คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ เพิ่งเขียนเรื่อง ร้อยเอ็ด ในนสพ. มติชน เมื่อ ก.พ. ศกนี้
ร้อยเอ็ด เท่ากับร้อยบวกหนึ่ง หรือร้อยกับหนึ่ง เขียนเลขว่า 101 ในพจนานุกรมมติชนอธิบายว่า
โดยปริยายหมายความว่ามากตั้งร้อย มีตัวอย่างในกลอนบทละครนอกเรื่องสังข์ทอง ว่า "กษัตริย์ทั้งร้อยเอ็ดหัวเมืองใหญ่"
คำว่าร้อยเอ็ด ยังมีใช้ในภาษาปากชาวบ้านเป็นคำคล้องจอง เช่น ร้อยเอ็ดเจ็ดย่านน้ำ และ ร้อยเอ็ดเจ็ดหัวเมือง
หมายถึงทั่วทุกหนแห่งหรือมากแห่ง
ชื่อเมืองร้อยเอ็ด มีในตำนานว่า "เมืองร้อยเอ็ดประตู" หมายความว่าเมืองที่มีประตูมากนับร้อย
แสดงว่ามีบริวารบ้านเมืองอยู่ทิศทางต่างๆ ที่มีประตูเชื่อมโยงนับร้อยหนร้อยแห่ง ตรงกับนามเมืองในอุดมคติ
ศูนย์กลางจักรวาลว่า "ทวารวดี"
ทวาร เป็นคำบาลี-สันสกฤต แปลว่า ประตู, ช่อง, ทาง เช่น ทวารบถ คือ ประตูทางเข้าออก,
ทวารบาล คือนายประตู คนเฝ้าประตู
วดี เป็นคำบาลี-สันสกฤต แปลว่า รั้ว (มาจากคำ วติ, วัติ)
ฉะนั้น ทวารวดี จึงแปลว่าล้อมรอบด้วยประตู ตรงกับความหมายชื่อร้อยเอ็ด
อาจารย์พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ เคยเขียนไว้ว่าทวารวดีมาจากภาษาแขก ถ้าแปลเป็นภาษาลาวจะได้ว่า เมืองร้อยเอ็ดประตู
แล้วยกตัวอย่างพยานคือเมือง หงสาวดี มีประตู 20 ทิศ แต่ละประตูเป็นชื่อเมืองบริวารในมณฑล เช่น ประตูเชียงใหม่ ฯลฯ
http://matichon.co.th/matichon/matichon_detail.php?s_tag=01pra03080251&day=2008-02-08§ionid=0131