เรือนไทย

สืบเนื่องด้วยเดิมจัดทริปว่าจะเดินทางไปดูวัดแถบจังหวัดนนทบุรี แต่ไม่สามารถรวมคณะไปได้ ทางสมาชิกของชมรมเลยได้ไปกันเอง ซึ่งก็รอดูข้อมูลอยู่ แต่ก็ยังไม่ได้ออกมานำเสนอเป็นกระทู้เฉพาะ เลยขอนำเสนอข้อมูลซึ่งเดิมตั้งใจว่าจะพาไปดูวัดนี้กัน คือวัดโชติการาม ที่อ.บางไผ่ จ.นนทบุรี วัดนี้เดิมชื่อวัดสามจีน สร้างเมื่อประมาณ พ.ศ. 2350 ซุ้มประตูหน้าต่างที่พระอุโบสถเป็นลวดลายปูนปั้นประดับเครื่องถ้วยลายครามและเบญจรงค์ บานประตูวิหารเป็นไม้จำหลักรูปเซี่ยวกางสวยงามมาก  โบราณสถานในวัดได้แก่ วิหารทรงโรงก่ออิฐถือปูน 3 ห้อง ภายในมีพระประธานปางมารวิชัยประดิษฐานอยู่บนฐานชุกชี มีจิตรกรรมฝาผนังภายใน ตั้งแต่พื้นจรดเพดาน ส่วนใหญ่เป็นภาพพุทธประวัติตอนต่างๆ เช่น ตอนมารผจญ ตอนสัตตมหาสถาน ตอนเสด็จโปรดพุทธมารดาเสด็จจากดาวดึงส์ เคยได้รับการบูรณะจากกรมศิลป์แล้วแต่สภาพจิตรกรรมของวัดนี้น่าจะฉิบหายในอีกไมนานจากนี้ น่าเสียดายเป็นอย่างยิ่ง จึงใครนำเสนอแด่ผู้สนใจ หากมีโอกาสจะได้ไปเยี่ยมชมเป็นบุญตาสักครั้ง นอกจากนั้นที่นี่ยังมีธรรมมาสน์สมัยอยุธยาโดยอาจารย์ น.ณปากน้ำดูจากลวดลายน่าจะถึงอยุธยาตอนต้นและนักวิชาการยังกล่าวกันว่าเป็นธรรมมาสน์ที่เก่าที่สุดในย่านนี้

พระอุโบสถเป็นแบบก่ออิฐถือปูนสูงถึงอกไก่ ไม่มีช่อฟ้าใบระกา ด้านหน้ามีพาไล หน้าบันด้านหน้าปั้นเป็นรูปภูริทัตชาดก ท่ามกลางลายปูนปั้นรูปต้นไม่ดอกไม้ประดับเครื่องด้วยชาม รวมทั้งซุ้มจระนำก็ประดับถ้วยชามด้วยเช่นกัน น่าจะเป็นแบบพระราชนิยมที่ทำกันในสมัยรัชกาลที่3

หน้าบันพระอุโบสถทำเป็นเรื่องภูริทัตชาดก

เจดีย์องค์กลางระหว่างโบสถ์กับวิหารเป็นเจดีย์ย่อมุมไม้ยี่สิบ ตั้งแต่องค์ระฆังขึ้นไปประดับกระเบื้องสีเหลือง ยอดเป็นบัวคลุ่ม ทรวดทรงผมว่างดงามคล้ายกับเจดีย์สี่รัชกาลที่วัดโพธิ์ท่าเตียน

ตัววิหารมีกำแพงแก้วล้อมรอบ มีปรางค์ขนาดเล็กที่มุมกำแพงแก้วทั้งสี่มุม ปรางค์นี้ประดับกระเบื้องเหลืองเช่นเดียวกับเจดีย์ วิหารหลังนี้มีการก่อสร้างมุขหน้า-มุขหลังใหม่ เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ประตูด้านหน้าวิหารสลักเป็นภาพทวารลาลอย่างจีนถ้าจำไม่ผิดจะคล้ายที่วัดนางชีส่วนด้านหลังบานประตูหน้าต่างเขียนเป็นภาพแจกันทรงสูงใส่ดอกไม้อย่างเครื่องบูชาแบบจีน

