พิมพ์หน้านี้ - "คุณพี่บุญรับ" ของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช

ประวัติ หม่อมราชวงศ์บุญรับ พินิจชนคดี

เป็นบุตรสาวคนใหญ่ของ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ และ หม่อมแดง ปราโมช

เกิดเมื่อวันที่ ๑๐ มกราคม พ.ศ. ๒๔๓๘ ที่แพท่าราชวรดิษฐ์

ขณะนั้นท่านพ่อยังรับราชการตำแหน่งเจ้ากรมทหารฝีพาย

เมื่อเติบโตพอดูแลตัวเองได้ หม่อมแม่ได้นำเข้าถวายตัวต่อสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนสวรรคโลกลักษณวดี (สมเด็จหญิงเล็ก)

พระธิดาพระอรรคชายาเธอองค์ใหญ่ และได้พำนักอยู่ในพระบรมมหาราชวังและพระราชวังมาจนสมเด็จเจ้าฟ้ามาลินีนพดาราสิ้นพระชนม์

จึงได้ทูลลาออกจากวังมาอยู่บ้าน

(คัดลอกมาจากหนังสืออนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมราชวงศ์บุญรับ พินิจชนคดี ท.จ. ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส
วันที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๕
หนังสือเป็นเรื่อง ราชสกุลวงศ์ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม หลังจากการพิมพ์ครั้งที่ ๘)

กลุ่มนักอ่านหนังสือเก่าไปล่าหนังสือกันมาเมื่อวานนี้

ประวัติของ ม.ร.ว. บุญรับ ที่ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช น้องชาย เรียบเรียงนั้น ดิฉันเคยอ่าน เข้าใจว่าในหนังสือพิมพ์ สยามรัฐ
ต่อมาก็เคยได้อ่านอีกครั้งหนึ่ง นำมาฝากสหายทั้งปวงด้วยความเอื้ออารีของเผด็จการในการอ่านหนังสือ)

"เมื่อแรกเกิดนั้นท่านพ่อตั้งนามให้ว่า "รับขวัญ" แต่เมื่อเข้าไปอยู่ในพระบรมมหาราชวังในวัยเด็ก

ได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่าว่า "บุญรับ"

และได้รับพระมหากรุณาโกนจุกพระราชทาน พร้อมด้วยหม่อมเจ้าและหม่อมราชวงศ์อื่นๆในวัยเดียวกันอีกหลายท่าน

ม.ร.ว. บุญรับ ได้อยู่กับบิดามารดาตลอดมาจนอายุ ๑๖ ปี ได้ติดตามท่านพ่อไปอยู่ตามหน่วยทหาร ซึ่งท่านพ่อไปรับราชการ

หลายจังหวัด เช่น ที่จังหวัดนครสวรรค์ จังหวัดฉะเชิงเทรา และ จังหวัดพิษณุโลก

ในฐานะเป็นลูกคนใหญ่ก็ได้รับความไว้วางใจจากหม่อมแม่ ทั้งในด้านการดูแลบ้านและในด้านสังคม และได้แบ่งเบาภาระของ

หม่อมแม่ในด้านต่าง ๆ เหล่านี้ได้มาก เช่นการดูแลการครัวและการบ้าน ตลอดจนปกครองดูแลบริวารของท่านพ่อซึ่งมีจำนวนมาก

รับผิดชอบในการรับแขกและในงานเลี้ยงดูที่บ้านและออกงานสังคมต่าง ๆ กับท่านพ่อ เพราะหม่อมแม่ไม่สมัครใจจะออกงานต่าง ๆ

นอกจากที่จำเป็นจริง ๆ เช่น เข้าไปถือน้ำพระพิพัฒนสัตยาเป็นต้น

ม.ร.ว. บุญรับ ได้แต่งงานกับ พลตำรวจเอกพระพินิจชนคดี ใน วันที่ ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๙

มีบุตรหญิงด้วยกันคนหนึ่งเสียชีวิตตั้งแต่แรกเกิด แต่คุณพระพินิจชนคดีมีบุตรกับภรรยาเดิมที่ถึงแก่กรรมคือ

ม.ล. อรุณ พินิจชนคดี อยู่แล้วหลายคน ม.ร.ว. บุญรับก็เข้ารับหน้าที่เลี้ยงดูปกครองบุตรของคุณพระพินิจชนคดีที่ยังเยาว์

และให้ความรักเหมือนกับบุตรตนเอง ชีวิตในครอบครัวจึงได้เป็นสุขราบรื่นและมีความเจริญตลอดมา

คุณพระพินิจชนคดี และ ม.ร.ว. บุญรับ ได้บำเพ็ญการกุศลสาธารณะไว้มากมายหลายอย่าง และได้บำเพ็ญการกุศลในพระศาสนาไว้มากเช่นเดียวกัน

ม.ร.ว. บุญรับ ถึงแก่กรรม เมื่อวะนที่ ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ อายุ ๘๖ ปี

ในฐานะที่ผมเป็นน้องของท่านคนหนึ่งที่ท่านได้เลี้ยงมาตั้งแต่จำความได้ ผมก็ใคร่ขอบันทึกคุณของคุณพี่บุญรับ

