เรือนไทย

General Category => ประวัติศาสตร์ไทย => ข้อความที่เริ่มโดย: NT ที่ 27 ธ.ค. 18, 15:07



กระทู้: สกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดา
เริ่มกระทู้โดย: NT ที่ 27 ธ.ค. 18, 15:07
รบกวนขอความรู้ท่านอาจารย์ต่างๆ เกี่ยวกับประเด็นสกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดาครับ เท่าที่ทราบ โอรสธิดาของพระองค์เจ้าตั้ง (ทรงมีกำเนิดเป็นหม่อมเจ้า) คือหม่อมราชวงศ์ แต่พบว่าไม่ได้เป็นเช่นนั้นในกรณีของบางพระองค์ ได้แก่ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ (ทรงมีกำเนิดเป็นหม่อมเจ้าในราชสกุลจักรพันธ์) และพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช (ทรงมีกำเนิดเป็นหม่อมเจ้าในราชสกุลภาณุพันธ์ุ) ไม่ทราบว่ามีหลักการเพิ่มเติมใดๆ หรือไม่ครับ หรือเป็นเพราะว่าองค์ต้นราชสกุลเป็นพระอนุชาแท้ๆ ขององค์รัชกาลที่ 5 ครับ


กระทู้: สกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดา
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 27 ธ.ค. 18, 17:04
การที่พระมหากษัตริย์จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เลื่อนพระอิศริยยศเจ้านาย จากชั้นใดขึ้นเป็นชั้นอะไร หรือแม้แต่จะยกสามัญชนขึ้นเป็นเจ้า ขึ้นอยู่กับพระราชอัธยาศัยทั้งสิ้น จะโปรดเกล้าฯตามประเพณีเดิมของพระราชสำนัก หรือจะไม่เป็นไปตามนั้นย่อมได้ทั้งสิ้น


กระทู้: สกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดา
เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 27 ธ.ค. 18, 18:07
ในประกาศสถาปนาพระอิสริยยศทั้งสองพระองค์ระบุว่า ทรงเป็นพระโอรสพระองค์ใหญ่ในสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระจักรพรรดิพงษ์  และสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช  ซึ่งทรงเป็นพระราชอนุชาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  และเพื่อทรงเป็นหัวหน้าปกครองราชสกุลสืบไป


กระทู้: สกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดา
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 27 ธ.ค. 18, 21:06
ในหนังสืออนุสรณ์ หม่อมเจ้าการวิก  จักรพันธุ์  เนื่องในพิธีพระราชทานเพลิงศพ   ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทร์ทราวาส กรุงเทพมหานคร วันที่ ๑ กรกฎาคม  พ.ศ. ๒๕๔๕

ท่านชายทรงเล่าว่า


เด็จพ่อมีโอรส - ธิดาทั้งหมด ๒๗ องค์   แต่ที่มีพระชันษาเติบโตมา ๒๓ องค์  พระนามแต่ละองค์นั้นหากเป็นองค์ในชั้นแรก ๆ  มักจะได้รับพระราชทาน  หากเป็นในชั้นหลัง ๆ  เด็จพ่อทรงประทานเอง  ซึ่งเวลาอ่านออกเสียงแล้วจะคล้องจองกัน  ตามลำดับดังนี้

ดวงแก้ว(ญ)   แววจักร(ช)   สำนักเนตร์(ญ)   เสรษฐพันธุ์(ช)    วัลย์วิเชียร(ญ)   เวียนขวา(ช)   จารุภักตร์(ญ)

ศักดิ์สิทธ์(ช)   อิทธิเดช(ช)   เจตนาทร(ช)   อรอุษา(ญ)    วราธิวัตร(ช)   สิริอัจฉรา(ญ)   อาชว(ช)  อภิลาศ(ญ)   อัชฌา(ช)

การวิก(ช)   จิตรการ(ช)   สมานมิตร์(ช)   ประดิษฐาน(ช)   วัณณาฑิต(ช)   จิตรจง(ญ)   ส่งรัศมี(ญ)  

ส่วนพี่น้องที่ร่วมแม่เดียวกับผม คือพี่เปา - วราธิวัตร   พี่หญิงอภิลาศ​ (นันทมานพ)   ผม  และ น้องแป้ง -ประดิษฐาน


(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=5199.0;attach=34360;image)

โดยยศศักดิ์ของพี่น้องและผมแล้ว   ควรเป็นชั้นหม่อมราชวงศ์เท่านั้น   แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ สถาปนาเด็จพ่อและเด็จอาที่เกิดจากคุณย่า  ซึ่งเป็นสะใภ้หลวงพระราชทานของทูลกระหม่อมปู่ขึ้นเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทุกพระองค์เป็นกรณีพิเศษ   โอรสและธิดาในชั้นต่อมาจึงเป็นหม่อมเจ้าทุกองค์  


กระทู้: สกุลยศของพระองค์เจ้าตั้ง และการส่งผ่านสกุลยศไปยังโอรส ธิดา
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 28 ธ.ค. 18, 09:34
คุณพระนายไวยอธิบายไว้ในพันทิปว่า

พระองค์เจ้าตั้ง มี ๒ กรณีครับ คือ ๑) ตั้งเฉพาะพระองค์  ๒) ยกทั้งสาย คือ ยกทั้งพระองค์ พระเชษฐา/พระอนุชา/พระเชษฐภคินี/ พระกนิษฐาภคินี และยกให้พระโอรสเป็น "หม่อมเจ้า" และเป็น "หม่อมราชวงศ์"

มีตัวอย่างแสดงไว้โดยละเอียดในลิงก์ข้างล่าง

https://pantip.com/topic/31418339#2