|
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 20:49 หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช เล่าไว้ว่า ระหว่างที่เขียน "สี่แผ่นดิน" ในสยามรัฐรายวันนั้น มีแฟนานุแฟนเขียนจดหมาย มาถามว่า สี่แผ่นดินเป็นเรื่องจริงหรือ และ "แม่พลอย" นางเอกของเรื่องเป็นบุคคลจริงๆหรืออย่างไร ท่านอธิบายว่า ในเรื่อง "สี่แผ่นดิน" เรื่องราวหรือฉากหลังของเรื่องเป็นของจริง และได้สืบสวนค้นคว้าให้ตรงกับความจริงที่สุดเท่าที่จะทำได้ ตัวละครนั้นกลับเป็นของสมมุติ เสด็จ แม่พลอย คุณเปรม และเพื่อนฝูงญาติมิตรของ แม่พลอยนั้น เกิดจากจินตนาการ ในการสร้างบุคลิกของบุคคลเหล่านี้ ท่านได้ระมัดระวังยึดความจริงเป็นหลัก มิให้บุคคลเหล่านี้พูดหรือกระทำการเกินบทบาทและสถานภาพของตนไป กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 21:12 ในช่วงสี่แผ่นดิน คือตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ลงมาจนสิ้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เป็นเวลาที่มีเรื่องราวและความเปลี่ยนแปลงต่างๆเกิดขึ้นในเมืองไทย ประวัติศาสตร์ไม่ได้เล่าถึงความเป็นอยู่ และเรื่องราวของผู้คนในยุคนี้ คุณคึกฤทธิ์บอกว่าเป็น รายละเอียดเบื้องหลังประวัติศาสตร์ ที่มีความสำคัญ เพราะมีเกร็ดเรื่องประเพณี ค่านิยม การอบรม การดำรงชีวิต และรายละเอียดบางอย่าง ตัวละครของเรื่อง ตามที่ท่านผู้ประพันธ์ได้กล่าวไว้ว่าสร้างขึ้นจากจินตนาการ ไม่มีใครอาจกล่าวได้ว่า ตัวละครใด ตัวจริงเป็นใครกันแน่ เนื่องจากเป็นนักอ่านหนังสือเก่า มีความสนใจในสายสกุลของขุนนางและเจ้านายสมัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวลงมา จึงอยากจะ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับมิตรสหายและท่านที่เข้ามาใน "เรือนไทย" ขออนุญาตแสดงความคิดเห็นตามที่ได้อ่าน "สี่แผ่นดิน" ทีไรก็อดคิดไม่ได้ทีนั้น ในที่นี้ขอสนทนาเรื่องของ "คุณเปรม" กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 21:27 เมื่อแม่แช่มแค้นใจเจ้าคุณพ่อ จนพาแม่พลอยไปถวายเสด็จนั้น ก็เพราะเจ้าคุณพ่อไม่ยอมยกแม่ให้เป็นเอกภรรยา หลังจากที่แช่มก็เป็นลูกพระยา มีเชื้อสายเหมือนกัน ใบหน้าแม่อาบไปด้วยน้ำตา "เมื่อท่านไม่เลี้ยงแม่แล้ว แม่ก็จะไปตามยถากรรม เราก็เป็นคนมีชาติมีตระกูลเหมือนกัน ใครจะไปยอมให้กดหัวเหมือนอย่างขี้ข้า" ใน "โครงกระดูกในตู้" หม่อมแหววยายของคุณคึกฤทธิ์ พาลูกสาวสองคนออกจากบ้านเจ้าคุณตาที่ฟากข้างโน้น มาอยู่ที่บ้านเดิมของยาย คือบ้านเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) ที่ยายโกรธนั้นเพราะเจ้าคุณตาไม่ยอมยกย่องยายให้เป็นท่านผู้หญิงเสียที ทั้งๆที่ท่านผู้หญิงถึงแก่กรรมไปหลายปีแล้ว เรื่องนี้ก็มีที่มาอยู่ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 21:42 คุณเปรมปรากฎตัวในการแสดงละครรำที่ข้าราชการฝ่ายหน้าจัดขึ้นที่ศาลาสหทัย เพื่อถวายตัวในงานสมโภชรับเสด็จพระราชดำเนินกลับพระนคร ร.ศ. ๑๑๖ คุณเปรมจ้องพลอยจนรู้ตัว เจ้าของสายตาเป็นบุรุษร่างใหญ่ ผิวขาว อายุราว ๆ ๒๕ ดูจากการแต่งกายเป็นมหาดเเล็กหลวง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 22:06 ตอนกลางคืนพลอยก็ไปเล่าให้ช้อยฟัง ว่า อีตาผู้ชายที่ไหนก็ไม่รู้ มาจ้องมองเสียจริงๆ จ้องเอา จ้องเอาจนรำคาญ
ช้อยปลอบว่าก็พลอยเป็นคนสวยนี่นา คนเขาก็ต้องมองบ้างซี ทีช้อยแต่งตัวเสียเต็มยศทีเดียว ไม่มีคนมอง พ่อเพิ่มพี่ชายของพลอยเล่าว่า คุณเปรมแก่กว่าพ่อเพิ่มสามสี่ปี เป็นคนน่าคบหามาก เป็นคนมีอันจะกิน เจ้าคุณพ่อเป็นพวกกรมท่าซ้ายผูกภาษีอากร รวยกว่าบ้านเจ้าคุณพ่อของพลอยมาก พ่อเพิ่มนั้นจะเล่าอะไรก็ไม่ตลอดรอดฝั่ง เจ้าคุณพ่อของคุณเปรมเป็นพวกกรมท่าซ้าย หรืออยู่กรมท่าซ้ายกันแน่ เรื่องผูกภาษีเป็นอีกเรื่องหนึ่ง แม่ชม้อยข้าหลวงตำหนักอื่นผู้มีความรู้ในทางสังคมวิทยากว้างขวาง บอก พลอยขณะเมื่อนั่งคอยอยู่บนรถไฟรอเวลาเสด็จพระราชดำเนินไปบางปะอิน ว่า "แม่พลอย! นั่นไงคุณเปรมมหาดเล็ก เขาว่ากันว่าเป็นเศรษฐีใหญ่ไม่มีตัวจับ ฉันรู้จักกับพี่น้องเขาหลายคน คุณเปรมเขาเป็นลูกหลานเจ้าคุณโชฎึก พวกนี้เขาร่ำรวยทั้งนั้นแหละ" (ไม่มีตัวจับ หมายความว่า ไม่สามารถจะจับตัวหมากรุกตัวใด(เศรษฐีผู้ใดไม่กล้าเทียบรัศมี)ไปวางเทียบเคียงได้) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 20 มิ.ย. 10, 22:23 ที่วัดวิเวกวายุพัด คุณสายเล่าว่า คุณเปรมเป็นลูกเจ้าคุณจรรยา ฯ กับคุณหญิงเสริม พระยาโชฏึก ฯ เป็นปู่ คุณเปรมเป็นมหาดเล็กถวายตัวมาได้หลายปีแล้ว อาสองคนที่คุณเนียนกับคุณนุ้ยเคยอยู่ตำหนักท่านองค์ใหญ่ คุณสายรู้จัก ในที่นี่จะพยายามพุ่งความสนใจอยู่ที่เรื่องของคุณเปรมเท่านั้น (ไม่เช่นนั้นก็จะโดนฟาดฟันจากสหายที่ใช้ตำราของโบราณเป็นอาวุธ) เรื่องคุณเปรม ลูกพระยา หลานพระยา อายุตั้ง ๒๕ ยังเป็นคุณมหาดเล็กธรรมดา ๆ นี่ก็ไม่เห็นใครสะดุดเลย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 03:13 แบบข้อราชการในกรมมหาดเล็ก เล่ม ๑ พิมพ์ที่โรงพิมพ์ศุภมิตรบำรุง ร.ศ. ๑๑๖ พระยาเทเวศรวงษวิวัฒน์จางวางมหาดเล็กเป็นผู้เรียบเรียง นายจ่าเรศเป็นผู้เพิ่มเติมแก้ไขตามที่ได้จดจำไว้ หลวงสารประเสริฐเป็นผู้ตรวจเรียงโดยหาแบบแผนซึ่งเคยมีมา ในกรมมหาดเล็กแต่เดิมไม่ได้สูญไป คงจะยังขาดตกบกพร่องอยู่บ้าง จะถือเอาเปนถูกทั้งหมดไม่ได้ ข้อราชการ พระยาจางวางสี่ท่านของเก่าคือ พระยามนตรีสุริวงษ พระยาวรพงษ์พิพัฒน์ พระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ พระยาบุรุษย์รัตนราชพัลลภ ของใหม่คือ พระยามนตรีสุริยวงษ พระยาประภากรวงษ พระยาภาสกรวงษ์วรราชาณัฐ พระยานรรัตนราชมานิต กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 03:26 พระนายสี่ของเดิมเป็นจมื่น แล้วทรงแปลงต้นชื่อเป็นเจ้าหมื่น คือ เจ้าหมื่นสรรพเพ็ธภักดี เจ้าหมื่นศรีสรรักษ เจ้าหมื่นเสมอใจราช เจ้าหมื่นไวยวรนาถ นายเวรสี่ที่คำนอกเรียกกันว่าหลวงนาย คือ หลวงศักดินายเวร หลวงสิทธิ์นายเวร หลวงเดชนายเวร กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 03:32 จ่าสี่คือ นายจ่ายง นายจ่ายวด นายจ่าเรศร นายจ่ารง หุ้มแพรต้นเชือกสี่ อันเป็นของเก่าคือ นายกวด นายขัน นายจันมีชื่อ นายจิตรเสน่ห์ ทรงแปลงเป็น นายกวด นายขัน นายฉัน นายชิด กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 03:53 ยังมีหุ้มแพรนายยาม มีอีก ๘ นาย รวม ๑๒ นาย เป็นของเก่า
ทรงตั้งเติมเข้าอีก ๘ นาย รวม ๒๐ นาย ทรงตั้งตำแหน่งนายรองตามชื่อหุ้มแพรทั้ง ๒๐ นายของเก่า คือ นายสนิท นายเสน่ห์ นายเล่ห์อาวุธ นายสุจินดา นายพลพ่าย นายพลพัน นายไชยขรรค์ นายสรรพวิไชย ตั้งใหม่คือ นายเสนองานประกาศ นายสนองราชบรรหาร นายบำเรอบรมบาท นายบำรุงราชบทมาลย์ นายพิไนยราชกิจ นายพินิจราชการ นายพิจารณสรรพกิจ นายพิจิตรสรรพการ แบ่งออกเป็น ๔ เวร ข้างขึ้น ๒ เวร ข้างแรม ๒ เวร เวรหนึ่งแบ่งออกเป็น ๓ ยาม คือยามกลางวัน ๑ ยามเย็น ๑ ยามกลางคืน ๑ แล้วแบ่งออกเป็นเวรซ้าย เวรขวา ข้างขึ้นเป็นเวรขวา ข้างแรมเป็นเวรซ้าย นี่คือโครงสร้างของกรมมหาดเล็กในเวลานั้นพอดี ปี ร.ศ. ๑๑๖ คือ พ.ศ. ๒๔๔๐ ขออภัยที่จำเป็นต้องกระจายออก เพื่อให้เข้าใจได้ไม่สับสน และเคยมีท่านที่สนใจสอบถามมาบ้าง ว่ามี ตำแหน่งเหล่านี้ด้วยหรือ ทำหน้าที่อะไร กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 04:52 หลักฐานราชการเรื่องกรมมหาดเล็ก ที่แสดงตำแหน่ง ราชทินนาม ชื่อ และที่อยู่ คือ สารบาญชีส่วนที่ ๑ คือ ตำแหน่งราชการ ออกมาเมื่อ จ.ศ. ๑๒๔๕ (พ.ศ. ๒๔๒๖) ตอนนั้น แม่พลอยเกิดแล้วอายุได้ ๑ ขวบ และ คุณเปรมก็อายุได้ ๖ ขวบ หลายคนใน "สี่แผ่นดิน" เล่าว่า คุณเปรมแก่กว่าแม่พลอย ๕ ปี ในปี พ.ศ. ๒๔๒๖ นั้น จางวางกรมมหาดเล็ก คือ พระยาภาษกรวงษวรราชานัต(พร) บ้านราชทูต ลำนำ้ฝั่งตะวันตก พระยาประภากรวงษวรวุฒิภักดี(ชาย) บ้านคลองหลังบ้านสมเด็จเจ้าพระยา พระยานรรัตนราชมานิต(โต) บ้านคลองบางลำภูบน หัวหมื่นเวรศักดิ์ ที่ใครๆดูว่าเมื่อแรกเข้ารับราชการจะมาอยู่ที่เวรนี้ทั้งนั้น คือ เจ้าหมื่นสรรพเพธภักดี(หลาน) บ้านคลองหลังตลาดวังพระองค์เจ้าสิงหนารถ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 05:20 บ้านของคุณเปรมอยู่ริมคลองพ่อยม บริเวณกว้่างขวาง ๑๐ ไร่ ตึกใหญ่นั้น ๒ ชั้น มีบ้านหลายหลังที่ญาติของคุณเปรมอยู่ มีผู้คนอาศัยอยู่ ๕๐ เศษ "สี่แผ่นดิน" ขยายความว่า คุณหญิงเสริม มารดาของคุณเปรมนั้นเป็นที่ทราบทั่วไปว่า ขี้หึง คุณสมบัติดั่งนี้อาจนับว่าโดดเด่นได้ แต่ไม่มีรายละเอียดของสกุลให้แกะรอยได้เลย เจ้าคุณ จรรยา ในระยะเวลาที่เราคุยกันอยู่นี้ มี ๒ คน รวยอื้อ หรือว่ารวยอึดทึดเลยทั้งคู่ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 06:13 รวยขนาดไหน
คุณสายเล่าว่า เคยไปเที่ยวที่บ้านคลองพ่อยมกับแม่นุ้ยหนหนึ่ง เห็นทองเป็นหีบ ๆ วางจากพื้นไปเกือบจดฟาก อ่านแล้วเข้าใจว่าจากฝาด้านหนึ่งไปถึงอีกด้านตรงข้าม หีบเหล็กเก็บทรัพย์สมบัติในสมัยก่อนจะมีส่วนขาที่ตอกตะปูตรึงไว้กับพื้น บางบ้านก็ล่ามหีบเหล็กติดไว้กับเสาบ้าน ถ้าร่ำรวยขนาดนี้ไม่น่าที่คุณนุ้ย คุณเนียนจะค้างติดบ้านอยู่เลย จริงไหมคะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 21 มิ.ย. 10, 08:20 อ่านลายแทงที่คุณ Wandee ให้ไว้ในความเห็นที่ ๑๑ แล้ว ชวนให้นึกถึงท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงษ์ ซึ่งแม้แต้พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ ยังออกพระโอษฐ์ว่า เป็นคนที่ช่างหึงสามีเสียเหลือเกิน
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 08:55 ในหนังสือ พิเคราะห์คึกฤทธิ์ พินิจสี่แผ่นดิน มีบทความของดิฉันที่เขียนเรื่อง "สี่แผ่นดินในสามวัย" ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้เขียนตอบบทความนี้
ตอนหนึ่ง ดิฉันพูดถึงคุณเปรม ว่ามาจากสกุลไหน แล้วคิดเรื่อยเปื่อยไปว่า เป็นพวกโชติกเสถียร ท่านผู้เขียนก็ตอบมาว่า ท่านสมมุติขึ้น ไม่ได้มาจากสกุลไหน เมื่อคุณเปรมเห็นแม่พลอยครั้งแรก คุณเปรมอายุ ๒๓ ปี ตอนนั้นแม่พลอยอายุ ๑๘ คุณเปรมยังไม่ได้เป็นอย่างอื่นนอกจากมหาดเล็กธรรมดา จนแต่งงานแล้วถึงเลื่อนเป็น "นายสนองฯหุ้มแพร" จากนั้นเมื่อเป็นพระยา ก็เป็นพระยาภักดีบทมาลย์ สังกัดกระทรวงวัง ไม่ได้อยู่กระทรวงคลังอย่างบรรพบุรุษ พ่อของคุณเปรมเป็นพระยา ส่วนปู่มาจากเมืองจีน เป็นจีนควั่นหางเปีย ก็คือถักเปียแบบแมนจู คนนี้ละมังเป็นพระยาโชฎึกราชเศรษฐี ไม่ใช่ทวด เพราะชั้นทวดของคุณเปรมยังอาศัยอยู่ในเมืองจีน ขำความละเอียดลออของคุณวันดี ที่มองเห็นว่าคุณนุ้ยกับคุณเนียนเป็นลูกสาวมหาเศรษฐีขนาดนี้ ไฉนเลยขายไม่ออกทั้งสองคน ก็ต้องแก้ตัวให้ว่า คุณนุ้ยกับคุณเนียนหาลูกชายขุนนางมหาเศรษฐีที่สมน้ำสมเนื้อกันไม่ได้ต่างหาก เลยถือหลักว่า "อย่ามีคู่เสียเลยจะดีกว่า" กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 09:11 คคหที่ ๗
ตก หลวงนายฤทธิ์นายเวรไปค่ะ ขอบคุณสหายที่ตักเตือน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 09:48 คุณ V_Mee ที่นับถืออย่างยิ่ง ท่านผู้หญิง "หึง" หรือคะ ดิฉันว่าท่านถือว่าท่านเป็น "คนราชการ" เหมือนสามี จึงรับใช้ช่วยทำกิจการ หรือติดตามให้ความคิดของเจ้าคุณภาสออกดอกผล พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชกระแส ท่านผู้หญิงก็ "พิเจ้าค่ะ" อยู่ตลอด อนึ่งท่านก็อายุมากกว่าท่านเจ้าคุณอยู่หน่อย เป็นธรรมดาที่ท่านต้องเหน็ดเหนื่อย กับงานบ้านงานครัวซึ่งเป็นเรื่องใหญ่ของบ้านราชทูต กว่าจะหัดเด็กในบ้านขึ้นมาสักคนไม่ใช่ง่าย ๆ ท่านไปตามตัวคนปั้นขนมจีบมาได้คนหนึ่ง คนทั้งบ้านก็ต้องเรียนรู้เคล็ด ในการต้มแป้ง และปั้นจีบ ท่านเจ้าคุณนี่ล่ะค่ะ เผลอแว๊บเป็นไม่ได้ ตอนบ่ายๆไปอาบน้ำที่ท่า ยังมีนังเล็กๆถูหลัง ถ้าท่านผู้หญิงหึงจริง คงส่งยายแม่ครัวไปรับใช้ท่านเจ้าคุณมากกว่า ตอนทำหนังสือแม่ครัวหัวป่าก์รู้สึกจะมีเรื่องท่านเจ้าคุณหายตัวไปพักหนึ่ง บรัดเลยังลงข่าวเลยค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 09:57 ขอบคุณคุณเทาชมพูค่ะ เสียดายสุดเลยค่ะที่ไม่มีโอกาสอ่าน "สี่แผ่นดินในสามวัย" เอ! ดิฉันไปไหนมาหนอ มี มหามุขมาตยานุกูลวงศ์อยู่ หนึ่ง เล่มใหญ่ และ เล่มเล็กๆ อีก ๒ เล่ม เห็นว่าพอจะประสมประเสมาเล่าได้ ก็เป็นจินตนาการของคนอ่านค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 10:33 ดาราสวมบทคุณเปรมมีหลายคน อาคม มกรานนท์ ภิญโญ ทองเจือ ตุ้ย ธีรภัทร แต่คนที่ดิฉันเห็นว่ารูปร่างหน้าตาน่าจะเป็นคุณเปรมมากที่สุด คือฉัตรชัย เปล่งพานิช
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 10:34 ส่วนแม่พลอย ในครั้งแรกที่คุณเปรมเจอ จนถึงกับเดินตาม สะกดรอยมาถึงประตูวัง ก็คงจะสวยแบบนี้ละค่ะ
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 10:41 คุณวันดีน่าจะมีหนังสือเล่มนี้นะคะ แต่อาจจะลืมไป
บทความ สี่แผ่นดินในสามวัย อยู่ในเล่มนี้ละค่ะ รวมทั้งบทความของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ที่เขียนตอบด้วย ท่านตั้งใจจะเขียนอธิบายศัพท์ต่างๆในสี่แผ่นดินให้นักอ่านรุ่นหลังเข้าใจ แต่ก็ถึงแก่อสัญกรรมไปเสียก่อน ดิฉันก็เคยอยากจะรวบรวมไว้ อย่างชื่อ เสด็จอธิบดี คุณท้าว ฯลฯ เคยสนทนากระจัดกระจายอยู่ตามกระทู้ต่างๆ แต่ก็ไม่ได้นำมาเรียบเรียงสักที กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 10:46 ครอบครัวคุณเปรมและแม่พลอย ที่ดิฉันเห็นว่าเลือกนักแสดงได้ลงตัวที่สุด
คนยืนข้างหลัง ซ้าย สถาพร นาควิลัย เป็นตาอั้น คนขวา ตาอ้น ลูกคนแรกของคุณเปรม (ขอโทษที เกิดจำชื่อไม่ได้ขึ้นมาเฉยๆ คิดว่าอำลาวงการไปแล้ว คงต้องถามคุณศิลา) แถวกลาง คุณเปรม แม่พลอย แถวนั่งกับพื้น รอน บรรจงสร้างเป็นตาอ๊อด และตรีรัก รักการดี เป็นประไพ ตรีรัก เป็นประไพ ที่เหมือนกับเดินออกมาจากหนังสือ ตั้งแต่ฉากแรก เห็นหน้าก็นึกเลยว่า นี่แหละ ประไพต้องเป็นสาวสวยเปรี้ยว ตาคม แบบนี้ละค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: SILA ที่ 21 มิ.ย. 10, 11:25 ขอแยกซอยตามอาจารย์กล่าวถึงละครสี่แผ่นดินทางช่องสาม ครับ
ตาอ้น รับบทโดย พลรักษ์ รอดรักษา ครับ ไม่เห็นผลงานการแสดงนานมากแล้ว ตอนนั้น คุณชายยังอยู่ บรรดาผู้เกี่ยวข้องกับละครต่างก็ลุ้นว่า คุณชายจะรู้สึกอย่างไร กับละครที่ทำออกมา จะถูกใจท่านไหม ในที่สุดรายการ ที่นี่กรุงเทพฯ ทางช่อง ๕ ที่มีคุณนิรุตต์ เป็นพิธีกรก็ได้เชิญคุณชายมาพูดคุย เรื่องต่างๆ รวมทั้งเรื่องละคร โดยมีแม่พลอย(จินตะหรา) มาพบคุณชายด้วย ปรากฏว่า คุณชายแสดงความชื่นชมละคร และโดยเฉพาะแม่พลอยอย่างมากมาย ท่านชมว่าเลือกตัวละครได้ดี ทั้งแม่พลอย คุณเปรม แม่ช้อย (เพ็ญพิสุทธิ์ คงสมุทร) และตัวละครอื่นๆ (ผู้รับบทตัวละครสำคัญๆ ได้แก่ เสด็จ - นันทวัน เมฆใหญ่, คุณสาย - พงษ์ลดา พิมลพรรณ, แม่ของพลอย - พิราวรรณ ประสบศาสตร์, คุณอุ่น - ธัญญา โสภณ ฯ) สำหรับแม่พลอยนั้น ท่านชมคุณแหม่ม ว่า ห่มสไบแล้วงามมาก น่าจะห่มสไบไปไหนๆ (ให้คนได้ชื่นชม) และคุณแหม่มคือแม่พลอยของท่าน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 11:47 ในสมัยรัชกาลที่ ๕ กระทรวงวัง มีพระยาธรรมจรันยานุกูลกิจ(จำเริญ บูรณศิริ) สังกัดอยู่คนเดียว
ตำราเล่าไว้ว่าสกุลนี้ร่ำรวยมากเพราะเป็นนายอากรไม้ขอน มีกระถางลายครามเรียงรอบขอบสนาม จำได้ว่ามีบ้านบูรณศิริอยู่แถวสาธร หรือศาลาแดง มีกระถางลายครามเรียงขอบสนามหลายสิบใบ ดิฉันนั้นไม่ทราบคุณค่าของของ เมื่อท่านประมุขของบ้านถึงแก่กรรม กระถางลายครามก็หายไปบ้าง มีการเอ่ยราคา ดิฉันได้ยินแล้วก็ลืมไปเพราะไม่เข้าใจค่าของเงิน สมัยนั้นข้าราชการเริ่มทำงาน เงินเดือน ๙๐๐ บาท เจ้ากรมท่าซ้าย มีพระยาโชฎึกราชเศรษฐี ๔ คน คือ พระยาโชฎึกราชเศรษฐี(จ๋อง อิงคานนท์) พระยาโชฎึกราชเศรษฐี(พุก โชติกพุกกณะ) พระยาโชฎึกราชเศรษฐี (เถียน โชติกเสถียร) และพระยาโชฎึก(ฟัก โชติกสวัสดิ์) สหายเอื้อเฟื้อข้อมูล และแจงว่าอยู่ในเล่มเขียวไง (จ้ะ ฉันขอบใจพ่อทิดจ้ะ ฉันตาบอดสีจ้ะ) จำพระยาโชฎึก(จ๋อง)ได้จ้ะ เดิมท่านแซ่อึ่ง เล่มเขียวบอกไว้หรือเปล่าจ๊ะ ท่านเป็นขุนท่องสื่อมาก่อน พระยาโชฎึก(พุก) ก็ขอพระบรมราชานุญาตนำศพไปฝังเมืองจีน ก.ศ.ร. กุหลาบได้เล่าไว้ มีแฟ้มเรื่องลูกหลานของท่านเหล่านี้อยู่ที่ไหนสักแห่งหนึ่ง จัดชั้นแล้ววางผิดที่ค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 21 มิ.ย. 10, 11:56 http://www.youtube.com/watch?v=mQE4g73npuc&feature=player_embedded#!
