เรือนไทย

(https://upload.i4th.in.th/thumb/thumb_466752.jpg) (https://upload.i4th.in.th/th/download.php?id=64FD17F11)

มีคนบอกว่านี่คือทางรถไฟสายปากน้ำ ถนนพระราม๔ คลองที่เห็นเป็นคลองหัวลำโพง

หลังไมค์ไปถามคุณหนุ่มสยาม หรือหนุ่มรัตนะพันทิป ณล   ได้คำตอบมาว่า

พระราม 4 ครับ
เพราะว่ามีเส้นทางรถไฟสายปากน้ำ แล้วข้างๆ มีเส้นทางรถราง

คุณหนุ่มสยาม (https://m.pantip.com/topic/31040244/comment3?sc=98Hd5Eh) อธิบายต่อไปว่า

ในพ.ศ. ๒๔๐๐ มีการขุดคลองขึ้นมาเพื่อประโยชน์ทางการค้า โดยชาวต่างประเทศร้องเรียนในทำนองว่า จะตั้งสถานีการค้าไว้แถวบางนา และเวลาถ่ายสินค้าจากบางนา มายังพระนครนั้นไกลไม่สะดวก ดังนี้แล้วจึงโปรดเกล้าฯ ให้ขุดคลองตั้งแต่ตำบลหัวลำโพง ไปจรดคลองพระโขนงยาว สองร้อยกว่าเส้น เพื่อให้นำเรือถ่ายสินค้าจากย่านบางนา เข้าคลองพระโขนง เข้าคลองนี้มายังพระนครได้สะดวก

เมื่อมีการขุดคลองดินที่ขุดก็ถมขึ้นมาเป็นถนน ซึ่งก็ได้ถูกเรียกตามชื่อในเวลาต่อว่า "คลองถนนตรง" ตามอย่างถนนตรง ซึ่งในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้มีการสร้างทางรถไฟสายปากน้ำ ขนานลำคลองและถนนนี้อีกด้วยถนนนี้จึงมีความสำคัญมาตั้งแต่อดีต

เมื่อรัฐบาลเล็งเห็นความสำคัญในการตั้งชื่อถนนเพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์สำคัญต่าง ๆ เช่น ถนนพระรามต่างๆ ก็เห็นว่า ถนนสายนี้เกิดจากคลองถนนตรง จึงมีมติเปลี่ยนชื่อเป็น "ถนนพระรามที่ ๔" จนทุกวันนี้

(https://f.ptcdn.info/298/010/000/1380429031-Untitled1-o.jpg)

ขอบคุณมากครับ

(https://cdn.pic.in.th/file/picinth/6666996547c6eb3b777e.jpeg)

สวัสดีอ.เทาชมพูและชาวเรือนไทยทุกท่านครับ
เห็นภาพนี้แล้วคิดถึงเมื่อแรกๆเข้ากรุงเทพฯ เมื่อผู้ใหญ่พามาหาคุณหมอที่ร.พ.จุฬาฯ
ขึ้นรถรางสายปากน้ำมาลงที่สถานีศาลาแดง ข้ามถนนไปแล้วข้ามคูน้ำหน้าร.พ.ไปตรวจรักษากันที่ตึกจักรพงษ์
เพิงขาวๆริมคลองหัวลำโพง ที่มีรั้วเตี้ยๆชายคามีแผงกันแดดไม้ระแนงน่าจะเป็นสถานีศาลาแดง สภาพตามรูปน่าจะเป็นแค่ที่หยุดรถแล้ว
ตึกสองชั้นสีขาวหน้าต่างยาวๆด้านขวาของภาพที่ต้นไม้ใหญ่ริมถนนบังๆอยู่ เดาว่าคือตึกอำนวยการร.พ.จุฬา
จุดถ่ายภาพคือสะพาน(?)ข้ามไปหัวถนนสีลม เพราะฉะนั้นบริเวณนี้คือแยกศาลาแดงนั่นเอง
คลองหัวลำโพงในภาพน่าจะมีสภาพเป็นน้ำครำแล้ว

สถานีศาลาแดง

ภาพจาก กรมรถไฟหลวง (https://www.facebook.com/groups/weloveoldphoto/permalink/2230115263984647/?mibextid=S66gvF)

จากแผนที่ (พ.ศ. ๒๕๐๒) ของคุณหนุ่มสยาม สถานีศาลาแดงน่าจะอยู่ตรงปลายลูกศรสีแดง ฝั่งตรงข้ามคือ โรงพยาบาลจุฬา

แผนที่ พ.ศ. ๒๔๕๗

สวัสดีค่ะ คุณ Jalito
ช่วงนั้นประมาณพ.ศ. ไหนคะ
รถรางสายปากน้ำ มีหรือคะ   หรือรถไฟ?  ดิฉันจำกรุงเทพช่วงเวลานั้นไม่ได้เลยค่ะ

