เรือนไทย

 :) ;)

ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร ป่าวครับ?????

ไม่ใช่ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธรค่ะ
น่าจะเป็นเจ้าจอมแส เจ้าจอมท่านสุดท้ายในรัชกาลที่ ๕   มาจากสกุลบุนนาคค่ะ

ได้รูปนี้มาจากเว็บสกุลบุนนาค 
บรรยายว่า
จากซ้ายไปขวา (แถวบน) เจ้าจอมแก้ว เจ้าจอมเอื้อน เจ้าจอมเอี่ยม
(แถวล่าง) เจ้าจอมแส พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ เจ้าจอมเอิบ เจ้าจอมมารดาอ่อน พระองค์เจ้าอดิสัยสุริยาภา

ลองเทียบสองภาพนี้ดู    ข้างบนบรรยายว่าเป็นเจ้าจอมแส จากสกุลบุนนาค
จะเป็นสตรีคนเดียวกันได้ไหม ดูจากทรงผมและโครงหน้า

จากรูปเครื่องประดับผม เป็นเข็มกลัดเพชร พระปรมาภืไธย วชิราวุธ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
เคยเห็น ท่านผู้หญิงแผ้ว หรือ หม่อมแผ้ว ในสมเด็จเจ้าฟ้า กรมหลวงนครราชสีมา นำมาประดับผมเหมือนกัน
ในงานฉลอง เจ็ดรอบของท่าน ก็นำมากลัดเสื้อด้วย

เข็มกลัดพระราชทานน่าจะได้แก่ พระมเหสีเทวี พระประยูรญาติ ข้าทูลละอองพระบาทใกล้ชิด หรือ ภริยาขุนนางผู้ใหญ่

สำหรับเจ้าจอมแส ไม่น่าจะมีบทบาทหรือ รับใช้ใกล้ชิด อะไรในรัชกาลที่ 6
ขนาดพี่สาวคือ เจ้าจอมมารดาอ่อน เจ้าจอมเอี่ยม ได้รับพระราชทานรัตนาภรณ์ ร.6  ชั้นที่ 2 ก็ยังไม่ได้รับพระราชทานเข็มกลัดนี้

คิดว่าไม่ใช่เจ้าจอมแสครับ

เหตุผลของคุณ Azante มีน้ำหนักมากทีเดียวค่ะ    
เห็นจะต้องขอพึ่งคุณ V_Mee เกี่ยวกับเข็มกลัดเพชรพระปรมาภิไธยในรัชกาลที่ 6   ว่าพระราชทานให้ผู้ใดที่พอจะเข้าข่ายสตรีปริศนาผู้นี้บ้างคะ

ฝากคุณ Azante และคุณเพ็ญชมพูช่วยดูรูปในค.ห. 5 ที่ดิฉันยกมาข้างล่างนี้อีกที
ว่าสตรีทั้งสองเป็นคนเดียวกันหรือไม่
ถ้าใช่  สตรีปริศนาท่านนี้ก็ต้องเป็นคนในสกุลบุนนาค หรือมีเชื้อสายของบุนนาค   หากเป็นเจ้านายชั้นพระเจ้าลูกเธอ  ก็เป็นเจ้านายที่มีเจ้าจอมมารดาเป็นบุนนาค
เพราะภาพหมู่นี้เป็นสตรีในสกุลบุนนาคคะ

ถ้าไม่ใช่  เป็นคนละคน ก็กลับมาที่จุดเริ่มต้นใหม่ คือยังหาร่องรอยไม่เจอ

เทียบให้เห็นชัดๆ คนละคนหรือคนเดียวกันคะ

สองท่านนี้ คนเดียวกันหรือคนละคน?
ใครจะช่วยตอบได้บ้าง

ได้ส่งรูปใน คห 3 และ 5 ให้กับทายาทรุ่นหลานๆของเจ้าจอมก๊กออ เพื่อขอความเห็น ว่า เจ้าจอมแสคือท่านใด
ท่านได้ตอบว่า คห 3 ขวามือ และ คห 5  ซ้ายมือคือเจ้าจอมแส

สตรีปริศนา มีหน้าตางดงาม อายุยังไม่มากนัก ขอเสนอว่า น่าจะเป็นภริยา ของหนึ่งใน สองท่านนี้ คือ
เจ้าพระยารามราฆพ  และ พระยาอนิรุธเทวา สองเจ้าคุณรับใช้ใกล้ชิด รัชกาลที่ 6

หรือว่า จาก คห 10 ที่คุณเทาชมพู  ตั้งคำถาม

มาดูอีกทีอาจจะเป็นคนๆเดียวกัน จมูก ปาก คล้ายกันมาก

สตรีปริศนา ไม่ใช่คุณหญิงรามราฆพ   
ลองนำรูปมาเปรียบดูนะคะ  ภาพขวาคือคุณหญิงรามฯ เมื่อรุ่นสาว