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 15:18 คุณคึกฤทธิ์มีญาติทั่วทิศ เรื่องราวของขุนนางชั้นผู้ใหญ่ในแผ่นดินที่ท่านนับว่าเป็นญาติไว้ให้ลูกหลาน เคารพนับถือก็มี เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) บิดาของคุณยายแหวว มารดาคือ พัน บุตรีของเจ้าอนุวงศ์ เมื่อคุณยายหอบลูกสาวสองคนกลับมาที่บ้านบิดา เจ้าคุณพี่ พระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี(จำเริญ บูรณศิริ) ปกครองสกุลอยู่ หม่อมแดงเล่าให้คุณคึกฤทธิ์ฟังว่า ท่านวิ่งเล่นมากับลูกชายของเจ้าคุณลุง คือ พระยามหานิเวศนานุรักษ์(กระจ่าง บูรณศิริ), พระยาอรรคราชวราทร(ภัสดา บูรณศิริ) และ พระยาอุเทนเทพโกสินทร์(ประสาน บูรณศิริ) คุณคึกฤทธิ์ย้ำว่า เจ้าคุณลุงทั้งสามมีเมตตากรุณาต่อคุณคึกฤทธิ์ ข้อความที่เล่ามานี้ อยู่ใน โครงกระดูกในตู้ ท่านทั้งปวงย่อมทราบกันดีอยู่แล้ว นักอ่านหนังสือเก่าจะพยายามเล่าเรื่องของญาติฝ่ายนี้สืบเนื่อง ย้อนกลับไปในอดีตเพื่อความเพลิดเพลินของนักอ่านในเรือนไทยผู้ร่วมอุดมการณ์ อะไรขวางหน้าเราต้องอ่านให้ได้ (หนังสืออ้างอิง คือ มหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่ ๑ ว่าด้วยลำดับวงศ์ตระกูลขุนนางไทยในแผ่นดินสยาม รัตนโกสินทรศก ๑๒๔) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 15:56 ประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก บุญศรีถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ต่อมาได้เป็นมหาดเล็กรายงานตรวจอาหารช้างเผือก ครั้นในแผ่นดินพระบาทสมเด็จ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย ท่านได้เป็นนายเวรมหาดเล็กในเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี เมื่อเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรีสิ้นพระชนม์และถวายพระเพลิงแล้ว ท่านจึงไปถวายตัวในวังกลาง คือพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ยังทรงกรมเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ อธิบดีกรมท่าว่าราชการต่างประเทศ ทรงบังคับบัญชาการกรมพระคลังมหาสมบัติ กรมพระตำรวจหน้าแลหลัง ทรวกำกับกรมลูกขุนศาลหลวง แลเป็นอธิบดีศาลฎีกา บุญศรี กำกับบัญชีกลาง กรมพระคลังมหาสมบัติ คู่กับ พระยาราชมนตรี(ภู่) นายบุญศรีมีหน้าที่บันทุกสินค้าลงสำเภา เมื่อถึงฤดูมรสุมสำเภาจะออกไปค้าขายเมืองจีน จึงเป็นผู้ชำนาญในกิจการทั้งปวงในกรมท่า ได้เป็นจ่ารงหุ้มแพร ได้เป็นผู้ครวจราชการโรงทองและพระคลังทอง โปรด ฯ เลื่อนเป็น จมื่นไวยวรนาถมหาดเล็กเวรขวา ได้กำกับกรมหมอ และ กรมลูกขุนศาลหลวง ได้เลื่อนเป็นพระยาพิพัฒน์โกษาปลัดทูลฉลองกรมท่า ได้รับพระราชทานเงินกลางปี ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรด ฯ เลื่อนเป็น พระยามหาอำมาตย์ แล้วเลื่อนเป็นเจ้าพระยาธรรมาธิกรณอธิบดี เสนาบดีกรมวัง ในรัชกาลที่ ๕ โปรด ฯ เลื่อนเป็นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี จางวางกรมวัง ถึงแก่อสัญกรรมเมื่ออายุ ๘๖ ปี ๖ เดือน ได้เทียบเคียงกับ การตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มสีน้ำเงินแล้ว มหามุขมาตยา ฯ ให้รายละเอียดน่าอ่าน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: SILA ที่ 21 มิ.ย. 10, 15:59 เข้ามาแก้ชื่อผู้รับบทเป็นตาอ้น ครับ พิมพ์เพลินจากชื่อ พลรัตน์ กลายเป็นพล
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 16:57 ท่านผู้หญิงเหม เอกภรรยาของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี
ท่านผู้หญิงเป็นธิดาของหมื่นชิน น้องชายของท่านผู้หญิงคือ ขุนจิตรวิจารณ์ บิดาของ หม่อมลูกอิน หม่อมมโหรี ในสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ หม่อมลูกอิน หรือ อินซอ คือมารดาของเจ้าพระยาภาสกรณ์วงศ์ เพราะฉะนั้น ท่านผู้หญิงเหมก็คือยายของ เจ้่าพระยาภาสกรวงศ์ (ท่านที่พยายามหาข้อมูลเพิ่มเติมเรื่อง เจ้าคุณภาส ฯ เชิญใช้ข้อมูลนี้ได้ค่ะ เรื่องหนังสือของท่าน ขอ อุบไว้ก่อน) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 17:05 บุตรของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) กับ ท่านผู้หญิงเหม ๔ คน ๑. ตายตั้งแต่ยังเด็ก ๒ นายแสง แต่งกับ ท่านแสง ธิดาเจ๊สัวกงเต้ก นายแสงไม่ได้ทำราชการ เพราะสัมปชัญญะวิปลาศ มีบุตรชื่อนายสวน ได้เป็นหลวงไกรนารายณ์ ๓. นายจำเริญ ๔. มิได้เอ่ย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 17:09 อนุภรรยาของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี หม่อมขลิบ หม่อมชู หม่อมพุ่ม หม่อมขะเมีย เปลี่ยนชื่อเป็นหม่อมทอง (รายละเอียดของบุตรธิดามีครบ ขอเว้นว่างไป) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 20:31 ประวัติของพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี(จำเริญ) จำเริญไม่ได้ถวายตัวทำราชการเป็นมหาดเล็กไล่กาเหมือนคนอื่น ๆ สมัตรไปอยู่วัดกับพระอาจารย์มหานิกายที่วัดสุทัศน์เทพวราราม เล่าเรียนเขียนอ่าน อักษรไทยและขอม ได้บรรพชาเป็นสามเณรอยู่สองพรรษา ตั้งใจเล่าเรียนเขียนอ่านพระปริยัติธรรมคัมภีร์พระบาลีจนชำนาญ ภายหลังสามเณรจำเริญได้ไปมาคบหาสมาคมด้วยพระสงฆ์คณะพระธรรมยุติกะนิกายได้สองพรรษา มีความเลื่อมใสศรัทธา จึงลาพระอาจารย์มหานิกาย ย้ายไปเล่าเรียนพระปริยัติธรรมคัมภีร์พระไตรปิฎก กับพระอาจารย์พระครูวรวิเศษคณะรักษ์ วัดพิไชยญาติการาม ได้กล้าหาญเข้าสอบพระไตรปิฏกธรรม บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในท่าทกลางประชุมพระเถราจารย์ หน้าพระที่นั่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ไล่ได้สามประโยค เป็นสามเณรเปรียญ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 20:50 เมื่ออายุครบ ๒๑ ได้อุปสมบทกรรมเป็นพระภิกษุสงฆ์ ภายในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวครั้งยังทรงผนวชประทับอยู่ที่วัดบวรนิเวศ เป็นประธานพระอุปัทยาจารย์ กรมสมเด็จพระปวเรศวริยาลงกรณ์ ยังเป็นพระบวรวงศ์เธอชั้น ๒ พระองค์เจ้าฤกษ์เป็นพระกรรมวาจาจาริย์ สมเด็จพระสังฆราช(สา) แต่ยังเป็นพระอมรโมลีพระราชาคณะสามัญ เป็นพระอนุสาสนาจาริย์ ครั้นอุปสมบทได้ ๔ พรรษา ได้เข้าไปสอบไล่อีก คราวนี้ที่ประชุมมีความรังเกียจ ว่า ไล่ได้เมื่อเป็นพระสามเณรนั้น ๓ ประโยค โดยแปลแก้ไข เรื่องนี้มีผู้พูดกระซิบกันเบาๆ ความทราบถึงใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงตัดสินว่า ให้พระมหาจำเริญแปลใหม่ตั้งแต่ต้น พระมหาจำเริญจับสลาก ถูปประโยคยากนับเป็นที่ ๑ สอบไล่ได้คราวเดียวถึงเก้าประโยคใหม่ จึงสมมุติว่าพระมหาจำเริญ ๑๒ ประโยค เป็นการอัศจรรย์ แปลกประหลาดกว่าเปรียญติ์สามัญที่เคยแปลมาแต่ก่อน จึงเป็นมหาเปรียญเอกอุ ปรีชาสามารถหนักหนา กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 21:01 หลังจากที่ลาสิกขาบทออกมา นายจำเริญได้ถวายตัวทำราชการเป็นมหาดเล็ก ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ในคราวนั้นเอง พระบามสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ดำรัสให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ ออกหมายตั้ง นายจำเริญ เป็นที่ นายพลพ่ายมหาเเล็กหุ้มแพร ทีเดียวในครั้งนั้น (ครั้งนั้น การตั้งขุนนางใช้บัตรหมาย ยังมิได้ใช้สัญญาบัตร สัญญาบัตรมีใช้ครั้งแรกในปีกุนตรีศก ต้นรัชกาลที่ ๔) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 21:23 ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรด ฯให้เลื่อน นายพลพ่าย(จำเริญ) ให้เป็นนายจ่ารง มหาดเล็ก
แล้วเลื่อนเป็นหลวงนายเดช ต่อมาเลื่อนเป็นเจ้าหมื่นศรีสรรักษ์ ครั้นในรัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้า ฯ ให้เป็นพระยาราไชยเจ้ากรมพระคลังในซ้าย แล้วเลื่อนเป็นพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี ผู้ช่วยราชการกรมวัง แลเป็นอธิบดีคลังในซ้าย คลังในขวา คลังวิเศษ คลังราชการ เมื่อเป็นหลวงนายเดช และต่อมาเป็นเจ้าหมื่นศรีสรรักษ์ ในรัชกาลที่ ๔ นั้น ได้โปรดเกล้าพระราชทานเงินพิเศษนอกจากเบี้ยหวัดปีละ ๑๕ ชั่ง เป็นส่วนพิเศษอีก ๑๕ ชั่ง จากเงินภาษีอากรพริกไทย ในรัชกาลที่ ๕ นั้น โปรดเกล้าให้ท่านเจ้าคุณเป็นผู้พิจารณา ตัดสินความฏีกาของราษฎร ด้วยเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย ว่ามีความซื่อสัตย์สุจริตแท้ รู้จักบุญและบาป ตั้งอยู่ในคติบุติธรรม ได้รับพระราชทานเงินเลี้ยงชีพวันละ ๑ บาท คล้ายกับเสนาบดีทั้งหกตำแหน่ง และได้เป็นสมาขิก เคาน์ซิลออฟสเตทด้วย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 21:49 แก้ไขเพิ่มเติม คคห ๒๙ เรื่อง ลูกคนที่สี่ของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี)
๔. ท่านเปลี่ยน สมรสกับพระยาศิริไอยสวรรค์(นุด) ผู้เป็นบุตรของพระยาศิริไอสวรรค์(เจ๊สัวฟัก) เจ๊สัวฟัก เป็นน้องร่วมบิดามารดากับ เจ๊สัวบุญมี ผู้เป็นบิดาของเจ้าจอมมารดาเอม พระชนนีในกรมพระราชวังบวร ฯ ในรัชกาลที่ ๕ นับญาติได้ว่า พ่อผัวของน้องสาวเจ้าคุณธรรมาจรัญญานุกูลมนตรี คือ อาแท้ ๆ ของ เจ้าจอมมารดาเอม หรือ บิดาของเจ้าจอมมารดาเอม เป็น ดองกับเจ้าคุณ ธรรมาจรัญญานุกูลมนตรี คนเราเขาก็พอนับหน้าถือตากันได้ ยิ่งเป็นผู้ที่เป็นข้าราชการชั้นพระยาพานทอง ก็พอโยงใยว่าเป็นดอง หรือเป็นเขย เป็นสะใภ้ เพื่อน ๆ ในเรือนไทยนับญาติของขุนนางไทยกันเก่งกาจชาญสมร ส่งหลังไมค์มาตักเตือนนักอ่านกันจ้่าละหวั่น ว่านับดี ๆ นะ จ้ะ นับไม่ถูกก็นับใหม่ได้จ้ะ เพราะข้อมูลนี้เป็นของดิฉันเอง ไม่ได้ไปลอกใครมา กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 21 มิ.ย. 10, 22:06 กระทู้นี้เป็นการนับญาติ ว่า คุณเปรมมหาดเล็ก ได้แรงบันดาลใจมาจากสกุลใดบ้าง
คุณเปรมนั้นยังมีน้องชายชื่อคุณเปรื่อง คุณเปรมให้ดูกิจการค้่าของทางบ้าน น้องสาวชื่อคุณปรุงอ่อนกว่าพลอยปีหนึ่งหรือสองปี ออกเรือนไปแล้ว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 22 มิ.ย. 10, 06:33 บุตรพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี กับ ท่านผู้หญิงแจ่ม ภรรยาแต่งงาน
ท่านผู้หญิงแจ่มเป็นบุตรี พระไมตรีวานิช(เจ๊สัวแฮ) เศรษฐีจีนพ่อค้าใหญ่ในกรุงเทพ ฯ มีบุตร ๕ คน คือ ๑. เป็นหญิง ชื่อ ท่านไพรำ ๒. เป็นหญิงชื่อท่านอำพัน ถวายตัวทำราชการฝ่ายในพระบรมมหาราชวังรัชกาลที่ ๔ กรุงเทพ ฯ ได้เป็นเจ้าจอมอยู่งาน ครั้นรัชกาลที่ ๔ ล่วงไปแล้ว(หมายความว่าเวลาผ่านไป ขออนุญาตแปลความเนื่องจากเกรงว่าจะมีคนหวังดีเข้ามาแก้ไข) ท่านอำพัน ได้ลาออกมาทำการวิวาหมงคล กับ พระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน(แฉล้ม) บุตรพระยากสาปน์กิจโกศล(โหมด) (รายละเอียดเรื่องพระยาอภิรักษ์ราชอุทยานนั้น มี ละเอียดมากกว่าในหนังสือเล่มอื่น แต่ขอเก็บไว้ก่อน เพราะท่านที่แวะมาอ่าน อาจสับสนได้) ท่านอำพัน มี บุตร ๒ คน คือ ๒.๑ ท่านประไพ รับราชการฝ่ายในพระบรมมหาราชวังรัชกาลที่ ๕ ๒.๒ นายอุทัยวัน ได้เป็น หลวงนรราชจำนงค์ ในกรมพระอาลักษณ์ รัชกาลที่ ๕ ๒.๓ ตกโลหิต ไม่ทราบว่าหญิงหรือชาย ๒.๔ ยัญยง ต่อมาได้เป็นหลวงสรจักรนุกิจ ประวัติมียืดยาว หนึ่งหน้ากระดาษ ไม่สามารถนำมาลงได้ แต่งงานกับ ท่านชุ่ม บุตรีหลวงจิตรจำนงค์(เจ๊สัว กาซิ่ว) ๒.๕ ท่านวงศ์แข เป็นหญิง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 22 มิ.ย. 10, 07:34 อนุภรรยา ของ พระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี(จำเริญ) ตอนแรกคิดจะ ลงแต่ชื่อ อนุภรรยาไว้เท่านั้น อ่านผ่านไปเห็นว่า บุตรบางคนได้รับราชการมียศฐาบรรดาศักดิ์ และที่สำคัญคือได้สมรสกับบุตรขุนนางมีชื่อในราชการ และประสงค์ตั้งจิตจะแบ่งปันข้อมูลให้เพื่อนสมาชิกเรือนไทยบางคนที่สนใจเรื่องสกุลขุนนาง ตื่นเต้นกันบ้าง เพราะเศษเสี้ยวของประวัติศาสตร์ ว่า ท่านผู้ใด ทำงานอยู่กรมอาลักษณ์ ก็ทำให้ นักอ่านหนังสือเก่า ตื่นเต้นยินดี จดข้อมูลไว้ในปูมเล่มมหึมา เล่มสีแดง ท่านขำ มีบุตร ๒ คน ถนอม(ญ) ถวิล(ญ) ท่านเอี่ยม มีบุตร ๓ คน นายกระจ่างตา ได้เป็นนายเสน่ห์หุ้มแพร นายขันหุ้มแพรต้นเชือก นายจ่าเรศ หลวงนายฤทธิ์นายเวร เจ้าหมืนศรีศรีสรรักษ์ราช พระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร แล้วเป็นพระยามหานิเวศน์ในกระทรวงวัง พระยามหานิเวศน์ มี ภรรยา ๓ คน ภรรยาแต่งงานชื่อ ท่านผู้หญิงอำพัน เป็นบุตรี พระยาศรีสุนทรโวหาร(ฟัก) ภรรยาแต่งงานคนที่สองชื่อ ท่านชุ่ม เป็นบุตรี พระยารามกำแหง(กรับ) วงศ์เจ้าพระยานครศรีธรรมราช(พัฒน์) ภรรยาแต่งงานคนที่ ๓ ชื่อเจิม บุตรีชื่อปรานี แต่งงานกับหลวงพลนิกาย(ถนอม) บุตรีชื่อ สีจันทน์ รับราชการในพระบรมมหาราชวัง ท่านจ้อย มีบุตรชายหนึ่งคนชื่อ นายชาตรี ได้เป็นหลวงโกษานุการสวัสดิ์ ท่านจั่น มีบุตรชายหนึ่งคน ชื่อ นายชลอ ได้เป็นหลวงพิไชยชาญยุทธ์ ท่านโหมด มีบุตร ๔ คน นายกัษฎา ได้เป็นพระยาอรรคราชวรธารา นายมานพ ได้เป็นจมื่นมหาสนิท เป็นหญิงถึงแก่กรรม เป็นชาย ชื่อ เกยไชย ถึงแก่กรรม ท่านรอด มีบุตร ๒ คน เป็นหญิงชื่อ แพรหลิน หรือ มาลี แต่งงานกับ พระยาสุจริตมหิศรภักดิ์(ซิมก๊อง)จางวางเมืองระนอง เป็นชาย ชื่อ สินธุ ท่านเปลี่ยน มีบุตร ๓ คน นายประสิทธิ์ นายประสม พระอนันต์นรารักษ์ ท่านเลี่ยม มี บุตรีชื่อ ไพฑูรย์ ท่านพริ้ง ภรราใหม่แต่ยกเป็นท่านผู้หญิง บุตรชายชื่อนายเขจร ได้เป็นหลวงอินทรมนตรี เจ้าจอมก้อนแก้ว ในรัชกาลที่ ๕ นักประวัติศาสตร์หลายคนบ่นกันว่า ประวัติเจ้าจอมหายากเหลือเกิน เลยจดมาฝากดั่งนี้แล ขอจบเรื่อง บุตพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรีไว้เพียงนี้ (ทีจริงยังมีข้อมูลอีกมาก) เห็นพอสมควรแล้ว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 22 มิ.ย. 10, 09:58 เรียน ท่านที่อาศัยอยู่ข้างวัง ว่า ที่ แนะนำให้เขียน ผลงานของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี)ต่อไป โดยใช้ เอกสารอื่นๆ เป็นถึงเจ้าพระยาทั้งที ขอเรียนอย่างตรงที่สุดว่า กระทู้นี้ไม่ได้เขียนเรื่อง ผลงานของเจ้าพระยา เช่นโดนบาเลสเตียฟ้อง บาเลสเตียนั้นเมื่อกลับไปเมืองเขา ก็ อ่วมอรทัย เพราะโดนรัฐสภาสอบว่า ไปทำทรามมารยาทได้อย่างไร จมื่นไวยท่านเขียนแล้วฝากกัปตันไป ทีนี้อีตากัปตันก็ไม่ชอบตาบาเลสเตียอยู่แล้ว ทั้งหมดนี้ก็อ่านมาจากเอกสารการประมูลของคริสตี้ ที่รัฐสภาอเมริกันเก็บไว้ เพียงแสดงวงศาคณาญาติ จาก เอกสารอ้างอิงที่ไม่เคยมีใครเขียนถึงมาก่อน เมื่อนำมาเขียนนั้นก็ได้พิจารณาตัดทอนข้อมูลบางอย่างออกไปแล้ว เรื่องอื่นๆนั้น เอกสารอ้างอิงก็พอมีอยู่ทั่วไป พอหาซื้อกันได้ ราคาไม่ถึงกับสดุ้ง ลอกกันแกรกกราก ไม่เบื่อบ้างฤา กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 22 มิ.ย. 10, 15:40 บุตรพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี กับ ท่านผู้หญิงแจ่ม ภรรยาแต่งงาน ท่านผู้หญิงแจ่มเป็นบุตรี พระไมตรีวานิช(เจ๊สัวแฮ) เศรษฐีจีนพ่อค้าใหญ่ในกรุงเทพ ฯ มีบุตร ๕ คน คือ ๑. เป็นหญิง ชื่อ ท่านไพรำ ๒. เป็นหญิงชื่อท่านอำพัน ถวายตัวทำราชการฝ่ายในพระบรมมหาราชวังรัชกาลที่ ๔ กรุงเทพ ฯ ได้เป็นเจ้าจอมอยู่งาน ครั้นรัชกาลที่ ๔ ล่วงไปแล้ว(หมายความว่าเวลาผ่านไป ขออนุญาตแปลความเนื่องจากเกรงว่าจะมีคนหวังดีเข้ามาแก้ไข) ท่านอำพัน ได้ลาออกมาทำการวิวาหมงคล กับ พระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน(แฉล้ม) บุตรพระยากสาปน์กิจโกศล(โหมด) (รายละเอียดเรื่องพระยาอภิรักษ์ราชอุทยานนั้น มี ละเอียดมากกว่าในหนังสือเล่มอื่น แต่ขอเก็บไว้ก่อน เพราะท่านที่แวะมาอ่าน อาจสับสนได้) ท่านอำพัน มี บุตร ๒ คน คือ ๒.