คุณหนุ่มสยาม (https://www.facebook.com/100003957666315/posts/pfbid02KYcJTu5ScXQyRqbhVnT6qHrSqUp128m6gPtszqoefkg6pNfToBW6jbGvHzvn5591l/?mibextid=cr9u03) อธิบายเพิ่มเติมว่า

ภาพเก่าของถนนพระราม ๔ เดิม ๆ จะมีเส้นทางรถไฟสายปากน้ำ และบนถนนเป็นเส้นทางรถราง ระบบขนส่งมวลชนให้บริการเคียงคู่กัน ใครช้าเร็วกว่ากันก็เลือกใช้บริการกันเอง

ภาพต้นเรื่องเวอร์ชั่นลงสีโดยคุณหนุ่มสยาม ;D

ถ่ายเมื่อปี พ.ศ.2498
Image Source...mobaek, Denmark

(https://cdn.pic.in.th/file/picinth/10520819_660372940737545_7645406936054303450_o.jpeg)  ภาพชุดเดียวกัน ถ่ายเมื่อปี พ.ศ.2498
Image Source...mobaek, Denmark  ตึกที่เห็นคือตึกอำนวยการโรงพยาบาลจุฬา คลองนี้ก็น่าจะใช่คลองราชดำริห์(เทียบจากแผนที่)

รถรางที่วิ่งคู่ขนานกับรถไฟสายปากน้ำคือ รถรางสายสามเสน วิ่งจากบางกระบือ ผ่านเทเวศร์ บางลำพู พาหุรัด เยาวราช หัวลำโพง โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สวนลุมพินี สุดสายที่คลองเตย

ตอนเด็ก ๆ เคยขึ้นรถไฟสายนี้จากบ้านแถวหอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี ไปโรงเรียนที่บางกระบือ ;D

รถรางวิ่งบนถนนพระราม ๔ ผ่านโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สวนลุมพินี โดยวิ่งขนานกับทางรถไฟฟ้าสายปากน้ำ

ภาพจาก  Thailand old Pictures (https://www.facebook.com/854767891286408/posts/pfbid02FuHgAyJe4AHDB6fQkELcDCWzWpeUkpuCzxUUFaEbF4YCuCAhDUuEQ28ajWiz6FiGl/?mibextid=cr9u03)

ภาพนี้น่าจะมุมมองจากบริเวณประมาณบ้านศาลาแดงของเจ้าพระยายมราช ตึกสวยสง่ากลางภาพคือตึกจักรพงษ์ ต้นไม้ใหญ่ริมถนนหน้าร.พ.จุฬายังมองเห็นอยู่ ดังนั้นฟากถนนตรงข้ามจุดถ่ายภาพก็คืออนุสาวรีย์รัชกาลที่ 6 และหน้าประตูสวนลุมพินี ซึ่งเป็นหมุดหมายหลักที่เชื่อมต่ออดีต-ปัจจุบัน เพราะไม่มีอะไรเปลียนแปลงไปมากนัก
พ.ศ.นี้ตึกจักรพงษ์ยังอยู่ แต่ไม่มีมุมมองให้เห็นความสง่างามอีกแล้ว เพราะถูกแวดล้อมไปด้วยตึกสูงสมัยใหม่

บ้านศาลาแดง

ประมาณ พ.ศ. ๒๔๔๐ เจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ ถวายบ้านคืนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยตนเองไปซื้อที่ดินและบ้านของพระประมวญประมาณพล (ชั้น บุญบัญลือ) ที่บางรัก บ้านหลวงหลังนี้จึงว่างอยู่จนถึงปี พ.ศ. ๒๔๕๓ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้พระราชทานแก่เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) และท่านผู้หญิงยมราช (ตลับ สุขุม) บ้านศาลาแดง จึงเป็นที่รู้จักว่าเป็นบ้านของเจ้าพระยายมราช เสนาบดีว่าการกระทรวงมหาดไทยในรัชกาลที่ ๖ ที่ปรึกษาราชการแผ่นดินในรัชกาลที่ ๗ และหนึ่งในผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล

หลังจากการพระราชทานเพลิงศพเจ้าพระยายมราชและท่านผู้หญิงตลับที่วัดเทพศิริทราวาส เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๒ ทายาทได้โอนขายบ้านศาลาแดงแก่กระทรวงการคลัง หลังจากนั้น อาคารในบริเวณบ้านศาลาแดงถูกใช้เป็นที่ทำการสมาคมต่าง ๆ หลายแห่ง อาทิ แพทยสมาคม สมาคมเภสัชฯ และสมาคมนักเรียนเก่าอังกฤษ