และท่านไม่ใช่คุณหญิงเฉลา อนิรุทธเทวา ด้วย

  ภาพในค.ห. 10  ดิฉันว่าคนละคนกันนะคะ   รูปดวงตา จมูก ปากและวงหน้า คนละแบบกันเลย
  เหมือนกันที่ทรงผมและเข็มกลัดเพชร

คุณหญิงเนื่อง  อีก รูป

เอารูปมาเทียบกันค่ะ  คนละคนนะคะ

สตรีบรรดาศักดิ์ท่านไหน เหมือนสตรีปริศนา มากที่สุด?

เงียบไปหมดเลย
หรือเห็นว่าไม่ตรงกันเลยสักคน

ไม่ใช่่เจ้าจอมสดับ  และ ไม่ใช่เจ้าจอมท่านใด ในรัชกาลที่ 5 แน่นอนครับ
และไม่ใช่เจ้านายด้วย คิดว่า เป็นภริยาของพระน้ำพระยาเลยล่ะครับ

ถ้าเป็นคุณหญิงของพระยา   ก็น่าติดตามว่าพระยาท่านใด   คุณหญิงแต่งตัวสวยหรูเลิศอลังการแบบนี้  สามีต้องใหญ่โตแน่ๆค่ะ

หมายถึงเจ้าจอมม.ร.ว. สดับหรือท่านอื่นคะ

เข็มอักษรพระบรมนามภิไธยที่ประดับบนศีรษะนั้นเป็นอักษรพระบรมนามาภิไธย วชิราวุธ ป.ร.
ที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ทรงใช้ในช่วงแรกเสวยราชย์จนถึงช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง  ฉะนั้นสตรี
ในภาพจึงไม่ใช่คุณหญิงประจวบ รามราฆพ หรือคถณหญิงเฉลา  อนิรุทธเทวา ซึ่งสมรสกับ
เจ้าพระยารามราฆพ และพระยาอนิรุทธเทวา ในช่วงปลายรัชกาล แน่นอน  

ส่วนที่มีบางท่านคิดว่าน่าจะเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ ๕ นั้นก็คงจะเป็นไปไม่ได้  เพราะเข็มนี้พระราชทาน
เป็นบำเหน็จความชอบแก่สตรีบรรดาศักดิ์ผู้มีสามีรับราชการใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาท เช่น
ท่านผู้หญิงกลีบ มหิธร เป็นต้น  ในภาพจึงน่าเชื่อว่าน่าจะเป็นคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา
(เนื่อง  วิเศษกุล) โดยขอให้ท่านอาจารย์ใหญ่และสมาชิกทุกท่านลองพิจารณาโฉมของท่านในภาพ
กับหม่อมกอบแก้ว  อาภากร ซึ่งเป็นธิดาคนหนึ่งของคุณหญิง

เห็นด้วยกับคุณ V_Mee ครับ ผมถึงได้โพสท์รูปคุณหญิงเมื่อตอนสูงวัย เพื่อให้เปรียบเทียบดูในคห 16
ท่านงดงามมาก และความงามยังถ่ายทอดมายังบุตรสาวของท่านด้วยครับ

ชักสนุกเสียแล้วค่ะ  มีคุณ V_Mee มาร่วมวง
ดิฉันขอกลับไปที่พระยาสุรินทราชาก่อนดีกว่านะคะ   
ภาพซ้ายคือพระยาสุรินทราชา(นกยูง วิเศษกุล)เมื่อครั้งยังเป็นหลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ ราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)
ภาพขวาคือบุคคลคนเดียวกันหรือเปล่าคะ 
ขอถามคุณ V_Mee และคุณ azante

ถ้าใช่คนเดียวกัน  ดูภาพนี้บ้างค่ะ

และภาพนี้

สตรีปริศนาทั้งสามท่านนี้ คนเดียวกันไหมคะ

จากคห 30,31 คิดว่าเป็นคนๆเดียวกันคือ คุณหญิงสุรินทราชาครับ
ท่านสมรสตั้งแต่อายุยังน้อย จึงเป็นคุณแม่ยังสาวตามรูปใน คห 30

ขอให้ดูภาพนี้นะคะ
หมายเลข 2 3 4 อาจเป็นคนคนเดียวกัน   คือคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา โดยเฉพาะ 3 กับ 4  คนเดียวกัน
แต่ไม่ใช่คนเดียวกับหมายเลข 1 แน่ๆ