ไว้บ้างตามสมควร และคุณความดีตลอดจนนิสัยใจคอของคุณพี่บุญรับที่ผมได้จดจำมาบันทึกไว้นั้น ญาติมิตรและ

ลูกหลานของท่านก็คงจะได้ประจักษ์มาแล้วทุกคน

คุณพี่บุญรับเป็นคนเก่ง ที่ว่าเก่งนั้นหมายความว่าท่านเป็นคนมีฝีมือ จะทำสิ่งใดต้องทำให้สำเร็จ

และเป็นผลดีอย่างยอดเยี่ยมเสมอไป ไม่ว่าจะเป็นในทางการค้าหรือในทางการบ้านการเรือน

คุณพี่บุญรับเป็นชาววังที่แท้จริง และได้รับการฝึกฝรอบรมอย่างชาววังมาตั้งแต่แรก ท่านจึงเป็นคนมีฝีมือ

ในกิจกรรมของแม่บ้านทุกชนิด ท่านเป็นคนทำกับข้าวอร่อยหาตัวจับยาก และกับข้าวของกินทั้งคาวหวานที่ท่านปรุงนั้น

มีความประณีตละเอียดถึ่ถ้วน ได้มาตราฐานห้องเครื่องต้นสมัยรัชกาลที่ ๕ อย่างหาที่อื่นได้ยาก

การทำกับข้าวแบบนี้จำเป็นต้องใช้เวลามาก มีเครื่องปรุงต่าง ๆให้ครบถ้วยมิได้มีสิ่งใดขาด ต้องรู้วิธีที่จะจัดการอย่างไร

กับเครื่องปรุงแต่ละอย่างอย่างถูกต้อง และต้องมีลูกมือเอาไว้ช่วยออกแรงอีกหลายคน แต่คุณพี่บุญรับท่านเจียดเวลา

เอาไว้ทำกิจการเหล่านี้ได้เสมอ ท่านมีความรู้ที่ละเอียดพิสดารเกี่ยวกับเครื่องปรุงและการปรุงอาหาร และท่านสามารถ

ทำตัวให้คนรักสมัครมาเป็นลูกมือของท่านด้วยความเต็มใจไม่หลีกเลี่ยง

นอกจากการทำอาหารแล้ว คุณพี่บุญรับยังมีฝีมือในการเย็บปักถักร้อยทุกชนิด เมื่อยังสาว ๆ

ท่านเย็บตัดเสื้อใส่เองโดยไม่ต้องจ้างวานใคร และมีชื่อว่าเป็นผู้นำสมัยคนหนึ่งเมื่อ ๖๐ ปีมาแล้ว เสื้อผ้าที่ท่านแต่งตัว

เข้าราชสำนักหรือออกงานสังคมหรูหราในสมัยนั้นก็เป็นฝีมือของท่านเองทั้งสิ้น

นอกจากที่กล่าวมาแล้ว คุณพี่บุญรับยังเป็นผู้ที่อนุรักษ์ชีวิตความเป็นอยู่แบบไทยในสมัยก่อน ซึ่งเป็นวัฒนธรรม

ที่ออกมาจากวังหลวง ท่านถือว่าความสะอาดเป็นของสำคัญที่สุดในความเป็นอยู่ เพราะฉะนั้นทุกแห่งที่ท่านรับผิดชอบ

ดูแลจะต้องสะอาดอย่างหาที่ติไม่ได้ ตั้งแต่ครัว หม้อไหถ้วยชามทุกชนิดขึ้นไปจนถึงห้องนั่งห้องนอนจะต้องสะอาดหมดจดไปทุกแห่ง

ตัวผมเองที่เป็นน้องที่ท่านเลี้ยงมาก็จะต้องถูกจับอาบน้ำล้างหน้าและเปลี่ยนเสื้อผ้าวันละหลายครั้ง ไม่เคยมีสิทธิที่จะสกปรกได้

ทั้งๆที่อยากจะสกปรก ห้องนั่งห้องนอนเครื่องนอนทุกอย่างไปจนถึงสวนและสนามในบ้าน ท่านเป็นผู้คอยดูแลให้สะอาดสวยงาม

ส่วนมากมักลงมือเองเพื่อสร้างความสวยงามขึ้น เช่น ปลูกต้นไม้ ดอกไม้ เลี้ยงต้นไม้ ตัดสนาม ถอนหญ้าแห้วหมู ฯลฯ

เมื่อคุณพี่บุญรับเป็นชาววัง ท่านก็มีฝีมือในสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นของชาววัง การจัดดอกไม้และร้อยดอกไม้ทุกชนิด

ท่านทำได้สวยงามมาก จนกระทั่งท่านอายุร่วม ๘๐ ปี ท่านก็ยังร้อยมาลัยได้สวยและเย็บดอกไม้ได้งดงาม

เมื่อ ๕๐ - ๖๐ ปีที่แล้ว ร้านทำดอกไม้หรือจัดดอกไม้ไม่มีอย่างทุกวันนี้ เรื่องดอกไม้เป็นเรื่องที่ต้องทำกันเองในบ้าน

