เรือนไทย

หลังจากที่ตั้งใจว่าทริปนี้จะไปแบบเย็นๆเรื่อยๆ ไม่ต้องรีบร้อนอะไร กลับกลายเป็นว่าไปเหนื่อยซะอย่างนั้น
เพราะมีอะไรให้ต้องไปดูเยอะแยะไปหมด สี่วันเต็มจึงกลายเป็นการเดินทางเก็บข้อมูลทางศิลปะ
ในเขตภาคเหนือตอนล่าง เพราะเวลาที่จำกัดด้วยงบประมาณ (555) เลยทำให้ต้องดูอะไรอย่างเร่งๆรนๆ

เนื่องจากผมเองมีความรู้และประสบการณ์น้อย และอยู่ในช่วงศึกษาหาประสบการณ์
เนื้อหาสาระที่จะนำมาเล่า เกรงว่าจะใช้ศัพท์ต่างๆได้ไม่ถูกต้อง เลยติดขัดในการ
จะอธิบายอะไรให้ชัดเจน ก็ต้องขออภัยครับ

จังหวัดอุตรดิตถ์ตั้งอยู่บนพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำน่าน ปัจจุบันตัวเมืองตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของแม่น้ำ 
แต่เดิมน่าจะเป็นเมืองท่าริมแม่น้ำมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ย้อนไปถึงยุคการค้าเกลือจากเมืองน่าน
ในสมัยที่อยุธยายังไม่รู้จักการทำเกลือสมุทร สำหรับรูปแบบงานศิลปะ สถาปัตยกรรมสมัยอยุธยาตอนปลาย
ได้เข้ามาเจริญรุ่งเรืองในอุตรดิตถ์มากพอสมควร แต่อยู่ในรูปแบบการผสมผสานกับศิลปะทางเหนือกับศิลปะสุโขทัย

อุตรดิตถ์ เช้าวันที่ 6 ตุลาคม 2552 ผมมาที่วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง
ที่วัดน่าจะกำลังมีงานผมเห็นคนเดินไปเดินมา เตรียมออกร้านขายของกันในบริเวณวัด
วัดบรมธาตุทุ่งยั้งเดิมชื่อวัดมหาธาตุ  พระธาตุเจดีย์แต่เดิมมียอดสูงและสวยงามมาก 
แต่ได้หักพังลงเมื่อเกิดแผ่นดินไหวในปี พ.ศ. 2451 (ครบ101ปี)

ต่อมาจึงได้บูรณะขึ้นมาใหม่เป็นรูปทรงในปัจจุบัน เป็นเจดีย์แบบลังกาทรงกลมทาสีขาว 
ฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมสามชั้น  ฐานล่างมีเจดีย์องค์เล็กเป็นบริวารอยู่สี่มุม ฐานชั้นที่สาม
มีซุ้มคูหาสี่ด้าน  จากข้อมูลที่บอกว่าเจดีย์มียอดสูงผมเดาเอาเองว่าตัววัดอาจสร้างขึ้น
ในสมัยสุโขทัย และมีพระมหาธาตุธาตุเป็นทรงดอกบัวตูม

พระวิหารหลวงสร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา แต่ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเมื่อไหร่
หน้าบันพระวิหารมีภาพแกะสลักไม้ปิดทองผมดูเองไม่ทราบครับว่าสมัยไหน

หน้าบันแบ่งเป็นช่องๆแกะสลักลายบรรจุเข้าไป เป็นรูปเทพเทวดาและเหล่าวิทยาธร

หน้าบันปีกนกทั้งสองฝั่งแกะเป็นภาพจากรามเกียรติ์

ถือว่ามาชมกระทู้ภาพนะครับ ภาพนี้ตัดคออย่างโหด

ผมเองไม่รู้เหมือนกันว่าเป็นตอนไหนในรามเกียรติ์ แต่แกะสวยดีเลยเอามาให้ชมเยอะหน่อยครับ

ภาพนี้ลีลาสุดๆ

หน้าบันชั้นบนสุดครับ

ตอนผมไปพระวิหารเหมืนเพิ่งจะบูรณะใหม่ๆยังไม่เรียบร้อยดี ช่อฟ้าด้านหน้ายังไม่ได้ถูกนำไปติดไว้
แต่มีช่อฟ้ารูปพญานาคสามเศียรที่มุขหลังชั้นบนสุด ป้านลมทำเป็นนาคลำยองปิดทองประดับกระจก
ยังมีชิ้นส่วนของเดิมเก็บรักษาไว้ในพระวิหาร