เปรียบเทียบดวงตา ของคุณหญิงเนื่อง(ภาพซ้าย) กับสตรีปริศนา (ภาพขวา) จะเห็นได้ว่ารูปดวงตาเป็นคนละแบบกันเลย
คุณหญิงเนื่องมีดวงตากลมโตและลึก   ส่วนสตรีปริศนา มีรูปดวงตายาวกว่า และเรียวเล็กกว่า

ลงดวงหน้าให้เห็นชัดๆ เทียบตา จมูก ปาก และรูปหน้าค่ะ
สตรีปริศนาคนขวา ดูๆไปสวยเหมือนดาราหนังจีนรุ่นเก่า   ส่วนคุณหญิงเนื่อง สวยคมเหมือนสาวใต้ หรือไม่ก็มีเชื้อแขก

เหมือนใบหูก็ไม่เหมือนนะครับ

บุคคลในความเห็นที่ ๒๘ เป็นคนเดียวกันครับ

ถ้าบุรุษบรรดาศักดิ์ทั้งสองเป็นคนเดียวกัน   สตรีที่ยืนอยู่ด้วยคือคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา

อย่างน้อยเราก็ได้คำตอบจากคุณ V_Mee แล้วว่า

กำลังนึกถึงข้าราชบริพารสำคัญอีกท่านหนึ่ง เจ้าของบ้านมนังคศิลา   คือพระยาอุดมราชภักดี(โถ สุจริตกุล) สมรสกับคุณหญิงเชิด ไกรฤกษ์
เสียดายยังหารูปคู่ของท่านทั้งสองไม่ได้

คุณ V_Mee  พอจะนึกอะไรออกเกี่ยวกับพระยาอุดมราชภักดีไหมคะ

ท่านอาจารย์ใหญ่ถามว่า "พอจะนึกอะไรออกเกี่ยวกับพระยาอุดมราชภักดีไหมคะ"

เท่าที่นึกออกในเวลานี้คือ -าพล้อฝีพระหัตถ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกูฎเกลเ่เจ้าอยู่หัว
ชื่อภาพ "ท่านนคราภิบาลผู้มี สัก"   
ภาพนี้พระราชทานไปลงพิมพ์เผยแพร่ใน ดุสิตสมิต   เล่ม ๑  ฉบับที่ ๑ (๗ ธันวาคม ๒๔๖๑)

ภาพนี้ทรงล้อ จางวางโท พระยาสุจริตธำรง (โถ  สุจริตกุล)  รองอธิบดีกรมชาวที่  และนคราภิบาล
(นายกเทศมนตรี) คนแรกของดุสิตธานี

ดุสิตธานัเมืองจำลองของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวนี้  ถือกำเนิดขึ้นเมื่อเสด็จพระราชดำเนินกลับ
จากประทับแรมที่ค่ายหลวงหาดเจ้าสำราญเมื่อวันที่  ๒๐  กรกฎาคม  พ.ศ. ๒๔๖๑ “รุ่งขึ้นจากวันที่เสด็จ
พระราชดำเนินกลับมา  คือเมื่อวันที่  ๒๑  กรกฎาคม  เวลาหลังพระกระยาหารค่ำ  ได้ “เสด็จลงที่บ้านเมืองเล็กๆ
ดูแลจับจองบ้าน”  วันนี้จึงเป็นวันกำเนิดดุสิตธานี,  แต่คำว่า “ดุสิตธานี” นั้นดูเหมือนจะไม่มีใครเคยได้ยิน  
จนกระทั่งวันที่  ๒๕  กรกฎาคม  เมื่อ  “พระเจ้าอยู่หัวเสด็จที่เมืองดุสิตธานี  กะและสร้างคลอง,  ถนนที่บ้านเมืองใหม่อีก””  

เมื่อดุสิตธานีมีอายุได้สามเดือน  และแม้ว่าการร่าง “ธรรมนูญลักษณปกครองคณะนคราภิบาลดุสิตธานี” ยังไม่แล้วเสร็จ  
แต่ก็มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้มีการเลือกตั้งนคราภิบาลครั้งแรกของดุสิตธานีขึ้น  เมื่อวันที่  ๒๗  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๔๖๑  
และพระยาสุจริตธำรง (โถ  สุจริตกุล) รองอธิบดีกรมชาวที่  ได้รับเลือกเป็นนคราภิบาลคนแรกของดุสิตธานี

