เรือนไทย

 ภาษามตค(ผมสะกดถูกป่าวเนี่ย..)เป็นภาษาที่ใช้เขียนพระไตรปิฏกใช่มั้ยครับ คือผมอยากรู้เรื่องวิธีเขียน ตัวอักษร หนะครับส่วนหลักษานี่ใช้แบบภาษาบาลีไช่มั้ยครับ วานผู้รู้ช่วยผมด้วย ขอบคุณครับ

 พยายามตอบแล้วประมาณ 8 หน แต่โพสต์ไม่เข้าครับ เสียใจด้วย ดูเหมือนเครื่องให้ผมโพสต์แค่ทีละไม่กี่บรรทัด

 เอ้า ลองใหม่ ตามที่เขียนไว้
"รออยู่นาน ไม่เห็นมีมหาเปรียญท่านไหนเข้ามาตอบ ผมมาขยายขี้เท่อเองก็แล้วกัน ประการแรก ภาษา "มคธ" ครับ ธ ธงสะกด

 คำว่ามคธนี่ ผมเข้าใจว่าเป็นชื่อแคว้น คือแคว้นมคธในอินเดียโบราณ สมัยโน้นเป็นแคว้นใหญ่กว้างขวางมาก

 ชื่อแคว้นว่ามคธก็จริง แต่ภาษา หรือว่าอะไรที่มาจากแคว้นมคธนี่ ผมเข้าใจว่าเขาจะเรียกว่า มาคธี ภาษาก็ภาษามาคธี

 (เทียบภาษาอังกฤษ นาม ชื่อดินแดน France - คุณศัพท์บอกว่าเป็นชาวฝรั่งเศสหรือภาษาฝรั่งเศส - French ฯลฯ อะไรทำนองนี้)

 แต่ตามประสาคนไทย เวลาเราเรียกแคว้นมคธเราก็เรียกมคธ เราเรียกภาษามคธเราก็เรียกมคธอีก เช่นเดียวกับที่เราเรียกทั้งประเทศและภาษาฝรั่งเศส ว่าฝรั่งเศส ทั้งคู่

 คำถามที่สอง ภาษามคธนี่เป็นภาษาที่ใช้จารึกพระไตรปิฎกใช่ไหม... ตอบยากนิดหนึ่ง
ภาษาที่ใช้จารึกพระไตรปิฎกนั้นคือ ภาษาบาลี ครับ

 แต่ว่าภาษาบาลีคือภาษาเดียวกับภาษามาคธีหรือมคธหรือไม่นั้น นักปราชญ์ท่านยังเถียงกันได้อีกยาว (เคยมีการเถียงกันเรื่องภาษามคธกับบาลีมาแล้วในห้องสมุด พันติ๊บ.คอม)

 สำหรับทั้งคุณและผมที่ไม่ใช่นักปราชญ์นั้น เอาคร่าวๆ ว่า ภาษามคธก็คือบาลี และบาลีก็คือมคธ ก็พอจะกล้อมแกล้มไปได้ครับ

 คนไทยโบราณเราก็ถือคร่าวๆ อย่างนั้น จนถึงมีคำเรียกว่า "มคธบทบาลี" แต่อันนี้เป็นแค่กล้อมแกล้มคร่าวๆ เท่านั้น

 คือว่า ภาษาคลาสสิกอันเรียกได้ว่าเป็นแหล่งกำเนิดแห่งภาษาอินเดียทั้งหลาย คือภาษาสันสกฤต

 ในสมัยพระพุทธเจ้าและก่อนนั้นขึ้นไปถือเป็นภาษาชั้นสูง ภาษาที่เจ้านายและผู้มีการศึกษาพูดกัน ต้องเรียนกันหนัก เพราะสลับซับซ้อนมาก

 แต่คนธรรมดาสามัญชาวบ้านเขาก็ไม่พูดสันสกฤตกัน ก็พูดภาษาถิ่นสำเนียงต่างๆ เยอะแยะ คนในแคว้นมคธก็พูดภาษามาคธีกันเป็นส่วนใหญ่ (และภาษาอื่นๆ ด้วย)

