศึกษา รวมทั้งใช้เขียนภาษาสันสกฤตที่ถือกันว่าเป็นภาษาชั้นสูงของอินเดียด้วย ตามประวัติ อักษรเทวนาครีพัฒนามาจากอักษรพราหมีอีกทีหนึ่งค่ะ
เมื่อเรียนอักษรเทวนาครี แล้วจะเขียนชื่อตัวเอง สะกดชื่อเป็นอักษรโรมันก่อนแล้วเทียบเป็นตัวเทวนาครีจะง่ายขึ้น ข้างล่างนี้คืออักษรเทวนาครี กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 12 ต.ค. 13, 13:12 ย้อนกลับมาที่อักษรอริยกะ
ในช่วงปลายๆรัชกาลที่ 3 มีนวัตกรรมทางเทคโนโลยีเกิดขึ้นในสยาม เรียกว่า "การพิมพ์" ก่อนหน้านี้หนังสือหนังหาของไทยเราล้วนแต่เขียนด้วยลายมือกันทั้งสิ้น หนังสือสำคัญๆก็ใช้เสมียนลอกทำก๊อปปี้เอา ใครลายมืองามก็ได้เปรียบคนอื่นเพราะผู้ใหญ่ไว้ใจให้ลอกหนังสือหนังหาสำคัญๆ ตลอดจนไปรับจ้างเอกชนลอกนิทานของนักกลอนอาชีพที่เขียนกลอนขาย อย่างสุนทรภู่ จึงมีคำสอนพลายงามไว้ว่า "ลูกผู้ชายลายมือนั้นคือยศ เจ้าจนอตส่าห์ทำสม่ำเสมียน" เมื่อมิชชันนารีนำรูปแบบการพิมพ์หนังสือเข้ามา ก็เท่ากับพลิกโลกหนังสือจากคัดลอกกันทีละเล่มสองเล่ม มาพิมพ์กันเป็นร้อยเป็นพันอย่างง่ายดาย แต่การพิมพ์สมัยนั้นต้องหล่อตัวพิมพ์ เอาตัวพยัญชนะและสระ มาเรียงกันเข้าเป็นข้อความในแต่ละหน้า แล้วจึงใช้หมึกพิมพ์ทำให้ตัวพิมพ์เหล่านี้กดทับบนกระดาษ เป็นข้อความขึ้นมาในแต่ละหน้า วิธีนี้ใช้กันต่อมายาวนานนับร้อยปี สมัยดิฉันเด็กๆยังจำได้ว่าในโรงพิมพ์ต่างๆก็ยังมีคนงานเรียงพิมพ์ด้วยตัวอักษรโลหะแบบนี้ ช่างเรียงต้องแม่นการสะกดคำ เพราะต้องเรียงตัวอักษรกลับคำ และกลับด้านด้วย ดังนั้นตัวอักษรภาษาไทย ที่ไม่ได้เรียงกันในบรรทัดเดียวอย่างอักษรภาษาอังกฤษ แต่มีตัวสระอยู่ข้างบนบ้างข้างล่างบ้าง จึงค่อนข้างยากในการจัดตัวเรียงพิมพ์ ส่วนอักษรขอมที่ใช้ในการศึกษาพระไตรปิฎก ก็มีตัวเชิง ทำให้ยากหนักขึ้นไปอีก ด้วยเหตุนี้ พระภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎจึงทรงคิดอักษรอริยกะ ขึ้นมา ไม่มีสระข้างบนข้างล่างอย่างอักษรไทย ไม่มีตัวเชิงอย่างอักษรขอม แต่เรียงพิมพ์ได้ง่ายในบรรทัดเดียว แบบเดียวกับอักษรโรมัน(หรือเราเรียกว่าภาษาตะวันตก) เพื่อสะดวกที่พระภิกษุจะใช้เขียนอ่านบาลีในพระไตรปิฎก กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 12 ต.ค. 13, 14:50 คำว่าอริยกะ หมายถึงอะไร คำนี้มีความหมายได้ 2 ทาง คือ