คุณพี่บุญรับมัดพวงหรีดเองให้ท่านพ่อไปวางงานพระศพหรือศพของท่านที่รู้จักเคารพนับถือ ถึงเทศกาลกฐินหรือ

มีงานบวชนาคซึ่งท่านพ่อรับเป็นเจ้าภาพ คุณพี่บุญรับก็ร้อยตาข่ายดอกไม้สดคลุมผ้าไตรที่ต้องใช้ รวมทั้งเย็บดอกไม้ประดับ

และร้อยอุบะห้อยคราวละหลาย ๆ ไตร ถึงจะอดหลับอดนอนก็ไม่เคยได้ยินท่านบ่น

สมัยยังนุ่งผ้าลายขัดคุณพี่บุญรับก็คอยดูให้คนขัดผ้าลายให้แม่และตัวท่านเอง แล้วเอาเข้าใส่หีบอบร่ำ ผ้าห่มก็เลือก

ย้อมสีให้ถูกต้องแล้วจีบมัดเข้าไว้และเข้าหีบอบร่ำเช่นเดียวกัน เครื่องหอมเช่นน้ำอบไทย น้ำปรุง แป้งร่ำ ท่านเป็นคนทำเองทั้งสิ้น

และทำติดต่อกันมาจนท่านชรามากแล้วจึงเลิก

ลูกหลานที่อยู่ใกล้ชิดท่านจะได้ความรู้เช่นนี้จากท่านทุกคน และในตอนท้ายแม้แต่พยาบาลซึ่งมาอยู่ประจำตัวท่านในยามชรา

ก็ได้วิชาชาววังไปจากท่านคนละไม่มากก็น้อย

สำหรับตัวผมคุณพี่บุญรับเป็นแม่ เป็นครูและเป็นที่พึ่งอุปการะผมมาตลอดชีวิตท่าน

พระคุณของท่านนั้นจะพรรณาอย่างไรก็คงจะไม่ถ้วนทั่ว

ตั้งแต่ผมจำความได้ คุณพี่บุญรับเป็นผู้เลี้ยงดูผมในทุกทาง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องกินอยู่หลับนอนไปจนถึงความประพฤติ

ท่านเป็นผู้สอนให้ผมกินเป็น รู้จักรสและคุณค่าของอาหาร ท่านเป็นผู้สอนมารยาททั่วไปให้เข้ากับคนได้ทุกชั้น

ท่านคอยดูแลให้รู้จักรักษาความสะอาด ให้รู้จักความสวยงามและความเป็นเวลา ความรู้ในการปฎิบัติตนให้ถูกต้องกับกาละเทศะ

นั้นได้มาจากท่านตั้งแต่อ้อนแต่ออก แต่ทั้งที่ท่านเลี้ยงดูผมมาอย่างใกล้ชิดตั้งแต่เล็ก ท่านก็ไม่เคยเอาตัวผมออกไปห่างแม่

ความนักแม่ ความใกล้ชิดและความอบอุ่นของเด็กที่ได้จากมารดาผู้บังเกิดเกล้านั้น ผมมีอยู่บริบูรณ์ไม่บกพร่อง

มาคิดดูเดี๋ยวนี้ว่าคุณพี่บุญรับทำอย่างไรผมก็นึกไม่ออก คิดได้แต่ว่าท่านจะต้องมีวิธีการที่แนบเนียนมาก

ทางด้านความเป็นครู คุณพี่บุญรับสอนหนังสือไทยให้กับผมตั้งแต่ผมยังเป็นเด็กเล็กมาก

จนผมจำไม่ได้ว่าเรียนกันเมื่อไรและอย่างไร รู้แต่ว่าเมือจำความได้นั้นอ่านหนังสือไทยออกเสียแล้ว

แต่มีหลักฐานพยานอยู่ที่หนังสือเรียนชื่อมูลบทบรรพกิจ ซึ่งคุณพี่บุญรับเก็บไว้ หน้าหนังสือนั้นทุกหน้า

มีรอยด่างเป็นดวงสีชมพูเต็มไปหมด คุณพี่บุญรับบอกว่าท่านให้ผมใช้ก้านธูปชี้ตัวหนังสือที่อ่าน เวลาที่อ่านผิด

หรือเกเรอย่างไรท่านก็ตี ผมก็ร้องไห้น้ำตาหยดถูกก้านธูปเป็นสีชมพู แล้วก็ตกไปที่หน้าหนังสือจนด่างเป็นสีชมพูทั้งเล่ม

ผมจึงอ่านหนังสือออก

พอเรียนภาษาไทยอ่านออกและอ่านหนังสือสามก๊กได้ดัง ๆ โดยผันชื่อจีนได้ไม่ผิด คุณพี่บุญรับ

ก็สอนภาษาอังกฤษให้ ท่านสอนให้รู้ภาษาอังกฤษได้ถึงขนาดที่ผมไปเรียนอนุบาลที่โรงเรียนกุลสตรีวังหลัง