ในภาพท่านนคราภิบาลผู้มี สัก  มีรอยสักที่ข้อมือขวาเป็นอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อ ว.ป.ร.พระมหามงกุฎ  
หมายว่าท่านนคราภิบาลผู้นี้เป็นคนของหลวง คือ เป็นข้าราชสำนักในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  
ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กข้าหลวงเดิมมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๔๘  แต่งชุดพลเรือน  สวมเสื้อราชปะแตน  นุ่งโจง  
สวมรองเท้าหนังดำแบบราชการ (Court Shoes) สวมหมวกและเสื้อครุยประดับสังวาล  เช่นเดียวกับเครื่องยศ
ของผู้ดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรี หรือ Lord Mayor ในนครต่างๆ ของยุโรป  มือซ้ายยืนเท้าโต๊ะวางขวด
และแก้วเมรัยซึ่งเป็นเครื่องดื่มยอดนิยมของโฮเต็ลเมโทรโปล  และเนื่องจากในเมืองจำลองดุสิตธานีนั้นมีแต่บ้านเล็กเมืองน้อย
ที่คนไม่สามารถเข้าไปอยู่ได้  คงมีเฉพาะห้องบิลเลียดซึ่งสมมติเป็น “โฮเต็ลเมโทรโปล”  ที่เป็นอาคารเพียงแห่งเดียว
ที่ทวยนาคร (พลเมือง) ของดุสิตธานีสามารถใช้เป็นที่ประชุมเลือกนคราภิบาลและเชษฐบุรุษ  รวมทั้งเป็นสโมสร
ที่ทวยนาครสามารถเข้าไปพักผ่อนได้จริง  ห้องบิลเลียดนี้จึงเป็นเสมือนศาลารัฐบาลมณฑลดุสิตราชธานีด้วย

   ตอนนี้กำลังเล็งว่า สตรีปริศนาท่านนี้จะเป็นคุณหญิงอุดมราชภักดีได้หรือไม่     เพราะเจ้าคุณท่านน่าจะเป็นข้าราชบริพารมาตั้งแต่ต้นรัชกาล หรือตั้งแต่ยังทรงดำรงพระยศเป็นสยามมกุฎราชกุมารค่ะ  คุณ V_Mee
   ยังหารูปคุณหญิงไม่ได้เลยค่ะ

คุณวีมีบรรยายภาพนี้ว่า

บุคคลในภาพเท่าที่ทราบนามนะครับ

เริ่มจากนั่งกับพื้น  ๑. คุณจารุมณี  พนมวัน ณ อยุธยา  ๕. จ่า พระชลาลัยวิชิต (หล่อ  จุลกะ)
ยืนแถวหน้า  ๑. เจ้าพระยายมราช (ปั้น  สุขุม)  ๔.พระยาอนิรุทธเทวา (ม.ล.ฟื้น  พึ่งบุญ)  ๕. เจ้าพระยารามราฆพ (ม.ล.เฟื้อ  พึ่งบุญ)  ๖. คุณหญิงรามราฆพ (ประจวบ  พึ่งบุญ)  ๗. คุณหญิงอุดมราชภักดี (เชิด  สุจริตกุล)  ๘. พระยาอุดมราชภักดี (โถ  สุจริตกุล)  ๑๐. เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ม.ร.ว.ปุ้ม  มาลากุล)  ๑๑. พระยาแพทยพงศาวิสุทธาธิบดี (สุ่น  สุนทรเวช)

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=5921.msg71589#msg71589

ภาพนี้ขยายแล้วไม่ชัดค่ะ เห็นหน้าคุณหญิงอุดมราชภักดีแค่นี้เอง

มีอีกภาพหนึ่ง ในเหตุการณ์เดียวกันคือพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสสิงคโปร์และมลายู   พระนางเจ้าสุวัทนาเมื่อครั้งยังทรงเป็นเจ้าจอมสุวัทนาตามเสด็จด้วย
ภาพนี้ถ่ายคนละวันกับภาพข้างบน  เห็นได้จากพระมาลาพระนางเจ้าสุวัทนาไม่เหมือนกัน

มีสตรีผู้หนึ่งยืนอยู่ข้างหลังพระนางเจ้าสุวัทนา   จะเป็นคนเดียวกับสตรีปริศนาได้หรือไม่

เทียบกันดูค่ะ
สตรีปริศนาแต่งกายแบบต้นรัชกาลที่ ๖ สังเกตได้จากนุ่งโจงกระเบน  เกล้าผมแบบญี่ปุ่น    ส่วนสตรีที่ตามเสด็จไปสิงคโปร์มลายูอยู่ในช่วงปลายรัชกาลที่ ๖  ระยะเวลาห่างกันประมาณ ๑๐ ปี

ได้คำตอบมาว่า ไม่ใช่คุณหญิงอุดมราชภักดีค่ะ
ต้องหาทิศทางใหม่กันต่อไป
 
ขอถามคุณ V_Mee และคุณ Azante  ว่า ในช่วงต้นถึงกลางรัชกาลที่ ๕  มีข้าราชบริพารชั้นผู้ใหญ่ที่ยังหนุ่มแน่น มีความสำคัญในราชสำนักหรือในกระทรวง  ท่านไหนบ้าง 
นิกเหนือจากเจ้าพระยารามราฆพ  พระยาอนิรุทธเทวา และพระยาอุดมราชภักดี
ที่เดาว่าสามียังหนุ่มแน่นเพราะไฮโซท่านนี้ยังสาวอยู่มากเมื่อได้รับพระราชทานเข็มพระปรมาภิไธย