อันนี้ของเดิมในพระวิหาร

เห็นแล้วอยากไปด้วย

สวัสดีพี่ยุทธครับ พี่ไม่ไปไม่มีคนให้ถามเลย 55

สำหรับบานหน้าต่างประตูของพระวิหารนั้นทำใหม่หมด ไม่รู้ว่าของเดิมหายไปไหนแล้ว
จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถได้ข้อมูลมาว่าเขียนเรื่องสังข์ทอง เป็นงานในสมัยกรุงศรีอยุธยา
แต่ภาพส่วนใหญ่ลบเลือนไปมาก

จิตรกรรมฝาผนังดังกล่าวเลื่องลือกันมาว่างดงามมาก ภาพเหนือกรอบบานประตูเขียนเรื่องมาผจญ
แต่ฝีมือไม่ดีเหมือนว่าจะมีการเขียนทับ

สำหรับผมมองอย่างไรจับเรื่องไม่ถูกว่าเป็นสังข์ทองยังไง เพราะภาพเลือนมากจนแทบจะเห็นแต่ผนังปูน

ภาพนี้เดาว่าเป็น 7 ธิดาท้าวสามล

ภาพนี้เดาว่าเป็นยักษ์ในเมืองของนางพันธุรัตน์

ภาพนี้คิดว่าเป็นภาพเจ้าเงาะชุบทอง อารมณ์ว่าำกลังจะหนี?

??