แหม่มโคลต้องตกใจที่เห็นเด็กโตแค่นั้นรู้หนังสืออังกฤษถึงเพียงนั้น นอกจากหนังสืออังกฤษหนังสือไทยแล้ว

คุณพี่บุญรับยังสอนคณิตศาสตร์บวกลบคูณหารได้พอสมควร ก่อนที่ผมจะไปเข้าเรียนหนังสือที่โรงเรียน การที่

ผมอ่านหนังสือได้สองภาษาไม่ติดขัดและพอคิดเลขในใจได้โดยไม่ต้องอาศัยเครื่องคิดเลขไฟฟ้านั้น นับว่าเป็นบุญคุณของคุณพี่บุญรับมาจนบัดนี้

คุณพี่บุญรับเป็นชาววังทั้งตัว เพราะฉะนั้นจึงมีอารมณ์ขันและปฎิภาณว่องไวในการพูดจา

ทำให้คนครึกครื้นได้มาก วิชานี้ผมก็ได้เรียนเอาไว้มากจากคุณพี่บุญรับ และได้ใช้ในการพูดและการเขียนมาตลอดชีวิต

ในทางกวีนิพนธ์คุณพี่บุญรับก็มีความรู้มาก เพราะท่านแต่งโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน ได้ทุกอย่าง ยิ่งกว่านั้นจำวรรณคดี

ได้มากเรื่องและอย่างยืดยาว ซึ่งท่านนำมาใช้ในหลายโอกาสเพื่อให้เข้ากับเหตุการณ์ปัจจุบัน ความจริงลักษณะ

เช่นนี้เป็นลักษณะของผู้มีการศึกษาในเมืองไทยในสมัยหนึ่ง อันเป็นลักษณะที่ลึกซึ้งมาก เพราะเท่ากับว่าท่านเหล่านั้น

มีวัฒนธรรมไทยอยู่ในสายเลือด และแสดงออกอยู่ทุกขณะในชีวิตประจำวันของท่าน กาพย์กลอนโคลงฉันท์ที่ผมแต่งได้

และได้เคยแต่งมาแล้ว เป็นสิ่งที่ผมได้เล่าเรียนมาจาดคุณพี่บุญรับทั้งหมด ผลงานจะดีเลวแค่ไหนนั้นเป็นเรื่องของผม

แต่คุณพี่บุญรับเป็นแหล่งความรู้เบื้องต้นของผมในทางนี้ ความจริงคุณพี่บุญรับเคยแปลนวนิยายภาษาอังกฤษ

ไว้หลายเรื่อง ได้มีนิตยสารสมัยนั้นนำเอาไปตีพิมพ์โดยใช้นามปากกา และท่านได้แต่งฉันท์สี่สุภาพ

และกลอนเอาไว้มาก น่าเสียดายที่ปัจจุบันนี้สูญหายไปหมดแล้ว

คุณพี่บุญรับเป็นคนดุสำหรับเด็ก นอกจากผมแล้วน้องของท่านคนอื่นๆก็เกรงท่านอยู่ทั่วกัน

แต่สำหรับผมเมื่อทำผิดหรือซุกชนเกินการท่านก็ตีเอาเจ็บ ๆ ผมคงจะเป็นเด็กที่ซนร้ายกาจมาก

เพราะคุณพี่บุญรับท่านต้องตีกินเปล่าไว้วันละ ๕ ที ไม่ว่าจะทำผิดหรือไม่ทำ แต่คุณพี่บุญรับท่านตีชนิดเรา

พูดไม่ออกเพราะท่านเลี้ยงดูให้ปันอยู่ตลอดเวลา บุณคุณของท่านมากเกินไปที่จะนึกถึงความเจ็บตัวมากบ้าง

น้อยบ้างที่มีอยู่เป็นระยะ ๆ วันไหนท่านไม่ว่าหรือตีเสียอีกผมกลับไม่สบายใจนึกว่าท่านเบื่อตัวผม

เห็นว่าเป็นเด็กที่เลี้ยงไม่ขึ้นเอาดีไม่ได้

คุณพี่บุญรับท่านรู้จักคนกว้างขวางมาก ตั้งแต่พระเจ้าอยู่หัวและพระมเหสีหลายรัชกาล ท่านก็ได้เฝ้าแหนเพ็ดทูลได้อย่างใกล้ชิด

ทรงโปรดปานคุ้นเคยแทบทุกพระองค์ เจ้านายพระบรมวงศานุวงศ์ทั้งฝ่ายหน้าฝ่ายใน ตลอดจนข้าราชการชั้นผู้ใหญ่และ

คนรุ่นราวคราวเดียวกันกับท่านนั้น ท่านรู้จักคุ้นเคยมาก และท่านก็เป็นที่รักชอบของผู้คนทั่วไป คุณพี่บุญรับเป็นคนตรง

นินทาคนไม่เป็น มีอะไรไม่ถูกใจก็พูดกันต่อหน้า โดยไม่กลัวว่าอีกฝ่ายหนึ่งจะโกรธ แต่ส่วนตัวท่านเองนั้นไม่มีความ