จะว่าท่านเป็นเจ้านายสตรี   ชั้นพระองค์เจ้าหรือหม่อมเจ้า ก็น่าจะมีพระรูปหลงเหลือให้เห็นมาบ้าง    ยิ่งเป็นเจ้านายที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานเข็มเพชร   ก็น่าจะมีความสำคัญพอจะมีพระรูปให้เห็นกันอีก
แต่นี่ก็ไม่มี

เป็นไปได้หรือไม่ครับว่าจะเป็นท่านนี้ เจ้าจอมแถม บุนนาค ธิดาของพระสัจจาภิรมย์ (แถบ บุนนาค) (https://www.img.in.th/images/76ee36c033115befc10304fdaf747fb0.jpg)

(https://www.img.in.th/images/a6cb1fb65d11e41882c4491a8ffa2120.jpg)

สตรีปริศนาเป็นคนละคนกับเจ้าจอมแถบ บุนนาค ค่ะ หน้าตาไม่เหมือนกัน
สตรีปริศนาไม่น่าจะเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5   น่าจะเป็นภรรยาข้าราชสำนักในรัชกาลที่ 6 มากกว่าค่ะ  อย่างที่คุณ V_Mee อธิบายไว้

สำหรับเข็มพระราชทานนั้น เจ้าจอมมารดาก็ได้รับพระราชทานนะครับ ตัวอย่างเช่นเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ ในภาพนี้ครับ
(https://www.img.in.th/images/29e30b85de1d594a40ef49487398558d.jpg)

แต่เจ้าจอมส่วนใหญ่ โดยเฉพาะเจ้าจอมที่ไม่มีพระองค์เจ้า และไม่ได้มีบทบาทสำคัญ เช่นไม่มีตำแหน่งในราชสำนักเรื่อยมาจนรัชกาลที่ 6  ก็ไม่น่าจะอยู่ในข่ายได้รับพระราชทานเข็มเพชรนะคะ

ย้อนไปอ่าน เอะใจตรงดาราจีน หรือท่านจะเป็นคุณหญิงอนิรุธเทวา
เพราะเป็นคนจีน เคยอ่านมาว่าเป็นดารางิ้วมาก่อน เจ้าคุณมาสมรสกับท่าน
ต่อมา รัชกาลที่  6 จึงทรงออกกฎว่าขุนนางแต่งงาน ต้องทำการกราบบังคมทูลก่อน

นำภาพคุณหญิงอนิรุทธเทวามาเทียบค่ะ

ผมขอนำภาพมาให้เปรียบเทียบ เก้าอี้กับฉากหลังครับ

น่าจะเป็นที่เดียวกันหรือเปล่าครับ

ใครเก่งเรื่องเฟอร์นิเจอร์   ช่วยสังเกตด้วยค่ะว่าเก้าอี้ตัวเดียวกันหรือเปล่า
ดิฉันคิดว่าสถานที่่น่าจะเป็นสตูดิโอถ่ายภาพนะคะ

ในภาพนี้ ก็น่าจะเป็นเก้าอี้ตัวเดียวกันนะครับ

หากถ่ายภาพต่างวาระกันแปลว่า สตูดิโอแห่งนี้ น่าจะมีชื่อเสียงและอยู่มานานพอสมควรนะครับ

สตรีในภาพที่ 56  ถ่ายภาพในรัชกาลที่ 6   
คนซ้ายนุ่งโจงกระเบน  น่าจะถ่ายก่อน 2462  เพราะหลังจากนั้นสตรีไฮโซนุ่งซิ่นกันแล้ว 
คนขวา  ท่อนล่างเหมือนเป็นซิ่นมากกว่าโจงกระเบน    น่าจะถ่ายหลัง 2462  แต่ไม่มากนัก เพราะยังไว้ผมสั้นหวีเสยอยู่ 
ถ้าสตูดิโอนี้อยู่ที่เชียงใหม่    ไฮโซปริศนาของเราน่าจะเป็นเจ้านายสตรีเชื้อสายล้านนา หรือภรรยาข้าราชสำนักชั้นผู้ใหญ่ที่ประจำอยู่ทางเหนือ