๑ ชนเผ่าอารยัน ซึ่งเป็นเจ้าของภาษาที่พัฒนามาเป็นอักษรโรมัน ๒ ตามตัวแปลว่า ผู้เจริญ อารยชน อักษรอริยกะอาจได้ชื่อรวมทั้ง 2 ความหมาย เพราะแบบอย่างวิธีเขียนเห็นได้ว่าดำเนินตามอักขรวิธีของโรมัน และในภาษาอังกฤษ ก็เขียนตัวอักษรพยัญชนะและสระ เรียงต่อกันไปในบรรทัดเดียว ไม่มีตัวอักษรสระหรือเชิงพยัญชนะอยู่ข้างบนและล่าง อย่างไทยและขอม ทำให้สะดวกแก่การเรียงพิมพ์ ด้วยเหตุนี้อักษรอริยกะจึงเกิดขึ้น แต่ในตอนแรกจำกัดอยู่ในแวดวงพระสงฆ์ฝ่ายธรรมยุต ไม่ได้ใช้เขียนหนังสือทั่วไป กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: ศานติ ที่ 13 ต.ค. 13, 10:09 อักษรเทวนาครีที่คุณเทาชมพูให้มานั้นผมเห็นบางตัวมีทั้งตัวเล็กกับตัวใหญ่ (upper case/lower case) อันนี้มีความสำคัญยังไงครับ
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 10:19 ในรูปที่ลงไว้ พยัญชนะแทนเสียง ที่สะกดด้วยอักษรโรมัน อาจทำให้คนที่ถนัดการอ่านภาษาอังกฤษเข้าใจสับสนได้ ขออธิบายเพียงว่า t และ T แทนเสียงที่ต่างกันค่ะ
ต่างกันยังไง มาดูข้างล่างนี้แทน อาจจะเข้าใจมากขึ้น กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 13 ต.ค. 13, 10:49 เรียนถามอาจารย์เทาชมพูว่า ต้นกระทู้เป็นเรื่องของพยัญชนะ และ รูปสระ คำถามที่ใคร่ทราบคือ หลักการผสมขึ้นมาเป็นคำ และการอ่าน เป็นอย่างไร ???
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 14:19 อักษรอริยกะใช้อ่านภาษาบาลี พยัญชนะและสระที่ใช้ก็คือใช้เรียงต่อกันในบรรทัดเดียวกันนี่ละค่ะ
จนใจไม่สามารถหาตัวขอม และตัวอริยกะ มาพิมพ์ลงให้อ่านได้ ต้องสมมุติกันสองซ้อนสามซ้อน หวังว่าคุณหนุ่มสยามและท่านอื่นๆคงไม่งง สมมุติว่าตัวขอมเป็นอักษรไทยก็แล้วกัน ในการเขียนบาลี เช่นคำว่า ปิตุ มีสระทั้งข้างบนข้างล่าง ถ้าเป็นอริยกะ ก็คือเรียงต่อไปเป็น ป ิ ต ุ อยู่ในบรรทัดเดียวกัน เหมือนการเรียงอักษรโรมัน (หรือเราเห็นได้ในวิธีการเรียงอักษรภาษาอังกฤษ) เอาสระไว้หลังพยัญชนะ แบบเดียวเลย ไม่มีเอาไว้หน้าบ้าง บนบ้าง ล่างบ้าง หลังบ้าง สมมุติอีกทีว่า ปิตุ เขียนแบบโรมันหรืออังกฤษ พยัญชนะกับสระก็จะเรียงต่อกันไป เป็น p i t u อริยกะก็เรียงแบบนี้ละค่ะ กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 15:45 เทียบอักษรอริยกะกับอักษรไทย ;D
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 15:50 ศาสตราจารย์กำธร สถิรกุล ได้กล่าวไว้ในหนังสือ ลายสือไทย ๗๐๐ ปี ว่า