อิจฉาพยาบาทใครทั้งสิ้น จะโกรธใครก็โกรธเพียงชั่วแล่น เห็นใครได้ดีก็ดีใจกับเขาด้วยทุกครั้งไป

ุ่

ความซื่อสัตย์สุจริตนั้น คุณพี่บุญรับถือว่าเป็นของจำเป็นในชีวิต จะขาดไม่ได้หรือจะบกพร่องไม่ได้

ด้วยเหตุนี้ท่านจึงสั่งสอนอบรมผมในความซื่อสัตย์สุจริตมาตลอดชีวิต แม้ผมจะเป็นผู้ใหญ่มีอายุมากแล้วท่านก็ยังไม่ละวาง

และยังเป็นห่วงคอยดูผมอยู่ตลอดเวลา ไม่ให้ทำอะไรไปในทางไม่ชอบไม่ควรได้

เมื่อคุณพี่บุญรับทราบว่าผมได้เป็นนายกรัฐมนตรี ท่านอุตส่าห์เดินมาถึงบ้านผม

ถือห่อกระดาษห่อใหญ่เอาการมาด้วย ท่านเอาห่อกระดาษนั้นยื่นให้ผมแล้วบอกว่า

"พี่เอาเงินมาให้ใช้ เอ็งจะได้ไม่ต้องไปโกงเขาให้เสียชื่อพี่ที่เลี้ยงเอ็งมา"

แล้วท่านก็ไม่ได้ให้หนเดียว ท่านเจือจานตลอดมาด้วยเงินทีละมาก ๆ ที่ผมไม่รู้จะกราบขอบคุณท่านอย่างไร

จึงจะสมเพราะท่านไม่เคยเรียกร้องอะไรจากผมเลยในชีวิตนี้ และผมก็ไม่เคยให้อะไรท่านนอกจากความรักและ

ความกตัญญูของน้องคนหนึ่งเท่านั้น

ครั้งหนึ่งมีคนไปพูดกับคุณพี่บุญรับถึงเรื่องการแจกซองขาวหรือรับซองขาวในวงการเมืองของไทย

และเรื่องเปิดประตูหลังบ้านรับคน คุณพี่บุญรับท่านตอบว่า

"เรื่องคนอื่นเขาจะแจกซองขาวหรือรับซองขาวกันฉันพูดด้วยไม่ได้ เพราะฉันไม่ได้เห็นด้วยกับตา แต่ฉันรู้ว่า

นายก ฯ น้องชายของฉันคนนี้มันรับซองขาว เพราะฉันเป็นคนให้มันเอง ถ้ามันขืนไม่รับ ฉันคงตีมันทั้งเป็นนายก ฯ ให้มันรู้กันไป

น้องฉันคนนี้มันไม่มีทั้งประตูหน้าบ้านและหลังบ้าน แต่มันมีประตูข้างบ้านที่เปิดเข้าบ้านฉัน ฉันไปยื่นซองขาวให้มัน

ทางประตูข้างบ้านนั่นแหละ"

ม.ร.ว. คึกฤทธิ ปราโมช

คำไว้อาลัยของ ม.ร.ว. เสนีย์ ปราโมช

"คุณพี่บุญรับ ซึ่งในบ้านเราเรียกกันว่าคุณใหญ่ หรือคุณหญิงใหญ่ เพราะท่านเป็นธิดาหัวปี สิ้นไปเมื่อเดือนธันวาคมปีก่อน

ภายในเจ็ดวันหลังจากนั้น ม.ร.ว. ถ้วนเท่านึก น้องชายถัดจากผมไปก็ตายตามไปอีกคนหนึ่ง เหมือนจะนัดกันอย่างไรไม่ทราบ

พี่น้อง ๕ คนเรานี้ รู้สึกว่าจะเป็นประชาธิปไตยโดยสันดาน เพราะชอบขัดชอบเถียง ไม่ค่อยจะพร้อมเพรียงกันนัก

แต่ทำไมมาพร้อมเพรียงนัดหมายกันตาย ผมก็ยังงงอยู่ อาจจะเป็นเพราะชอบขัดชอบเถียงเป็นสันดาน ผมเองก็นึกอยู่ว่าจะอยู่ไปก่อน

เพราะมีงานอดิเรกคือการวาดภาพและแต่งเพลงที่จะต้องทำอีกไม่น้อย ซึ่งตลอดชีวิตมาจนอีก ๓ ปีจะ ๘๐ ไม่มีโอกาสจะทำ

เนื่องจากมีงานของคนอื่นขัดขวางอยู่

คุณถ้วนนั้นคึกฤทธิ์ไม่แพ้น้องชาย มีหลาน ๆ อยู่กลุ่มหนึ่งที่เชียงใหม่ เป็นบุตร ม.ร.ว. วิโรจน์ ปราโมชลูกลุง

ซึ่งตายไปก่อนหน้านี้นานแล้ว ในหลานกลุ่มนี้คนหนึ่งมาเล่าให้ฟังว่า เมื่อทราบข่าวทางหนังสือพิมพ์ว่าคุณอาตาย กำหนดวันเผา