๑ ท่านประไพ รับราชการฝ่ายในพระบรมมหาราชวังรัชกาลที่ ๕ ๒.๒ นายอุทัยวัน ได้เป็น หลวงนรราชจำนงค์ ในกรมพระอาลักษณ์ รัชกาลที่ ๕ ๒.๓ ตกโลหิต ไม่ทราบว่าหญิงหรือชาย ๒.๔ ยัญยง ต่อมาได้เป็นหลวงสรจักรนุกิจ ประวัติมียืดยาว หนึ่งหน้ากระดาษ ไม่สามารถนำมาลงได้ แต่งงานกับ ท่านชุ่ม บุตรีหลวงจิตรจำนงค์(เจ๊สัว กาซิ่ว) ๒.๕ ท่านวงศ์แข เป็นหญิง คุณวันดีครับ ท่านผู้หญิงแจ่ม มีบุตรด้วยพระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (จำเริญ บุรณศิริ) ๕ คน แต่ทำไมเวลาลงชื่อบุตรของท่านกลับเหลือ ๒ คนเท่านั้น แต่พอกล่าวถึงคุณหญิงอำพัน ซึ่งเป็นภรรยาพระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน(แฉล้ม อมาตยกุล) มีบุตร ๒ คน พอแจกแจงชื่อ กลับมี ตั้ง ๕ คน ท่าทางจะมีอะไรผิดพลาดกระมังครับ ที่ถูกต้องน่าจะเป็นดังนี้ พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (เจริญ หรือ จำเริญ บุรณศิริ) มีบุตรกับ ท่านผู้หญิงแจ่ม ธิดาพระไมตรีวานิช(เจ๊สัวแฮ) จำนวน ๕ คนดังนี้ ๑.หญิงชื่อ ไพรำ หรือ ไพรรำ (แปลว่าอะไรไม่รู้ แต่คำคำนี้พบในกฎหมายตราสามดวง ในชื่อผ้าชมพูไพรำ) ๒.หญิง ชื่อ อำพัน เป็นภรรยาพระอภิรักษ์ราชอุทยาน (แฉล้ม อมาตยกุล) บุตรพระยากสาปน์กิจโกศล (โหมด อมาตยกุล) มีบุตรธิดาด้วยกัน ๒ คน คือ ๒.๑ ท่านประไพ รับราชการฝ่ายในพระบรมมหาราชวังรัชกาลที่ ๕ ๒.๒ นายอุทัยวัน ได้เป็น หลวงนรราชจำนงค์ ในกรมพระอาลักษณ์ รัชกาลที่ ๕ ๓.ตกโลหิต ไม่ทราบว่าหญิงหรือชาย ๔.ชาย ชื่อ ยัญยง ต่อมาได้เป็นหลวงสรจักรนุกิจ แต่งงานกับ ท่านชุ่ม บุตรีหลวงจิตรจำนงค์(เจ๊สัว กาซิ่ว) (ข้อมูลของผมว่า ชายชื่อ บรรยง ได้เป็นหลวงไกรกรีธา) ๕.หญิง ชื่อ วงแข อย่างนี้กระมังครับ ??? ;D กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 22 มิ.ย. 10, 16:16 ในหนังสือ ลำดับสกุลเก่า ภาคหนึ่ง มหาอำมาตย์ตรี พระยารัตนกุลอดุลยราชภักดี (จำรัส รัตนกุล) เรียบเรียงและรวบรวม พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๔ พระองค์เจ้าหญิงกนกวรรณเลขา ๒๔๖๓ กล่าวถึงบุตรธิดาของพระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (เจริญ หรือ จำเรญ บุรณศิริ) ดังนี้ (ไม่ได้ระบุชื่อมารดาแต่ละคนไว้)
๑.ธิดา ชื่อ ไพรรำ ๒.คุณหญิงอำพัน ภรรยาพระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน (แฉล้ม อมาตยกุล) ๓.หลวงไกรกรีธา บรรยง ๔.ธิดา ชื่อ วงแข ๕.หลวงอินทรมนตรี เขจร ๖.เจ้าจอมก้อนแก้ว ในรัชกาลที่ ๕ ๗.พระยามหานิเวศนานุรักษ์ กระจ่าง ๘.ธิดา ชื่อ ปรานี ๙.ธิดา ชื่อ ศรีจันทร์ ทำราชการฝ่ายในในรัชกาลที่ ๕ ๑๐.พระยาอรรคราชวราทร ภัศดา ๑๑.จมื่นมหาสนิท มานพ ๑๒.ธิดา ชื่อ อบเชย ๑๓.นายเกยไชย ๑๔.ธิดา ชื่อ ไพฑูรย์ ๑๕.นายประสิทธิ์ ๑๖.นายประสม ๑๗.พระยาอุเทนเทพโกสินทร์ ประสาร ๑๘.ธิดา ชื่อ แพรหลิน ๑๙.นายสินธุ ๒๐.หลวงโกษานุการสวัสดิ์ ชาตรี ๒๑.หลวงพิไชยชาญยุทธ ชลอ ๒๒.ธิดา ชื่อ ถนอม ๒๓.ธิดา ชื่อ ถวิล เหมือนกับของคุณวันดี โดยส่วนใหญ่ จะต่างกันบ้างเพียงเล็กน้อย ;) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 22 มิ.ย. 10, 21:10 รอคำตอบจากคุณวันดีเช่นกันค่ะ
จบกระทู้นี้แล้ว จะมาเล่าให้ฟังว่าแม่พลอยมาจากสกุลไหน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 04:07 ขอบคุณค่ะคุณหลวงที่กรุณาเตือน ใน คคห ๓๗ ๒.๓ ที่ถูก คือ ๓ ๒.๔ คือ ๔ ๒.๕ คือ ๕ บรรดาศักดิ์ของบุตรคนที่ ๔ คือ พันโท หลวงสรจักรานุกิจ ประวัติของท่าน มีการเปลี่ยนชื่อ ความหมายของชื่อ ประวัติการเลื่อนยศ ยาว ๓ หน้ากว่า มีรายละเอียดของพ่อตาด้วย ว่า เจ๊สัวกงซิ่ว บ้านอยู่ริมฝั่งลำน้ำเจ้าพระยา ฟากตะวันตก ตรงหน้าสถานทูตอังกฤษ แต่ก่อนเรียกว่าห้างต้นไทร กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 04:48 หนังสืออ้างอิงที่คุณหลวงใช้ พิมพ์ หลัง หนังสืออ้างอิงที่ดิฉันใช้ถึง ๕๘ ปี
รายละเอียดเรื่องชื่อบุตร คง ละเอียดกว่า เพื่อนๆของเราต่างก็มีข้อมูลใกล้เคียงกัน อาจจะแตกต่างในรายละเอียด ซึ่งนักอ่านจะต้องระแวงไว้ก่อนว่า ผู้บันทึกผู้มีชีวิตอยู่ใกล้เวลาที่สุด ทำไมบันทึกไว้เช่นนั้น ทำไมข้ามรายละเอียดไป มีเหตุผลอะไร แล้วจึงค้นไปรอบๆตัว บางเรื่องที่ดูง่ายเพราะมีการเล่ากันมา และพิมพ์หลายสิบครั้ง ข้อมูลก็เหมือนกันเป๊ะ ๆ รายชื่อบุตรนั้น มหามุข ฯ จะบันทึกแต่บุตรที่รับราชการ หรือ สมรสกับข้าราชการ เท่านั้น ส่วนดิฉันนั้น ถ้าเห็นว่าบุตรีของท่านใด ได้รับราชการฝ่ายในเป็นเจ้าจอม ก็จะบันทึกไว้ เพื่อให้ท่านที่สนใจได้เห็น ถึงแม้ว่าประวัติในตระกูลบางตระกูลไม่นิยมที่จะบันทึกไว้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 04:55 ประวัติของ พระยาโชฎึกราชเศรษฐี(เถียน) ดูได้จาก www.jotikasthira.com กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 05:21 ตัวละครในสี่แผ่นดินนั้น เป็นที่สนใจของคนอ่านเสมอมา คุยกันได้นาน เมื่อคุณเทาชมพูจะกรุณามาเล่าเรื่องสกุลแม่พลอย ดิฉันก็จะปัดกวาดบริเวณ(เก็บหนังสือที่กระจายอยู่) ชงน้ำชากาใหม่ และนั่งเฝ้า ได้เล่าเรื่องสกุลของหม่อมแหววมาตามสมควรแล้ว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 23 มิ.ย. 10, 11:38 ประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก บุญศรีถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ต่อมาได้เป็นมหาดเล็กรายงานตรวจอาหารช้างเผือก ครั้นในแผ่นดินพระบาทสมเด็จ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย ท่านได้เป็นนายเวรมหาดเล็กในเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี เมื่อเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรีสิ้นพระชนม์และถวายพระเพลิงแล้ว ท่านจึงไปถวายตัวในวังกลาง คือพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ยังทรงกรมเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ อธิบดีกรมท่าว่าราชการต่างประเทศ ทรงบังคับบัญชาการกรมพระคลังมหาสมบัติ กรมพระตำรวจหน้าแลหลัง ทรวกำกับกรมลูกขุนศาลหลวง แลเป็นอธิบดีศาลฎีกา บุญศรี กำกับบัญชีกลาง กรมพระคลังมหาสมบัติ คู่กับ พระยาราชมนตรี(ภู่) นายบุญศรีมีหน้าที่บันทุกสินค้าลงสำเภา เมื่อถึงฤดูมรสุมสำเภาจะออกไปค้าขายเมืองจีน จึงเป็นผู้ชำนาญในกิจการทั้งปวงในกรมท่า ได้เป็นจ่ารงหุ้มแพร ได้เป็นผู้ครวจราชการโรงทองและพระคลังทอง โปรด ฯ เลื่อนเป็น จมื่นไวยวรนาถมหาดเล็กเวรขวา ได้กำกับกรมหมอ และ กรมลูกขุนศาลหลวง ได้เลื่อนเป็นพระยาพิพัฒน์โกษาปลัดทูลฉลองกรมท่า ได้รับพระราชทานเงินกลางปี ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรด ฯ เลื่อนเป็น พระยามหาอำมาตย์ แล้วเลื่อนเป็นเจ้าพระยาธรรมาธิกรณอธิบดี เสนาบดีกรมวัง ในรัชกาลที่ ๕ โปรด ฯ เลื่อนเป็นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี จางวางกรมวัง ถึงแก่อสัญกรรมเมื่ออายุ ๘๖ ปี ๖ เดือน ได้เทียบเคียงกับ การตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มสีน้ำเงินแล้ว มหามุขมาตยา ฯ ให้รายละเอียดน่าอ่าน ตอนที่เจ้าพระยาสุธรรมมนตรีถึงแก่อสัญกรรม เมื่อ ปี ๒๔๑๗ มีข่าวลงในราชกิจจาฯ ปี ๒๔๑๗ หน้า ๑๕๓ ด้วย เนื้อความยาวเต็ม ๑ กระดาษ ดังนี้ (โดยสังเขป) ข่าวตาย เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี) ม.ส.ม., ป.จ. เดิมเปนมหาดเล็กในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย ครั้นล่วงแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ ขึ้นสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ท่านไม่ได้รับราชการจนสิ้นแผ่นดิน ด้วยท่านระแวงความผิด เพราะท่านเปนพระญาติอยู่ในกรมมหื่นศรีสุเรนทร์ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์นั้นเปนโทษเมื่อในรัชกาลที่ ๒ ท่านจึงออกจากมหาดเล็กหลวง ไปเปนนายเวรมหาดเล็กอยู่ในสมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี ครั้นสมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์น้นสิ้นพระชนม์แล้ว ท่านจึงได้มาฝากตัวอยู่ในพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ให้ทรงใช้สอย ครั้นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ ๓ แล้ว จึ่งได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเป็นที่จ่ารง โดยโปรดเกล้าฯ ให้กำกับการโรงทอง ต่อมาได้เลื่อนเป็นที่เจ้าหมื่นไวยวรนาถ หัวหมื่นมหาดเล็กเวรฤทธิ์ ในครั้งนั้นได้โปรดเกล้าฯ ให้ดูแลการในกรมหมอด้วย ต่อมา รัชกาลที่ ๓ ทรงเล็งเห็นว่าท่านควรจะรับราชการในตำแหน่งกรมท่าได้ จึงได้โปรดเกล้าฯ ให้เป็นที่พระพิพัฒโกษา ปลัดทูลฉลองกรมท่า ได้รับพระราชทานเครื่องยศ ถาดหมากทองคำ ๑ เต้าน้ำทองคำ ๑ กระโถนทองคำ ๑ กับได้กำกับดูแลการช่าง ทำพระพุทธปฏิมากรฉลองพระองค์พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย กับพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ทั้งสององค์ นอกจากนี้ยังได้รับทำกรอบคัมภีร์งาแกะเปนลวดลายต่างๆ ทูลเกล้าฯ ถวายจนจบพระไตรปิฎกจบหนึ่ง เมื่อล่วงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวแล้ว เมื่อขึ้นสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงเห็นว่า ท่านเปนผู้ใหญ่แลได้คุ้นเคยชอบพระราชอัธยาศัยมาแต่ก่อน จึงได้โปรดเกล้าฯ ให้เป็นที่พระยามหาอำมาตย์ รับพระราชทานเครื่องยศ พานหมากเหลี่ยมทองคำ แล้วมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เปนแม่กองสักเลข ฝ่ายหัวเมืองขึ้นในกรมมหาดไทย ท่านได้ขึ้นไปตั้งกองสักเลขอยู่ที่เมืองพิษณุโลก นอกจากนั้น ท่านยังได้ทำตาลปัตรแฉกพุ่มข้าวบิณฑ์ แกะด้วยงาล้วน จำนวน ๑ คัน นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมา รัชกาลที่ ๔ ได้ถวายตาลปัตรแฉกงานั้นแด่กรมสมเด็จพระปวเรศวริยาลงกรณ์ ท่านได้สถาปนาพระอารามไว้ในตำบลที่ท่านเกิดอารามหนึ่ง รัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าฯพระราชทานนามอารามนั้นว่า วัดบุญศิริมาตยาราม แล้วได้เลื่อนที่เป็นเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี ที่จตุสดมภ์ในกรมวัง รับพระราชทานเงินรายวัน วันละ ๒ สลึง เบี้ยหวัด เดิมได้รับพระราชทานอยู่ ๗ ชั่ง ทรงเพิ่มขึ้นอีก ๘ ชั่ง รวมเป็น ๑๕ ชั่ง ในการพระราชพิธีสงกรานต์ ทรงรดน้ำ พระราชทานเงินตรา ปีละ ๑๐ ตำลึง ผ้าเสื้อ ๒ สำรับบ้าง ๓ สำรับบ้าง ทุกปีเสมอมา ครั้นล่วงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแล้ว ขึ้นแผ่นดินรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงพระราชดำริว่า ท่านชราภาพมาก จะให้รับราชการฉลองพระเดชพระคุณต่อไป เห็นจะไม่ไหว จึงได้พระราชทานความสุข โดยโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี เป็นใหญ่ในตามที่ในกรมวัง พระราชทานตรามหาสุราภรร์มงกุฎสยาม ๑ และตราปฐมจุลจอมเกล้า ๑ เพื่อเป็นเกียรติแก่ท่านอย่างยิ่ง นอกจากนั้นยังได้พระราชทานเงินตรารดน้ำประจำเทศกาลสงกรานต์ ปีละ ๑๐ ตำลึง ผ้าเสื้อ ๒ สำรับบ้าง ๓ สำรับบ้าง เป็นเสมอมา ส่วนเบียหวัด เงินเดือนซึ่งได้เคยรับพระราชทานมาแต่ครั้งรัชกาลก่อน ก็ดปรดเกล้าฯ พระราชทานคงเดิม ไม่ได้ลดหย่อนแม้แต่น้อยหนึ่ง ท่านรับราชการล่วงมา ๔ แผ่นดิน ด้วยความสุจริต และปฏิบัติตนอยู่ในชอบธรรม ต่อมา วันเดือนแปดบุรพาสาธ ขึ้นสามค่ำ ปีจอฉศก ท่านป่วยขัดปัสสาวะ ถ่ายปัสสาวะเป็นโลหิต รับประทานอาหารได้น้อยเท่าฝาถ้วยเล็ก นอนไม่หลับ พระประสิทธฺหัดถา หมอวังหน้า มารักษาอาการคลายลงแต่ยังแปรไป เป็นถ่ายวันละ ๕ ครั้ง ๖ ครั้ง ๑๑ ครั้ง ๑๒ ครั้ง ได้หาหมอหลวงหมอเชลยศักดิ์มารักษา อาการก็ไม่ทุเลาลง รับประทานอาหารได้มื้อละช้อน หรือบางมื้อรับประทานอาหารไม่ได้ มือเท้าบวม ความทราบใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานผ้าไตร ๕ ไตร ผ้าขาว ๘๐ ศอก ๑๐ พับมาให้ท่านทำบุญ แต่นั้นมาอาการของท่านก็อ่อนระหวยมากขึ้น ครั้นวันพฤหัสบดี เดือน เก้า ขึ้นแปดค่ำ เวลา ๑๑ ทุ่ม เศษ ท่านถึงแก่อสัญกรรม อายุได้ ๘๖ ปี ๖ เดือน โปรดเกล้าฯ พระราชทานโกศเหลี่ยมตู้บรรจุศพ ตั้งบนเครื่องชั้น ๒ ชั้น เครื่องสูงลายทอง ๘ คัน กลองชนะ ๕ คู่ จ่าปี่ ประโคมตามตำแหน่งยศ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 14:03 ขอบคุณค่ะคุณหลวง เรื่องพระยามหาเทพ(ปาน) ที่คุณหลวงต้องการข้อมูลนั้น มีความอยู่หน่อยหนึ่ง ใน มหามุข ฯ หน้า ๓๘๒ ว่า ท่านทรัพย์ ธิดา พระยามหาเทพนั้น แต่งงานกับจมื่นอินทรามาตย(ไผ่) บุตรคนเล็กของพระยาศรีสหเทพ(ทองเพ็ง) ปีนี้น้ำน้อย เราช่วยกันตักน้ำใส่ตุ่มคนละสองสามกระแป๋ง(ใหญ่กว่ากระป๋อง) เดี๋ยวตุ่มก็เต็มเอง พระยาศรีสหเทพ(ทองเพ็งนี้) ร่ำรวยเป็นหนักหนา ทำพินัยกรรมที ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่มากันพรึ่บ ถ้านับญาติกับคุณเปรมได้ อิอิ (แต่นับไม่ได้) ขออนุญาตเล่าเรื่องความเก่าไว้พอตื่นเต้น ให้ไปเชิญลูกขุน ณ ศาลาในมาพร้อมกัน ให้มาทำพินัยกรรม ณ หอนั่งในบ้านท่าน ลูกขุน ณ ศาลาใน มีเจ้าพระยาพระคลัง(ดิด) เจ้าพระยายมราช(บุญนาก) ลูกขุน ณ ศาลหลวงทั้ง คือ พระมหาราชครูปโรหิต พระราชครูพิเชษฐ พระครูพิราม ขุนหลวงพระไกรสีห์ พระเกษม รวมเป็นองค์พินัยกรรม บุตรชายหญิงที่สิ้นบุญไปก่อนบิดาป่วยนั้น ๒๔ คน บุตรท่านผู้หญิงน้อยยังเหลืออยู่ ๓ คน บุตรที่เกิดด้วยอนุภรรยายังเหลือ ๔๑ คน รวมบุตร ๔๔ คน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 14:28 เงินตราสดมีปรากฎอยู่ในบ้าน ๒๐๐๐ ชั่ง อยู่ในถุง นำมากองไว้
ทูลเกล้าถวายหลวงช่วยราชการแผ่นดิน ๕๐๐ ชั่ง ทำศพและซ่อมแซมวัดอินทราราม ๕๐๐ ชั่ง แบ่งลูกหลาน ๑๐๐๐ ชั่ง ลูกภรรยาหลวง ๓ คน ได้ ขันน้ำจอกลอยพานรองทำด้วยทองคำ คนละหนึ่งสำรับ หนัก ๒ ชั่ง ๑๐ ตำลึง เครื่องประดับคนละหนึ่งหีบ มีแหวนกี่วงหาทราบไม่ เป็นแหวนประดับเพชรและพลอยสีต่าง ๆ ราคาหีบละ ๑๐๐ ชั่ง รวม ๓๐๐ ชั่ง ถวายให้ทรงบูรณะ พระพุทธบาท ๑๐๐ ชั่ง วักพระศรีรัตนศาสดาราม ๑๐๐ ชั่ง ซ่อมแซมป้อมผีเสื้อสมุทร ๓๐๐ ชั่ง ไม้ขอนที่ใหญ่เกินพิกัด ๕๐๐ ต้น ไม้ยาว ๖ - ๗ วา โต ๑๐ กำขึ้นไป เป็นไม้บริสุทธิ์ไม่มีโพรงทั้ง ๕๐๐ ต้น ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไว้ใช้ในการวัดวัง ที่เหลือยกให้นายขรรค์ไชย(พึ่ง)ทั้งสิ้น ผ้าไตรขาวยังไม่ได้ย้อม ๑๐๐๐ ไตร มีไว้พร้อม ไตร บาตร ย่าม เป็นเครื่องสังเค็ด ๑๐๐๐ สำรับ ถึงแก่กรรม เมื่อ จ.ศ. ๑๒๐๗ เป็นปีที่ ๒๒ ในรัชกาลที่ ๓ อายุ ๕๓ ปี เป็นข้าราชการมาสองแผ่นดิน คือรัชกาลที่ ๒ กับ รัชกาลที่ ๓ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 23 มิ.ย. 10, 14:43 ขอบคุณคุณวันดีที่ค้นเอาข้อมูลพระยามหาเทพ (ทองปานหรือปาน) ต้นตระกูล ปาณิกบุตร มาให้
จากประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี บุรณศิริ) ผมมีข้อความที่ติดใจอยู่และยังค้นไม่ได้ คือ "ครั้นล่วงแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ ขึ้นสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ท่านไม่ได้รับราชการจนสิ้นแผ่นดิน ด้วยท่านระแวงความผิด เพราะท่านเปนพระญาติอยู่ในกรมหมื่นศรีสุเรนทร์ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์นั้นเปนโทษเมื่อในรัชกาลที่ ๒ ท่านจึงออกจากมหาดเล็กหลวง" คุณวันดีช่วยอธิบายเพิ่มเติมหน่อยเถิดว่า เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี เป็นญาติฝ่ายใดกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ;) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 23 มิ.ย. 10, 14:51 คอยสัก ๗ วันได้หรือไม่คะ ไม่วันพฤหัสนี้ ก็......... กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 23 มิ.ย. 10, 14:59 จะรอครับ หึ หึ ๗ วัน
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 08:50 มาเล่าเรื่องเรื่องคุณมหาดเล็ก หน้าตาดี นุ่งกางเกงแพรสี คาดเอวด้วยแพรสีปล่อยชายยาว สวมเสื้อนอกแพรฝรั่งเศสแต่เปิดกระดุมตลอดแถว เสื้อชั้นในคอกลมทำด้วยแพรบาง ๆ แขวนเสมาทองคำอักษร พระปรมาภิไธย ผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ด้วยห้อยขาลงข้างเดียว อีกข้างหนึ่งพับพาดไว้กับตัวรถ และใช้ความเร็วสูงจนน่ากลัวอันตราย เทื่อแม่พลอยมองหน้าคุณเปรมเป็นเชิงถาม คุณเปรมบอกชื่อ และแจ้งคุณวุฒิของชายหนุ่มผู้นั้นว่า รำอินทรชิตได้ไม่มีใครสู้ ศิลปินผู้นั้นคือ นายกุหลาบ โกสุม ผู้รับราชการเป็นนายจ่ายง หลวงสถานพิทักษ์ และ พระราชวรินทร์ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 09:15 อ้างอิงมาจากหนังสือ อนุสรณ์ "ศุกรหัศน์" เสวกโท จมื่นมานิตย์นเรศ(เฉลิม เศวตนันท์) ๒๕๑๑ "จะเล่าถึงศิลปของการแสดง หน้าโขนโดยปกติเปลี่ยนแปลงไ่ม่ได้ เป็นอย่างไรก็คงอยู่อย่างนั้น แต่เมื่อเวลาสวมหัวคนเข้า และคนนั้นเป็นศิลปินหมายเลขหนึ่ง คือ ชั้นเยี่ยม สามารถบันดาลให้หน้าโขน เปลี่ยนแปรไปได้ตามบทบาท หน้าทศกรรฐ์ทั้งแสยะแยกเขี้ยวอย่างนั้น แต่พอถึงบทเข้าพระเข้านาง เช่นตอนนางลอย ซึ่งทศกรรฐ์ให้เบญกายแปลงเป็นสีดาทำตายไปลวงพระรามให้เลิกทัพ ก่อนไปเบญกายแปลงมาให้ดูหน้าพระที่นั่ง ทศกรรฐ์พอเห็นก็ลืมตัวทีเดียวว่าเป็นหลาน ตรงเข้าใส่ "ยุพเยาว์ โฉมเฉลายอดฟ้ามารศรี จะอายเหนียมเรียมใยนะเทวี ขึ้นมานั่งบนที่กับพี่ชาย" ผู้เล่าเห็นนายกุหลาบ โกสุม ทำบทนี้ คนดูทุกคนเห็นหน้าทศกรรฐ์แย้มยิ้มหรือแทบจะยักคิ้วหลิ่วตาไปด้วย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 25 มิ.ย. 10, 09:40 หมายความว่านายโกสุม รำได้ทั้งเป็นอินทรชิตและทศกัณฐ์หรือคะ
รำเป็นตัวไหนได้อีกบ้าง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 09:47 เมื่อถึงบทรำพึง หน้าทศกรรฐ์ที่หัวโขนก็กลับเป็นหน้าเศร้าสร้อยหม่นหมองมีอารมณ์คิด
แต่พอถึงบทโกรธ หน้าก็ถมึงทึงขึ้นทันที แล้วออกท่าคุกพาทย์แสดงความโกรธ ตอนได้ข่าวอินทรชิตตาย ร้องไห้ในบทว่า เสียรถเสียทศโยธา เสียเทพศาสตรา พระองค์ก็สิ้นชีวัน ฟังข่าวผ่าวเพียงเพลิงกัลป์ เจ็บใจจาบัลย์ แล้วนิ่งตลึงไปมา "ท่านผู้นี้ไม่ว่าแสดงเป็นตัวอะไร แสดงได้ดีถึงขนาด มีคนติดไม่แพ้ดาราสมัยนี้ ว่ากันว่าเวลาจะออกฉาก คือจะออกตรวจพลด้วยเพลงกราวใน ในบทอินทรชิต เพียงแต่คนเห็นเอื้อมออกมาจับฉากเท่านั้น ทุกคนดูเหมือนเป็นหญิงส่วนมากถอนใจขึ้นพร้อมกันนดังฮือทั้งโรง พอแหวกม่านออกมาตั้งท่าสง่าอยู่กลางโรง ทุกคนทำเสียงซืดซาดไปทั้งโรง นี่คือความเป็นศิลปิน" (นักอ่านหนังสือเก่าเคยได้ยินเสียงฮือ เมื่อ คุณครูอาคม ฉายาคม จับม่านนิ่งอยู่ เหมือนกัน และยังได้ยินเสียงแปลกๆจากชายและหญิง ผสมกับเสียงปรบมืออยู่ตลอดเวลาเมื่อม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช รัดเครื่องออกมา) ชีวิตต่อมาของพระราชวรินทร์ผู้อาชีพเดิมเป็นนายโรงลิเก ตามข่าวหนังสือพิมพ์ว่าท่านต้องคดีจ้างวานฆ่าญาติเพราะขัดแย้งเรื่องมรดก กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 09:50 ท่านรำรามสูรสง่ามากค่ะ
ศุกรหัศน์ชมท่านไว้มาก และยกย่องว่าเป็นครูผู้ใหญ่ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 25 มิ.ย. 10, 14:17 นายกุหลาบ โกสุม หรือบางทีออกชื่อ นายหลาบ เป็นพระราชวรินทร์ กรมพระตำรวจหลวง แล้วต้องพระราชอาญากลับเป็นนายกุหลาบ โกสุม แล้วจึงกลับเข้ารับราชการกรมชาวที่ สุดท้ายได้เป็น หลวงสถานพิทักษ์แล้วถูกดุลย์คราวผลัดแผ่นดินครับ
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 14:19 คุณเปรมดูจะเป็นไม่กระตือรือล้นเท่าไร ดูจากการเลื่อนยศก็ช้ามาก การที่เป็นลูกคนเดียวของคุณหญิง
คงจะถูกประคบประหงมมาตลอด อายุ ๒๕ ยังเป็นมหาดเล็กอยู่เลย เมืองนอกก็ไม่ได้ไป ซึ่งอาจกล่าวได้ว่ามีแต่เจ้านายที่เสด็จทรงศึกษาต่างประเทศ ซึ่งแปลกอยู่หน่อยเพราะบุคคลในฐานะ ผู้ดำรงวงศ์สกุลของขุนนางท่าซ้าย ผู้รู้เรื่องต่างประเทศมากที่สุดในหมู่ข้าราชสำนัก และรู้เร็ว ว่าทิศทางของความศรีวิไลยไปทางไหน ทำไมไม่ไปศึกษาต่อต่างประเทศ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 14:22 ขอบคุณเจ้าค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 14:40 เรื่องอายุของพลอย กับ คุณเปรมนั้น คิดง่าย ๆ ว่า พลอยเกิด พ.ศ. ๒๔๒๕ ตอนต้นเรื่องกล่าวไว้เช่นนั้น ก่อนออกจากบ้านที่คลองบางหลวง คุณเปรม แก่กว่าพลอย ๕ ปี (คุณนุ้ยเอ่ยเป็นหลักฐาน) สิ้นรัชกาลที่ ๕ ในปี ๒๔๕๓ คุณเปรมยังไม่มียศและบรรดาศักดิ์ หลังพิธีบรมราชาภิเษก ได้เป็นนายสนองราชกิจ อีกปีกว่า ถึงได้เป็น คุณพระบริบาลภูมินารถ นั่นหมายความว่า คุณเปรมอายุ ประมาณ ๓๔ - ๓๕ แล้ว อาจจะเป็นไปได้ว่าในปลายรัชกาลที่ ๕ ไม่มีตำแหน่งขุนนางว่าง และโครงสร้างตำแหน่งของกระทรวงต่าง ๆ เต็มเสียแล้ว กล่าวได้ว่า คุณเปรมได้เลื่อนตำแหน่งช้ามาก ถึงแม้ว่าคุณเปรมจะไม่ได้เป็นตัวละครหลัก หรือ ธีม ในเรื่องสี่แผ่นดิน คุณเปรมคือพระเอก เลยสงสัยว่า คุณเปรมขาดคุณสมบัติอะไรของมหาดเล็ก กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 25 มิ.ย. 10, 14:51 ไม่ว่าพระยาโชฎึกราชเศรษฐี คุณปู่ของคุณเปรมจะมาจากสายใด หรือรวมมหาเศรษฐีในสมัยนั้นสามคนมาเป็นเงาในกระจกก็ตามที ปู่ที่รับผิดชอบงานค้าขายของประเทศ สร้างรายได้เข้าประเทศ ฝากลูกสาวให้อยู่ในตำหนักพระองค์ใหญ่ได้ เรียกว่ามีเส้นปึ๊ง ทำไมคุณเปรมไม่ค่อยก้าวหน้าในหน้าที่ราชการ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 28 มิ.ย. 10, 11:01 จากประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี บุรณศิริ) ผมมีข้อความที่ติดใจอยู่และยังค้นไม่ได้ คือ "ครั้นล่วงแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ ขึ้นสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ท่านไม่ได้รับราชการจนสิ้นแผ่นดิน ด้วยท่านระแวงความผิด เพราะท่านเปนพระญาติอยู่ในกรมหมื่นศรีสุเรนทร์ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์นั้นเปนโทษเมื่อในรัชกาลที่ ๒ ท่านจึงออกจากมหาดเล็กหลวง" คุณวันดีช่วยอธิบายเพิ่มเติมหน่อยเถิดว่า เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี เป็นญาติฝ่ายใดกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ;) คุณวันดีค้นได้เบาะแสข้อมูลบ้างหรือยังครับ ผมมีข้อมูลมาเพิ่มเติมเกี่ยวกับบุตรของพระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรีเล็กน้อยดังนี้ " ณ วัน ๖ (วันศุกร์) เดือน ๑ แรม ๓ ค่ำ ปีชวด สัมฤทธิศก ๑๒๕๐ พระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกขุนนาง พระยาพิพัฒน์โกษานำนายรองบำรุงราชบทมาลย์ ๑ นายมานพ ๑ บุตรพระยาธรรมจรัญญานุกูลมนตรี ทั้ง ๒ นาย ซึ่งกราบถวายบังคมลาออกไปเรียนศิลปวิชาการในประเทศยุโรป กลับเข้ามา เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท..." ราชกิจจา. เล่ม ๕ ๑๒๕๐ หน้า ๓๓๗ เจ้าคุณท่านเคยส่งลูกไปเรียนเมืองนอกเมืองนาตั้ง ๒ คน แสดงว่าท่านเป็นคนทันสมัยมากทีเดียว สงสัยก็แต่บุตรท่านที่ได้เป็นนายรองบำรุงราชบทมาลย์ นั้น คือ ลูกชายคนใดกันหนอ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 14:04 หนังสืออ้างอิงที่ใช้อยู่ แสดงว่า พระยาธรรมาจรัญญานุกูลมนตรี(จำเริญ) มีบุตรแลธิดาทั้งสิ้น ๒๔ คน(มหามุขหน้า ๒๔๔) แต่ไม่มีชื่อที่คุณหลวงถามค่ะ ๒๔ คนนี้เป็นชั้นที่ ๙ ในวงศ์พราหมณ์พฤฒิธิบาศ ของเจ้าพระยาวิไชยชำนาญยุทธ์(อู่) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 14:31 พระยาพิพัฒน์โกษาในที่นี้ คือ ท่านไหนคะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 28 มิ.ย. 10, 15:23 ช่วง จ.ศ. ๑๒๕๐ ตรงกับ พ.ศ. ๒๔๓๑
พระยาพิพัฒน์โกษษ คนที่ถูกกล่าวถึง น่าจะเป็น พระยาพิพัฒน์โกษา (สุดใจ บุนนาค) ตามเอกสารเล่มสีเลือดหมูว่า ท่านผู้นี้ เดิมเป็นที่พระไพรัชพาคย์ภักดี ต่อมาได้เลื่อนขึ้นเป็น พระยาพิพัฒน์โกษา ราชปลัดทูลฉลองในกรมท่ากลาง ศักดินา ๑๐๐๐ ไร่ เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะแมเบญจศก ๑๒๔๕ (ขออภัย ยังไม่ได้เทียบดูวันทางสุริยคติ) ทั้งนี้ ตำแหน่ง พระยาพิพัฒน์โกษา ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีผู้ได้ดำรงตำแหน่งราชทินนามนี้ จำนวน ๖ คน คือ พระยาพิพัฒน์โกษา (เสพ สุรนันทน์) ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลองกรมท่า พระยาพิพัฒน์โกษา (ทับ จาติกรัตน์) ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลองกรมท่า พระยาพิพัฒน์โกษา (สุดใจ บุนนาค) ตำแหน่ง ราชปลัดทูลฉลองในกรมท่ากลาง พระยาพิพัฒน์โกษา (สิงโต ศกุนะสิงห์) ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลองกรมท่ากลาง พระยาพิพัฒน์โกษา (สุ่น สาตราภัย) ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลองกรมท่ากลาง พระยาพิพัฒน์โกษา (เซเลสติโน เอ็ม. ซาเวียร์) ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลองกระทรวงการต่างประเทศ (ท่านนี้เป็นชาวอิตาลี ตำแหน่งสุดท้ายได้ไปเป็นทูตสยามประจำอิตาลี และถึงแก่อนิจกรรมที่กรุงโรม ศพของท่านได้นำมาทำพิธีฝังในประเทศไทย เจ้าคุณมีธิดา ๓ คน คนหนึ่งชื่อ มากาเรต ลิน ซาเวียร์ เจ้าคุณได้ส่งมากาเรตไปเรียนที่โรงเรียน เซเครด ฮาร์ท คอนแวนต์ ที่เมืองปีนัง จากนั้น ก็ได้ให้ไปเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยลอนดอน ด้านวิชาแพทย์ สำเร็จการศึกษาได้รับปริญญาด้านแพทย์มาถึง ๔ ปริญญา ภายหลัง มากาเรตได้กลับมาเมืองไทย สมัครเข้าทำงานที่สภากาชาดไทย ในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ มากาเรตได้สมรสกับพระยาศรีวิสารวาจา (เทียนเลี้ยง ฮุนตระกูล) มีบุตรธิดา ๓ คน คือ นายกิตติรัต ศรีวิสารวาจา ท่านผู้หญิงมนัสนิตย์ วณิกกุล และคุณหญิงสาวิตรี โอสถานุเคราะห์ คุณหญิงศรีวิสารวาจาเสียชีวิตด้วยโรคไข้หวัดใหญ่ เมื่อ ปี ๒๔๗๕ ) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 15:42 โอ้โฮ คุณหลวงยอดเยี่ยม
ดิฉันพยายามหารายละเอียดทั้งหมดที่ สี่แผ่นดิน เล่าไว้ เรื่องพระยาพิพิธ คือ พ่อตาคุณเปรม ทราบค่ะ ว่ามีหลายบุคคลที่คุณคึกฤทธิจินตนาการขึ้น อย่างบ้านอยู่คลองพ่อยม ต่อกับคลองบางหลวง บ้านใหญ่มีกำแพงอิฐเสริมรั้วเหล็กกั้นตลอดริมน้ำ เป็นตึกทันสมัยสำหรับระยะเวลา ๒๔๒๕ - ๒๔๓๕ ก่ออิฐ ฉาบปูนขาว หลังคามุงกระเบื้องจีนลูกฟูก บนตึกมีลูกมะหวดสีเขียวแก่ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 28 มิ.ย. 10, 15:46 อ้างถึง บ้านใหญ่มีกำแพงอิฐเสริมรั้วเหล็กกั้นตลอดริมน้ำ เป็นตึกทันสมัยสำหรับระยะเวลา ๒๔๒๕ - ๒๔๓๕ ก่ออิฐ ฉาบปูนขาว หลังคามุงกระเบื้องจีนลูกฟูก บ้านรั้วเหล็ก ไม่ทราบว่า เป็นรั้วเหล็กแลกน้ำตาลทรายเต็มลำเรือกลไฟหรือเปล่า ถ้าใช่ก็คงเป็นพวกสกุลสายเปอร์เซีย (เชิญอ่านจากกระทู้ ตำนานพริฏิษ แฟกฏอรี) ;) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 15:52 แล้วคุณหญิงเอื้อม ที่อยู่อัมพวาล่ะคะ อาจเป็นใครได้บ้าง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 28 มิ.ย. 10, 15:59 แหม เอาทีละตัวละครสิครับ ผมไม่ใช่เจ้าหน้าที่จัดทำสำมะโนครัวประชากรจะได้ทราบหมด
ค้นพระยาพิพิธก่อนดีกว่า ให้ราชทินนามมาเท่านี้ คิดว่าค้นง่ายนั้น เปล่าเลย พระยาพิพิธมีมากกว่าที่นึกได้มาก เดี๋ยวไปเก็บรวบรวมข้อมูลก่อน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 16:16 ตามความเข้าใจ พวกสกุลมหาศาลมักนิยมปลูกบ้านอยู่ใกล้ ๆ กัน เพราะธิดาหลายคนก็สมรสกับญาติสนิทและไม่สนิท
แบ่งปันที่ดินปลูกบ้านอยู่กันอุ่นใจ ใครทำแกงอะไรได้เลิศ ก็ใส่ถาดไปตามบ้านต่าง ๆ พระยาพิพิธ ก็ไม่ทราบว่าอยู่กระทรวงใด ไม่น่าจะใช่กรมท่าซ้าย ถึงจะมีบรรพบุรุษไว้ผมเปียก็ตามที ข้าราชการแทบทุกคนที่ไว้เปีย มักจะตัดเปียเมื่อเข้ารับราชการ เพราะต้องเฝ้าแหน ไม่อย่างนั้นก็ไม่ได้พานทอง มีหนังสืออยู่เล่มเรื่องเมื่อเจ้าสัวตัดผมเปีย ไปหาก่อนค่ะ สี่แผ่นดินเดินเรื่องโดยแม่พลอยเป็นหลักกิโลเมตร ตัวประกอบอื่น ๆ สนับสนุนบทบาทของแม่พลอย จึงยังเป็นเงาในกระจกอยู่ อยากทราบว่าคุณสายหยุดเกิด(ปีมะเส็ง)เป็นใครจัง ธรรมดาธิดาเจ้าพระยาก็ไม่น่าจะใช้หีบหมากทองคำ ปู่ย่าตาทวดเป็นราชินีกุล กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 16:19 คุณหลวงอย่าถล่มตนซิคะ คุณหลวงเดินออกจากที่ทำงานมีคนไหว้ทั้งถนน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 28 มิ.ย. 10, 16:28 พระยาพิพิธฯ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตามโจทย์ที่ผู้แต่งสี่แผ่นดินให้ไว้
มีพระยาพิพิธฯ เข้าข่ายพิจารณา ดังนี้ ๑.พระยาพิพิทธิ์เดช (สา) จางวางกรมเกณฑ์หัดอย่างฝรั่งซ้าย (ตัดทิ้งได้) ๒.พระยาพิพิธพิไสยสุนทรการ (เอี่ยม) ผู้ว่าราชการเมืองตราด ๓.พระยาพิพิธพิไสยสุนทรการ (สุข สุขสถิตย์) ผู้ว่าราชการเมืองตราด (เจ้าคุณ ๒ คนนี้ตัดทิ้งได้) ๔.พระยาพิพิธภักดี (ตนกูซุยลง) พระยากลันตัน ๕.พระยาพิพิธภักดี (ตนกูมหมัด) ผู้ว่าราชการเมืองกลันตัน ๖.พระยาพิพิธภักดี (ตนกูมันโส) พระยากลันตัน ๗.พระยาพิพิธภักดี (ตนกูสนี) พระยากลันตัน (ตัดทิ้งทั้ง ๔ คนเลย) ๘.พระยาพิพิธโภไคยสวริย(ทองคำ สุวรรณทัต) กรมพระคลังมหาสมบัติ (น่าสนใจ เก็บไว้ก่อน) ๙.พระยาพิพิธโภคัยสวรรย์ (โค สุจริตกุล) กรมพระคลังมหาสมบัติ (น่าสนใจ เก็บไว้ก่อน) ๑๐.พระยาพิพิธโภคัยสวรรย์(ชม สุวรรณทัต)กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ (เก็บ) ๑๑.พระยาพิพิธโภไคสวรรย์ (คล้อย ลีละชาติ) กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ (เก็บ) ๑๒.พระยาพิพิธโภไคสวรรย์ (เชฐ หังสสูต) กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ (เก็บ) มีพระยาพิพิธ อีก ๔ ตำแหน่ง เป็น พิพิธเสนา เจ้าเมืองยะหริ่ง ๒ คน (ตัดทิ้งได้) กับ พิพิธไอยสูรย์ จางวางกรมชาวที่ใหญ่ ๒ คน (ขอตัดทิ้ง) ดังนั้นจึงเหลือ พระยาพิพิธ ฯ ในพระคลังมหาสมบัติ ๕ คน ที่อยู่ในข่ายควรพิจารณาครับ ;D กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Bhanumet ที่ 28 มิ.ย. 10, 16:33 ตามความเข้าใจ พวกสกุลมหาศาลมักนิยมปลูกบ้านอยู่ใกล้ ๆ กัน เพราะธิดาหลายคนก็สมรสกับญาติสนิทและไม่สนิท แบ่งปันที่ดินปลูกบ้านอยู่กันอุ่นใจ ใครทำแกงอะไรได้เลิศ ก็ใส่ถาดไปตามบ้านต่าง ๆ พระยาพิพิธ ก็ไม่ทราบว่าอยู่กระทรวงใด ไม่น่าจะใช่กรมท่าซ้าย ถึงจะมีบรรพบุรุษไว้ผมเปียก็ตามที ข้าราชการแทบทุกคนที่ไว้เปีย มักจะตัดเปียเมื่อเข้ารับราชการ เพราะต้องเฝ้าแหน ไม่อย่างนั้นก็ไม่ได้พานทอง มีหนังสืออยู่เล่มเรื่องเมื่อเจ้าสัวตัดผมเปีย ไปหาก่อนค่ะ สี่แผ่นดินเดินเรื่องโดยแม่พลอยเป็นหลักกิโลเมตร ตัวประกอบอื่น ๆ สนับสนุนบทบาทของแม่พลอย จึงยังเป็นเงาในกระจกอยู่ อยากทราบว่าคุณสายหยุดเกิด(ปีมะเส็ง)เป็นใครจัง ธรรมดาธิดาเจ้าพระยาก็ไม่น่าจะใช้หีบหมากทองคำ ปู่ย่าตาทวดเป็นราชินีกุล พระยาพิพิธ เจ้าคุณพ่อของแม่พลอย เป็นพวกฟากขะโน้นบ้านบน ไม่ใช่จีนไว้เปีย มิใช่หรือครับ ส่วนคุณสายหยุดเป็นพวกบ้านล่าง จึงเป็นเชื้อราชินิกุล ถูกหรือไม่ครับ จะรอตามอ่านต่อไปนะครับ สนุกมาก ;D กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 19:59 คุณสายหยุด เป็นอดีตข้าหลวงตำหนักเจ้าคุณแพ เธอโก้หรูขนาดกินหีบหมากทองคำ สั่งจากนอก
