เรือนไทย

สงสัยมานานแล้ว เก็บงำไว้เป็นสามสิบปี
อยากทราบว่า สำนวนที่ว่า "แทรกเป็นยาดำ" นี่หมายถึงอะไรเจ้าคะ
ใช้ได้ถูกสถานการณ์แล้ว แต่ไม่รู้ความหมายจริงๆเจ้าคะ เนื่องจากเติบโตมาจากระบบการเรียนการสอนแบบนกแก้วนกขุนทองเ้จ้าคะ
ทำให้อยากทราบ "ยาดำ" นี่คืออะไร
อ้อ แล้ว"เส้นยาแดงผ่าแปด"นี่คืออะไรเจ้าคะ
ยาแดงทำไมมีเส้นด้วย และแปดนีี่คืออะไรเจ้าคะ งง มาก เจ้าคะ

แจ้น ก็อยากทราบด้วยเหมือนคุณแพรมนคะ

YaDaeng in this context is not the YaDaeng Sai Plae (liquid) krab. It is the YaSen or tobacco, which, of course, comes in filaments or Sen.

Have you heard of the Farang's idiom "splitting the hair"?. A hair in itself is already very thin, to split it further makes it ever thinner, very finely thin indeed. In Farang's view this means Yum+Yim+. But for Thais when we say "one-eighth split of th SenYaDaeng" we mean, narrowly (escaping from something). The sense of narrowness is the same whether in English or Thai, but we use the narrowness differently.

ยาดำ ชื่อก็บอกว่ามีสีดำ มาจากยางไม้ (ชนิดไหนไม่แน่ใจ)  มีสรรพคุณในการระบายท้อง มักใช้ เป็นส่วนประกอบอย่างหนึ่งในยาไทยหลายตำรับ  เวลาปรุงยาที่มักจะเจือยาดำเล็กน้อย  จึงเกิดเป็นสำนวน "แทรกเป็นยาดำ"  ที่หมายถึงปะปนอยู่ทั่วไป

ไม่ว่างหายไปพักใหญ่ กลับมาต๊กกะใจ คึกคักหวือหวาดีจัง

คิดถึงคุณเทาชมพู และทุก ๆ คน นะคะ  อาจจะไม่ค่อยได้คุยกันบ่อยนัก  แต่จะพยายามหาโอกาสมาแทรกเป็นยาดำบ้างค่ะ

คำว่าเส้นยาแดงผ่าแปดนี่ คำเดิมมาจากเส้นยาแดงผ่าแฝด ต่อมาคงเห็นว่าน้อยไปเลยให้เป็นผ่าแปดซะเลย..

ขอบคุณทุกท่านแทน ดร.แพรมนค่ะ  ตอนนี้เธอกำลังค้นคว้าหนังสืออย่างหนัก  ว่างเมื่อไรคงเข้ามา

สำนวน เส้นยาแดงผ่าแปด  คงจะใกล้เคียงกับสำนวน "missing by a hair" มังคะ

ดิฉันเคยไปเก็บเส้นยาสูบ มาตากในร่ม  แล้วเอามาฝานค่ะ  เค้าจะเอาใบที่แห้งแต่ไม่แห้งกรอบนะคะ  มาซ้อนๆม้วนให้แน่น  แล้วใช้มีดคมๆซอยให้เส้นบางที่สุดเท่าที่จะทำได้  คนเคยหั่นแตงกวา ซอยหอม บ้างก็จะรู้ว่่า ซอยอะไรบางเนี่ยะมันยากขนาดไหน  แถมซอยยาก็ต้องทำเร็วๆด้วย  ไม่งั้นไม่ทันกินค่ะ  ถ้าซอยเส้นหนาเกินไป  เวลาจุดสูบแล้วมันจะดับอยู่นั่นแหละ  เป็นที่บ่ม่วนเลยค่ะ  ซอยเสร็จแล้วจะตากในร่มอีกหน่อย  พอให้ยางมันแห้ง(ใบยาจะมียางเนียวมือเหนียวมีดเวลาหั่นค่ะ)  คนบ้านนอกไกลปืนเที่ยงเค้าซื้อยาหลวงสูบไม่ไหว  สมัยเด็กๆยาเส้นขีดละสิบห้ายี่สิบบาท  พ่อตู้สูบได้เป็นเดือนเลยค่ะ  

เส้นยาแดงที่ซอยฝอยเกือบเท่าเส้นผมนี่เอามาผ่าแปดอีกละ  คงต้องส่องด้วยกล่องล่ะค่ะ ถึงจะมองเห็น  คงเป็นสำนวนพูดกันมากกว่า  แต่ทำไม่ไม่ผ่าสอง ผ่าสี่ ผ่าสิบหก  ต้องผ่าแปด(การผ่าทีละครึ่งจะได้ผลหนึ่งเท่าตัวของจำนวนที่เริ่มต้น)  นี่ก็จนใจเหมือนกันค่ะ

สำนวนแทรกที่ว่า "แทรกเป็นยาดำ" หมายถึงว่าสิ่งนั้นถูกใส่ไปเป็นส่วนประกอบของอะไรก็ตาม เพื่อช่วยให้สิ่งที่มันไปประกอบมีความหมายหรือมีคุณภาพ หรือน่าสนใจมากขึ้น แต่ตัวมันที่จริง ๆแล้วไม่ได้เป็นส่วนประกอบหลัก เรียกง่าย ๆว่าเป็นพวกไม้ประดับที่มีความสำคัญหน่อยนั่นแล
 
อย่างเช่นอะไรดีล่ะ นึกไม่ออก  เอาตัวอย่างนี้แล้วกัน เอาที่ใกล้มือหน่อย  "ข่าวต่างประเทศแต่ก่อนนั้นก็เป็นแค่ยาดำ(หรือแทรกเป็นยาดำ)ในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น"  หมายถึงว่าข่าวต่างประเทศ แต่ก่อนเป็นส่วนประกอบรองรองของหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น  แต่หนังสือพิมพ์ส่วนใหญ่ก็มีมันไว้เพราะต้องการเพิ่มคุณภาพของตัวเอง เพื่อให้ข่าวมีความหลากหลายมากขึ้น