  ล่าสุด คุณผู้ใช้นามแฝงว่า " เมื่อสิ่งนี้ไม่มี สิ่งนี้ย่อมไม่มี" ในกลุ่ม" ภาพเก่าในอดีต" ของ Facebook เสนอประเด็นน่าสนใจมาก เกี่ยวกับภาพสตรีปริศนาผู้นี้ คือโพสว่า
  แอดมินครับขออนุญาตโพสต์เกินสักโพสต์นะครับ อยากให้เพื่อนสมาชิกช่วยวิเคราะห์ด้วยครับว่าสุภาพสตรีเป็นบุคคล คนเดียวกันกับท่านพระยาอุดมราชภักดี (โถ สุจริตกุล)ที่แต่งกายเป็นหญิงหรือเปล่า (Cr.reurnthai.com
)

ดิฉันหาภาพพระยาอุดมราชภักดีเจออีกภาพ คือภาพนี้

จึงเอามาเทียบกันให้เห็นชัดๆทั้งสองภาพ
ขอความเห็นชาวเรือนไทย   ว่าท่านคิดว่า
1  สตรีและบุรุษในภาพนี้เป็นคนเดียวกัน
2  อาจเป็นญาติพี่น้อง
3  อาจไม่เกี่ยวข้องกันก็ได้  

ขออธิบายเพิ่มหน่อยว่า  ไม่ปรากฏหลักฐานว่าพระยาอุดมราชภักดีเคยแต่งเป็นหญิง ในงานแฟนซีหรือในละครเรื่องใดๆสมัยรัชกาลที่ ๖  
มีแต่หลักฐานว่าท่านเคยรำเป็นตัวยักษ์อินทรชิต ในโขนหลวง  

พระยาอุดมฯ อีกรูปหนึ่ง

เพิ่งเจอรูปสตรีท่านที่สองโดยบังเอิญ  ขอนำมาเปรียบเทียบกัน
สตรีทั้งสองนี้เป็นคนเดียวกันได้ไหมคะ   ถ่ายในเวลาที่ต่างกันประมาณ 10+ ปี
โปรดสังเกตต่างหูด้วยค่ะ

ตอนแรกผมก็คิดว่าเป็นท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร เช่นเดียวกับคุณเทาชมพู เพราะสตรีในยุคนั้นที่ได้รับพระราชทานเข็มวชิราวุธ มีไม่กี่ท่าน และต้องมีความใกล้ชิดพอสมควร หนึ่งในนั้นคือพระขนิษฐาของสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจีครับ

  ตอนแรกไม่คิดว่าเป็นท่านผู้หญิงพัว  เพราะเจอแต่รูปท่านผู้หญิงพัวตอนท่านชรามากแล้ว   ดูไม่ออกว่าตอนสาวๆท่านหน้าตาอย่างไร  เพิ่งจะเจอรูปสมัยท่านยังสาว  ก็เลยนำมาลงให้เปรียบเทียบกัน ค่ะ
  ความคิดที่ว่าเป็นรูปพระยาอุดมราชภักดีแต่งเป็นหญิง  เป็นสิ่งที่ดิฉันเห็นว่าเป็นไปไม่ได้    จริงอยู่ ข้าราชสำนักบางท่านแต่งหญิงเวลาเล่นละคร เล่นโขน หรือในงานแฟนซี   แต่ยังไงก็ดูออกว่าชายแต่งหญิง  ต่อให้เป็นชายที่หน้าตางดงามอย่างพระยาอนิรุทธเทวาก็เถอะค่ะ
   อีกอย่าง พระยาอุดมราชภักดีรำเป็นตัวพระ ไม่ใช่ตัวนาง  บทโขนที่ท่านได้รับเป็นบทยักษ์ ท่านขึ้นชื่อเรื่องรำเป็นอินทรชิต    คนที่เล่นโขนบทยักษ์ต้องแข็งแรงล่ำสัน  จะมาสวมชุดผ้าลูกไม้สะพายแพรได้สวยสง่าแบบสตรีปริศนา เป็นไปไม่ได้อยู่แล้ว
  เมื่อเอารูปพระยาอุดมราชภักดีในวัยหนุ่มมาเทียบกับสตรีปริศนา   ความคล้ายคลึงกันทำให้ดิฉันนึกขึ้นมาได้ว่า หรือจะเป็นพี่น้องร่วมสายโลหิตกัน    ในเมื่อพระยาอุดมราชภักดีเป็นบุตรชายคนเดียวของมารดา  ก็เหลือแต่น้องสาวต่างแม่ ที่จะหน้าตาคล้ายกันได้ 
  สตรีปริศนาแต่งกายงามหรูเทียบได้กับเจ้าจอมดังๆ  มีเครื่องประดับแพรวพราว  ถ้าเป็นสามัญชนก็ต้องมาจากสกุลใหญ่ระดับแถวหน้า  ไม่ใช่กลางๆ  ในสยามมีไม่กี่สกุล  เช่นบุนนาค  ไกรฤกษ์ สุจริตกุล  นอกจากนี้เข็มพระปรมาภิไธยเพชรบนเรือนผม ทำให้แน่ใจว่าไม่ใช่ชายแต่งหญิงเป็นแน่    เข็มนี้พระราชทานให้สตรี ไม่ใช่บุรุษ   นอกจากนี้ตุ้มหูไข่มุกแบบนี้เรียกว่า ต่างหูด๊อก  มีแต่ผู้หญิงเท่านั้นที่สวม
  เข็มทิศชี้ไปทางน้องสาวคนใดคนหนึ่งของพระยาอุดมราชภักดี  ก็เลยมาถึงรูปท่านผู้หญิงพัวนี่ละค่ะ