 เมื่อพระพุทธเจ้าประกาศพระศาสนานั้น มีหลักฐานนักวิชาการบางกระแสอ้างว่า ทรงจงใจที่จะไม่ทรงใช้ภาษาสันสกฤตเป็นภาษาในการเทศนา

 แต่ทรงเลือกใช้ภาษาท้องถิ่นของประชาชนที่ง่ายต่อการเข้าใจ (ถ้าจะทรงใช้ภาษาสันสกฤตจริงๆ ก็ทรงใช้ได้ อย่าลืมว่าพระพุทธเจ้าทรงเป็นลูกกษัตริย์

 ได้รับการศึกษาอย่างดีมาแล้วในวังของพระพุทธบิดา) ภาษาที่พระองค์ตรัสก็ "น่าจะ" เป็นภาษามาคธี แต่ข้อนี้ผมก็ไม่รู้ เพราะเกิดไม่ทันพุทธกาล

 ตลอดพระชนมชีพ พระพุทธเจ้าทรงเทศนาด้วยพระโอษฐ์เปล่า การศึกษาศาสนาสมัยนั้นใช้วิธีมุขปาฐะ-ปากต่อปาก สืบทอดด้วยการท่องจำ ไม่ได้จดลงไว้เป็นตัวหนังสือ

 จนหลังพุทธปรินิพพานแล้วนาน จึงมีการจดจารึกพระไตรปิฎกลงเป็นตัวหนังสือ ... หนังสือภาษาอะไร? ก็ภาษาบาลี งั้นภาษาบาลีนี่มาแต่ไหน?

 ตรงนี้ก็เรื่องก่อนผมเกิดเหมือนกัน นักวิชาการบางท่านว่า ภาษาบาลีซึ่งเป็นภาษาตำราของพุทธศาสนานั้นได้รับการคิดประดิษฐ์ขึ้นเพื่อใช้จารึกพระไตรปิฎกโดยเฉพาะ

 แต่มีความใกล้เคียงกับภาษามาคธี หรือภาษาท้องถิ่นอะไรก็แล้วแต่ที่เป็นภาษาบรรพบุรุษของมาคธี ที่พระพุทธเจ้าท่านใช้ตรัสเทศนา

 เป็นแต่ภาษาพูดมาคธีอาจจะไม่มีไวยากรณ์ที่เรียบร้อยนักก็เอามาจัดปรับปรุงให้เป็นไวยากรณ์ที่เป็นภาษาเขียนได้ด้วย

 (ไวยากรณ์บาลีอิงตามสันสกฤต แต่ปรับให้ง่ายขึ้นกว่าสันสกฤตมาก)

 ยังงี้แล้วจะถือว่าภาษาบาลีคือภาษามคธ มคธก็คือบาลี ได้ไหมครับ หรือจะถือว่าเป็นคนละภาษาได้ไหมครับ ...

 ผมไม่มีความรู้พอที่จะถกครับ เอาเป็นว่าสำหรับผมถือคร่าวๆ ว่าภาษามคธก็คือภาษาบาลีก็แล้วกัน แต่ผมก็รู้ตัวว่านี่เป็นแค่การพูดคร่าวๆ

 ภาษาบาลีหรือที่เรากล้อมแกล้มเรียกว่าภาษามคธไปก่อนนี่ มีอักษรไหม ต้องมีสิครับ ก็เป็นภาษาที่ใช้เขียนพระไตรปิฎกนี่

 แต่อักษรบาลีดั้งเดิมเป็นแบบไหนผมก็ไม่ทราบ เดาว่าแต่เดิมจริงๆ คงใช้ระบบอักษรภาษาอินเดียดั้งเดิมแบบใดแบบหนึ่ง อาจจะเป็นอักษรเทวนาครี