สวัสดีครับน้องเนและน้องยุทธ พี่ตอนนี้งานหลวงงานราษฎรรัดตัว ไม่สามารถเดินทางไปไหนได้เลย เลยขอมาแจมกระทู้น้องๆไปก่อน เอาข้อมูลมาเพิ่มเติม ภาพเขียนที่วัดหน้าพระธาตนี้เป็นฝีมือช่างท้องถิ่นที่ฝีมือจัดจ้าน ประเภท เจอมาเยอะ เจ็บมาเยอะ(กว่าจะเก่ง)ไม่นึกว่าภาพเขียนปัจจุบันจะขาดการดูแลจนใกล้จะหมดเกลี้ยงขนาดเนี้ย นอกจากเรื่องสังข์ทองยังมีเขียนเรื่องรามเกียรติ์ด้วยนะครับ ยังเหลือรึเปล่า
 วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ ไม่ปรากฏหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่าสร้างขึ้นเมื่อใด ชาวบ้านเรียกชื่อวัดนี้ไปต่างๆ กัน คือ วัดหน้าพระธาตุ วัดบรมธาตุ วัดทุ่งยั้ง วัดชัยบุรี วัดชัยปราการ วัดกัมโพชนคร วัดอุตรคามนคร  
สำหรับชื่อ “วัดกัมโพชนคร” เนื่องจากปรากฏหลักฐานการเรียกชื่อเมืองทุ่งยั้งในพงศาวดารเหนือว่า “กัมโพชนคร” ชาวบ้านแถบนั้นคงจะนำชื่อนี้มาเรียกวัดสำคัญประจำเมืองด้วยเช่นกัน
 ถึงแม้ว่า วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง จะไม่มีหลักฐานการสร้างที่ชัดเจน แต่ก็ได้มีตำนานการสร้างวัดเขียนขึ้นอย่างมากมาย เช่น ตำนานที่คัดลอกมาจากหนังสือที่ พระสมุห์กอ ญาณวีโร รวบรวมไว้เมื่อวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๘ ความว่า
 “กิร ดังได้ยินมาว่า พระกุกกุสันโธ เสด็จอยู่ในภูเขาซอกนอกเมืองทุ่งยั้ง พระพุทธเจ้าก็ทรงยกพระหัตถ์ลูบพระเศียรเกล้า พระเกศหล่นลงเส้นหนึ่ง และพระองค์ก็ทรงยื่นให้พระอรหันต์ พระอรหันต์ก็ยื่นให้พระยาอโสกราช พระยาอโสกราชก็บรรจุไว้ในถ้ำทุ่งยั้งนี้แล แล้วพระพุทธเจ้าก็พระพุทธฎีกาตรัสเทศนาพยากรณ์ทำนายไว้ในเบื้องหน้าว่า เมื่อตถาคตนิพพานล่วงลับไปแล้ว ถึงศาสนาโคดม ศาสนาพระพุทธกัสสปะ ศาสนาพระศรีอริยเมตไตย ก็จะมีกษัตริย์องค์หนึ่งนำเอาพระบรมธาตุมาบรรจุไว้ในสถานที่นี้ทุกๆ พระองค์ ในศาสนาของเรานี้แล"
 สมัยรัตนโกสินทร์ พญาตะก่า เป็นพ่อค้าไม้ชาวพม่ามีศรัทธาแรงกล้าขออนุญาตทำการบูรณะพระมหาธาตุเจดีย์ ได้นำฉัตรมาติดยอดพระบรมธาตุเจดีย์ทุ่งยั้ง และสร้างเจดีย์องค์เล็กที่ฐานชั้นล่างทั้ง ๔ มุม และสันนิษฐานว่าการซ่อมของพญาตะก่าครั้งนี้ คงจะซ่อมประมาณเดือน เสร็จก่อนเดือนมีนาคม พ.ศ. ๒๔๔๔ เนื่องจากปรากฏหลักฐานโดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ทรงบันทึกในพระนิพนธ์จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก เกี่ยวกับวัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง เมื่อวันที่ ๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๔๔ ไว้ส่วนหนึ่งดังนี้
 “หลังพระวิหารมีพระธาตุ สูงเห็นจะเกือบ ๒๐ วา เป็นรูปเจดีย์พม่าใหม่อลองฉ่อง พระสีหสงครามว่า พระธาตุเดิมเล็ก นี่เขาทำบวกเข้าใหม่เมื่อสองเดือนนี้ ช่างพม่ารับจ้างทำอย่างพม่า พร้อมทั้งประตูกำแพงแก้วด้วย รูปร่างทำใหม่ก็ดีอยู่”
 และเมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๑ ได้เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ ทำให้ยอดพระบรมธาตุเจดีย์หักพังลงมา ต่อมา หลวงพ่อแก้ว สมภารวัดพระบรมธาตุในขณะนั้น ได้เป็นหัวหน้าปฏิสังขรณ์ซ่อมเพิ่มเติม ดังรูปแบบที่ปรากฏในปัจจุบัน
 พระมหาธาตุเจดีย์ (ทุ่งยั้ง) สันนิฐานว่า สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.๑๙๐๒ เป็นมหาเจดีย์ทรงกลมแบบลังกา ซึ่งนิยมสร้างกันในสมัยกรุงสุโขทัย สูงประมาณ ๑ เส้น ฐานเป็นสี่เหลี่มจตุรัส ทำด้วยศิลาแลง ก่อซ้อนกัน ๓ ชั้น กว้าง ๑๐ วา ๓ ศอก
 มีเจดีย์บริวารขนาดเล็ก ตั้งอยู่ทั้ง ๔ ทิศ ที่ฐานชั้นที่ ๓ มี ซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปทั้ง ๔ ด้าน แต่เจ้าอาวาสเกรางว่าจะถูกโจรกรรม จึงอัญเชิญไปประดิษฐานไว้ในวิหาร และกุฏิพระสงฆ์

นาคพิภพ

ภาพความคิดเห็นที่18นั้นแหละครับ ยักษ์ในเรื่องรามเกียรติ์ ฝีมือที่นี่เป็นช่างสมัยรัชกาลที่3 บางข้อมูลว่าฝีมือถึงช่างหลวง ซึ่งอาจใช่แต่ไม่ใช่ระดับสุดยอดอย่างวัดสุวรรณประมาณว่าอย่างวัดหน่อพุทธางกูร หรือวัดไม้รวกนั่นแหละ

ขอบคุณครับพี่ยีนส์ สำหรับข้อมูลละเอียดๆ ยังมีอีกหลายที่ยังไงพี่มาช่วยให้ความรู้ด้วยนะครับ
เรื่องรามเกียรติ์นี่ลำบากมากครับไม่พบเลย เพราะแค่เรื่องสังข์ทองผมยังแทบไม่เห็นเลย
ซ้ำมารผจญเหมือนจะมีการตัดเส้นทับด้วยครับผม

อ้อ ครับ ผมเองก็จับไม่ค่อยได้ พอยืนดูแสงมันก็แยงตา จะมาเห็นรายละเอียดอีกที ก็จากภาพนี่ล่ะครับ

ถาพสุดท้ายครับ ภาพอะไรไม่รู้?