"ทรงเห็นว่าการเขียนภาษาบาลีนั้นแต่เดิมต้องใช้อักษรขอม คำภีร์พระพุทธศาสนาซึ่งเป็นภาษาบาลีก็ต้องคัดเขียนกันเป็นภาษาขอม จนทำให้เกิดความรู้สึกว่าหนังสือขอมเป็นของขลัง เพราะใช้บันทึกพระธรรม จึงทรงให้สมเด็จพระสังฆราช (สา) คิดวิธีให้เอาตัวหนังสือไทยมาใช้เขียนภาษาบาลี ซึ่งก็ได้ปรับปรุงพัฒนากันจนใช้อักษรไทยเขียนภาษาบาลี เขียนคำสวดและพระธรรมทั้งปวงได้เช่นเดียวกับอักษรขอม จนสมัยรัชกาลที่ ๕ เราก็สามารถถอดความภาษาบาลี จัดพิมพ์พระไตรปิฎกด้วยตัวอักษรไทยและตัวพิมพ์ไทยได้สำเร็จใน ร.ศ.๑๑๒ หรือ พ.ศ.๒๔๓๗..." นอกจากจะใช้อักษรไทยเขียนภาษาบาลีแทนอักษรขอมได้แล้ว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ยังได้ทรงประดิษฐ์ตัวอักษรขึ้นมาอีกชุดหนึ่งที่เรียกว่า อักษรอริยกะ ด้วยเหตุที่ทรงรอบรู้เรื่องการพิมพ์ และทรงเห็นปัญหาการหล่อและการเรียงตัวพิมพ์ จึงทรงมีพระราชดำริที่จะดัดแปลงอักษรไทยและวิธีเขียนหนังสือไทยใหม่ เพื่อให้สะดวกแก่การเขียนและการพิมพ์ โดยให้พยัญชนะและสระอยู่ในบรรทัดเดียวกันเช่นเดียวกับภาษาอังกฤษ " กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 15:54 สมมุติอีกทีว่า ปิตุ เขียนแบบโรมันหรืออังกฤษ พยัญชนะกับสระก็จะเรียงต่อกันไป เป็น p i t u อริยกะก็เรียงแบบนี้ละค่ะ ปิตุ เขียนด้วยอักษรอริยกะ เป็นดังนี้ กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 16:01 อักษรอริยกะนำมาใช้พิมพ์บทสวดมนต์บ้าง พิมพ์หนังสือปาฏิโมกข์บ้าง และพิมพ์หนังสืออื่นๆ บ้าง ใช้แทนหนังสือใบลานที่เคยแพร่หลายมาแต่เดิม แต่ไม่แพร่หลาย ส่วนใหญ่เมื่อแรกเผยแพร่นั้น จำกัดวงอยู่เฉพาะในวัดบวรนิเวศวิหาร
หลักฐานของอักษรอริยกะที่ตกทอดมาถึงในปัจจุบันคือ จารึกวัดราชประดิษฐ์ เป็นจารึกข้อความบนแผ่นหินอ่อนพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กล่าวถึงการสร้างวัดราชประดิษฐ์ ข้อความที่จารึกด้วยอักษรอริยกะ คือข้อความในบรรทัดที่ ๑ เป็นอักษรอริยกะ ภาษาบาลี เช่นเดียวกับบรรทัดที่ ๔๐-๔๒ ที่จารึกต่อจากข้อความอักษรขอมภาษาบาลี และในข้อความตอนท้ายบรรทัดที่ ๗๗-๗๘ ของจารึกก็จารึกด้วยอักษรอริยกะเช่นเดียวกัน เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์ การใช้อักษรอริยกะก็เสื่อมไปในที่สุด ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากมีรูปร่างและระบบอักขรวิธีแตกต่างจากอักษรไทยมากจึงไม่ได้รับความนิยมและค่อยๆ เลิกใช้ไป ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้นำรูปอักษรไทยมาใช้เขียนภาษาบาลีได้ อักษรอริยกะก็หมดความนิยม ไม่มีใครพูดถึงอีก กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 16:02 ดิฉันเข้าใจว่าเลิกใช้ไปนานแล้ว แต่ไปพบในเว็บนี้ ว่ายังมีการใช้กันอยู่