 

ถ้าใช่ท่านผู้หญิงพัว ก็โล่งใจที่ปริศนาค้างคาใจมานาน  ได้คำตอบเสียทีค่ะ

 ;D

ท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร (28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 – 20 ธันวาคม พ.ศ. 2529) เป็นธิดาของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) กับเง็ก สุจริตกุล เกิดที่บ้านฝั่งธนบุรี ตรงข้ามวัดปากน้ำ ตำบลปากคลองด่าน (ปัจจุบันคือ แขวงปากคลองภาษีเจริญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร)
ด้วยมารดาเลี้ยงบุตรยาก ให้กำเนิดบุตรมาหลายคนแต่เสียชีวิตหมด หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายบิดาทราบความก็แก้เคล็ดด้วยการขอไปเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม  ท่านจึงถูกส่งตัวไปเข้ารับการอบรมในพระบรมมหาราชวัง อยู่ในความปกครองดูแลของท้าววนิดาพิจาริณี (เจ้าจอมเพิ่ม ในรัชกาลที่ 5) ผู้มีศักดิ์เป็นอา ตั้งแต่อายุได้ 2-3 ขวบ
ท้าววนิดาพิจาริณีพาท่านขึ้นเฝ้าเจ้านายบนพระที่นั่งเทพดนัยบ่อย ๆ  ได้มีโอกาสเฝ้าสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ (ต่อมาคือพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว) ได้รับพระราชทานชื่อว่า “พัวพันเพิ่ม“ ต่อมาใช้คำหน้าเพียงคำเดียวว่า “พัว” ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
ท่านผู้หญิงพัวเข้ารับการศึกษาครั้งแรกกับทองสุก วิวัฒนานนท์ ซึ่งพำนักอยู่แถวเต๊งในเขตพระราชฐานชั้นใน  พออายุ จากนั้นเข้าศึกษาที่โรงเรียนราชินี จบการศึกษามัธยมปีที่ 6 เมื่อปี พ.ศ. 2460 แล้วศึกษาวิชาพยาบาลที่โรงพยาบาลศิริราช ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2461-2464 เมื่อจบแล้วได้รับการบรรจุเป็นพยาบาลในแผนกโอสถกรรม รับเงินเดือน ๆ ละ 25 บาท จากนั้นเดินทางไปศึกษาและฝึกงานที่โรงพยาบาลควีนแมรี ที่ย่านแฮมป์สเตด กับศึกษาวิชาครูพยาบาลที่วิทยาลัยแบทเทอร์ซีโปลีเทคนิค ประเทศอังกฤษ

ท่านผู้หญิงพัวได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เป็นพยาบาลประจำพระองค์ของสมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ติดตามเสด็จไปทรงรักษาพระองค์ในปี พ.ศ. 2479 ต่อมามีโอกาสไปรอบโลกกับเพื่อน ๆ ในปี พ.ศ. 2507 กับได้เดินทางไปสหรัฐและอังกฤษกับหลาน ๆ อีกครั้งในปี พ.ศ. 2515

ท่านผู้หญิงพัวเคยสอนที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ 5 ปี สอนวิชามาตเวชวิทยา ที่โรงเรียนการเรือน (ปัจจุบันคือวิทยาลัยครูสวนดุสิต) เคยเป็นอาจารย์สอนวิชาพิเศษที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โรงพยาบาลวชิระ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า และโรงพยาบาลตำรวจ

อีกทั้งยังได้รับพระกรุณาธิคุณโปรดให้เป็นนางสนองพระโอษฐ์ ในปี พ.ศ. 2493  ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จตุตถจุลจอมเกล้า จากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อปี พ.ศ. 2470 ต่อมาได้รับพระราชทานเครื่องราชฯสูงขึ้นเป็นลำดับ   จนได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2519