ภายในพระวิหารเป็นเสากลมขนาดใหญ่มีลายบนพื้นสีดำ หัวเสาทำเป็นบัวโถแบบเดียวกับที่วัดพระพุทธชินราช
คานไม้เหนือต้นเสาแกะสลักลวดลายคล้ายลายสมัยอยุธยาตอนกลาง แต่ละช่วงแกะลายไม่เหมือนกัน
แต่การจัดวางดูแปลกตา เหมือนจะสลับที่ผิดตำแหน่งหรือเปล่าไม่แน่ใจ??

ยอมรับว่าตอนถ่ายภาพในพระวิหารหิวข้าวมาก แถมต้องถ่ายภาพแหงนขึ้นไปอีก 
กว่าจะจับภาพได้เวียนหัวมากเลยครับ ;D

ลายบนคานไม่นี้จะมีแบบแผนคล้ายกันตรงที่ จะมีลายดอกกลมๆเป็นตัวคั่น
แต่เขาออกแบบลายไม่ซ้ำกัน ไม่รู้ว่าต่างฝีมือหรือเปล่านะครับ

อธิบายไม่ถูก ดูภาพน่าจะดีกว่านะครับ

ช่วยพิจารณาหน่อยนะครับว่าเป็นลายในสมัยไหน

ภาพที่27เป็นภาพชาวกระเหรี่ยงครับ ยกกันมาทั้งเผ่า สงสัยจะเป็นตอนมาคัดตัวเลือกคู่ธิดาท้าวสามล อย่างที่ผมเคยตั้งกระทู้ไว้เรื่องกระเหรี่ยงในจิตรกรรมไทยว่า กระเหรี่ยงมักจะมีเขียนสอดแทรกอยู่ในจิตรกรรมไทย เพราะอะไรให้กลับไปอ่านดูกระทู้นั้นครับ ส่วนลวดลายรูปที่29 กับรูปหน้าบันตอนบนของวิหารนั้นเป็นลวดลายสมัยสุโขทัย ส่วนตอนล่างที่เป็นรูปรามเกียรติ์นั้นเป็นสมัยรัตนโกสินทร์ วัดนี้จึงเป็นแหล่งรวมทั้งศิลปสุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์เลยครับ เรื่องลวดลายไม่ซ้ำกันที่น้องเนถามนั้น เป็นฝีมือทางเชิงช่างที่สามารภพลิกแพลงลวดลายให้ไม่ซ้ำกันนั้นแหละครับอัจฉริยะของช่างศิลปไทย

ขอบคุณครับพี่ น่าดีใจที่มีของดีๆไว้ให้ชมแบบนี้นะครับ
ลายนี้ผมเห็นบ่อยมากๆ สมัยอยุธยาตอนกลางก็ยังใช้อยู่

พระอุโบสถตั้งอยู่ริมพระวิหารหลวงทางทิศเหนือ มีขนาดเล็กกว่าพระวิหารมาก
ลักษณะเหมือนจะไม่เก่าแก่เท่าพระวิหาร แต่ด็ใกล้เคียงอยุธยาและบูรณะชุดใหญ่สมัยรัตนโกสินทร์

เมืองทุ่งยั้งตั้งอยู่บนเนินเขาหากวัดอาณาเขตจากรูปทรงสัณฐานแล้ว มีขนาดกว้างใหญ่มากพอสมควร โดยสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัย
มีแนวคูเมืองล้อมรอบไปตามโดยคูเมืองขุดเจาะลงไปในชั้นหิน  และเมืองนี้สร้างซ้อนทับอยู่กับเวียงเจ้าเงาะซึ่งเป็นเมืองที่เก่าแก่มากกว่า 
โดยปรากกฎเป็นคูเมืองขนาดเล็กสัณฐานกลม (มีข้อสันนิฐานว่าเป็นเมืองราด ของพ่อขุนผาเมือง) มีคูน้ำล้อมรอบเช่นกัน 
ในสมัยสุโขทัยเมืองทุ่งยั้งมีความสำคัญมาก ในลักษณะเมืองหน้าด้านเช่นเดียวกับพิษณุโลก เมืองจึงมีขนาดใหญ่เช่นเดียวกัน
และมีพระบรมธาตุไว้กลางเมืองด้วย แต่เนื่องจากเมืองอยู่ห่างแม่น้ำน่านซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมสำคัญ ทำให้ลดความสำคัญลงเรื่อยๆ
แล้วมาดังใหม่อีกครั้งในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ซึ่งเป็นสมัยอยุธยาตอนปลาย

