เรือนไทย

General Category => ศิลปะวัฒนธรรม => ข้อความที่เริ่มโดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:02



กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:02
ผมได้มีโอกาสอ่านเรื่อง "แมวไทย..ใครคิดว่าไม่สำคัญ" ตาม http://www.vcharkarn.com/varticle/236 (http://www.vcharkarn.com/varticle/236) โดยอาจารย์เทาชมพู เมื่อนานมาแล้ว อาจารย์ยกตัวอย่างโคลงเกียวกับแมวลักษณะดีและร้ายไว้ให้อ่านกัน

เมื่อไม่นานมานี้ผมได้โคลงเกียวกับเรืองแมวไทย ซึ่งเป็นสำนวนเดียวกันกับของอาจารย์เทาชมพู ต่างกันเพียงตัวสะกด เลยคัดลอกโคลงมาแปะไว้ทั้งหมด พร้อมทั้งมีรูปประกอบจากหนังสือเล่มเดียวกันมาฝากครับ เผื่อมีใครสนใจ

ผมคัดลอกจาก ตำราดูลักษณะแมว กวนข้าวทิพย์ - พิธีพิรุณศาสตร์ ของวัดอนงคาราม พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ สมเด็จพระพุฒาจารย์ พุทธสรมหาเถระ 21 เมษายน 2500

ในคำนำหนังสือกล่าวไว้ว่า ท่านสมเด็จพุฒาจารย์ ท่านชอบเลี้ยงแมว แล้วยังได้ศึกษาตำราโบราณเกี่ยวกับแมวไว้ ท่านได้ทำการคัดลอกจากเอกสารโบราณ และ "ให้จำลองภาพแมวชนิดต่าง ๆ ประกอบกับลักษณะที่บอกไว้ในตำรา"

ในงานพระราชทานเพลิงของท่าน จึงได้ทำการพิมพ์ "ตำราดูลักษณะแมว" เพื่อแจกแก่ผู้มาร่วมงาน

บทโคลงไหว้ครู และอารัมภบท

         ถวายบังคมเกษเบื้อง         บงเฉวียน
      แทนสุมาลัยทองเทียน      ธูปไม้
      ไสยเวทวิทยาเพียร      พิรภาพ พระนา
      แสดงวิลาเลอศไว้      เลศรู้ศาสตร์ไสย
         นักสิทธ์วิธิเวทพร้อม   สององค์ ท่านนา
      พระกะไลยโกฏทรง      พรตไท้
      ชุบกายวิลาพงษ์         มังคเลศ
      สิทธิเวทตาไฟให้      เกิดเชื้อแมวตระกูล




กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:06
ภาพที่ 1 แมวชื่อ นิลรัตน์

สมยานามชาติเชื้อ   นิลรัตน์
กายดำสิทธิสามรรถ   เลอศพร้อม
ฟันเนตรเล็บลิ้นทัด   นิลคู่ กายนา
หางสุดเรียวยาวน้อม   นอบโน้มเสมอเศียร

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145233.jpg)


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:10
ภาพที่ ๒ แมวชื่อ วิลาศ

ราวคอทับถงาดท้อง   สองหู
ขาวตลอดหางดู   ดอกฝ้าย
มีเศวตสี่บาทตรู   สองเนตร เขียวแฮ
นามวิลาศงามคล้าย   โภคพื้นกายดำ

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145234.jpg)


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:24
ภาพที่ ๓ แมวชื่อ ศุภลักษณ์หรือทองแดง

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145235.jpg)

         เฉิดโฉมสุภลักษณ์ล้ำ   วิลาวรรณ
      สีดังทองแดงฉัน      เพริศแพร้ว
      แสงเนตรเฉกแสงพรร      โณภาส
      กันสรรพโทษแคล้ว      สิ่งร้ายคืนเกษม
     
   
   
 
ภาพที่ ๔ แมวชื่อ  เก้าแต้ม
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145236.jpg)
   
         สลับดวงคอศิระต้น   ขาหลัง
      สองไหล่กำหนดทั้ง      บาทหน้า
      มีโลมดำบดบัง      ปลายบาท สองแฮ
      เก้าแห่งดำดุจม้า      ผ่านพื้นขาวเสมอ

     
   
   
 
ภาพที่ ๕ แมวชื่อ มาเลศหรือดอกเลา
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145237.jpg)

         วิลามาเลศพื้น      พรรณกาย
      ขนดังดอกเลาราย      เรียบร้อย
      โคนขนเมฆมอปลาย      ปลอมเศวต
      ตาดั่งน้ำค้างย้อย      หยาดต้องสัตบง

     
   
   
 
ภาพที่ ๖ แมวชื่อ แซมเศวต

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145238.jpg)
 
         ขนดำแซมเศวตสิ้น   สรรพางค์
      ขนคู่โลมกายบาง      แบบน้อย
      ทรงระเบียนเรียบสำอาง      เรียวรุ่น งามนา
      ตาดังแสงหิ่งห้อย      เปรียบน้ำทองทา

   
   
 
ภาพที่ ๗ แมวชื่อ รัตนกัมพล
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145239.jpg)