เธอเป็นพวกบุนนาค เป็นญาติเจ้าคุณพ่อของพลอย เพียงแต่คนละก๊กกันค่ะ เรื่องนี้จะเล่าในกระทู้ แม่พลอย มาจากสกุลใด ทีแรกว่าจะรอกระทู้นี้จบเรื่องคุยเสียก่อน ไปตอบกระทู้พระยาทรงฯ อยู่ คุณภาณุเมศร์มาเกริ่นเสียก่อนแล้วว่าแม่พลอยเป็นพวกสกุลไหน เห็นจะต้องรีบเล่า เดี๋ยวจืดเสียหมด กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 20:09 ไปอ่านได้ในกระทู้นี้นะคะ
http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3383.0 กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 20:20 รับผิดค่ะ พยายามจะหาขุนนางที่มีลักษณะและคุณสมบัติบางอย่างของพระยาพิพิธ
ในห้องพระที่เก็บอัฐของเจ้าคุณปู่และคุณชวดทั้งหลาย คุณสายหยุดเธอก๊กบ้านล่าง เจ้าคุณพ่อสั่งขนมปังมาเลี้ยงเพื่อนในวังก่อนคนอื่น มีน้ำแข็งมากิน คุณ Bhanumet ไม่มาร่วมวงฟ้อนกับเราหรือคะ จะได้พากันแวะไปตามที่ต่างๆ สงสัยใครก็หยุดสนทนากัน ข้อมูลอาจจะไม่ตรง แต่ก็เป็นการเปิดการสนทนาว่าในเรื่องสายสกุลขุนนาง เราพอจะรู้อะไรอยู่บ้างแล้ว คุณหลวงสงสัยจะไปทางสกุลอื่นแล้ว ดิฉันตามกรมไปรษณีย์ไปตามลำคลองบางหลวงเลยค่ะ อ่า......เจ้าคุณพิพิธน่าจะอยู่กระทรวงคลังกระมังคะ ดูท่านจะเป็นศิลปินเพราะเล่นระนาดเอก หม่อมแดง(ในโครงกระดูกในตู้) ก็เล่นระนาดได้น่าจะเก่งด้วยซ้ำ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 28 มิ.ย. 10, 21:31 ขอบพระคุณค่ะคุณเทาชมพู ดิฉันอ้านรายละเอียดเรื่องสาแหรกบุนนาคอยู่เรื่อยๆ เพราะยังมีเรื่องที่สงสัยบางอย่าง ข้อมูลที่ต้องการก็ยังหามาสนับสนุนได้ไม่มากพอ คุยกันเรื่องคุณเปรมทำไมไม่ไปเรียนนอก อาจจะเป็นช่วงเวลาที่ไม่เหมาะ และคุณเปรมก็เป็นทายาทคนเดียว คุยเรื่องสี่แผ่นดินแล้วก็สบายใจ เพราะทุกคนร่วมด้วยช่วยกันถุ้งเถียงเสียงขรม กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Bhanumet ที่ 28 มิ.ย. 10, 21:39 ขออภัยท่านอาจารย์เทาชมพูด้วยครับ ที่เกริ่นผิดจังหวะ (เร่ง) ไปหน่อย
ส่วนคำชวนของคุณวันดี ผมขอเป็นผู้ชื่นชม ดูอยูนอกวงแล้วกันนะครับ ;D กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 21:45 คุณเปรมเป็นลูกชายคนโต และเป็นคนเดียวที่พอจะเป็นหน้าเป็นตาของตระกูล เจ้าคุณพ่อคงไม่อยากให้ข้ามน้ำข้ามทะเลไปไกล เผื่อไปป่วยตายเสียใครจะสืบตระกูล คุณเปรื่องลูกชายคนรองก็ไม่ได้รับราชการ แม่ปรุงก็เป็นหญิง ไม่มีบทบาทอยู่แล้ว
เจ้าคุณพ่อเองเชื้อสายจีน เห็นความสำคัญของลูกชายคนโตว่าจะต้องถือกระถางธูปในงานทำศพพ่อ อีกอย่างสมัยรัชกาลที่ ๕ นักเรียนไทยยังไปนอกกันค่อนข้างน้อย มาเฟื่องฟูเอาสมัยรัชกาลที่ ๖ คุณเปรมจึงส่งลูกไปเรียนบ้าง สมัยรัชกาลที่ ๕ คุณเปรมเป็นมหาดเล็กอยู่ใกล้ชิดพระเจ้าแผ่นดิน มีโอกาสดีกว่า ที่จะรุ่งเรืองในราชการอยู่ทางนี้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 28 มิ.ย. 10, 21:49 เรื่องคุณเปรมไม่ได้ไปเรียนเมืองนอกนี้ชวนให้นึกถึงคำบอกเล่าของคุณพระมหาเทพกษัตรสมุห(เนื่อง สาคริก) บิดาศาสตราจารย์รพี สาคริก
คุณพระท่านเล่าว่า เมื่อสอบได้ชั้น ๘ จากโรงเรียนมหาดเล็กหลวงนั้น ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ มีรับสั่งว่า ไอ้เนื่องมันสอบได้ที่ ๑ แต่ข้าไม่ส่งมันไปนอกหรอก พวกที่ไปนอกข้าไม่ได้ใช้สักคน ไอ้เนื่องนี่ข้าจะสอนเอง ข้าก็เป็นครูคนหนึ่งเหมือนกัน ก่อนหน้ารายคุณพระมหาเทพฯ ก็มีรายหนึ่งที่โปรดมาก คือ นายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) พี่ชายท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา มาลากุล ซึ่งไม่โปรดให้ไปเรียนต่อเมืองนอกเหมือนกัน แต่ทรงสอนด้วยพระองค์เอง ท่านหม่อมหลวงปิ่นเล่าว่า ล้นเกล้าฯ ทรงพระมหากรุณาแก่นายจ่ายวดมาตั้งแต่เป็นนักเรียนมหาดเล็กรับใช้พร้อมกับท่านผู้เล่า เมื่ออายุครบ ๑๘ ก็โปรดให้ออกรับราชการในกรมมหาดเล็ก รับราชการอยู่ได้เพียง ๓ ปีก็ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น นายจ่ายวด เทียบเท่านายพันตรี แต่โชคชะตาไม่อำนวย นายจ่ายวดประสบอุบัติเหตุพร้อมกับท่านหม่อมหลวงปิ่น หม่อมเจ้าดุลภากร วรวรรณ และหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (ม.ร.ว.เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) แต่นายจ่ายวดเสียชีวิตไปเพียงคนเดียว มื่อนายจ่ายวดถึงแก่กรรมนั้นเล่ากันว่า ล้นเกล้าฯ ทรงสลดพระราชหฤทัยมากถึงกับมีรับสั่งว่า จะทรงขอซื้อรถมอเตอร์ไซค์ของคุณมหาดเล็กทุกคน เพราะนายจ่ายวดเสียชีวิตเพราะรถมอเตอร์ไซค์ และเมื่อคุณพระอดิศัยสวามิภักดิ์ (สรร สันติเสวี) กราบบังคมทูลขอพระราชทานรถมอเตอร์ไซค์ในเวลาต่อมา ก็มีรับสั่งสั้นๆ ว่า "อยากตายหรือ?" คุณพระอดิศัยฯ พอได้ยินรับสั่งองค์นั้นท่านว่า ได้แต่กราบพระบาทและคลานออกมาด้วยความสำนึกในพระมหากรุณา กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 01 ก.ค. 10, 09:42 คุณเปรมเป็นลูกชายคนโต และเป็นคนเดียวที่พอจะเป็นหน้าเป็นตาของตระกูล เจ้าคุณพ่อคงไม่อยากให้ข้ามน้ำข้ามทะเลไปไกล เผื่อไปป่วยตายเสียใครจะสืบตระกูล คุณเปรื่องลูกชายคนรองก็ไม่ได้รับราชการ แม่ปรุงก็เป็นหญิง ไม่มีบทบาทอยู่แล้ว เจ้าคุณพ่อเองเชื้อสายจีน เห็นความสำคัญของลูกชายคนโตว่าจะต้องถือกระถางธูปในงานทำศพพ่อ อีกอย่างสมัยรัชกาลที่ ๕ นักเรียนไทยยังไปนอกกันค่อนข้างน้อย มาเฟื่องฟูเอาสมัยรัชกาลที่ ๖ คุณเปรมจึงส่งลูกไปเรียนบ้าง สมัยรัชกาลที่ ๕ คุณเปรมเป็นมหาดเล็กอยู่ใกล้ชิดพระเจ้าแผ่นดิน มีโอกาสดีกว่า ที่จะรุ่งเรืองในราชการอยู่ทางนี้ คุณเปรม เป็นบุตรพระยาธรรมจรันยาฯ (ตามเนื้อเรื่อง ซึ่งเป็นเชื้อสายแขก ไม่ใช่เชื้อสายจีน) ถ้าพิจารณาตามหลักฐานที่ปรากฏในสมัยรัชกาลที่ ๕ เจ้าพระยาธรรมจรันยาฯ (จำเริญ/เจริญ บุรณศิริ) (เป็นพระยาธรรมจรันยาฯ คนเดียวในสมัยรัชกาลที่ ๕ ) ดูท่านก็ส่งเสริมให้บุตรชายของท่านเรียนหนังสือ อย่างที่ได้ยกหลักฐานมาแสดง บุตรชายของท่านได้ไปเรียนต่างประเทศ ๒ คน นอกจากนี้ นายขจร หรือ เขจร บุตรชายของเจ้าคุณธรรมจรันยาฯ ก็เรียนในโรงเรียนหลวง เรียนดีมากจนได้รับรางวัลพระราชทานหลายครั้ง นี่แสดงว่าพระยาธรรมจรันยาฯ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ อ้างว่าเป็นบิดาคุณเปรมนั้น อาจจะเป็นคนละคนกันในความเป็นจริง อีกประการหนึ่งที่น่าพิจารณา คือ คุณเปรม เกิดราว พ.ศ. ๒๔๒๐ (แก่กว่าแม่พลอย ๕ ปี) น่าแปลกใจว่า คุณเปรมรับราชการเป็นมหาดเล็กมาจนสิ้นรัชกาลที่ ๕ ได้อย่างไรโดยไม่รู้ภาษาอังกฤษ ทั้งที่การเรียนรู้ภาษาอังกฤษในหมู่มหาดเล็กสมัยนั้นออกจะเฟื่องฟู ที่สำคัญคือ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีมหาดเล็กจำนวนมาก ที่ได้รับการแต่งตั้งออกไปรับราชการในกระทรวงหรือตามหัวเมืองต่างๆ แต่คุณเปรมเป็นมหาดเล็กมาจนอายุ ๓๐ ปีเศษ โดยไม่ได้รับแต่งตั้งให้รับราชการพิเศษอะไรเลย น่าสงสัยว่า คุณเปรมคงจะมีอะไรบกพร่องกระมัง จึงไม่ได้เจริญในหน้าที่ราชการอย่างมหาดเล็กในสมัยนั้น ส่วนเรื่องที่คุณเทาชมพูเสนอว่า คุณเปรมในเรื่องเป็นบุตรชายคนโตของตระกูลพระยาธรรมจรันยาฯ เจ้าคุณจึงไม่ส่งให้คุณเปรมไปเรียนเมืองนอกนั้น ด้วยเป็นคติคนจีนที่ย่อมรักบุตรชายคนโตมากในฐานะผู้สืบตระกูล เรื่องนี้ทำให้ผมนึกถึงเรื่องพระสุริยภักดี (สนิท) บุตรชายของสมเด็จเจ้าพระยาพิไชยญาติ (ทัต) ที่สมเด็จไม่ยอมให้ลูกชายท่านไปเรียนหนังสือกับพระภิกษุตามวัด เพราะกลัวลูกชายลำบาก ผลก็คือพระสุริยภักดี (สนิท) เขียนหนังสือไม่เป็น แต่รับราชการได้โดยการวาดรูป เรื่องนี้อาจจะเป็นข้อมูลที่นำสร้างเรื่องคุณเปรมได้กระมัง ส่วนที่คุณวีมี เล่าเรื่องนายจ่ายวด (ปาณี ไกรฤกษ์) เสียชีวิตเพราะมอเตอร์ไซค์นั้น ฟังดูก็นึกถึงคุณเปรมเจ็บหนักเพราะขี่ม้า และเสียชีวิตในเวลาไม่นาน เรื่องนี้ ทำให้คิดว่า วัตถุดิบในการสร้างคุณเปรมของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ อาจจะมีมากกว่าเรื่องตระกูลบุนนาค และอาจจะมีเรื่องระยะเวลาของข้อมูลจริงกับเนื้อเรื่องสี่แผ่นดิน ที่คนแต่งต้องแปลงเปลี่ยนเรื่องจริงให้ให้ดูว่าไม่ได้เจาะจงเอาเรื่องของใครคนใดมาแต่งเฉพาะ เพราะถึงจะเปลี่ยนชื่อคน แต่ระยะเวลายุคสมัยเหมือนกับข้อเท็จจริง คนอ่านย่อมจับได้ว่าเป็นเรื่องของใคร ดังนั้นคนแต่งสี่แผ่นดินจึงจัดการเปลี่ยนแปลงสลับข้อมูลเรื่องเล่าที่เป็นวัตถุดิบเรื่องใหม่ แต่ยังพอจับเค้าวัตถุดิบได้ อันนี้เป็นความเห็นส่วนตัว อาจจะต่างจากความคิดของคนอื่นที่มีมาแล้วบ้าง :) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 01 ก.ค. 10, 14:06 คุณเปรม เป็นลูกเจ้าคุณจรรยาฯ หลานพระยาโชฎึก ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ตอบดิฉันไว้ใน พิเคราะห์คึกฤทธิ์ ว่าเป็นชื่อสมมุติค่ะ
ตอนแม่พลอยเจ็บท้องจะคลอดประไพ คุณเปรมไปตามหมอฝรั่งมา ในเมื่อคุ้นเคยกันขนาดนี้คุณเปรมน่าจะรู้ภาษาอังกฤษ แต่ที่ส่งภาษากับลูซิลล์ลูกสะใภ้ไม่รู้เรื่อง เพราะลูซิลล์เป็นสาวฝรั่งเศสค่ะ ไม่ใช่อังกฤษ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 01 ก.ค. 10, 14:45 หมอฝรั่งพูดไทยคล่องค่ะ คุณเปรมบ่นเองว่าในราชสำนักพูดฝรั่งกัน ไม่กล้าหัวเราะตาม เรื่องชื่อสมมุตินั้นก็ทราบกันอยู่ แต่เป็นความริเริ่มที่จะเสนอแนวคิดอื่นๆ ว่า เป็นไปได้ไหมที่ พระยาพิพิธจะเป็นใครกันแน่ พระยาจรรยามีตัวละครอื่นประสมอยู่ได้ไหม ขนาดแม่พลอย บุนนาคยึดไว้แล้ว สกุลอื่น ๆ ยังอยากได้มาเป็นสมาชิกในครอบครัว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 01 ก.ค. 10, 15:07 เรื่องหมอฝรั่งในช่วงรัชกาลที่ ๕-๖ คงพูดไทยได้คล่อง
ที่อยากรู้ต่อไป หมอฝรั่งที่พ่อเปรมไปตามมาทำคลอดแม่พลอยนั้น จะเป็นแพทย์หลวงในราชสำนักหรือเปล่า เช่น คุณหมอ อี.ไรเตอร์ เป็นต้น ถ้าเป็นแพทย์หลวงน่าจะพูดไทยคล่องนัก เพราะมาอยู่เมืองไทยหลายปี ถ้าพ่อเปรมรู้ภาษาอังกฤษ ก็สงสัยว่าคงจะรู้ในระดับที่สื่อสารได้ ในขณะที่ระดับลึก ถึงขั้นรู้มุขในภาษาอังกฤษนั้น คุณเปรมคงไม่ถึงชั้นนั้น พ่อเปรมเลยฟังไม่ที่รัชกาลที่ ๖ รับสั่งกับมหาดเล็กแล้วทรงพระสรวลไม่เข้าใจ ข้อต่อไปอยากทราบว่า นักเรียนนอกที่ไปเรียนต่างประเทศแล้ว กลับมารับราชการในกรมมหาดเล็กมีสักกี่คน ทราบแต่ว่า มหาดเล็กที่ไปเรียนต่างประเทศแล้ว มักจะกลับมารับราชการในหน่วยงานอื่นตามวิชาการที่ได้ร่ำเรียนมา ส่วนมหาดเล็กคนใดที่รัชกาลที่ ๖ โปรดมาก จึงไม่โปรดให้ออกไปเรียนต่างประเทศนั้น ด้วยหวังพระราชหฤทัยว่า จะทรงสั่งสอนวิชาการด้วยพระองค์เอง แต่ในความเป็นจริง รัชกาลที่ ๖ มีพระราชภารกิจมาก จะทรงมีเวลามาทรงสอนวิชาการพระราชทานแก่มหาดเล็กเหล่านั้นหรือ ถ้าจะทรงสอน ก็คงจะเป็นมหาดเล็กเหล่านั้นต้องเรียนรู้เอาจากพระราชกิจ ที่ทรงปฏิบัติประจำวัน แต่ว่าจะได้เรียนรู้มากเท่ากับไปเรียน ที่สถาบันการศึกษาต่างประเทศหรือไม่นั้น ไม่สามารถทราบได้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 01 ก.ค. 10, 16:28 พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรีที่คุณชายท่านวางรูปไว้น่าจะเป็นลักษณะผสมของ พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (จำเริญ บุรณศิริ) ผสมกับพระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี (ทองดี โชติกเสถียร) ซึ่งเป็นบุตรพระยาโชฎึกราชเสรษฐี (เล่าเถียน)
เรื่องการรับราชการของคุณเปรมในรัชกาลที่ ๕ นั้น ดูจะไม่แปลกที่ความก้าวหน้าในรัชกาลค่อนข้างช้า เพราะในสมัยรัชกาลที่ ๕ นั้นตำแหน่งราชการระดับสูงล้วนตกเป็นของเจ้านาย บุคคลธรรมดาเริ่มจะมีบทบาทในราชการในตอนปลายรัชกาลและมาเติบโตกันมากในรัชกาลที่ ๖ เพราะเจ้านายผู้ใหญ่เริ่มสิ้นพระชนม์กันไปมาก ที่ยังคงอยู่ก็ประชวรพุพพลภาพกันไปมาก ส่วนเรื่องล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงสอนวิชาแก่มหาดเล็กนั้น มีบันทึกของท่านหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ระบุไว้ชัดว่า ทรงใช้บทละครภาษาอังกฤษสอนภาษาอังกฤษพระราชทานแก่นายจ่ายวด ส่วนมหาดเล็กคนอื่น เช่น ม.ล.ปิ่น พระมหาเทพฯ ม.จ.ดุลภากร และอีกๆ หลายคนนั้น ทรงสอนด้วยวิธีฝึกให้ปฏิบัติ เช่น โปรดให้ท่านที่ออกนามแล้วร่วมเป็นบรรณานุกรหนังสือดุสิตสมิตซึ่งทรงเป็นบรรณาธิการใหญ่ หรือบางคราวก็มีรับสั่งให้ไปค้นคว้า เช่นที่ ม.ล.ปิ่น เล่าว่า วันหนึ่งจะทรงวาดภาพพระนเรศวรเปนเจ้า มีรับสั่งให้ ม.ล.ปิ่น ไปค้นดูว่า พระนเรศวรยกทัพออกไปจากกรุงศรีอยุธยาไปกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชาในวันอะไร ม.ล.ปิ่นท่านเล่าว่าไปเปิดพงศาวดาร ๓ ฉบับกล่าวไว้ต่างกัน เมื่อมีรับสั่งถามก็ได้แต่กราบบังคมทูลไปตามความจริง ก็มีรับสั่งว่า รู้แล้ว แล้วก็ทรงวาดภาพพระนเรศวรทรงชุดดำทั้งชุด ต่อมาอีกหลายปีเมื่อ ม.ล.ปิ่น ได้รับพระราชทานทุนไปเล่าเรียนที่ประเทศอังกฤษแล้วจึงคิดสมการคณิตศาสตร์ที่สามารถคำนวณปฏิทินล้านปีได้ จึงได้ทราบว่า พระนเรศวรยกทัพออกจากกรุงศรีอยุธยาในวันเสาร์ตรงตามที่พงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติระบุไว้ ซึ่งสีประจำวันเสาร์ตามตำราพิชัยสงคราม คือ สีดำ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 01 ก.ค. 10, 19:35 ช่างคิดกันละเอียดลออจริงๆ นับถือค่ะ
ขอร่วมสนุกด้วยการไปเปิดหนังสือมาร่วมวงเสียเลย หลังบรมราชาภิเษกรัชกาลที่ 6 (พ.ศ. 2454) คุณเปรมเลื่อนเป็นมหาดเล็กหุ้มแพร ราชทินนาม "นายสนองราชกิจ" ก็อายุ 34 ต่อมาอีกปีหนึ่งมีพระบรมราชาภิเษกสมโภช จากนั้นย้ายจากกรมมหาดเล็กไปอยู่กรมวัง เลื่อนเป็น "พระบริบาลภูมินารถ" อายุประมาณ 35-36 ส่วนเรื่องคุณเปรมรู้ภาษาอังกฤษหรือไม่ ขอตอบว่ารู้ค่ะ ตอนแม่พลอยคลอดประไพ คุณเปรมไปรับหมอฝรั่งมาทำคลอด หมอฝรั่งค่อยๆวางข้อมือพลอยลงบนที่นอนข้างๆตัว ยิ้มพยักหน้ากับพลอย แล้วหันไปพูดกับคุณเปรมสองสามคำ คุณเปรมหันมาบอกว่า "หมอแกบอกว่าไม่เป็นไรแล้ว แม่พลอยนอนเสียอีกตื่นก็จะค่อยยังชั่วขึ้นมาก" หมอแกต้องพูดอังกฤษแน่ๆ เพราะคุณเปรมหันมาแปลให้พลอยฟัง ถ้าหมอพูดไทยก็ต้องพูดกับแม่พลอยโดยตรง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 01 ก.ค. 10, 20:45 อดหัวเราะไม่ได้ค่ะ เพราะการค้นรายละเอียดมาคุยกัน สนุก ขอบพระคุณคุณเทาชมพูค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 01 ก.ค. 10, 21:13 ขอออกนอกเรื่องหน่อยได้ไหมคะ