ผมเดินเท้าจากวัดพระบรมธาตุฯ มุ่งหน้าไปที่วัดพระแท่นศิลาอาสน์  เดินมาได้ครึ่งทางก็มาพบกับคุณป้าใจดีท่านหนึ่ง
กำลังเตรียมตักบาตรในงานตักบาตรเทโว ซึ่งมีน้ำใจสอบถามอาการเรื่องราว เลยรู้ว่าผมต้องการจะไปที่วัดดอนสัก ที่ฝายหลวง
ท่านเลยแนะนำให้ผมจ้างวานพี่คนหนึ่งพาผมไปยังวัดดอนสัก ผมออกเดินทางจากหน้าบ้านคุณป้าที่อยู่เยื้องกับ สนง.ขนส่งจังหวัด 
ไปที่อำเภอลับแลตอนเวลาประมาณแปดโมงเช้า ระหว่างทางผ่านบ้านนาทะเลซึ่งมองเห็นท้องทุ่งนา ป่าเขาและลำธาร บรรยากาศดีมาก

วัดดอนสักตั้งอยู่บนเนินเขาเตี้ยๆที่ร่มรื่นสวยงาม พระอุโบสถสร้างขึ้นแทนหลังเดิมที่ถูกไฟป่าไหม้เสียหายไป
ยังดีที่ไฟป่าครั้งนั้นไม่ได้เผาพระวิหารให้วอดวายไปด้วย

พระวิหารตั้งอยู่บนเนินขึ้นไปเล็กน้อย เป็นสถาปัตยกรรมสมัยอยุธยาปนกับวิหารแบบล้านนา

ผมยังรู้สึกเสียดายโอกาสตรงที่ไม่สามารถเข้าไปชมในพระวิหารหลังนี้ได้ จึงไม่ได้เห็นลักษณะอาคารด้านใน
ที่กล่าวไว้ว่าเป็นเสาแปดเหลี่ยมหัวเสาเป็นบัวโถกลีบซ้อน และมีซุ้มปราสาทพระแบบวิหารล้านนา

บานประตูแกะสลักไม้ด้านหน้าพระวิหารนับเป็นงานศิลปะที่เป็นศักดิ์ศรีของเมืองอุตรดิตถ์อีกชิ้นหนึ่ง
ซึ่งแกะเป็นลายกระหนกที่งดงามจับใจมาก แค่ได้เห็นก็ต้องเสียเวลาชื่นชมเป็นเวลานาน 
ซึ่งยังคงสร้างความกังวลให้กับผมถึงความปลอดภัยของบานประตูนี้จริงๆ

ลวดลายสุโขทัยนั้นที่ปรากฎอยู่ก็เป็นศิลปร่วมสมัยกับอโยธยาหรืออยุธยาตอนต้นย่อมต้องส่งอิทธิพลต่อกันเรียกว่าวิวัฒนาการของลายไทยไงครับ

เริ่มจากลายที่ส่วนล่าง ไม่รู้จะอธิบายยยังไงดี สวย? วิเศษ?! วิจิตรบรรจง!!?
เอาเป็นว่าชอบมากๆครับ

อย่างนั้นทริปนี้ผมก็คุ้มค่า เหมือนได้ชมวิวัฒนาการของตัวลายเป็นความรู้ใหม่ๆบนงานเก่าๆสินะครับ
ขอรบกวนพี่อธิบายเรื่องลายของบานประตูวัดดอนสักด้วยนะครับ