         สมยากาเยศย้อม   สีสังข์
      ชื่อรัตนกัมพลหวัง      ว่าไว้
      ดำรัดรอบกายจัง      หวัดอก หลังนา
      ตาดั่งเนื้อทองได้      หกน้ำเนียมแสง

   
   
 
ภาพที่ ๘ แมวชื่อ วิเชียรมาส

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145240.jpg)

   
         ปากบนหางสี่เท้า   โสตสอง
      แปดแห่งดำดุจปอง      กล่าวไว้
      สีเนตรดั่งเรือนรอง      นาคสวาดิ ไว้เอย
      นามวิเชียรมาสไซร้      สอดพื้นขนขาว
 


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:30
ภาพที่ ๙ แมวชื่อ นิลจักร
 

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145241.jpg)

         นิลจักรบอกชื่อช้อย   ลักขณา
      กายดุจกลปีกกา      เทียบแท้
      เศวตรอบรัดกรรฐา      โดยที่
      เนาประเทศได้แม้      ดั่งนี้ควรถนอม

     
   
   
 
ภาพที่ ๑๐  แมวชื่อ มุลิลา


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145242.jpg)
 

         มุลิลาปรากฏแจ้ง    นามสมาน
      ใบโสตสองเศวตปาน      ปักล้วน
      สีตาผกาบาน         เบญจมาส เหลืองนา
      หางสุดโลมดำถ้วน      บาทพื้นกายเศียร

     
   
   
 
ภาพที่ ๑๑ แมวชื่อ กรอบแว่นหรืออานม้า


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145243.jpg)
 
     
         หนึ่งนามกรอบแว่นพื้น   เศวตผา
      ขนดำเวียนวงตา      เฉกย้อม
      เหนือหลังดั่งอาน      ชาชาติ
      งามดั่งดวงหมึกพร้อม      อยู่ด้าวใดแสวง

     
   
   
ภาพที่ ๑๒ แมวชื่อ ปัดเศวตหรือปัดตลอด


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145244.jpg)

 
         ปัดเศวตลักษณนั้น   ปลายนา สาแล
      ขาวตลอดหางหา      ยากพร้อม
      ระลุมเฉกสลับตา      กายเฟ็ด เดียวแฮ
      ตาดั่งคำทรายล้อม      บุษยน้ำพลอยเหลือง
     
   
   
 
ภาพที่ ๑๓ แมวชื่อ กระจอก
 

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145245.jpg)


         มีนามกระจอกนั้น    ตัวกลม งามนา
      กายดำสีสรรพสม      สอดพื้น
      ขนขาวเฉกเมฆลม      ลอยรอบ ปากแฮ
      ตาประสมสีชื้น      เปรียบน้ำรงผสาน

     
   
   
ภาพที่ ๑๔ แมวชื่อ สิงหเสพย์
 

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145246.jpg)

         นามสิงหเสพย์ชื่อเชื้อ   ดำกาย
      ขาวที่ริมปากลาย      รอบล้อม
      เวียนเถลิงศอสังข์ปลาย      นาสิก อยู่แฮ
      ตาดั่งสีรงย้อม         หยาดน้ำจางแสง

     
   
   
 
ภาพที่ ๑๕ แมวชื่อ การเวก
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145247.jpg)

         มีนามการเวกพื้น   กายดำ
      ศรีสรลักษณนำ      แนะไว้
      สองเนตรเลื่อมแสงดำ      คือมาศ
      สันจมูกสีเศวตไซร้      ดุจแม้นแบบเขียน

     
   
   
 
ภาพที่ ๑๖ แมวชื่อ จตุบท
 

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145248.jpg)
   

         จตุบทหมดเฟ็ดน้อม   นามแสดง ไว้นา
      โลมสกลกายแสง      หมึกคล้าย
      สี่บาทพิศเล่ห์แฝง      ลายเศวต
      ตาเลื่อนสีเหลืองคล้าย      เช่นแม้นดอกโสน

     
   
   
ภาพที่ ๑๗ แมวชื่อ โกญจา
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145249.jpg)
   
     กายดำคอสุดท้อง      ขาขน เลอียดเฮย
      ตาดั่งสีบวบกล      ดอกแย้ม
      โกญจาพจน์นิพนธ์      นามกล่าว ไว้นา
      ปาก และหางเรียวแฉล้ม      ทอดเท้าคือสิงห์
 


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:31
โคลงแจ้งคุณภาพแมว ๑๗ ชนิดข้างต้น

         สิบเจ็ดลักษณเชื้อ   วิลา นี้นา
      ควรจะเสาะแสวงหา      สืบไว้
      จะกอบเกียรติยศถา      วรสวัสดิ์ ยิ่งแฮ
      ทรัพย์จะพูนเพิ่มให้      เพราะเลียงแมวศรี
         แม้วายชีพอย่าทิ้ง   ซากผี
      ใส่ที่ฝังแรมปี         ขวบขั้น
      อัฏฐิแมวนั้นมี         คุณยิ่ง นักแฮ
      อาจประหารภัยกั้น      กอบเกื้อพูลผล