อ่านพบตอนคุณเปรมได้เลื่อนเป็นคุณพระ กลับมาบ้านบ่นกับแม่พลอยว่า ได้ยินใครเรียกว่าคุณพระ แล้วรู้สึกว่าตัวเองแก่หงำเหงือกลงไปถนัดใจ แล้วคุณเปรมก็เดินไปหน้ากระจก ลูบผมตัวเองที่เริ่มหงอกประปราย... ตอนนั้นคุณเปรมอายุประมาณ ๓๖ ปี อย่างมาก อ่อนกว่าศรราม ที่ปีนี้อายุ ๓๗ แล้วเสียอีก น่าให้คุณเปรมเดินทางผ่านอุโมงค์เวลามาเห็นนัก จะได้ไม่ท้อใจ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 02 ก.ค. 10, 15:44 เอาเรื่องคุณเปรมกับภาษาอังกฤษก่อน
ผมบอกแล้ว คุณเปรมคงพอรู้ภาษาอังกฤษในระดับที่พอสื่อสารกับฝรั่งได้ แต่ในทางภาษาอังกฤษที่ลึกกว่านั้น(โดยเฉพาะที่เป็นวัฒนธรรมที่ต่างจากไทย) คุณเปรมคงไม่แตกฉานถึงขนาดนั้น ก็ลองหมอที่คุณเปรมไปตามมาพูดยาวกว่านี้อีกสัก ๕ - ๑๐ นาที คุณเปรมอาจจะต้องไปเรียกเพื่อนมหาดเล็กคนอื่นมาช่วยฟังก็ได้ อันที่จริงหมอฝรั่งก็คงไม่ได้เอ่ยคำหรือประโยคอะไรที่ระดับคุณเปรมแปลไม่ออก ลองเล่นๆคิดดูว่า "เธอไม่เป็นอะไรมาก" จะพูดเป็นภาษาอังกฤษได้สักกี่แบบ ประโยคเหล่านี้น่าจะเป็นประโยคพื้นฐานในภาษาอังกฤษอยู่แล้ว เรื่องอายุ จะเอาคุณเปรมไปเปรียบศรรามไม่ได้หรอกครับ มันผิดยุคสมัย สมัยคุณเปรม ผู้ชายถึงสำอางก็ไม่มากเท่าปัจจุบัน คุณเปรมเป็นมหาดเล็กมาหลายปี ทำงานเข้าเวรมหาดเล็ก คงได้หลับได้นอนก็คงไม่เต็มที่นัก งานราชการสมัยก่อนไม่เหมือนงานแสดงงานบันเทิงสมัยนี้ อีกอย่างอายุเฉลี่ยของผู้ชายสมัยก่อน ก็ไม่ยืนยาวเท่าสมัยนี้ สามสิบเศษ สมัยก่อน อาจจะดูมีอาวุโสพอสมควรแล้ว แต่สามสิบเศษสมัยนี้ อาจจะเป็นหนุ่มวัยฉกรรจ์ที่หน้าละอ่อน ประหนึ่งว่าเพิ่งผ่านวัยเฟรชชี่มาใหม่ๆ ถ้าคุณเปรมยืมกระจกแม่มณีจากทวิภพข้ามเวลามาดูศรรามสมัยนี้ ดีไม่ดี คุณเปรมอาจยิ่งคิดมากก็ได้ ว่าทำไมฉันไม่มาเกิดในสมัยนี้บ้างหนอ :o กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 02 ก.ค. 10, 16:02 หลังบรมราชาภิเษกรัชกาลที่ 6 (พ.ศ. 2454) คุณเปรมเลื่อนเป็นมหาดเล็กหุ้มแพร ราชทินนาม "นายสนองราชกิจ" ก็อายุ 34 ต่อมาอีกปีหนึ่งมีพระบรมราชาภิเษกสมโภช จากนั้นย้ายจากกรมมหาดเล็กไปอยู่กรมวัง เลื่อนเป็น "พระบริบาลภูมินารถ" อายุประมาณ 35-36 ลองคุณเปรมมหาดเล็กไม่ได้เลื่อนครั้นนั้น ก็เห็นจะไม่ได้เติบโตในราชการไปมากกว่านี้แล้วล่ะครับ คุณเปรมเป็นมหาดเล็กรุ่นใหญ่แล้ว แต่ยังไม่มียศบรรดาศักดิ์อะไร ต้องพิจารณาตัวแล้วว่าทำไมไม่ได้ข้าราชการชั้นสัญญาบัตรกับเขาสักที ที่สำคัญ โอกาสที่คุณเปรมที่เป็นมหาดเล็กเก่ามาแต่สมัยรัชกาลที่ ๕ จะได้เลื่อนยศบรรดาศักดิ์ ก็มีไม่มากแล้ว นอกจากโอกาสดังกล่าว ๒ โอกาส เพราะต้องไม่ลืมว่า บรรดามหาดเล็กรุ่นใหม่ที่มีความรู้ คล่องแคล่วในราชการ และทันสมัยกว่าคุณเปรมก็มีเข้ามาอยู่เรื่อยๆ ไหนจะบรรดามหาดเล็กที่เป็นข้าหลวงเดิมในรัชกาลที่ ๖ เมื่อยังทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ก็มีอยู่ไม่น้อย ซึ่งจะเข้ามามีบทบาทแทนคุณเปรมที่รับราชการมานานแต่ยังไม่มีบรรดาศักดิ์ ที่คุณชายคึกฤทธิ์ ท่านวางให้คุณเปรมได้รับพระราชทานยศบรรดาศักดิ์ในการทั้ง ๒ โอกาสนั้น ก็นับว่าเหมาะสมอยู่ ส่วนที่ได้ไปอยู่สังกัดกรมวัง อันนี้ก็เพราะพระยาธรรมจรรยาฯ บิดาคุณเปรมสังกัดกรมวังมาก่อน ก็ถ้าคุณเปรมมีความสามารถยิ่งกว่านี้ คุณเปรมอาจจะได้นั่งทำงานในกระทรวงอื่นบ้างก็ได้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 02 ก.ค. 10, 16:10 หมอคงพูดว่า She'll be alright. เห็นบอกว่าสองสามคำ
พูดแล้วติดใจเรื่องหีบเหล็กใส่สมบัติจากฟากหนึ่งไปถึงฟากหนึ่ง นึกแล้วก็อดยิ้มไม่ไได้ เพราะเคยมีคนมาชี้แจงว่า หีบเหล่านี้มีห่วงเหล็กตรึงกับพื้นล็อคประแจ คงจะเป็นหีบที่มากับเรือสำเภา ที่จริงเครื่องประดับใช้สอยลากถูในบ้าน ถ้าเหลืออยู่ก็คงน่าดูชม กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 02 ก.ค. 10, 16:36 ติดใจตอนหนึ่ง หลังแต่งงานใหม่ๆ พลอยเอ่ยถึงเชี่ยนหมากนาก บอกว่าที่บ้านคุณเปรมใช้ลากถูเป็นของใช้ประจำวัน ทำนองเดียวกับเราใช้ขันสเตนเลสเดี๋ยวนี้ละมัง
นากคงไม่แพงเท่าไรสมัยก่อน จำได้ว่าเข็มขัดนากราคาถูกกว่าเข็มขัดทอง แต่ก็บอกให้รู้ว่า บ้านคุณเปรมรวยมากอยู่ดีละค่ะ คุณเปรมมีรถยนต์ จ้างแขกมาขับรถ นับว่าหรูหรามาก แฟชั่นเสื้อผ้าสีตามวันก็มีหมดเจ็ดสี อยากเห็นคุณเปรมแต่งแดงทั้งตัวจริงๆ ขำแม่พลอยค่อนว่า "ฉันโล่งอกไปอย่างที่คุณเปรมเป็นคนขาว ถ้าเป็นคนดำแต่งชุดวันอาทิตย์ก็คงงามหน้าละ คงเหมือนอ้ายคะนังเมื่อแผ่นดินก่อน" กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 02 ก.ค. 10, 17:27 เครื่องนากนี่ระดับมหาเศรษฐีเลยค่ะ เสด็จยังว่าบ้านพลอยใช้เครื่องถม ถ้าให้เครื่องเงินเครื่องนากไปจะขับกันเสียเปล่า ๆ
ชุดเชี่ยนหมากเงินถมนากนี่แพงน้องๆทองเลยค่ะ เพราะสีขับกันงามมาก และขนาดก็พอใช้สองคนกิน ไม่ใช่เครื่องทองเหลืองวางทิ้งไว้ที่ชานบ้าน คุณเปรมนั้นความสง่างามของคนมีเงินก็ราศรีจับ เมื่อราชสำนักประดับตนด้วยนาฬิกาสายห้อย แหวน แหนบ ว่าไปแล้วกระดุมเพชรก็น่าจะมี แต่ไม่ใช่เพชรลูกนะคะ เป็นเพชรซีกประมาณ ๕ เม็ดรวมกันเป็นกระจุก กระดุมทองลงยานั้นเป็นเรื่องสามัญค่ะ เสด็จก็ประทานกระดุมอักษรพระนามแต่น่าจะเป็นเงินชุบ อ้อ...เกือบลืม หัวเข็มขัดทอง และซองบุหรี่ทองค่ะ(ของนอกมีสปริงรัดแถวบุหรี่) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 02 ก.ค. 10, 18:44 กลับไปแกะรอยเส้นทางราชการว่าคุณเปรมได้เป็นพระยาบทมาลย์บำรุงเมื่อไร ก็ได้คำตอบว่า เป็นช่วงปลายรัชกาลที่ ๖
ไม่ได้ระบุพ.ศ.แน่นอน แต่ว่าประมาณ ๒๔๖๖-๗ เพราะเป็นช่วงหลังสถาปนาสมเด็จพระนางอินทรศักดิศจี ฯ แล้ว แต่ก่อนจะเสด็จสิงคโปร์กับเจ้าจอมสุวัทนา คุณเปรมเกิด พ.ศ. ๒๔๒๐ ได้เป็นพระยา เมื่ออายุประมาณ ๔๖ ปี กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 03 ก.ค. 10, 16:18 แวะมาปั่นกระทู้ ค่ะ
คุณเปรมเป็นพี่ชายคนโต มีน้องชายคนรองชื่อคุณเปรื่อง ซึ่งพี่ชายไม่ได้ให้รับราชการ แต่ให้ค้าขาย ดูแลกิจการของบ้าน มีน้องสาวคนเล็กชื่อแม่ปรุง แต่งงานออกเรือนไปอยู่ในบ้านสามีตั้งแต่แรก ก็เลยไม่มีบทบาทกันทั้งสองคน คุณเปรื่องค้าขายอะไรก็ไม่ทราบ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ท่านไม่ได้บอก แต่คงเป็นกิจการใหญ่พอดู เพราะทำให้คุณเปรมไม่เดือดร้อนเรื่องรายจ่าย อยู่บ้านใหญ่บริวารตั้งห้าสิบกว่าคน ก็เลี้ยงกันไปได้ ตอนที่สงครามโลกครั้งแรกเกิดขึ้นในยุโรป มีผลให้ของในสยามแพงขึ้น แม่พลอยในฐานะแม่บ้านหนักใจกับรายจ่าย แต่คุณเปรมปลอบว่าไม่เป็นไร ของที่ค้าอยู่ขายดีขึ้นก็พอถัวกันไปได้ อ่านตลอดเรื่อง คุณเปรื่องและแม่ปรุงไม่ได้โผล่หน้าเข้ามาให้เห็นเลยสักครั้ง แสดงว่าน้องๆคุณเปรมไม่มีบทบาทอะไรในบ้านพี่ชาย เมื่อคุณเปรมถึงแก่กรรมกะทันหัน ก็ไม่เห็นยุ่งยากเรื่องมรดก ว่าการค้าขายใครจะทำต่อ แบ่งกำไรกันอย่างไร ระหว่างพี่สะใภ้กับน้องสามี (ดิฉันนับญาติด้วยความระมัดระวังค่ะ คุณวันดี) กิจการครอบครัวของคุณเปรมยกเลิกไปก่อนหน้านี้แล้ว ก็เป็นได้นะคะ ตอนที่พิมพ์อยู่นี้ นึกเปะปะไปว่าการค้าของคุณเปรมอาจเป็นค้าข้าว มีโรงสีอยู่หัวเมืองเสียกระมัง คุณเปรื่องเลยไม่ค่อยมาติดต่อพี่ชายเท่าไร กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 04 ก.ค. 10, 14:39 คิดๆดูคุณเปรมเป็นคนไทยเชื้อสายจีน มากกว่าเป็นหลานจีนนะคะ การกินอยู่ก็นั่งกับพื้นกินข้างบน แม่พลอยไม่ได้กินด้วย(เพิ่งสั่งโต้ะอาหารมาตั้งข้างล่างตอนตาอั้นกลับบ้าน) ที่บ้านไม่มีอิทธิพลจีนเท่าไร เครื่องกระเบื้องก็ไม่เล่น บรรพบุรุษอยู่กรมท่าซ้ายทั้งที ในปลายรัชกาลที่ ๕ นั้นเขาก็ประกวดประขันเครื่องโต้ะกันครึกโครม หลานพระยาโชฎึกก็น่าจะมีหลายเข่ง รายได้จากการค้าขายของคุณเปรมก็แปลกอีก เพราะคุณเปรื่องไม่เห็นไปมาหาสู่ปรึกษาธุระเลย ก็ไม่เป็นไรเพราะเรื่องนี้ตัวดำเนินเรื่องคือแม่พลอย อย่างไรก็ตามเราก็พยายามคิดกันว่า คุณเปรมนั้นมีชีวิตอย่างไร ถ้าค้าข้าว หรือน้ำตาล คงต้องมีที่อยู่ริมน้ำ มีโกดัง มีผู้คนบริวารมากหน้าหลายตา แล้วสินค้าอะไรที่ในระหว่างสงครามที่หาเงินได้คล่องพอถัวกันไป เรื่องมีบ้านหรือร้านหรือที่ดินให้เช่า ก็ไม่มีกล่าว สนทนากันกับนักคิดบางคนว่ารวยจริงไหม ก็คงรวยนะ เพราะส่งลูกชาย ๒ คนไปเรียนนอกโดยไม่ลำบากกระทบกระทือน โชคดีที่คุณเปรมยังไม่ทันตั้งคอกม้า ขอขอบพระคุณคุณเทาชมพูที่กรุณาแวะมาคุย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 04 ก.ค. 10, 15:13 บ้านของคุณเปรมที่คลองพ่อยม(คลองสาทร)
เป็นบ้านที่มีประตูใหญ่ให้รถม้าวิ่งผ่านเข้าไปได้ ไม่ใช่บ้านหันหน้าลงคลอง ตัวตึกที่อยู่เป็นตึกสองชั้น บริเวณกว้าง ใหญ่กว่าบ้านเจ้าคุณพิพิธฯพ่อของพลอย รอบตึกมีกระถางลายครามใบใหญ่ๆใส่ไม้ดัด ขอบถนนโรยกรวดตั้งอ่างลายครามปลูกบัว ในบริเวณบ้านมีเรือนบริวารใหญ่น้อยหลายหลัง เรือนไม้ที่คุณอาเนียนและคุณอานุ้ยอาศัยอยู่ ปลูกห่างจากตึกประมาณ ๕ หรือ ๖ เส้น ห้าหรือหกเส้นนี่มันกี่ร้อยเมตร ฝากถามคุณสถาปนิกค่ะ? ในบ้านมีบริวารอยู่ห้าสิบกว่าคน คุณเปรมบอกว่าอยู่มาตั้งแต่เจ้าสัวผู้เป็นเตี่ยของเจ้าคุณพ่อ คุณเปรมเรียกว่า "ก๋ง มีรูปใหญ่ติดอยู่บนตึก เป็นจีนควั่นหางเปียบริบูรณ์ทีเดียว คุณก๋งของคุณเปรมเป็นพ่อค้าจีนมาตั้งรกรากในสยาม น่าจะแต่งตัวแบบนี้ มีลูกชายเป็นคนไทย ไต่ระดับขึ้นไปถึงพระยาจรรยาฯ ถือว่าเจ้าคุณพ่อเก่งไม่เบาทีเดียว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 04 ก.ค. 10, 20:59 คุณเปรมเป็นหนุ่มผู้ดีไทยเชื้อสายจีน ที่มีความเป็นไทยมากๆ ไม่เห็นมีอะไรเป็นจีนอยู่ในบ้าน คุณนุ้ยกับคุณเนียนผู้เป็นอาก็อยู่แบบสาวชาววังไทย
นึกแปลกใจเหมือนกันว่า คุณเปรมได้สาวบริวารในบ้านเป็นเมียจนมีลูกด้วยกัน ทำไมจะต้องให้เธอออกจากบ้านไป โดยอ้างว่าเธออยากมีสามีใหม่ เพราะตามธรรมเนียมจีน ก็ไม่ได้รังเกียจการมีเมียหลายคน ธรรมเนียมไทยก็แบบเดียวกัน เห็นความเป็นจีนอย่างเดียวคือตอนถึงแก่กรรม พ่อเพิ่มทำกงเต๊ก และตุ๊กตานางเล็กๆส่งไปให้รับใช้ เท่านั้น กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 05 ก.ค. 10, 15:01 พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรีที่คุณชายท่านวางรูปไว้น่าจะเป็นลักษณะผสมของ พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี (จำเริญ บุรณศิริ) ผสมกับพระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี (ทองดี โชติกเสถียร) ซึ่งเป็นบุตรพระยาโชฎึกราชเสรษฐี (เล่าเถียน) เรื่องการรับราชการของคุณเปรมในรัชกาลที่ ๕ นั้น ดูจะไม่แปลกที่ความก้าวหน้าในรัชกาลค่อนข้างช้า เพราะในสมัยรัชกาลที่ ๕ นั้นตำแหน่งราชการระดับสูงล้วนตกเป็นของเจ้านาย บุคคลธรรมดาเริ่มจะมีบทบาทในราชการในตอนปลายรัชกาลและมาเติบโตกันมากในรัชกาลที่ ๖ เพราะเจ้านายผู้ใหญ่เริ่มสิ้นพระชนม์กันไปมาก ที่ยังคงอยู่ก็ประชวรพุพพลภาพกันไปมาก ตามที่คุณวีมีว่ามาย่อหน้าแรกนั้น น่าจะตรงใจเจ้าของกระทู้นี้ คุณชายคึกฤทธิ์คงอยากให้คุณเปรมเป็นคนไทยเชื้อสายจีน แต่ก็น่าแปลก ที่เราไม่ใคร่เห็นขนบธรรมเนียมจีนอะไรเด่นที่บ้านพ่อเปรมเลย ที่มีอยู่ก็นับว่าเล็กน้อยมาก นึกสงสัยอยู่ว่า ธรรมดาตระกูลคนจีนที่มาตั้งรกรากในเมืองสยามในสมัยรัชกาลที่ ๔ - ๕ แล้วมีลูกหลานต่อมา เพียงแค่ สองชั่วคน จะละทิ้งธรรมเนียมปฏิบัติของคนจีนไปได้มากขนาดนั้นเชียวหรือ ยิ่งเป็นตระกูลใหย๋ที่เป็นขุนนางน่าจะรักษาขนบธรรมเนียมจีนของต้นตระกูลไว้ได้มาก โดยเฉพาะประเพณีที่สำคัญ เช่นไหว้เจ้า บรรพบุรุษ หรือแม้แต่ประเพณีการตาย เอาล่ะ เราอาจจะบอกว่าช่วงรัชกาลที่ ๕ - ๖ สังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปมาก เพราะรับอิทธิพลตะวันตกมาเยอะ แต่เราก็ต้องไม่ลืมว่า คนจีนได้ชื่อว่า เป็นชนชาติที่รักษาและปรับตัวเข้ากับสังคมได้แทบทุกวัฒนธรรม ในเมืองไทยตระกูลคนไทยเชื้อสายจีน ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ย่อมรักษาประเพณีกันมาไม่ขาดสาย ก็คิดว่า เพียงแค่รุ่นคุณเปรมเราก็ไม่เห็นเค้าลูกหลานจีนจากคุณเปรมแล้ว ประเด็นการเติบโตในราชการช้า ในช่วงสมัยรัชกาลที่ ๕ ตามที่คุณวีมีว่ามานั้น เป็นความจริงบางส่วน เพราะเจ้านายไม่ได้ครองตำแหน่งราชการทุกตำแหน่ง ในสมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นช่วงเวลาที่ราชการขยายตัวมาก ต้องการกำลังคนมาอยู่ในราชการส่วนต่างๆ ฉะนั้นเราจึงได้เห็นมหาดเล็ก และนักเรียนมหาดเล็กหลายคน ได้ออกไปรับราชการตามหัวเมือง ตามกระทรวงกรมต่างๆ สุดแต่มีความสามารถด้านใดมาก ในสมัยรัชกาลที่ ๖ ก็เช่นกัน ก็ยังคงเป็นอย่างสมัยรัชกาลที่ ๕ ถ้าเราเทียบตำแหน่งราชการกับจำนวนเจ้านายที่รับราชการในหน่วยต่างๆ นับว่าเล็กน้อย จริงอยู่ว่าเจ้านายมักจะได้รับราชการในตำแหน่งสูงๆ ของแต่ละหน่วย แต่ก็ไม่ใช่ทุกหน่วย มิฉะนั้นเราคงจะไม่มีเจ้าพระยา พระยาทั้งหลายที่เติบโตในราชการมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๕ ฉะนั้นที่คุณเปรมไม่ได้ออกจากหน้าที่มหาดเล็กไปสู่หน่วยราชการอื่นๆ น่าจะไม่ใช่ปัจจัยภายนอก แต่คงเป็นปัจจัยอันมากจากความรู้ความสามารถของคุณเปรมเองมากกว่า กว่าคุณเปรมจะได้เป็นพระยาบทมาลย์บำรุง ก็ปลายรัชกาลที่ ๖ อายุคุณเปรม ๔๐ กว่าแล้ว บรรดาศักดิ์ที่ได้รับนั้น น่าจะเป็นบำเหน็จในราชการที่รับราชการมานาน ถ้าคุณเปรมอายุมากกว่านี้คงต้องกราบบังคมทูลลาออกราชการเอง และในสมัยรัชกาลที่ ๗ ราชการกรมมหาดเล็กมีการยุบรวมเวรมหาดเล็กลงให้เหลือ ๒ เวร และเหลือเวรเดียวในเวลาต่อมา ทั้งนี้เป็นเพราะเหตุผลด้านงบประมาณแผ่นดิน ทำให้ต้องกระชับหน่วยงานราชการให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจในสมัยนั้น ซึ่งมีหลายหน่วยที่ถูกยุบเลิก ยุบรวมกับหน่วยอื่นๆ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 05 ก.ค. 10, 15:27 คุณเปรมเป็นหนุ่มผู้ดีไทยเชื้อสายจีน ที่มีความเป็นไทยมากๆ ไม่เห็นมีอะไรเป็นจีนอยู่ในบ้าน คุณนุ้ยกับคุณเนียนผู้เป็นอาก็อยู่แบบสาวชาววังไทย นึกแปลกใจเหมือนกันว่า คุณเปรมได้สาวบริวารในบ้านเป็นเมียจนมีลูกด้วยกัน ทำไมจะต้องให้เธอออกจากบ้านไป โดยอ้างว่าเธออยากมีสามีใหม่ เพราะตามธรรมเนียมจีน ก็ไม่ได้รังเกียจการมีเมียหลายคน ธรรมเนียมไทยก็แบบเดียวกัน เห็นความเป็นจีนอย่างเดียวคือตอนถึงแก่กรรม พ่อเพิ่มทำกงเต๊ก และตุ๊กตานางเล็กๆส่งไปให้รับใช้ เท่านั้น คนจีนไม่รังเกียจการมีภรรยาหลายคนก็จริง แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า จะเลือกมีภรรยาได้เองโดยไม่ผ่านความเห็นชอบจากผู้ใหญ่ในตระกูล กรณีคุณเปรมไปได้หญิงรับใช้ในบ้านเป็นภรรยาคนแรก น่าจะไม่ได้รับความเห็นชอบจากผู้ใหญ่ในบ้าน (จะด้วยเหตุผลอะไรก็สุดรู้) ภรรยาคนนั้นจึงไม่ได้เป็นภรรยาที่เชิดหน้าชูตาของคุณเปรม ถึงแม้จะมีลูกชายก็ตาม แต่ในเมื่อฐานะของภรรยาคนแรกของคุณเปรมไม่เหมาะที่จะยกย่องให้มาเป็นสมาชิกในตระฏูลพระยา และอย่างยิ่งสะใภ้ของบุตรชายคนโตที่จะเป็นผู้รับมรดกสืบตระกูล คนจีนออกจะถือมาก กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 05 ก.ค. 10, 15:29 อ้างถึง ธรรมดาตระกูลคนจีนที่มาตั้งรกรากในเมืองสยามในสมัยรัชกาลที่ ๔ - ๕ แล้วมีลูกหลานต่อมา เพียงแค่ สองชั่วคน จะละทิ้งธรรมเนียมปฏิบัติของคนจีนไปได้มากขนาดนั้นเชียวหรือ ขอตอบว่าเป็นไปได้ บางทีชั่วคนเดียวก็กลายเป็นไทยไปแล้วละค่ะ ขึ้นกับว่าเคร่งเครัดกับธรรมเนียมเดิมมากน้อยแค่ไหน เมื่ออ่านสี่แผ่นดิน เข้าใจว่าม.