จากข้อมูลเขาบอกคร่าวๆว่าบานประตูนี้ งมงามสมบูรณ์แบบในการจัดวางตัวลายและช่องไฟ

จัดไปอีกหนึ่งภาพ ขยายส่วนบนครับ

ลายแกะสลักหน้าบันครับ

ลายบานประตูวัดดอนสัก เป็นการออกแบบลวดลายก้านขดเกี่ยวกระหวัดกันเป็นลวดลายสอดแทรกด้วยสิงสาราสัตว์ตัวลวดลายอวบอ้วนแข็งแรงบ่งบอกว่าเป็นช้างฝีมืออยุธยาตอนกลางยุคสมัยใกล้เคียงกับบานประตูที่วิการน้อยวัดหน้าพระเมรุ อ้อเพิ่มเติบนิดเรื่องลวดลายที่บอกว่าเป็นของสุโขทัยดูอีกทีมันคล้ายลวดลายสมัยอยุธยาตอนกลางที่เพดานธรรมมาสน์วัดกุฎีทองอยู่เหมือนกันเลยยังไม่ฟันธง แต่ตอนนี้ดูจากยอดกระหนกที่เริ่มมีปลายยอดแหลมออกมา ผมว่าถ้าเราตัดเรื่องกำหนดอายุสมัยออกไปสุโขทัยถึงอยุธยาตอนต้นตอนกลางก็ร่วมสมัยกันนั่นแหละครับอยุธยาก็ได้สุโขทัย(ตอนปลาย)ก็ดี

วันนี้หวังว่าคงเป็นข้อมูล และสร้างความเพลิดเพลินให้กับผู้ที่สนใจได้บ้าง ขอบคุณพี่ยีนส์ที่เข้ามาให้ข้อมูลเพิ่มด้วยครับ
ใครใจดีก็เข้ามาช่วยบอกเล่าบ้างนะครับ หรือใครอยากให้ลงภาพส่วนไหนเพิ่มเติม ก็บอกกันได้ครับ (ถ้ามีนะ 55)

ช่วงนี้มีบางท่านที่สนใจเข้ามาเป็นสมาชิกชมรมเพิ่มเติม คิดว่าถ้าได้ร่วมออกทริปครั้งต่อไปคงสนุกสนานไม่น้อย
(ต้องรอหัวหน้าชมรมจัดทริปก่อน)
ทริปนี้หนีไปเที่ยวคนเดียว (คุณแพรคงอิจฉาผมแน่เลย) แต่ก็จะนำภาพมาแบ่งปันในห้องของชมรมครับ

งามระดับนี้.........สมบูรณ์ขนาดนี้......ภายในไม่เกินปี...กลัวจะหายไปทั้งหมดสองบานประตู..เจ้าของกระทู้จะรับไหว????....ขอบคุณมากๆ...จะหาโอกาสไปชมบ้าง

ช่วยขยายส่วนลายแกะให้เต็มตาผู้เยาว์อย่างศรีฯหน่อยเถอะพ่อคุณเอ๋ย.. 8)

บานประตูวัดดอนสักนั้นข้อมูลจากวิกิพีเดียบอกไว้ว่า
บานประตูวิหารวัดดอนสัก หรือ บานประตูวัดดอนสัก ตั้งอยู่ที่วัดดอนสัก หมู่ 3 บ้านฝายหลวง อำเภอลับแล ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ 9 กิโลเมตรเศษ เป็นคู่บานประตูไม้จำหลักโบราณสมัยอยุธยาที่มีความสวยงามคู่หนึ่งในจังหวัดอุตรดิตถ์ และเป็นบานประตูพุทธศาสนสถานที่มีความสวยงามมากที่สุด 1 ใน 3 คู่ของจังหวัดอุตรดิตถ์ คือ บานประตูวิหารวัดพระฝาง, บานประตูพระวิหารวัดพระแท่นศิลาอาสน์ และบานประตูวิหารวัดดอนสัก โดยประตูวัดดอนสักนี้เป็น 1 ใน 2 คู่ บานประตูสำคัญของจังหวัดอุตรดิตถ์ ที่ยังคงหลงเหลือมาจนถึงปัจจุบัน
บานประตูวัดดอนสัก สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย มีลวดลายสวยงาม ติดตั้งเป็นบานประตูสำหรับวิหารวัดดอนสักสถาปัตยกรรมเชียงแสนปนสุโขทัย