ท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร ได้รับพระมหากรุณาประกอบพิธีสมรสพระราชทานกับพระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร (ก๊าด วัชโรทัย) เมื่อดำรงตำแหน่งเป็นพระยาประชุมมงคลการ เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 มีบุตรชายฝาแฝด ได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทั้งสองคน คือแก้วขวัญ วัชโรทัยกับขวัญแก้ว วัชโรทัย  ท่านทั้งสองต่อมาได้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพระราชวัง และรองเลขาธิการพระราชวัง ตามลำดับ
ท่านผู้หญิงพัวมีธิดาอีกหนึ่งคนได้รับพระราชทานนามจากสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า คือเฉลิมพร วัชโรทัย

ท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2529 สิริอายุ 88 ปี

ท่านผู้หญิงพัว นอกจากเป็นน้องสาวต่างมารดาของพระยาอุดมราชภักดี (โถ สุจริตกุล) ท่านยังเป็นน้องสาวต่างมารดาของสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา อีกด้วย
ในรัชกาลที่ ุ6  ท่านผู้หญิงยังไม่ได้สมรส และยังไม่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์   แต่ในฐานะน้องสาวของสมเด็จพระราชินี ก็น่าจะอยู่ในข่ายได้รับพระมหากรุณาธิคุณ พระราชทานเข็มเพชรพระปรมาภิไธย เช่นเดียวกับภรรยาข้าราชสำนักชั้นผู้ใหญ่

ทำไมใจผมถึงเอนเอียงมายังท่านผู้นี้ครับ เพราะดูโครงสร้างสรีระแล้วน่าจะเป็นสุภาพบุรุษเสียมากกว่าสตรีครับ (http://) (http://11162076_802155103170964_5960654094464836983_n)

(http://)

คุณคงฝังใจกับภาพพระยาอนิรุทธเทวา ตอนแต่งหญิงในละคร(ยุคที่ยังไม่มีผู้หญิงแสดง)
สมัยนั้นไม่มีเมคอัพอย่างยุคนี้ ไม่มีขนตาปลอม ไม่มีรองพื้น  เพราะฉะนั้นชายแต่งเป็นหญิง ยังไงก็ดูออกว่าไม่เหมือนหญิง
ขอให้ดูท่อนแขนพระยาอนิรุทธ  ก็ยังมีกล้ามปละเส้นเอ็นแบบผู้ชายอยู่นั่นเอง
โครงหน้าก็เป็นสันแข็งกว่าผู้หญิง  แก้มไม่อิ่ม คางไม่มน   
ผิดกับสตรีปริศนาที่โครงหน้าเป็นหญิง  มีแก้มและคางที่เต็มอิ่ม  ผู้ชายไม่มี

หลังจากค้างคาใจมาหลายปี  ก็เพิ่งได้คำตอบจากท่านผู้หญิงเหมือนจิต ภิรมย์ภักดี  ว่าสตรีปริศนาผู้นี้ คือ คุณหญิงอนุชิตชาญชัย (อิง สวัสดิ์-ชูโต) ภรรยาพระยาอนุชิตชาญชัย (พงษ์ สวัสดิ์-ชูโต)ผู้ช่วยสมุหพระตำรวจหลวงรักษาพระองค์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓

นำรูปมาเปรียบเทียบกันค่ะ   ภาพในวัยชราได้มาจากภาพถ่ายในหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพของท่าน  เสียดายหาเล่มไม่เจอ เจอแต่ที่ลงโฆษณาในเว็บ

อย่างหนึ่งที่ขอให้สังเกตคือเข็มเพชรพระปรมาภิไธย วชิราวุธ ที่ประดับอยู่บนเรือนผมท่านในภาพซ้าย  และประดับบนเสื้อท่านในภาพขวา   เป็นแบบเดียวกัน
เข็มเพชรนี้ คุณ V_Mee เคยบอกว่าเป็นเข็มพระราชทานภรรยาข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ที่รับใช้ถวายงานใกล้ชิด

ประวัติของคุณหญิงอนุชิตชาญชัย เท่าที่หามาได้คือ
คุณหญิงอนุชิตชาญชัย (อิง สวัสดิ์-ชูโต) เกิดเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2430  เป็นธิดาพระตำรวจเอก เจ้าพระยาราชศุภมิตร (อ๊อด ศุภมิตร) และนางทรัพย์
มีพี่ชาย คือ มหาเสวกตรี พระยาสมบัติบริหาร (เอื้อ ศุภมิตร) และน้องสาวชื่อวิมลา สมรสกับนายประจวบ บุรานนท์   และมีน้องชายร่วมมารดาอีกคนชื่อนายคาด สมัครไทย

เสียดายหาได้แค่นี้  ไม่ทราบว่าท่านมีบุตรธิดากับพระยาอนุชิตชาญชัยหรือไม่  ค่ะ

จาก แผนสกุล สวัสดิ์-ชูโต ราชินีกูลบางช้าง พ.ศ. ๒๕๔๖ (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/27/สวัสดิ์-ชูโต.jpg)

ขอบคุณมากค่ะ