ปัจจุบันนี้ยังมีการศึกษาอักษรอริยกะกันในมหามงกุฏราชวิทยาลัย (มหาวิทยาลัยทางพุทธศาสนาในวัดบวรนิเวศวิหาร) ครับ แต่ปัญหาที่พบคือ การใช้งานในด้านการเรียนการสอนเช่นการพิมพ์ข้อสอบ หรือการพิมพ์ตำรานั้นมีความยุ่งยากและเสียเวลาเป็นอันมาก เนื่องจากที่ยังไม่มีใครประดิษฐ์ฟอนท์ชุดนี้สำหรับคอมพิวเตอร์ขึ้นมาเลยครับ (น่าจะมีแต่ตัวพิมพ์โลหะแบบตอก) แต่ล่าสุดทาง f0nt.com ก็มีอาสาสมัครคือคุณทัชชี่ไปเริ่มช่วยในการพัฒนาฟอนท์อักษรอริยกะแล้วครับ ต้องรอดูว่าจะเป็นอย่างไร http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:KzO1LgnToogJ:nora.exteen.com/20090219/entry+&cd=8&hl=th&ct=clnk&gl=th&client=firefox-a คุณเพ็ญชมพูพอจะทราบบ้างไหม กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 16:08 เปรียบเทียบ "มงคลสูตร" อักษรอริยกะและอักษรไทย ในหนังสือสวดมนต์ตัวอริยกะที่จัดพิมพ์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๗ เนื่องในวันพระบรมราชสมภพและวันเสด็จสวรรคต รัชกาลที่ ๔
(http://4.bp.blogspot.com/-yBww1cSyYJA/T6pWMpCrxjI/AAAAAAAAAEE/aDDfT4_yRJ0/s1600/IMG.jpg) ภาพโดย คุณ Great user (http://www.nanacollections.com/index.php?topic=576.0) (http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png) กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 17:09 หากคุณเทาชมพูต้องการ font ของอักษรอริยกะ มีอยู่ในเว็บ omniglot.com (http://www.omniglot.com/writing/ariyaka.php) เป็นของ Ian James (http://skyknowledge.com/ariyaka.htm)
(http://www.omniglot.com/images/writing/ariyaka.gif) ในเว็บนี้มีตัวอย่างอักษรอริยกะตัวเขียนด้วย เป็นจดหมายจากศรีลังกาส่งมายังสยาม ;D กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 17:39 ถ้าจะเขียนชื่อ "เพ็ญชมพู" เป็นอักษรอริยกะ ได้หรือไม่?
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 18:58 เพญโชมพู ;D
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 19:04 ทำไมต้อง โชม แทน ชม ล่ะคะ? หรือว่าต้องแสดงสระ โอ ด้วย ไม่งั้นสะกดไม่ได้
กระทู้: อักษรอริยกะในรัชกาลที่ 4 เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ต.ค. 13, 19:14 ภาษาบาลีที่เขียนด้วยอักษรอริยกะต้องมีสระกำกับทุกครั้งต่างกับที่เขียนด้วยอักษรไทย เช่น
(http://1.bp.blogspot.com/-6IEjwtlIpbk/T8nlgUdTzwI/AAAAAAAAAOk/qSodaWoVUFw/s1600/example21.JPG) อักษรอริยกะไม่มี เ-ะ และ โ-ะ จึงใช้ เ และ โ แทน (http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png) |