ตัวเสาประตูเป็นลายกนกใบเทศสลับลายกนกก้ามปู บานประตูเป็นไม้แกะสลักทั้งบาน รูปลายกนกก้านขด มีรูปสัตว์หิมพานต์แทรกอยู่ในลวดลายกนกต่าง ๆ มีความอ่อนช้อยสวยงาม โดยบานซ้ายและขวานั้นไม่เหมือนกัน แต่เมื่อปิดบานแล้วลวดลายมีความลงตัวเข้ากันได้สนิท

ส่วนประวัติวัดกล่าวกันว่า
วัดดอนสัก ตั้งอยู่ที่บ้านต้นม่วง ตำบลบ้านฝาย ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ ๑ กิโลเมตร ที่ชื่อว่าวัดดอนสัก เพราะตั้งอยู่บนเนินดินที่แต่เดิมมีต้นสักขึ้นอยู่มากมาย เชื่อว่าสร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลายประมาณปี พ.ศ.2275 เคยถูกไฟไหม้มาครั้งหนึ่ง ทำให้โบราณวัตถุเสียหายไปเป็นอันมาก เหลือวิหารซึ่งสร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยา สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก หลังคามุงกระเบื้องดินเผาลดหลั่นลงเป็น ๓ ชั้น ด้านนอกส่วนหน้าบันประดับด้วยไม้แกะสลักลวดลาย บานประตูไม้สลักลาย อ่อนช้อยงดงาม ทำด้วยไม้ปรุสลักลวดลายกนกเป็นรูปหงส์และรูปกนก ก้านขดไขว้ลายเทพนมและภาพยักษ์ คันทวยเชิงชาย ก็สลักไม้เป็นรูปพญานาคงดงามเช่นกัน เสาแปดเหลี่ยมก่ออิฐฉาบปูน บัวหัวเสาเป็นบัวโถกลีบซ้อน บนฝาผนังด้านใน และผิวเสามีภาพเรื่องชาดกต่าง ๆ แต่ค่อนข้างลบเลือน และมีธรรมาสน์เก่าแก่สลักลายติดกระจกสีงดงาม 
  ตรงนี้แหละครับจากที่ผมดูว่าลวดลายน่าจะเป็นอยุธยาตอนกลางโดยดูจากตัวลวดลายเปรียบเทียบกับลวดลายสมัยอยุธยาตอนกลางในหลายๆที่กลับกลายเป็นสมัยอยุธยาตอนปลาย ซึ่งผมก็ยังเห็นว่าเป็นช่วงรอยต่อระหว่างกลางเริ่มปลายโดนยึดจากตัวพ.ศ.นี่แหละ ว่าแต่น้องเนได้ไปวัดพระฝางกับวัดพระแท่นศิลาอาสน์มาด้วยรึเปล่า อ้อแล้วในวิหารวัดดอนสักได้เข้าไปภายในหรือไม่วานบอก

สวัสดีตอนเที่ยงวันครับพี่ ข้อมูลดีมากๆครับพี่ทำเอาผมอยากกลับไปอีกรอบซะอย่างนั้น
เพราะผมไม่ได้เข้าไปด้านในพระวิหาร หาพระไม่พบ(สงสัยออกไปบิณฑบาตร) และอาศัยเขาไปด้วย
ก็เลยได้ภาพมาไม่มากนัก น่าเสียดายครับผม ต้องหาโอกาสไปใหม่ให้ได้ซะแล้วงานนี้

สวัสดีคุณศรีด้วยครับ คุณศรีพูดอย่างนี้เล่นเอาผมไม่สบายใจยังไงก็ไม่รู้ ผมเองก็ชั่งใจอยู่หลายรอบก่อนจะเอาภาพมาลง
เพราะที่จริงบานประตูก็หายไปแล้วหนึ่งบาน ผมเชื่อว่าคุณศรี ผม หรือสมาชิกท่านอื่นๆก็กังวลใจและเป็นห่วงในเรื่องนี้อยู่ไม่น้อย
แต่ที่ผมตัดสินใจเอาภาพมาลงก็เพราะคิดอีกทีว่าอย่างน้อยการทำให้มีคนรู้จักมากขึ้น ก็คงทำให้คนที่มีอำนาจให้ความใส่ใจเข้าไปดูแล
เหมือนกับคนที่ไปพิษณุโลกจะมีกี่คนที่จะได้รู้จักพระราชวังจันทร์ ส่วนมากก็เข้าไปนมัสการพระพุทธชินราชเท่านั้น หรือจะมีสักกี่คน
ที่จะเดินเข้าไปดูธรรมาสน์ที่อยู่ข้างพระวิหาร แต่วันนี้ข่าวการค้นพบพระราชวังจันทร์กำลังเป็นที่รู้จักและเป็นที่สนใจ ทางส่วนราชการ
หน่วยงานต่างๆก็พากันให้ความสำคัญ ปรับแต่งภูมิทัศน์ทั่วเมืองพิษณุโลก สร้างพิพิธภัณฑ์ใหม่ใหญ่โต คราวนี้ศิลปวัตถุสำคัญทั้งหลาย
ในเมืองพิษณุโลกก็คงได้รับการจัดการครั้งใหญ่