ตนเองและพี่น้องติดธุระทำมาหากิน ทั้งค่าเดินทางก็แพง จึงคิดว่าจะไม่ลงมาเผา คุณถวนไปเข้าฝันว่า

อามีแต่ญาติที่จะช่วยกันเผา เพื่อนฝูงไม่ค่อยมี พวกแกต้องมาเผาอา ตกใจตื่นขึ้นเล่าให้พี่น้องฟัง ทั้งกลุ่ม ๔ - ๕ คน

จึงมาเผา หลานคนนี้ไม่เคยพบอาถ้วนมาก่อน ครั้นมาเห็นภาพถ่ายหน้าศพเข้่ ก็ร้องอี๊ด เพราะเหมือน

กับอาถ้วนที่ไปเข้าฝันนั่นเอง คุณคึกฤทธิ์นั้นคึกจริงระหว่างชีวิต แต่คุณถ้วนรอไปคึกเอาเมื่อตาย

ตลอดชีวิตเป็นคนเงียบ ๆ ขรึม ๆ

ผมเองก็เกือบจะโดนเข้าเหมือนกัน ก่อนอื่น แม้จะมีลูก ๓ หลาน ๑๐ ผมชอบนอนคนเดียว

เมื่อแม่ตาย ผมไปนอนคนเดียวแต่งตำรานิติกรรมและหนี้ มีคนพูดว่า พ่อแม่ตายใหม่ ๆ

บางทีมาหาลูกหลาน ฟังแล้วผมไท่เชื่อ แม่ตายได้สามวัน สวดเจ็ดวันแล้ว ผมกลับไปบ้าน

ไปเขียนตำราอยู่จนดึก ง่วงจึงเข้านอน ทันใดนั้นเหม็นกลิ่นศพคลุ้งไปหมด ไม่ได้นึกถึงเรื่อง

ที่เขาเล่าให้ฟัง จึงเที่ยวค้นหาว่าหนูหรืออะไรมาตายในห้อง ค้นจนทั่วไม่พบสัตว์ตาย

จึงนึกขึ้นได้ว่าแม่มาหา กลัวก็กลัว แต่อยากดูว่าจะมาอย่างไร เปิดไฟอยู่ไมมา มีแต่กลิ่น

แรงขึ้น จึงเข้ามุ้งปิดไฟ ตาลอดโปงคอยดู ทันใดนั้นกลิ่นก็หายไปเฉย ๆ

ผมว่าก็เกือบไปก็เพราะคุณถ้วนทำท่าจะเอาอีก ทุกวันนี้ผมนอนหัวค่ำตื่นดึก ๆ ตี ๓ ตี ๔ ตื่นแล้ว

คุณถ้วนตายไปไม่กี่วัน ดึกตี ๔ คืนหนึ่ง ผมนั่งฝึกวาดภาพเหมือนอยู่ในห้องนอน มีเสียงกุก ๆ กัก ๆ

เหมือนคนเดิน โดยที่มีประสบการณ์มาก่อน ผมจึงดุเอาว่าคุณถ้วน อย่ามาเล่นอุตริกับพี่ เพราะไม่ช้าพี่ก็จะไปที่แกไป

วันไหนไปถึง พี่จะไปหลอกให้แกกลัวผีจนต้องหนีไปเกิดใหม่ เสียงจึงเงียบ

เขียนเรื่องเหล่านี้ คนคงคิดว่าอีตาแก่หงำเหงือก พูดจาเลอะเทอะ ใครคิดอย่างนั้นก็ดีเหมือนกัน

เพราะจะได้รู้ไว้ว่าตัวเองแก่ลง มันอาจจะเลอะเทอะได้เท่า ๆ กับผม"

สวัสดีค่ะคุณทับทิม เราคงเป็นเพื่อนที่ดีต่อกันนะคะเพราะชอบอะไรเหมือนกัน

สมัยเด็กๆฐานะทางเศรษฐกิจพื้นฐานต่ำค่ะ พ่อเป็นข้าราชการชั้นตรี แม่เคยเป็นครูมัธยม

บ้านที่เช่าอยู่เคยเป็นโรงรถของท่านผู้บังคับบัญชาของพ่อค่ะ

มีแต่หนังสือเป็นเพื่อน อ่านบางเล่มที่ญาติทิ้งไว้ในบ้านจนเบื่อแล้วเบื่ออีก

ชอบอ่านหนังสือสนุก ๆ ค่ะ จะหาท่านผู้ใดที่เปรียบ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช แล้ว นึกไม่ออกค่ะ

กำลังคิดว่าจะเล่าเรื่อง ตะปูควง อภัยวงศ์ อายุ ๔ - ๕ ขวบ ที่ต้องทิ้งบ้านเกิดมาเดินไพร

ท่านเล่าเรื่องนี้ตอนท่านโดนคณะกรรมการฝ่ายฝรั่งเศสตอนเจรจาเรื่องดินแดนที่จะต้องคืนให้ฝรั่งศส แขวะค่ะ