ทวารบาลอย่างจีนที่ประตูวิหาร

ภายในพระวิหารที่มีภาพจิตรกรรมฝาผนังนั้น ผนังระหว่างช่องหน้าต่างทรุดโทรมอย่างมาก แม้จะได้รับการอนุรักษ์แล้วแต่ก็ไม่สามารถอยู่ได้ สภาพจิตรกรรมกรอบหยุ่ย ถ้าแตะหรือจับจะหลุดร่อนทันทีโดยเฉพาะด้านหน้าพระประธานนั้นเขียนเป็นเรื่องสัตตมหาสถานผนังโป่งพองหลุดลุ่ยคาดว่าไม่น่าจะเกิน3-5ปี คงหลุดหมดแน่นอน น่าเสียดายเป็นอย่างยิ่ง

ดูชัดๆอีกที ก่อนที่จะไม่มีให้ดู พญานาคมุจรินทร์แผ่พังพานช่างเขียนได้งดงามนัก จิตรกรรมฝาผนังที่นี่นักวิชาการจัดให้อยู่ในสมัยรัชกาลที่4

ผนังด้านหน้าพระประธานช่วงบนเขียนมารผจญตามคตินิยมการเขียนภาพทั่วไปในพระอุโบสถสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น อาจารย์น.ณปากน้ำจึงสันนิษฐานว่าเดิมวิหารนี่น่าจะเป็นพระอุโบสถมาก่อน เหนือมารผจญเขียนเป็นเทพชุมนุม1ชั้นสูงขึ้นไปเขียนเป็นอดีตพุทธอันเป็นรูปแบบที่นิยมในรัชกาลที่4อันนี้ก็คล้ายที่วัดนางชีเช่นเดียวกัน ภาพมารผจญนั้น แม้ดูฝีมือจะไม่ได้วิจตรงดงามเท่าไหร่แต่ในสายตาผม เห็นว่าจัดวางองค์ประกอบและเขียนเส้นได้อย่างอิสระงดงามไม่น้อย

ดูภาพมารผจญชัดๆอีกรูป

ผนังด้านหลังพระประธานเขียนเป็นภาพจักรวาลมีเขาพระสุเมรุ พระอาทิตย์ พระจันทร์ วิมานเทวดา และมีฉากพระพุทธเจ้าเทศนาโปรดพุทธมารดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์และเสด็จลงจากดาวดึงส์ จัดว่าผนังด้านนี้เป็นด้านที่เหลือจิตรกรรมมากที่สุด

ดูกันชัดๆจิตรกรรมหลังพระประธานอีกรูป

อีกรูป

ผนังด้านหลังพระประธานมุมด้านขวามีจิตรกรรมหลงเหลืออยู่ เป็นภาพเมืองนรก ผมชอบมากเพราะเขียนเป็นอาคารแบบเก๋งจีน คงเนื่องด้วยวัดนี้ถูกบูรณะโดยพระยาโชฎึกราชเศรษฐีซึ่งเป็นจีน ช่างที่มาวาดก็น่าจะมีเชื้อจีนมาวาดร่วมอยู่ด้วย ให้สังเกตุมุมขวาของภาพจะมีอีกาปากเหล็กบินว่อนอยู่

ดูรูปเก๋งจีนเมืองนรกชัดๆอีกรูป

ผนังด้านขวามือพระประธาน เหลืออยู่เท่านี้ช่วงบน มองไม่ออกว่าเขียนตอนอะไร

ผนังด้านซ้ายมือพระประธานทีเหลือภาพเขียนอยู่เป็นภาพพุทธประวัติตอนจ้าชายสิทธัตถะเสด็จทอดพระเนตรเทวทูตทั้ง4 จนเป็นเหตุให้ออกบวช ฝีมืองดงามทีเดียว

ตอนเดียวกับรูปที่แล้วดูรายละเอียด แม้จะซ่อมมาแล้วฝีมือเดิมยังเหลืออยู่งดงามแบบช่างสมัยร.3-ร.4

บริเวณรักแร้ผนังด้านประตูทางเข้า เขียนตอนโปรดปัญจวัคคีย์

ผมเสียดายผนังตอนนี้ สันนิษฐานเองว่าน่าจะเป็นตอนพระพุทธเจ้าเทศนาโปรดพุทธบิดา มุมซ้ายเป็นองค์พระพุทธเจ้าเสด็จประทับอยู่ในเมืองขวามือเป็นปราสาททรงปรางค์5ยอด ถ้าภาพยังสมบูรณ์อยู่น่าจะงดงามทีเดียว

อีกภาพนึงที่เหลืออยู่เป็นภาพตึกอย่างฝรั่งแบบที่นิยมในรัชกาลที่4จะเห็นแนวกำแพงเมือง ใบเสมากำแพงเมืองก็เป็นอย่างวัดพระแก้วในปัจจุบัน