ร.ว.คึกฤทธิ์ปูพื้นให้คุณเปรมมีเชื้อสายเป็นจีน เพื่อจะเป็น "ที่มา" ของฐานะดี ให้เห็นชัดๆไม่ต้องอธิบายมาก เพราะ "ที่ไป" ของฐานะดีนี้คือตาอั้น ได้ไปเรียนในยุโรป กลับมาก็เป็นหนึ่งในผู้ที่เปลี่ยนแปลงการปกครอง แต่ไม่ถึงกับเป็นแกนนำ คงจะเป็นระดับสานุศิษย์หนุ่ม ส่วนตาอ๊อดก็ได้ไปเรียนเหมือนกัน แต่กลับมา ไม่ได้หัวก้าวหน้าอย่างพี่ชาย ฐานะดีของคุณเปรม ช่วยสะท้อนความหรูหราในราชสำนักรัชกาลที่ ๖ ให้เห็นชัดเจน สะท้อนความพลิกผันเมื่อบ้านถูกระเบิดลงในสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทำให้พลอยต้องกลับเข้าวังชั่วคราว ไปมองเห็นความสิ้นสุดของอดีตจากภาพซากความรุ่งเรืองของพระราชฐานชั้นใน แต่ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ไม่ได้เน้นความเป็นจีนของคุณเปรมด้วยเหตุผลอื่น เราจึงไม่เห็นคุณเปรื่อง หรือกิจการค้าของพระเอกเลยว่าเป็นอะไร คุณเปรมเป็นลูกพระยากรมท่าซ้าย หลานเจ้าสัว เข้ารับราชการเป็นมหาดเล็ก เชื้อสายไม่ได้ยาวนานหรือมีญาติพี่น้องเกื้อหนุนมากนัก ได้เป็นพระยาเมื่ออายุ ๔๖ ก็สมควรแก่ฐานะแล้ว กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 05 ก.ค. 10, 16:58 อ่านที่หลายท่านๆ แสดงความเห็นเกี่ยวกับความเป็นเชื้อสายจีนของคุณเปรมแล้ว เห็นว่าการสืบเชื้อสายจีนของคุณเปรมนั้นน่าจะสะท้อนการเปลี่ยนแปลงในสายสกุล "ไกรฤกษ์" ซึ่งเกี่ยวดองกับคุณชายโดยตรงยิ่งกว่าจะหมายถึงสายสกุลอื่นที่สืบเชื้อสายจีน เพราะสังเกตจากบุคคลในสายสกุล "ไกรฤกษ์" ที่สิบสกุลต่อลงมาจากเจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) พระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ (นพ ไกรฤกษ์) พระยาประเสริฐศุภกิจ (เพิ่ม ไกรฤกษ์) แล้ว ท่านเหล่านี้แทบจะไม่มีความเป็นจีนเหลืออยู่เลย ต่างจากบุคคลในสกุล "โชติก้สถียร" ซึ่งในชั้นบุตรของพระยาโชฎุกราชเสรษฐี (เล่าเถียน) คือ พระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี (ทองดี โชติกเสถียร) ยังมีส่วนร่วมจัดสร้างพระที่นั่งเวหาสน์จำรูญถวายล้นเกล้าฯรัชกาลที่ ๕ ทั้งพระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรีเองก็ยังเป็นจางวางห้องเครื่องจีนคอยปรุงอาหารจีนถวาย ถึงกับพระราชทานบ้านที่สวนดุสิตตรงที่เป็นหมวดรถยนต์หลวงติดกับโรงเรียนวชิราวุธในปัจจุบันให้เป็นที่พัก เพื่อจะได้จัดอาหารจีนส่งขึ้นไปถวายได้สะดวก ถึงชั้นหลานคือ พระมหามนตรีศรีองครักษสมุห (ฉัตร โชติกเสถียร) ผู้เป็นบุตรพระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี ก็ยังคงรักษาขนบธรรมเนียมจีนในครอบครัวสืบมา ถึงเวลาสังเวยพระป้ายที่พระที่นั่งเวหาสน์จำรูญ คุณพระมหามนตรีฯ ก็ยังไปอำนวยการเผาเครื่องกระดาษตลอดมาตราบจนท่านถึงแก่กรรมในวัยเกือบๆ ๙๐ ปี
สำหรับราชทินนาม "บทมาลย์บำรุง" ของคุณเปรมนั้น ก็ดูน่าจะเป็นราชทินนามของกรมมหาดเล็กมากกว่ากระทรวงวังซึ่งมีหน้าที่ประจำทางด้านการพระราชพิธี แต่ราชทิน"บทมาลย์บำรุง" นี้น่าจะเป็นการล้อราชทินนาม "บำรุงราชบริพาร" ที่พระราชทานแก่ พระบาบำรุงราชบริพาร (เสมียน สุนทรเวช) บิดาคุณสมัคร สุนทรเวช หรืออีกนัยหนึ่งมีราชทินนามที่ใกล้เคียงกันคือ พระยาบรมบาทบำรุง (พิณ ศรีวรรธนะ) ผู้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กหลวง และต่อเนื่องมาเป็นผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัยด้วย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 05 ก.ค. 10, 20:32 นึกอยู่รำไรว่าม.ร.ว.คึกฤทธิ์น่าจะได้เค้าความเป็นอยู่ของคุณเปรมมาจากลูกหลานตระกูลจีนที่ไม่ค่อยเป็นจีนเท่าไร แต่ไม่ได้มองลึกลงไปว่าอาจจะเป็นพวกไกรฤกษ์ ขอบคุณคุณวีมี ที่มากระตุ้นต่อมความจำค่ะ
อ่านประวัติเจ้าพระยมหิธรแล้วก็รู้สึกว่า ท่านเองก็ไม่ได้มองตัวเองเป็นลูกหลานจีน แต่ดูจะเป็นไทยแท้ๆเสียมากกว่า ราชทินนามที่เกี่ยวกับการรับใช้พระเจ้าแผ่นดิน น่าจะมีอีก แต่ตอนนี้ยังนึกไม่ออก นึกออกแต่ราชทินนามที่บ่งถึงความผูกพันจงรักภักดี เช่นอภัยราชา เสน่หาภูธร กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 06 ก.ค. 10, 06:40 หนังสือ "แบบข้อราชการในกรมมหาดเล็ก" เล่ม ๑ พิมพ์โรงพิมพ์ศุภมิตรบำรุง ปี ร.ศ. ๑๑๒(พ.ศ. ๒๔๓๖) หน้า ๔ แสดงไว้ว่า ตำแหน่งนายรองตามชื่อหุ้มแพรทั้ง ๒๐ นาย ตั้งใหม่คือ นายเสนองานประภาศ นายสนองราชบรรหาร นายบำเรอบรมบาท นายบำรุงราชบทมาลย์ นายพิไนยราชกิจ นายพินิจราชการ นายพิจารณสรรพกิจ นายพิจิตรสรรพการ ราชทินนาม "บทมาลย์บำรุง" ก็ ขอยืมมาจาก นาย บำรุงราชบทมาลย์ นั่นเอง ข้อราชการนี้ พระยาเทเวศน์วงษวิวัฒน์จางวาง ได้เรียบเรียงขึ้นตามที่จดจำไว้ตามแบบแผนที่เคยมีมา คุณเปรมในเวลานั้นอายุ ๑๖ ปี กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: CVT ที่ 06 ก.ค. 10, 07:50 มีท่านใดจำ คุณหลวงนฤบาลบันเทิง ได้บ้างครับ
ท่านเคยเป็นพนักงานกรมวัง ก่อนจะย้ายไปเป็นข้าหลวงเมืองนครสวรรค์ :) กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 06 ก.ค. 10, 08:34 มีท่านใดจำ คุณหลวงนฤบาลบันเทิง ได้บ้างครับ มีหรือคะ จะจำไม่ได้ พระเอกคนโปรดของแม่ดิฉัน ท่านข้าหลวงผู้ดีพร้อม งดงามทั้งกิริยา วาจา ใจ ท่านเคยเป็นพนักงานกรมวัง ก่อนจะย้ายไปเป็นข้าหลวงเมืองนครสวรรค์ :) พอแก่ตัวลงพอรู้เรื่องบรรดาศักดิ์ขึ้นมาบ้าง สงสัยว่าทำไมถึงชื่อหลวงนฤบาลบันเทิง สังกัดกรมวัง(ก่อนย้ายไปมหาดไทย) บรรดาศักดิ์ยังกะท่านอยู่กรมมหรสพงั้นละ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 06 ก.ค. 10, 08:50 โอ...หลวงนฤบาล ผู้ถึงพร้อมในอิทธิบาท ๔ สิ่งประกอบที่สำคัญ คือ สติปัญญาหนึ่ง
กำเนิดในตระกูลที่ดีหนึ่ง ความรู้ในทางปกครองที่มีอยู่แล้ว รวมกับการที่เคยใกล้ชิดบุคคลชั้นสูงสุดของประเทศ ได้ยินและฟังสี่งที่คนสำคัญน้อยคนจะได้ยิน ท่านได้เลื่อนตำแหน่งเร็วมากนะคะ ต้นปี ๒๔๗๕ ได้เป็นผู้ว่าราชการลำพูน ปลายปี ๒๔๗๖ มาเป็นข้าหลวงนครสวรรค์ เท่าที่อ่านผ่านๆ มา คุณหลวงหนุ่มๆ น่าจะได้เป็นยกบัตรก่อน อิอิ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 06 ก.ค. 10, 16:00 พ่อเปรมเป็นมหาดเล็กในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยไม่ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์หรือขยับขยายย้ายที่ไปรับราชการในหน่วยอื่นมีความเป็นไปได้ ดังนี้
บิดาของพ่อเปรม(พระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี) อาจจะถึงแก่อนิจกรรม เมื่อพ่อเปรมเพิ่งเข้ารับราชการในกรมมหาดเล็กได้ไม่นาน เมื่อสิ้นบิดาซึ่งเป็นขุนนางผู้ใหญ่รับราชการแล้ว พ่อเปรมก็ขาดผู้ใหญ่ในราชการเช่นบิดาสนับสนุน โอกาสที่จะได้รับการเสนอชื่อให้ได้ขยับย้ายไปรับราชการหน่วยอื่นๆ ของพ่อเปรม จึงพลอยน้อยลงไปด้วย เพราะถ้าเจ้าคุณบิดายังอยู่ พ่อเปรมอาจจะได้รับการพิจารณาโปรดเกล้าฯ ให้ได้เลื่อนที่ในราชการ โดยอาศัยบิดาเป็นผู้ผลักดันก็ได้ เพราะในกรณีนี้มีตัวอย่างอยู่ คือ เมื่อเจ้าพระยาภูธราภัย (นุช บุณยรัตพันธุ์) ซึ่งกำกับราชการกรมมหาดไทยอยู่ในช่วงต้นรัชกาลที่ ๕ เกิดล้มป่วยลงด้วยความชรา ทำให้ไม่สามารถจะรับราชการได้ตามปกติสม่ำเสมออย่างเดิม เมื่อรัชกาลที่ ๕ เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมท่านเจ้าพระยานั้น ท่านเจ้าพระยาได้กราบบังคมทูลว่า ท่านอยากให้รัชกาลที่ ๕ ทรงพระกรุณษแต่งตั้งพระยาอภัยรณฤทธิ์ บุตรชายของท่าน ซึ่งน่าจะรับราชการอยู่กรมพระตำรวจอยู่ใขณะนั้น ให้มารับราชการในกรมมหาดไทยแทนท่าน เมื่อท่านไม่สามารถจะรับราชการสนองพระเดชพระคุณได้ต่อไปแล้ว แต่รัชกาลที่ ๕ รับสั่งว่า พระยาอภัยรณฤทธิ์ บุตรชายของท่านเจ้าพระยาไม่รอบรู้ชำนาญในราชการมหาดไทย จะย้ายให้มารับราชการมหาดไทยเห็นว่าไม่เหมาะ ควรที่จะให้กรมสมเด็จพระบำราบปรปักษ์ทรงว่าราชการแทนจะดีกว่า ท่านเจ้าพระยาได้ฟังรับสั่งดังนั้น ก็ยังกราบบังคมทูลว่า เช่นนั้นก็ขอให้บุตรชายของท่านไปเป็นผู้ช่วยกรมสมเด็จพระเถิด เพื่อได้เรียนรู้ราชการมหาดไทย รัชกาลที่ ๕ ไม่ได้ทรงรับตามคำขอของท่านเจ้าพระยา นี่เป็นตัวอย่างว่า พ่อที่ทำราชการ มักจะดึงบุตรให้เข้ารับราชการแทนตัวในตำแหน่งเดียว อันนี้เป็นไปตามธรรมเนียมราชการอย่างเก่า กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 06 ก.ค. 10, 19:26 ก็เป็นได้ค่ะ
แม่พลอยแต่งงานอายุ ๑๘ คุณเปรมแก่กว่า ๕ ปี ก็ ๒๓ ปี เมื่อแต่งงาน เจ้าคุณจรรยาฯถึงแก่กรรมไปแล้ว คุณหญิงก็เหมือนกัน พ่อตายตั้งแต่ลูกชายอายุยี่สิบต้นๆเป็นอย่างมาก อาจจะตายตั้งแต่ลูกชายอายุไม่ถึง ๒๐ ก็ได้ คุณเปรมจึงขาดคนสนับสนุนอุ้มชูให้เลื่อนตำแหน่งปรูดปราดกว่านี้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 06 ก.ค. 10, 19:29 โอ...หลวงนฤบาล คุณหลวงยังเลื่อนตำแหน่งช้ากว่าพระยาพลวัตค่ะ พระยาพลวัตเป็นพระยาเมื่ออายุ ๓๓ เท่านั้นเองท่านได้เลื่อนตำแหน่งเร็วมากนะคะ ต้นปี ๒๔๗๕ ได้เป็นผู้ว่าราชการลำพูน ปลายปี ๒๔๗๖ มาเป็นข้าหลวงนครสวรรค์ เท่าที่อ่านผ่านๆ มา คุณหลวงหนุ่มๆ น่าจะได้เป็นยกบัตรก่อน อิอิ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 06 ก.ค. 10, 20:56 บรรดาศักดิแปลกนะคะ พระยาพลวัตวิวิธการี(ชวน)A.C.A. บ้านเดิมอยู่พาหุรัด
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 06 ก.ค. 10, 21:12 วิวิธการี = พวกนักกฎหมายหรือเปล่า?
แต่เจ้าคุณพลวัตจบเศรษฐศาสตร์ไม่ใช่หรือคะ ไม่ค่อยเข้าใจชื่อปริญญาของเจ้าคุณเท่าไร เกร็ดในเรื่อง "ผู้ดี" ถ้าเล่าแล้วเล่าซ้ำขออภัยด้วย คือมี version ที่เขียนด้วยลายมือของดอกไม้สด แต่หายไปแล้ว เขียนให้ญาติผู้ใหญ่ท่านหนึ่งของดิฉัน ท่านเล่าให้ฟังว่าอ่านเรื่องนี้จบแล้วยังไม่จุใจ เพราะว่าท่านรู้จักม.ร.ว.บุบผา เป็นส่วนตัว ก็เลยเขียนไปถาม "ดอกไม้สด" ก็เขียนตอบมา เป็นต้นฉบับบทสุดท้าย ว่าเมื่อวิมลไปพักที่จันทบุรีกับคุณแส มารดาเลี้ยง ขากลับเรือยนต์เกิดขัดข้อง พระยาพลวัตต้องส่งเรือไปรับ คุณหญิงพลวัตถึงแก่กรรมด้วยวัณโรคในเวลาต่อมา ฉากสุดท้ายคือฉากรดน้ำสมรสของพระยาพลวัตและวิมล มีคุณแสเป็นคนรดน้ำสังข์ พอได้บทต่อจากตอนจบในเรื่องมา คนรับก็ยินดีปรีดา อ่านคนเดียวไม่พอ ส่งให้เพื่อนอ่านกันต่อๆไปหลายราย กระดาษก็เลยหายไปเลย เมื่อ "ผู้ดี" รวมเล่มครั้งที่ ๒ ก็ไม่มีบทจบบทนี้ และยังไม่มีใครรู้จนบัดนี้ นอกจากคนรับต้นฉบับบทนั้น กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 06 ก.ค. 10, 21:24 โอ.....สุดประเสริฐ ที่พลอยได้ยินได้ฟังไปด้วยค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 06 ก.ค. 10, 21:38 Chartered Accountant ค่ะ ตอนนั้นพลเมืองของชาติมี ๑๒ ล้าน กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 07 ก.ค. 10, 08:28 ประเด็นเรื่องฐานะทางการเงินของครอบครัวพ่อเปรม
เข้าใจว่า คุณชายคึกฤทธฺ ท่านคงไม่ประสงค์จะกล่าวถึงอาชีพเดิมของตระกูลพ่อเปรมมากนัก ทั้งที่ในความเป็นจริงเป็นเรื่องสำคัญมาก เนื่องจากในช่วงปลายแผ่นดินรัชกาลที่ ๖ ต่อรัชกาลที่ ๗ ประเทศไทยสมัยนั้นได้รับผลกระทบวิกฤติเศรษฐกิจโลก ซึ่งเกิดจากสงครามโลกครั้งที่ ๑ แม้ว่าผลกระทบเศรษฐกิจโลกในครั้งกระนั้น จะใช้เวลาพอสมควรกว่าจะมาปรากฏผลกระทบถึงเมืองไทย แต่ก็ทำให้ครอบครัวพ่อเปรมต้องหันมาคำนึงถึงฐานะทางการเงินของครอบครัวมากขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงได้ยาก จากในเรื่องสี่แผ่นดิน เราทราบว่า พระยาโชฎึก ฯ ปู่ของพ่อเปรมเป็นสายชาวจีนที่เข้ามาเพิ่งพระบรมโพธิสมภารในสยาม ในเรื่องไม่ได้บอกว่าพระยาโชฎึกฯ ได้ทำการค้าขายอะไร ถึงได้ร่ำรวย แต่ความร่ำรวยของพระยาโชฎึกฯ ในช่วงสมัยรัชกาลที่ ๔ - ๕ อาจจะไม่ได้มาจากการค้าขายเป็นส่วนใหญ่ก็ได้ ถ้าอย่างนั้น พระยาโชฎึกฯ น่าจะร่ำรวยจากอะไร ถ้าเราย้อนกลับไปดูเมืองไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตั้งแต่ต้นมาจนถึงรัชกาลที่ ๕ คนจีนในสยามที่มีพอมีฐานะปานกลางถึงดี มักมากราบบังคมทูลขอเป็นเจ้าภาษีอากรต่างๆ อยู่เสมอ ซึ่งภาษีอากรที่เก็บเข้าคลังหลวงมีอยู่หลายประเภท ภาษีบางอย่างทำรายได้ให้แก่เจ้าภาษีอากรนั้นได้มาก เช่น อากรบ่อนเบี้ย อากรหวย กข ภาษีน้ำตาล ภาษีเกลือ อากรเตาต้มสุรา เป็นต้น ถ้าเงินภาษีที่เจ้าอากรภาษีเก็บได้ มีมากกว่าจำนวนเงินที่ประมูลส่งให้แก่พระคลังหลวง เงินส่วนนั้นจะตกแก่เจ้าภาษี ด้วยวิธีการนี้แม้ไม่ได้ทำการค้าขายเองโดยตรง แต่เป็นเจ้าภาษีอากรอะไรสักอย่าง ก็น่าจะทำให้มีฐานะทางการเงินดีได้ไม่ยาก จึงปรากฏคนจีนเข้ามายื่นขอเป็นเจ้าภาษีนายอากรต่างๆ กันมาก ในขณะที่คนไทยไม่ค่อยมี เท่านั้นยังไม่พอ อย่างพระยาโชฎึกฯ ท่านอาจจะได้เป็นนายประกันของเจ้าภาษีนายอากรคนอื่นที่มายื่นของประมูลทำภาษีอากรส่งพระคลังหลวง แน่นอนว่า พระยาโชฎึกฯ ย่อมได้เงินตอบแทนจากการเป็นนายประกันด้วย แค่เงินจากการที่เล่ามานี้ อาจจะมากกว่าเงินเบี้ยหวัด เงินกลางปี เงินเดือนที่ท่านรับในราชการหลายเท่า จากรายได้ส่วนนี้ท่านอาจจะไปลงทุนค้าขายและสร้างตึกให้คนเช่า ซึ่งในสมัยรัชกาลที่ ๕ บรรดาขุนนางทั้งไทยและจีน มักสร้างตึก โรงเรือนให้คนมาเช่าทำการค้าขายกันมาก ฐานะทางการเงินอย่างที่สันนิษฐานมาข้างต้นนี้ คงจะส่งทอดมาถึงพระยาธรรมจรรยาฯ บิดาพ่อเปรม และตัวพ่อเปรมเองด้วย สำหรับตัวพ่อเปรมซึ่งทำราชการเป็นมหาดเล็กนั้น แม้ตลอดรัชกาลที่ ๕ จะไม่ได้เลื่อนขึ้นมีบรรดาศักดิ์ใดๆ ในฝ่ายมหาดเล็กเลย แต่ด้วยรับราชการอยู่หลายปี เงินเบี้ยหวัด เงินกลางปี และเงินเดือนของคุณเปรมคงมากพอสมควร เท่านี้ คุณเปรมก็มีฐานะดีได้ ส่วนการค้าขายของพี่น้องพ่อเปรมนั้น คงเป็นเพราะได้เงินมรดกจากบิดา (พระยาธรรมจรรยาฯ )ไปลงทุน ฟากพ่อเปรมคงเริ่มทำการค้าเล็กๆ น้อยๆ มาก่อน อันนี้จะเรียกว่านิสัยคนจีนก็ได้กระมัง เพราะคนจีนแม้มีเงินมากก็มักทำการค้าขายเล็กๆ น้อยๆ เพื่อเป็นการหาเงินสำรองรายได้ไว้เพื่อเกิดเหตุที่ทำให้อาชีพหลักไม่มั่นคง กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 10, 08:55 เห็นด้วยกับคุณหลวงว่าคุณปู่ของคุณเปรมน่าจะเป็นเจ้าภาษีมาก่อน คุณเปรมเกิด ปี ๒๔๒๐ ปู่ก็อยู่ราวๆรัชกาลที่ ๓ เป็นยุคของเจ้าภาษี
การค้าขายของคุณเปรม ไม่รู้ว่าค้าอะไร จำได้แต่ว่าให้คุณเปรื่องดูแล ก็ดูกิจการไปได้ด้วยดี มีเงินทองไม่ขาดแคลน ในเมื่อคุณเปรมไม่ให้น้องชายรับราชการแต่ให้ดูแลการค้าขาย การค้านั้นก็คงใหญ่พอสมควร จนคุณเปรื่องต้องทำ full time ไม่สามารถแบ่งเวลามารับราชการด้วยค้าขายไปด้วยได้ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 07 ก.ค. 10, 11:55 ขอแสดงความคิดเห็นค้นกำกล่าวของคุณหลวงที่ว่า เศรษฐกิจตกต่ำในตอนปลายสมัยรัชกาลที่ ๖ ต่อ รัชกาลที่ ๗ ว่าเป็นผลมาจากสงครามโลกครั้งที่ ๑ นั้น ผลของสงครามนับว่าเป็นเหตุให้ราคาสินค้าในตลาดโลกสูงขึ้นก็จริงครับ แต่วิกฤตเศรษฐกิจโลกจริงๆ ในคราวนั้นเกิดจากการผันผวนของค่าเงินสเตอริงค์ในปี พ.ศ. ๒๔๖๒ ที่มีการเก็งกำไรจากโลหะเงินในตลาดลอนดอน ประเทศต่างๆ ที่อิงค่าเงินของตนกับเงินสเตอริงค์ล้วนได้รับผลกระทบกันไปทั่ว ประเทศไทยเรานั้นเหมือนเคราะห์ศ้ำกรรมซัด เพราะในช่วงเริ่มสงครามในยุโรปนั้น ล้นเกล้าฯรัชกาลที่ ๖ ทรงตัดสินพระทัยลงทุนในกิจการสาธารณูปการที่สำคัญ ๒ รายการ คือ การพัฒนาโครงการชลประทานลุ่มเจ้าพระยา มีการขุดคลองส่งน้ำจากแม่เจ้าพระยาไปแม่น้ำป่าสัก มีการสร้างเขื่อนพระราม ๖ ซึ่งอำนวยประโยชน์แก่การเพาะปลูกกว่า ๖๐๐,๐๐๐ ไร่ ในพื้นที่จังหวัดลพบุรี สระบุรี พระนครศรีอยุธยา และปทุมธานี อักโครงการหนึ่ง คือ การขยายเส้นทางรถไฟไปทั่วพระราชอาณาจักร