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 15 พ.ย. 09, 21:46
ต่อไปนี้เป็นแมวร้าย ๖ ชนิด



ภาพที่ ๑ แมวชื่อ ทุพพลเพศ
 
(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145251.jpg)

         ตัวขาวตาเล่ห์ย้อม   ชานสลา
      หนึ่งดั่งโลหิตทา      เนตรไว้
      ปลอมลักคาบมัศยา      ทุกค่ำ คืนแฮ
      ชื่อทุพพลเพศให้      โทษร้อนแรงผลาญ

     
   
   
 
ภาพที่ ๒ แมวชื่อ พรรณพยัคฆ์หรือลายเสือ


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145252.jpg)

 
         มีพรรณพยัคฆ์เพศพื้น   ลายเสือ
      ขนดั่งชุบครำเกลือ      แกลบกล้อง
      สีตาโสตแสงเจือ      เจิมเปือก ตมแฮ
      เสียงดั่งผีโป่งร้อง      เรียกแคว้นพงไศล

     
   
   
ภาพที่ ๓ แมวชื่อปิศาจ


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145253.jpg)


         อาจิณจำพวกนี้   อาจิณ โทษนา
      เกิดซึ่ง ลูกออกกิน      ไป่เว้น
      หางขดดั่งงูดิน      ยอบขนด
      ขนดูสากสยายเส้น      ซูบเนื้อยานหนัง

ภาพที่ ๔ แมวชื่อ หินโทษ

(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145254.jpg)
 
         หินโทษโหดชาติเชื้อ   ลักขณา
      เกิดลูกตายออกมา       แต่ท้อง
      สันดานเพศกายปรา      กฎโทษ อยู่แฮ
      ภัยพิบัติพานต้อง      สิ่งร้ายมาสถาน


ภาพที่ ๕ แมวชื่อ กอบเพลิง


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145255.jpg)

         มักนอนยุ้งอยู่ซุ้ม   ซ่อนกาย
      เห็น แต่คนเดินชาย      วิ่งคล้าย
      กอบเพลิงกำหนดหมาย      นามบอก ไว้เอย
      ทรลักษณชาติเชื้อร้าย      โทษแท้พลันถึง



ภาพที่ ๖ แมวชื่อ เหน็บเสียด


(http://www.siamensis.org/images/webboard_images/MammalsPics_reply_145256.jpg)
 
                เหน็บเสนียดนามโทษร้าย   เริงเข็ญ
      ค่างที่ทุยหางเห็น      โหดร้าย
      ทรงรูปพิกลเบญ      จาเพศ
      แมวดั่งนี้อย่าไว้      ถิ่นบ้านเสียศรี




ต่อไปนี้เป็นบทโคลงแสดงโทษแมวร้าย

         วิลาหินชาติเชื้อ   ทุพพล ร่างแห
      โดยศาสตร์เวทางค์ยล      ยากรู้
      อย่าควรประกอบปน      ของชั่ว ไว้นา
      ทรัพย์ และยศศักดิ์ผู้      ที่เลี้ยงสูญเกษม
         แมวมีลักษณพร้อม   เพรากาย
      หางดังบ่วงเบ็ดทาย      โทษไว้
      เฉกพลอยเพ็ชร์รานสลาย      โดยกล่าว มาแฮ
      จงปล่อยเสียอย่าได้      คิดเลี้ยงยังสถาน


สมบูรณสิบเจ็ดพร้อม   ลักขณา
สฤษฎิ์นามสมยา   บอกแจ้ง
แมวโทษหกตัวมา   บรรจบ
ยี่สิบสามตัวแสร้ง   สืบไว้พึงยล

----------จบบทโคลงลักษณะแมว---------



อยากรบกวนทุกท่าน ร่วมกันตรวจสอบบทโคลงกับรูปวาดครับ ว่าตีความได้ตรงกันหรือไม่  หรือใครมีรูปถ่ายจริงของแมวตรงตามลักษณะบ้างหรือไม่ครับ เอามาแบ่งปันกันเถอะ


 


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 16 พ.ย. 09, 09:05
ขอบคุณค่ะที่นำมาลงกันให้อ่าน
ดิฉันไม่มีรูป และไม่เคยเลี้ยงแมว เลยไม่ทราบ
ใครมีรูป ก็ช่วยแบ่งปันกันด้วยนะคะ


กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: Hotacunus ที่ 17 พ.ย. 09, 06:57
ขอบคุณครับ คุณ sirirwat ได้ความรู้ดีทีเดียว

เจอจุดหนึ่งไม่แน่ใจว่าสะกดผิด หรือเปล่า ?
ภาพที่ ๖ แมวชื่อ เหน็บเสียด

ในโคลงใช้ "เหน็บเสนียด"



กระทู้: ตำราดูลักษณะแมว
เริ่มกระทู้โดย: sirirwat ที่ 18 พ.ย. 09, 00:03
ขอบคุณครับ

แก้ไข "ภาพที่ ๖ แมวชื่อ เหน็บเสียด"  ครับ