ขอย้อนกลับไปถึงอยุธยาตอนปลาย นะคะ
ตามประวัติที่บันทึกโดยพระยาสากลกิจประมวล(ม.ล. แปลก เสนีวงศ์) และเรียบเรียงโดย นายยิ้ม บัณฑิตยางกูร เล่าย้อนความไปว่า
ในแผ่นดินพระเจ้าเสือ แห่งราชวงศ์บ้านพลูหลวง ทรงมีพระราชโอรส 2 พระองค์ ได้แก่เจ้าฟ้าเพ็ชร์ ซึ่งต่อมาทรงขึ้นเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล และเจ้าฟ้าพร ทรงเป็นกรมพระราชวังหลัง เรียกกันว่า พระบัณฑูรน้อย
ถ้าพิจารณาจากพระราชพงศาวดารแล้ว จะไม่มีข้อความไหนเลยครับที่ระบุว่าเจ้าฟ้าพรได้เป็นกรมพระราชวังหลังหรือแม้แต่จะไปประทับที่วังหลัง มีข้อความตอนพระเจ้าเสือครองราชย์ในพระราชพงศาวดารความพิสดารที่ชำระหลังๆจากฉบับพันจันทนุมาศ(เจิม)เป็นต้นมาแค่ว่า
"โปรดให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์ใหญ่ประดิษฐานที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล แลสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์น้อยนั้น ทรงพระกรุณาโปรดให้เรียกพระบัณฑูรน้อย" (ในพงศาวดารกรุงศรีอยุทธยาและพงศาวดารต้นรัตนโกสินทร์ ยังใช้คำว่า 'พระเจ้าลูกเธอ' เรียกพระโอรส จะมาเริ่มเรียก 'พระเจ้าลูกยาเธอ' สมัยไหนก็ไม่แน่ใจครับ)
ที่เรียก 'พระบัณฑูรน้อย' คงจะตั้งให้เป็นศักดิ์ที่รองมาจากกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ซึ่งรับ 'พระบัณฑูร' โดยอาจจะเป็นศักดิ์ที่ตั้งขึ้นแบบเฉพาะครับ ซึ่งสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานถภาพทรงมีพระวินิจฉัยไว้ในประชุมพงศาวดารภาคที่ ๑๓ ตำนานวังน่า ความว่า
"ถึงแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าเสือ ทรงตั้งสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าเพ็ชรพระองค์ใหญ่เปนพระมหาอุปราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคล เสด็จประทับที่วังน่าตามตำแหน่ง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพรพระองค์น้อยทรงตั้งเปนพระบัณฑูรน้อย จะเปนด้วยทรงรังเกียจตำแหน่งกรมพระราชวังหลัง ด้วยเมื่อตั้งนายจบคชประสิทธิ เปนอยู่ได้ ไม่ยืดยาวต้องสำเร็จโทษ ฤาจะยกย่องพระยศให้สูงขึ้นเสมอกับพระ มหาอุปราชาอย่างใดอย่างหนึ่งนี้ แต่พระบัณฑูรน้อยจะเสด็จประทับวังไหน แลข้าราชการในสังกัดกรมพระบัณฑูรน้อยจะมีทำเนียบแล นามขนานอย่างไรหาทราบไม่"ซึ่งถ้าเจ้าฟ้าพรได้เป็นกรมพระราชวังหลังจริง พระราชพงศาวดารก็น่าจะระบุไปตรงๆเลยว่า "ทรงพระกรุณาโปรดให้เป็นกรมพระราชวังหลัง" ไม่มีเหตุผลที่พงศาวดารจะละไว้เพราะก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าจะปิดบัง ผิดกับการตั้งเจ้านายวังหลังสมัยพระเพทราชาที่มีระบุไว้ครับ ส่วนตัวแล้วผมคิดว่ายังมีหลักฐานไม่พอที่จะสรุปชี้ชัดได้ว่าพระองค์ทรงได้เป็น 'กรมพระราชวังหลัง' ครับ
ผิดถูกอย่างไรรบกวนอาจารย์ช่วยชี้แนะด้วยครับ