เมื่อเริ่มโครงการทั้งสองราคาสินค้าทุนที่สำคัญ คือ เหล็ก ยังไม่มีการปรับราคามากนัก แต่ผลของสงครามทำให้สินค้าขาดแคลน เมื่อสงครามสงบลงสามารถสั่งซื้อบานประตูเหล็กระบายน้ำและรางรถไฟจากต่างประเทศได้แต่ราคาก็ถีบตัวสูงขึ้นเพราะวัตถุดิบขาดแคลน ซ้ำร้ายยังเจอวิกฤตค่าเงิน (ขอให้ทุกท่านนึกถึงวิกฤตค่าเงินบาทเมื่อคราววิกฤตต้มยำกุ้ง) ทำให้ราคาสินค่าที่แพงอยู่แล้ว ยิ่งแพงหนักขึ้นไป เพราะอัตราแลกเปลี่ยนผันผวน ในขณะที่สถานการณ์ภายในประเทศเกิดน้ำท่วมใหญ่ในปี ๒๔๖๐ ที่เรียกว่า น้ำท่วมปีมะเส็ง ต่อด้วยฝนแล้งติดต่อกันอีก ๓ ปี ทำให้ปริมาณข้าวที่จะส่งออกลดน้อยลง ทำให้รายได้จากการส่งออกลดลงซ้ำเข้าไปอีก ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ จึงต้องทรงกู้เงินจากตลาดเงินในลอนดอน ๒ คราวๆ ละ ๒ ล้านปอนด์ เพื่อรักษาเสถียรภาพค่าเงินบาท โดยใช้ความมั่นคงของประเทศยามเป็นหลักประกัน เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ชาติไทยที่เราสามารถกู้เงินจากต่างประเทศโดยไม่ต้องเสียดินแดนหรือต้องเสียประโยชน์อย่างอื่นเพื่อตอบแทนการให้กู้ยืม ผลจากการกู้ยืมเงินสองคราวนี้เองที่เป็นที่มาของคำกล่าวที่ว่า ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงใช้จ่ายเงินเปลืองจนทำให้ประเทศประสบปัญหาเศรษฐกิจจนต้องดุลย์ข้าราชการในตอนต้นรัชกาลที่ ๗ ทั้งที่เมื่อการสร้างเขื่อนพระราม ๖ แล้วเสร็จในตอนปลายรัชกาล สามารถเพิ่มผลิตข้าวส่งออกจนมีรายได้เป็นเงินตราต่างประเทศมากพอที่จะส่งชำระคืนต้นเงินกู้นั้นได้ก่อนกำหนด วิกฤตเศรษฐกิจที่เป็นผลจากสงครามโลกครั้งที่ ๑ นั้นมาปรากฏผลรุนแรงในปี ๒๔๗๓ ที่ตลาดหุ้นวอลล์สตรีทของสหรัฐอเมริกาล่มจนใบหุ้นกลายเป็นเศษกระดาษ วิกฤตครั้งนี้ว่ากันว่า เป็นผลมาจากราคาสินค้าที่สูงขึ้นเพราะสงครามโลกครั้งที่ ๑ ทำให้นักการเงินมาปั่นตลาดเงินสเตอริงค์จนปั่นป่วน รัฐบาลอังกฤษจึงเปลี่ยนมาตรฐานเงินตราจากสเตอริงค์มาเป็นมาตรฐานทองคำ แล้วนักค้าเงินก็พากันมาป่วนตลาดทองคำอีก เศรษฐกิจเลยล้มระเนนระนาดไปทั่วโลก แต่เป็นที่น่าสังเกตว่า แม้วิกฤตการเงินในปี ๒๔๗๓ นี้ ทั่วโลกจะได้รับผลรุนแรงกว่าวิกฤตในปี ๒๔๖๒ แต่ประเทศไทยแม้จะได้รับผลกระทบบ้างแต่กลับเสียหายน้อยกว่าช่วงปลายรัชกาลที่ ๖ เพราะล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ได้ทรงวางรากฐานที่สำคัญทางเศรษฐกิจไว้พร้อมแล้ว อีกทั้งสามารถจัดเก็บอากรขาเข้าและขาออกได้เกินกว่าร้อยชักสาม อันเป็นผลจากการที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงนำประเทศสยามเข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่ ๑ จนเป็นผู้ชนะในสงครามและสามารถแก้สนธิสัญญาภาษีร้อยชักสามได้สำเร็จ ในเรื่องพระยาโชฎึกฯ บรรพบุรุษของคุณเปรมทำการค้าอะไรจนร่ำรวยนั้น คงต้องย้อนกลับไปพิจารณาถึงเรื่องการค้าสำเภาในยุคก่อนที่สยามจะทำสัญญาภาษีร้อยชักสามกับชาติมหาอำนาจ ในยุคก่อนหน้านั้นกรมท่าซ้ายมีหน้าที่ควบคุมการค้าขายทางเรือที่มาจากฝั่งตะวันออกแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อเรื่องสำเภาแล่นเข้ามาเจ้าพนักงานของหลวงจะเป็นผู้เลือกสินค้าขึ้นพระคลังหลวงก่อน ต่อจากนั้นพระยาโชฎึกฯ เจ้ากรมท่าซ้ายคงจะเป็นผู้เลือกซื้อสินค้าเป็นลำดับถัดมา ก่อนที่จะถึงพ่อค้าลำดับรองๆ ลงมา ในเมื่อพระยาโชฎึกฯ สามารถเลือกซื้อสินค้าได้ก่อนคนอื่น ย่อมได้ของดีที่สามารถโก่งราคาขายได้มากโดยไม่มีความเสี่ยงเหมือนการรับผูกอากรอื่นๆ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 07 ก.ค. 10, 13:14 ขอบคุณคุณวีมี ที่มาให้ข้อมูลเรื่องเศรษฐกิจโลกสมัยปลายรัชกาลที่ ๖ ซึ่งถ้าจะว่าไปคงเป็นผลมาจากทั้งปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในประเทศ
ส่วนกรณีการค้าสำเภานั้น ความเห็นของคุณวีมีมีความเป็นไปได้เหมือนกัน แต่ก็ไม่แน่ว่าพระยาโชฎึกจะเป็นคนแรกที่ได้เลือกสินค้าในสำเภาสินค้า เพราะในช่วงรัชกาลที่ ๓ ปลายๆ ต่อกับรัชกาลที่ ๔ สกุลบุนนาคโดยสมเด็จเจ้าพระยามหาประยุรวงศ์ เป็นผู้กำกับดูแลราชการพระคลัง กรมท่า และราชการอื่นๆอีก ท่านผู้นี้นับว่าเป็นที่หนึ่งรองจากพระเจ้าแผ่นดิน ท่านย่อมได้เลือกก่อน ส่วนพระยาโชฎึกฯ คงต้องเป็นผู้เลือกในลำดับรองต่อจากสมเด็จเจ้าพระยา ข้อสงสัยต่อมาคือ หลังจากรัชกาลที่ ๓ มาแล้วการค้าขายกับเมืองจีนคงค่อยๆ ลดลงไปตามลำดับ แต่การค้าขายกับฝรั่งมากขึ้น ถึงตอนนั้นพระยาโชฎึกจะมีรายได้มาจากไหนเข้ามาทดแทน (อันนี้ว่ากันในทางสันนิษฐานบนพื้นฐานประวัติศาสตร์) เรื่องการรับผูกภาษีอากรนั้น ก็อยากทราบความเสี่ยงในการรับผูกภาษีอากรนั้นมีอะไรบ้าง ถ้าเป็นภาษีที่ได้จากผลผลิตการเกษตร ถ้าเกิดฝนแล้ง โรคระบาด น้ำท่วม หรือภัยพิบัติอื่นใดที่ทำให้ผลผลิตได้ไม่แน่นอน อันนี้ก็นับว่าเป็นความเสี่ยงที่คุมได้ยาก แต่ถ้าเป็นอากรต้มสุรา อากรบ่อนเบี้ย ความเสี่ยงที่จะขาดทุนมีน้อยมาก ไม่เช่นนั้นจีนหงคงไม่ได้เป็นเจ้าสัวร่ำรวย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 07 ก.ค. 10, 16:21 พระยาโชฎึกราชเศรษฐีนั้น หลายท่านก็ค้าขาย บางท่านก็เป็นนายอากรมาก่อน บางท่านก็เป็นบุตรของผู้แต่งสำเถา
ถ้าผู้หนึ่งผู้ใดได้เคยดำรงตำแหน่ง พระยาโชฎึกราชเศรษฐีแล้ว ก็เป็นที่เข้าใจว่ามีฐานะมั่นคงร่ำรวย เพราะมีส่วนในการผูกขาดการค้า (บางคนผูกขาดสินค้าหลายสิบชนิดจากการเป็นนายประกันซึ่งมีผลประโยชน์ร่วมด้วย) ฐานะของพ่อค้านั้นจะมองดูกันแต่ภายนอกเช่นบ้านเรือนทรัพย์สินแลเครื่องเพิ่มยศทั้งปวงอาจไม่ถูกต้อง ต้องคำนึงถึงหนี้สินและภาระผูกพันด้วย ผู้ค้าสำเภาก็มีเงินลงทุน เงินกู้ยืม หุ้นส่วน ค่าเสี่ยงภัยจากภัยธรรมชาติและโจรสลัด ถ้าสุขภาพดีได้ค้าขายมั่นคงอยู่เป็นเวลานาน แล้วลูกหลานรับราชการ ไม่ได้ทำการค้าอย่างใหญ่อีกต่อไป ก็เป็นที่รับรู้ว่า รักษาฐานะของสกุลไว้ได้ สินค้ารายใหญ่ที่เข้าเทียบท่านั้นล้วนมีเจ้าของรออยู่แล้วทั้งสิ้น มีแต่สินค้ารายย่อยของลูกเรือที่นำมาด้วยตามสิทธิที่จะเปิดค้า ผู้เหยียบหัวตะเภาก็เป็นเพียงสัญญลักษณ์ของระเบียบบ้านเมืองได้รับความไว้วางใจให้ตรวจสอบว่า เรือสำเภามิได้นำสินค้า ต้องห้ามเข้ามา เช่นอาวุธ ดินปืน สุราเป็นต้น การค้าขายที่ไม่ว่าจะเปิดขึ้นในเรือเอง ในบริเวณใกล้ท่าเรือ ก็มีบันทึกของหลายท่านแสดงไว้แล้ว ผู้เหยียบหัวตะเภาเมื่อแรกก็มีสิทธิที่จะเลือกสินค้าเพื่อซื้อขายแลกเปลี่ยนต่อไปได้ ต่อมาก็คงจะไปตรวจสอบว่าสินค้า ที่ตนเองและบริษัทบริวารสั่งเข้ามาได้ขนมาครบถ้วนไม่เสียหาย และรับสินค้าหายากที่จัดเตรียมไว้ให้เป็นบรรณาการ การค้าทางเรือสำเภาถดถอยลงเพราะสู้ความเร็วของเรือกำปั่นฝรั่งไม่ได้ ประสิทธิภาพ อำนาจของการป้องกันตัว และสมรรภาพของเรือกลไฟเข้าแทนที่ นี่คือเหตุการณ์นับแต่กลางรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การชวนคุยเรื่องเชื้อสายของคุณเปรมนั้น เป็นความสนใจในบทบาทของขุนนางเชื้อสายจีน ขอขอบคุณทุกท่านที่แวะมาสนทนาแสดงความคิดเห็น วันข้างหน้ายังยาวไกลนัก เรื่องที่ทิ้งประเด็นเล็กๆน้อยไว้ ยังไม่มีผู้สนใจก็ยังมีหลงเหลืออยู่บ้าง เช่น พระสุริยภักดีอ่านเขียนไม่ได้จริงหรือ ใครตัดผมเปียเมื่อเข้ารับราชการบ้าง และอื่นๆอีกเล็กน้อย กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 10, 17:35 เรื่องพระสุริยภักดี ไม่ได้ต่อประเด็น เพราะแปลกใจว่าเป็นไปได้หรือว่าท่านเขียนอ่านไม่ได้ งั้นส่งสารรักกับเจ้าจอมอิ่มได้ยังไง วานลูกน้องเขียนให้หมดแม้แต่เจ้าจอมตอบมาก็ต้องวานให้บ่าวอ่านให้ฟังงั้นหรือคะ
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 07 ก.ค. 10, 17:38 เรื่องอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้นี้น่าจะมีอยู่จริง เพราะในความเป็นจริงนั้นเจ้าแก้วนวรัฐฯ เจ้านครเชียงใหม่ตนสุดท้ายก็ว่ากันว่าท่านมิได้บวชเรียนมาก่อนจึงอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ ต่อเมื่อจะได้เป็นใหญ่จึงได้หัดเซ้นชื่อเป็นภาษาไทย เรื่องนี้น่าจะเป็นเรื่องจริงเพราะเท่าที่ได้อ่านเอกสารจดหมายเหตุเมืองนครเชียงใหม่มาก็มาก ไม่เคยเห็นลายมือเจ้าแก้วนวรัฐฯ เลยไม่ว่าจะเป็นอักษรไทยหรืออักษรโยน
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: luanglek ที่ 08 ก.ค. 10, 09:27 จากประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี บุรณศิริ) ผมมีข้อความที่ติดใจอยู่และยังค้นไม่ได้ คือ "ครั้นล่วงแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ ขึ้นสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ท่านไม่ได้รับราชการจนสิ้นแผ่นดิน ด้วยท่านระแวงความผิด เพราะท่านเปนพระญาติอยู่ในกรมหมื่นศรีสุเรนทร์ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์นั้นเปนโทษเมื่อในรัชกาลที่ ๒ ท่านจึงออกจากมหาดเล็กหลวง" คุณวันดีช่วยอธิบายเพิ่มเติมหน่อยเถิดว่า เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี เป็นญาติฝ่ายใดกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ;) คุณวันดีให้ผมรอ ๗ วัน ผมคิดว่าคุณวันดีกำลังค้นข้อมูลอื่นๆ อยู่หลายเรื่อง อาจจะลืมไปแล้ว (แต่คนถามไม่ลืมนะ) เลยไปหามาเสนอดังนี้ การสืบสายสัมพันธ์ระหว่าง เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี บุรณศิริ) กับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ต้องย้อนไปที่ต้นสกุลคือ เจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์ (อู่) (ท่านผู้นี้เป็นสกุลอื่นๆ อีกหลายสกุล ซึ่งไม่จำเป็นต้องกล่าวในที่นี้) เจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์ (อู่) มีบุตร ๒ คน คือ ๑ เจ้าพระยาสุรินทราชา (จันทร์) เป็นต้นสกุลจันทโรจวงศ์ ๒ พระยาวิเศษสุนทร (นาก หรือบุนนาค นกเล็ก) พระยาวิเศษสุนทร (นาก) มีบุตรหลายคน ที่สำคัญ คือ ๑ หลวงเสน่ห์สรชิต (พราหมณ์) ๒ พระยาจินดารังสรรค์ (แก้ว หรือแก้วแขก) เป็นต้นสกุลภูมิรัตน ๓.เจ้าจอมมาดาพุ่ม ในรัชกาลที่ ๑ เจ้าจอมมารดาพุ่ม เป็นพระมารดาในระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคันธรส กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ส่วนหลวงเสน่ห์สรชิต (พราหมณ์) มีบุตร คือ เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี) เป็นต้นสกุลบุรณศิริ) เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (บุญศรี) เป็นญาติกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ด้วยสายสกุลอันแสดงมาข้างต้นนั้น กระทู้นี้ทำให้สมาชิกในเรือนไทยหลายคนได้สนทนาแลกเปลี่ยนความเห็นเกี่ยวกับเรื่องคุณเปรมอย่างหลากหลาย แตกประเด็นออกไปกว้างขวาง จนแทบค้นหาข้อมูลมาตอบไม่ทัน (เกลอบางคนบ่นว่า นี่ขนาดตามอ่าน ยังต้องเปิดหนังสือคว่ากๆ อ่านตามไปด้วย เหนื่อยชะมัด ไม่รู้ไปขุดค้นข้อมูลอะไรมาเยอะแยะ) ฉะนั้นความดีทั้งหลายทั้งปวงอันเกิดในกระทู้นี้ คงต้องยกให้ เจ้าของกระทู้เป็นเบื้องต้น และท่านที่เข้ามาตอบและแสดงความเห็น กระทุ้งกระแทก แตกประเด็น หักล้าง เสนอประเด็นใหม่ ฯลฯ เป็นเบื้องปลาย อันที่จริงยังมีประเด็นเล็กๆ น้อยๆ ที่ยังเหลืออยู่และน่าจะแตกเป็นกระทู้ออกไปต่างหาก ได้อีกมาก เช่น เรื่องเจ้าภาษีนายอากร คดีพระสุริยภักดีในสมัยรัชกาลที่ ๓ พระยาโชฎึกราชเศรษฐี เป็นต้น เป็นไปได้ สมาชิกทั้งหลายคงจะได้ต่อประเด็นเหล่านี้กันอีก ถ้าสบโอกาสอำนวย และได้ค้นข้อมูลเพิ่มเติมมากพอ สนุกแทบตายจริงๆ กระทู้คุณเปรม ;D กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Wandee ที่ 08 ก.ค. 10, 09:57 เรื่องเจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์(อู่) เป็นสกุลมหาศาล เรื่องจับหญิงสักคนมาอยู่กัยสกุลนี้ ก็ทำกันมาแล้ว จนเป็นเรื่องใหญ่ ทำให้ต้องระวังมากเป็นพิเศษ ข้อมูลสายสัมพันธ์สาแหรกขุนนางไม่ได้ปรากฎตามหัวข้อ หรือสาแหรกเจ้าคุณปู้นะคะ มักจะไปแอบไว้ หรือพิงไว้กับสกุลอื่น ดูอย่างคุณพุ่มเถิด สหายแจ้งมาว่า เอกสารราชการบันทึกไว้ว่า หม่อมพุ่ม อกนางแป้นแล่นลึกเข้าตึกเจ้าคุณภาส ใครจะไปเฉลียว เรื่องสุริยภักดีนั้น ยังมีอีกหนึ่งรายบรรดาศักดิ์เดียวกันนี้ เลยไปค้นเรื่องเจ้าคุณราชามาตย์ที่โปรดนักโปรดหนา ยังหาไม่ได้ค่ะว่าท่านเป็นข้าหลวงเดิมตั้งแต่เมื่อไร คงได้มีโอกาสสนทนากันสืบไปเมื่อมีข้อมูลเพิ่มค่ะ กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 08 ก.ค. 10, 14:31 อ้างถึง สนุกแทบตายจริงๆ กระทู้คุณเปรม กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 ก.ค. 10, 12:57 นึกได้ถึงรายละเอียดตอนหนึ่งในสี่แผ่นดิน ที่บ่งถึงกิจการค้าของคุณเปรม เลยเข้ามาบอกคุณวันดีและคุณหลวงค่ะ
ตอนที่เจ้านายฝ่ายในโปรดใช้ ไบซิเกิ้ล หรือรถจักรยาน ในปลายรัชกาลที่ ๕ เสด็จของพลอยก็ต้องทรงจักรยานเหมือนกัน พลอยจึงหัดจักรยานเพื่อจะตามเสด็จไปไหนๆในพระบรมมหาราชวัง และไปถึงพระราชวังสวนดุสิตได้ ตอนนี้เอง พ่อเพิ่มเอาจักรยานใหม่เอี่ยม ชั้นดีเลิศมาให้น้องสาว บอกว่าเป็นของเพื่อน ทางบ้านเขาสั่งจักรยานมาขาย เพื่อนคนนั้นคือคุณเปรม ก็นึกได้ในตอนนี้เองว่า การค้าของคุณเปรมน่าจะเป็นอิมพอร์ตสินค้าจากนอก (และเอกซพอร์ตด้วยมั้ง) เพราะเมื่ออิมพอร์ตสินค้าเข้ามาก็น่าจะเอกซพอร์ตสินค้าไทยออกไปด้วย เช่นข้าว มะพร้าว หรือผลิตผลอื่นๆจากสยาม เพราะตอนสงครามโลกครั้งที่ ๑ ห้างยังหาเงินคล่องอยู่ ห้างนี้อาจจะจบกิจการไปเมื่อคุณเปรมถึงแก่กรรม จะเป็นเพราะลูกๆไม่มีคนไหนสานต่อ หรือท่านผู้เขียนท่านลืมเรื่องห้างคุณเปรมไปเลยก็ตาม ตาอ๊อดเรียนจบแล้วมาอยู่บ้านเฉยๆเป็นนมเป็นนาน ในที่สุดต้องไปหางานทำทางภาคใต้ ก็ถ้ามีห้างของคุณอาเปรื่องรองรับอยู่ ตาอ๊อดจะลำบากต้องไปหัวเมืองทำไม กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 18 ก.ค. 10, 17:27 ร้านของคุณเปรมอาจจะปิดไปตอนที่ประเทศไทยประกาศสงครามกับเยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการีเมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๔๖๐ ก็เป็นได้ เพราะในยุคปลายรัชกาลที่ ๕ ต่อต้นรัชกาลที่ ๖ นั้น สินค้าเยอรมันเป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในตลาดไทย เมื่อเกิดสงครามในยุโรป ห้างบี.กริม แอนด์ โก ตลอดจนร้านค้าของชาวเยอรมันในกรุงเทพฯ ยังคงค้าขายกันเป็นปกติ แม้จะถูกจับกุมเพราะเป็นชนชาติศัตรูแล้วนายห้างบี.กริม ยังประกาศอยู่ว่า สงครามเลิกแล้วจะกลับมาค้าขายกับเมืองไทยต่อ
กระทู้: คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 ก.ค. 10, 19:45 ก็อาจเป็นได้ค่ะ คุณ V_Mee :D
แม่พลอยบ่นตอนได้ยินว่าฝรั่งรบกันในยุโรป(สงครามโลกครั้งที่ ๑) ว่าของแพง คุณเปรมตอบว่าไม่เป็นไร ทางห้างยังหาเงินได้คล่องพอถัวกันไปได้ ตอนนั้นเริ่มสงคราม กว่าเราจะประกาศสงครามก็ปลายสงครามแล้ว ห้างอาจปิดไปตอนนั้นแล้วก็ได้ จำได้ว่าสินค้าเยอรมันเป็นที่นิยมของคนรุ่นพ่อแม่ดิฉันว่าแข็งแรงทนทานมาก ยิ่งเป็นโลหะ ยิ่งได้ชื่อว่าแข็งแรง ตั้งแต่รถยนต์ลงไปจนถึงกรรไกรตัดผ้า |