 หรือจะเป็นอักษรคฤนท์ อะไรก็ไม่รู้ละ (ใครรู้ช่วยบอกด้วย) แต่ข้อที่น่าสังเกตก็คือว่า

 ภาษาบาลีเมื่อเป็นภาษาของพุทธศาสนาฝ่ายใต้หรือของนิกายเถรวาท (พระไตรปิฎกของทางฝ่ายมหายาน เป็นภาษาสันสกฤต) พอพุทธศาสนานิกายเถรวาทแพร่ไปถึงไหน

 ภาษาบาลีก็ไปถึงนั่น และสามารถใช้ตัวอักษรในภาษาท้องถิ่นเขียนคำภาษาบาลีได้ด้วย เช่น ไปถึงลังกาก็ใช้อักษรสิงหลเขียนพระไตรปิฎกภาษาบาลีได้

 ไปถึงพม่าก็ใช้อักษรพม่าเขียนได้ มาถึงไทยเราเราก็ใช้อักษรไทยเขียนภาษาบาลีได้ มีพระไตรปิฏฉบับสยามรัฐ เป็นต้น ไปถึงเมืองเขมรก็ใช้ตัวขอมเขียนได้

 แม้กระทั่งในสมัยหลังเมื่อฝรั่งสนใจศึกษาพุทธศาสนา ก็ยังสามารถใช้ตัวอักษรโรมัน (คือตัว เอ ถึง แซ่ด ที่เราเรียกง่ายๆ ว่า "ภาษาอังกฤษ"

 แต่ที่จริงเป็นอักษรของภาษาต่างๆ เยอะแยะนอกเหนือไปจากภาษาอังกฤษ) เขียนภาษาบาลีได้ด้วย

 คีย์บอร์ดผมไม่มีอักษรอื่นนอกจากอักษรไทยกับอังกฤษ เอ๊ย อักษรโรมัน จะลองพิมพ์ภาษาบาลีใน 2 ระบบอักษรนี้ให้ดู

 ขอผู้รู้ช่วยแก้ไขให้ด้วยเทอญ

 อักษรไทย - สพฺพทานํ ธมฺมทานํ ชินาติ
อักษรโรมัน - sabbadanam dhammadanam jinati.
แปลว่า การให้ธรรมทาน ชนะการให้ทั้งหลาย

 ตอบคำถามหมดทุกข้อไหมครับ"

...ถ้าตอบไม่หมดก็ขอยอมแพ้แล้วครับ เหนื่อยโพสต์ทีละ 2 บรรทัดครับ

 นอกเรื่องนิดนะครับ
ตอนแรกเข้ามานี่ซ๊อกสุดๆเลยครับอยู่ดีๆ 36 replyแหนะ จากที่ไม่มีคนเลย  

ขอบคุณมากครับเท่าที่ผมรู้มา การสังคยนา(ผมสะกดถูกมั้ยเนี่ย    )พระไตรปิฏกครั้งแรกใช้ภาษามคตส่วนอักขระอะไรนี่ผมไม่ทราบเช่นกันครับ แต่ภาษาบาลีที่ใช้อักษรโรมันนี่เคยเห็นครับ มีบทสวดคาถาถวายพรพระหรือ"พาหุงมหากา" ที่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นตัวสะกดแถมแปลให้เสร็จศัพท์ ถ้าผมมีโอกาศไปวัดคงได้เอามาให้ดูกันหละครับ แต่มันก็คล้ายการที่เราสะกดคำอ่านภาษาอังกฤษด้วยภาษาไทยไม่ใช่หรอครับ

"อาจจะเป็นอักษรเทวนาครีหรือจะเป็นอักษรคฤนท์ อะไรก็ไม่รู้ละ (ใครรู้ช่วยบอกด้วย)" <-- ผมก็อยากรู้นะ

ยังไงก็ขอขอบคุณคุณนิลกังขาจริงๆครับ (ผมไม่ได้เอาไปทำการบ้านแน่นอน จริงๆนะ...จริงๆหรอ    )