ที่จริงตอนนั้นท่านซน ขี่ช้าง ขี่ม้า เดือนหนึ่งนะคะกว่าจะมาถึงปราจิีณบุรี

ท่านสั่งว่าไปหาอ่านดูในหนังสือของตา Seidenfaden นายร้อยตำรวจเอกที่ไปรับ

ที่จริงข้าราชการไทยและเจ้านายไทยวางแผนไว้หลายอย่างเพื่อรับเหตุ ที่ชายแดนนั้นนายตำรวจเดนหมากที่อยู่กับตำรวจภูธร

ยืนม้าดูอยู่ทั้งแต่เช้าจนพลบนะคะ

ดีใจที่มีคนชอบเพราะว่าจะเล่าเรื่อง ต้นตระกูล อเนกบุณย์ ที่อยู่เมืองปราจีณบุรีต่อ เรื่องนี้หายากมากค่ะ

มีรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เกี่ยวกับพระปรีชากลการเพิ่มอีกสองสามเรื่อง แปลกดีเหมือนกัน

พระปรีชากลการตัดสินคดีแล้วทางจำเลยและโจทก์ นำบุตรสาวมามอบให้คุณพระฝ่ายละคน

เรื่องหนังสือเก่าดิฉันพอทราบค่ะ ไม่รู้เรื่องก็ไปถามเพื่อน ๆ ได้

อ่านเรื่องราวของ ม.ร.ว. บุญรับ ที่อบรมสั่งสอน ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ตรงนี้เองทำให้ผมนึกถึงบุคคลิกภาพของตัวละครตัวหนึ่ง ที่คุณชายได้สร้างไว้ในเรื่อง "สี่แผ่นดิน" นั่นคือ "คุณอุ่น" บุตรสาวคนโตของเจ้าคุณ ถือเป็นพี่สาวต่างมารดาของพลอย ซึ่งดูท่าทางดุดัน และถือศักดิ์ดังชาววัง เป็นผู้ดีอย่างถึงที่สุด และพลอยก็ให้การเคารพรักอย่างมาก คุณอุ่นนั้นถึงแม้ว่าจะเจ้าระเบียบ ทะนงศักดิ์แต่ก็เอ็นดูพลอยอยู่ลึก ๆ ไม่ออกอาการ

ส่วนสหายปัญหาแหลม...(อุ๊บส์) ปัญญาแหลมนั้นจะบังคับให้เล่าเรื่องเฉพาะคงยากกระมัง เธอต้องเล่าให้สมน้ำสมเนื้อสักหน่อย จะได้ลึกซึ้งเข้าถึงแก่นของคุณชายได้ถนัด

คำอาลัย หลาน ๆ แห่งสกุล อินทรทูต ชาลีจันทร์ ปราโมช และ ดิศกุล

"คุณย่าเป็นผู้ที่ให้การศึกษาอบรมหลานทุกคนแต่เล็กจนโตมีครอบครัวออกไป พวกหลานยังจำได้

ถึงในสมัยเด็ก ๆ ที่ท่านต้องเซ็นชื่อในสมุดพก รายงานความประพฤติทางบ้าน ถ้าใครสอบได้คะแนน

ไม่ดีก็จะต้องนั่งฟังท่านอบรมนานเป็นพิเศษ ท่านเป็นผู้สอน ก.ไก่ จากหนังสือมูลบทบรรพกิจ ให้

กับหลาน ๆ เองทุกคน เมื่ออ่านได้จบบทแล้วท่านก็จะให้รางวัลเป็นเงิน ๑ บาทบ้าง หรือเป็นขนมบ้าง

ทุกครั้งไป ท่านดูแลเอาใจใส่ความเป็นอยู่พวกหลานทุกคน เช่นในฤดูหนาวท่านจะให้ซื้อผ้าสักกะหลาด

สีไข่ไก้มาทั้งพับ เพื่อตัดเสื้อหนาวแจกหลานทุกคนใส่ไปโรงเรียนเหมือนกันหมด ในวันเสาร์อาทิตย์ท่านจะสอน

ให้หลาน ๆ ทำงานบ้าน ร้อยดอกไม้ สอนให้ทำกับข้าว ซึ่งท่านมีฝีมือยิ่งนักโดยเฉพาะข้าวแช่ หลานๆผู้หญิง

จะต้องหัดตั้งแต่ปั้นกะปิให้เท่ากันตลอดจนถึงการแกะสลักผักที่จะใช้รับประทาน ท่านเป็นผู้ไม่อยู่นิ่งเฉย

มักจะมีอะไรให้หลาน ๆ ทำอยู่เสมอ ตอนเช้าทำกับข้าว พอบ่ายก็เก็บดอกไม้ร้อยมาลัยเป็นกิจวัตร

ในตอนเย็นเมื่อหลานกลับจากโรงเรียน ท่านก็จะต้องมีขนมแจกให้ทุกครั้งไป"

คุณหนุ่มนายวงโปรดสังเกตนะคะ ว่าดิฉันคัดลอกบทความมาโดยเปิดเครื่องหมายคำพูดและปิดเครื่องหมายคำพูด