ต่อมา เมื่อธุรกิจทวีความสำคัญขึ้น สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมาหากษัตริย์ จึงร่วมลงทุนกับเอกชน รื้อถอนอาคารต่าง ๆ ในบ้านศาลาแดง เพื่อก่อสร้างโรงแรมใหญ่ที่ทันสมัย เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๙ ซึ่งก็คือ โรงแรมดุสิตธานี ซึ่งเป็นอาคารที่สูงที่สุดในประเทศไทยในสมัยนั้น โดยโรงแรมฯ เริ่มเปิดดำเนินการในปี ๒๕๑๓ และถือเป็น สัญลักษณ์แห่งยุคสมัยใหม่แห่งแรกของกรุงเทพฯ ตั้งโดดเด่นอยู่ใจกลางกรุงเทพมหานคร

--------- อ้างอิงจาก: นางสาวอรวรรณ ศรีอุดม. วันวาน...กับวันนี้ของถนนสีลม. กรุงเทพมหานคร : บริษัท อมรินทร์พรินติ้งกรุ๊พ จำกัด. ๒๕๓๕. ที่มาของภาพ: โรงแรมดุสิตธานี กรุงเทพฯ

https://dusitthaniwelove.com/blog/%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87%20%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5

ยังทันเห็นบ้านหลังนี้

จำได้ว่าก่อนมีโรงแรมดุสิตธานี  บริเวณตรงนั้นมีอาคารของแพทย์อยู่แห่งหนึ่ง ไม่ใช้โรงพยาบาล  ลักษณะเป็นโพลีคลินิก คือมีการรักษาของแพทย์หลายสาขา  เป็นตึกรูปเหลี่ยมสูงสามหรือสี่ชั้น  เปิดจนถึงตอนกลางคืนด้วย
ผู้ปกครองเคยพาไปหาหมอที่นั่นค่ะ  ชื่อ "สห..." อะไรสักอย่าง จำไม่ได้

ฤๅจะเป็นชื่อ พ ท ภ พบ ซึ่งมาจากชื่อย่อของที่ทำการ ๔ สมาคม คือ แพทยสมาคม ทันตแพทยสมาคม เภสัชกรรมสมาคม และ สมาคมนางพยาบาลแห่งกรุงสยาม ก่อนที่จะเปลี่ยนมือเพื่อสร้างโรงแรมดุสิตธานี

ทั้ง ๔ สมาคมอาจมีกิจกรรมเปิดคลินิกรักษาโรคก็เป็นได้

ไม่ใช่ พ ภ ค่ะ แต่เป็นชื่ออะไรจำไม่ได้จริงๆ 
ถนนพระราม 4 ในความทรงจำ ถ้ามาจากรพ.จุฬา ตรงไปจะเลี้ยวเข้าถนนวิทยุ  ด้านซ้ายเป็นกำแพงสวนลุมพินี ยาวเหยียดตลอดสาย   ด้านขวาเป็นบ้านหลังใหญ่ๆมีเนื้อที่กว้าง อยู่ริมถนน   ถนนสีลมเองก็มีบ้านใหญ่ๆสองข้างทางเหมือนกัน  แต่ถนนที่สวยที่สุดคือถนนคอนแวนต์  มีต้นไม้ร่มรื่นสองข้างทาง  มีโรงเรียนและวัดของคริสต์อยู่ด้านข้างของถนน  บ้านช่องเป็นหลังๆ กว้างขวาง เรียงกันมีระเบียบ   ไม่มีตึกแถว  มองดูเหมือนเมืองเล็กๆทางตะวันตก 

ภาพเเผนที่นี้ปรากฎชื่อโรงพักกองตระเวณศาลาเเดง ท่านใดมีประวัติหรือรูปภาพ ของโรงพักกองตระเวณศาลาเเดง ข่วยนำมาลงเป็นวิทยาทานหน่อยครับ

แผนที่ พ.ศ. ๒๔๗๕ (สำรวจราว พศ. ๒๔๗๗ - ๒๔๖๘) โรงพักกองตระเวนศาลาแดง เปลี่ยนชื่อเป็น สถานีตำรวจนครบาลศาลาแดง

จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๔๙๓ จึงได้เปลี่ยนชื่อเป็น สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี เพื่อให้สอดคล้องกับที่ตั้งใกล้พระบรมรูปรัชกาลที่ ๖ สวนลุมพินี ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๑๐ ได้มีการแบ่งแยก สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี ออกเป็น ๒ สถานี คือ สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี ๑ และ สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี ๒

พ.ศ. ๒๕๑๒ สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี ๒ ได้ย้ายไปอยู่ที่ ชอยสวนพลู ถบนสาทรใต้ เปลี่ยนชื่อเป็น สถานีตำรวจนครบาลทุ่งมหาเมฆ และ สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี ๑ ได้ย้ายมาตั้งอยู่ ณ สถานที่ปัจจุบัน อาคารทำการตั้งอยู่เลขที่ ๑๓๙ ถนนวิทยุ แขวงลุมพีนี เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร พร้อมกับเปลี่ยนมาใช้ชื่อเดิม คือ สถานีตำรวจนครบาลลุมพินี จนถึงปัจจุบัน