ลายเพดานวิหารเขียนเป็นลายมงคลอย่างจีนงดงามมาก

ของสวยของงามของวัดนี้ก็คือธรรมมาสน์สมัยอยุธยาตอนต้น ซึ่งอาจารย์ น.ณปากน้ำกล่าวไว้ว่าน่าจะเก่าถึงอยุธยาตอนต้นถ้าดูจากลวดลายที่ปรากฎอยู่ ซึ่งผมก็คล้อยตามว่าน่าจะเป็นเช่นนั้น หลังคาธรรมมาสน์ทำเป็นทรงจอมแหแบบมณฑปสมัยอยุธยาลายกระจังรอบธรรมมาสน์น่าจะคลี่คลายมาจากลักษณะกลีบกระทงแบบที่ปรากฎอยู่ในธรรมมาสน์อยุธยาตอนต้นทำให้คิดว่าธรรมมาสน์นี้น่าจะอยู่ยุคปลายตอนต้นเข้าสู่ยุคกลางของอยุธยาแล้ว

ดูรายละเอียดธรรมมาสน์เป็นส่วนๆไปครับ

ปาดดดดดดดดดดดดดดด

เป็นอะไรน้องแพร นี่ส่วนหลังคา ดูนาคเบือนงดงามทีเดียว

ลายดาวเพดานธรรมมาสน์งดงามมาก เสียดายที่ธรรมมาสน์นี่มีซ่อมลงรักปิดทองใหม่เสียหมด เดิมไม่มีประดับกระจกด้วย(เมื่อปี39) นี่ถ้าปล่อยให้เก่าอาจจะดูขลังกว่านี้ก็ได้

บันไดธรรมมาสน์ก็แกะเพียงด้านเดียว ดูจากลักษณะแล้วปัจจุบันคงไม่น่าจะปีนขึ้นไปเทศได้  เพราะดูบอบบางชอบกล ที่ตั้งของธรรมมาสน์นี้ตั้งอยู่บนศาลาการเปรียญที่เป็นอาคารตึก2ชั้นด้านข้างหลังพระอุโบสถ ซึ่งปัจจุบันพื้นที่วัดใช้เป็นที่เรียนของนักเรียนของวัดด้วยทั้ง2ชั้นตัวธรรมมาสน์ตั้งอยู่ด้านหลังอาคารชั้น2 วันเสาร์อาทิตย์น่าจะปิด

ดูชัดๆกันอีกทีลายกระจังธรรมมาสน์ ลักษณะการกำเนิดของกระจังก่อนจะไปสู่กระจังปฏิญาณแบบสมัยอยุธยาตอนปลายอันงดงาม

สุดท้ายแล้วกัน ไม่รู้เป็นไรพอกระทู้มีหลายๆคำตอบแล้วโหลดนานมาก ทั้งๆที่เน็ท2M. อันนี้อยู่หลังวิหาร น่าจะเป็นหอระฆัง แต่ไม่ได้รับการบูรณะ ทรุดโทรมมาก  การเดินทางไปวัดนี้ก็ไม่ยาก ถ้ามีเวลาก็ไปดูของจริงกันครับ ตอนนี้คิดโปรแกรมว่าทริปหน้าน่าจะไปตลุยสมุทรสงครามอัมพวา เพราะมีของสวยๆงวมและธรรมชาติที่น่าสนใจและไม่ไกลจากกรุงเทพนัก ขอเชิญผู้ที่สนใจเข้ามาแลกเปลี่ยนพูดคุยกันในกระทู้นี้ด้วยครับ ราตรีสวัสดิ์

อ้อเสียดายมากที่พระอุโบสถปัจจุบันซึ่งผมว่างดงามมากกลับไม่มีภาพเขียนเลย มีเพียงภาพเขียนสมัยใหม่ที่ด้านหน้าเท่านั้น เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้

เข้ามาชื่นชมครับ  สวยงามมากครับผม ขอบคุณครับที่นำเสนอสิ่งดีๆ มาให้

สมุทรสงครามอัมพวา ผมไม่เคยไปเลยครับ ไม่รู้เรื่องราวอะไรเลย
วานพี่เอาข้อมูลมายั่วใจหน่อยครับ แต่พี่ยีนส์แนะนำคงไม่ธรรมดา
จะว่าไปก็เคยได้ยินเกี่ยวกับบานประตูไม้แกะสลักที่วัดไหนสักที่ ว่าจดทะเบียนเป็นโบราณวัตถุของชาติไว้