เพราะตั้งใจไว้เช่นนั้น

อาหุเนยยบุคคลของลูก ๆ

"ในปี พ.ศ. ๒๔๗๙ นั้น พวกเราเป็นลูกกำพร้าแม่มาได้ปีเศษ กำลังมีชีวิตอยู่อย่าง carefree เพราะคุณพ่อ

เป็นคนที่รักและตามใจลูก ๆ มาก วันหนึ่งเมื่อคุณพ่อท่านเรียกลูก ๆ มาบอกว่าท่านจะแต่งงานใหม่กับคุณแม่

ม.ร.ว. บุญรับ ลูกๆก็ดีใจเพราะได้เคยรู้จักท่านมาก่อนแล้วในฐานะญาติผู้ใหญ่ คราวนี้จะได้มีแม่มาดูแลเราเสียที

เมื่อคุณแม่ได้เข้ามาเป็นแม่บ้านปกครองดูแลพวกเราเข้าจริง ๆ ลูก ๆ รุ่นโตก็ชักจะรู้สึกอึดอัดใจกันมาก

(ยกเว้นน้อยกับพาณีน้องเล็กซึ่งกำพร้าแม่และจำแม่ไม่ได้ คุณแม่ได้ให้ความอุปการะทั้งสองคนดังลูก ๆ ของท่าน)

เพราะท่านได้เข้ามาปฎิรูประบบชีวิตของพวกเราไปเสียเกือบทุกอย่าง เช่น เมื่อก่อนเสื้อและกระโปรงนักเรียนของพวกเรา

เคยเป็นผ้าม่วง หรือตัดด้วยแพรฝรั่งเศส ก็ค่อย ๆ เปลี่ยนมาเป็นผ้า เมื่อก่อนเราเคยนั่งรถยนต์ไปโรงเรียนทุกวันและพอถึง

โรงเรียนก็มีคนใช้ถือปิ่นโตตามเข้าไปส่งถึงห้องเรียน บัดนี้บางวันคุณแม่ท่านก็บอกให้ลองเดินไปโรงเรียนเสียบ้าง

เพราะโรงเรียนคอนแวนต์มันก็ใกล้นิดเดียว มิหนำซ้ำยังให้ถือปิ่นโตไปเองอีกด้วย เมื่อเสื้อผ้าเกิดขาดนิดหน่อย

ซึ่งเมื่อก่อนเคยโยนทิ้งหรือโละให้คนใช้ไป ท่านก็สอนให้ปะให้ชุนใช้กันต่อไป อาหารการกินซึ่งเมื่อก่อนเคย

รับประทานกันอย่างฟุ่มเฟือยชนิดกินทิ้งกินขว้าง ท่านก็บังคับมิให้ทำเช่นนั้นอีก ขณะนั้นลูก ๆ พากันผิดหวัง

ที่นึกว่าจะได้แม่ใหม่ที่ใจดีมาตามใจพวกเราเหมือนแต่ก่อน แต่กลับมาได้คุณแม่ที่เข้มงวดและบีบคั้นเราจนเกือบทนไม่ได้

เมื่อพวกเราโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่มีความรับผิดชอบแล้ว จึงได้นึกขอบพระคุณที่คุณแม่ได้มาปรับปรุงระบบชีวิตของพวกเราเช่นนั้น

เพราะท่านสอนให้พวกเรารู้จักประหยัด อดทน รู้จักเห็นใจผู้อื่นและลดการเอาแต่ความสบายลงเสียบ้าง

ทำให้ต่อมาลูก ๆ สามารถเผชิญชีวิตซึ่งมิได้สวยงามอย่างดอกกุหลาบได้"

ขอบคุณคุณขนมหวานค่ะ

แต่บทความของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ นั้น เริ่มตั้งแต่กระทู้ที่ ๒ เปิดเครื่องหมายคำพูด

ไปจบที่กระทู้ที่ ๑๔ ปิดเครื่องหมายคำพูด

ไม่มีอีกแล้วค่ะ

เรื่องเก่าบางเรื่องที่นำมาลงใน "เรือนไทย" ในฐานะคนอ่านหนังสือเก่า และพอมีหนังสือโบราณอยู่บ้าง

ก็เพื่อแนะนำให้ท่านผู้เข้ามาอ่าน ได้สนใจศึกษาค้นเพิ่มเติม และไปซื้อหาและเก็บหนังสืออนุสรณ์

สนใจเกร็ดประวัติศาสตร์ค่ะ แต่ต้องมีอ้างอิง ว่าใครเล่า ให้ใครฟัง ใครพิมพ์ เป็นต้น

เมื่อดิฉันย่อความ ก็ย่อด้วยความเข้าใจของตนเอง หมายมุ่งเรื่องที่เป็นความรู้และน่าสนุกเป็นหลัก

ไปงานหนังสือมาสองวันแล้วค่ะ ได้หนังสืออนุสรณ์มาบ้าง และคงต้องนำความสำคัญมาเล่าก่อน

กรุณาเข้ามาคุยกันนะคะเมื่อเล่าเรื่องเสร็จแล้ว

เรือนไทย

General Category => ประวัติศาสตร์ไทย => ข้อความที่เริ่มโดย: Wandee ที่ 22 ส.ค. 11, 14:58