ผมเลยคิดใหม่ว่าถ้าผมเก็บข้อมูลไว้คนเดียว บานประตูวัดดอนสักก็มีคนรู้กันอยู่แต่ในวงการ
กว่าที่คนทั่วไปหรือคนนอกวงการ(อย่างผท)จะได้รู้จักก็ยากขึ้น วันหนึ่งหากฟ้ากลั่นแกล้งบานประตูหายไปจริง คนทั่วไปก็จะมาตื่นตัว
ว่าของล้ำค่าสาบสูญ ทั้งที่บานประตูล้ำค่าอยู่เช่นนั้นมานมนาน แทบจะไม่ค่อยมีใครเข้าไปชื่นชม(ถ้าไม่ใช่คนที่รักในศิลปะของบรรพบุรุษ
อย่างพวกเรา) ข้อมูลสำคัญๆจากคนในวงการก็จะมาตื่นตัวกันอีกครั้งในวันที่ของจริงมันสาบสูญไปแล้ว แต่ถ้าเราตื่นตัวให้ความสำคัญกับมัน
ซะตั้งแต่วันนี้ งานศิลปะสำคัญๆก็คงไม่กระจัดกระจายหายสาบสูญ ให้คนที่ตั้งใจอยากจะศึกษาต้องมานั่งเสียใจอย่างที่เป็นอยู่ หรือเราจะต้องเห็น
แต่วัดที่มีลายไทยคอนกรีตถอดบล็อก เหลือเป็นมรดกของชาติในอนาคต?

พี่ยีนส์บอกว่าอาจเชื้อมโยงไปถึงอยุธยาตอนกลาง แสดงว่าตอนนั้นวัดนี้คงมีความสำคัญมากถึงมีงานที่เยี่ยมขนาดนี้ได้่
ผมเองก็เห็นว่าช่วงอยุธยาตอนกลางเขาชอบแกะลาย ขมวดเป็นวงๆซ้อนกันไปมาเป็นชั้นเชิงเป็นระบบ แต่ระยะหลังถึงจะ
มีรูแบบต่างออกไปบ้าง บางทีจุดนี้ผมก็ดูไม่ออกครับ

ขยายชัดๆให้คุณศรีดูเลยครับ สงสัยดูไกละๆจะปวดตากับรายละเอียดของลายที่ซับซ้อน
ยังไงก็พึ่งยาดมไปก่อนนะครับ ;D 55

งดงามสมบูรณ์แบบจริงๆ

เรื่องบานประตูจะถูกขโมย คงไม่น่าจะเกิดขึ้นหรอกครับ เพราะเป็นของคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัด ถ้าจะขโมยจริงๆก็ต้องเป็นใบสั่งต่างชาติเท่านั้น

ครับผม งั้นขอลงต่อเลยนะครับ

ทวยค้ำชายคาของพระวิหารวัดดอนสักแกะสลักไม้ต่างกันทุกชิ้น  มีรูปทรงและลวดลายสวยงามแปลกตา
เป็นลักษณะทวยที่น่าสนใจมากครับ เพราะเป็นลักษณะที่ไม่เหมือนกับทางภาคกลาง เลยสงสัยอยู่ว่าคงเป็น
รูปแบบที่ประยุกต์เข้ากับทางเหนือ อย่างที่พี่ยีนส์เล่าว่าแบบเชียงแสนปนสุโขทัย

ชิ้นแรกครับ

ชิ้นต่อมา ขยายดูรายละเอียดหน่อย

ครึ่งบนแกะลายสวยมากครับ

...

...

...

คันทวยที่นี่ส่วนใหญ่จะแกะเป็นรูปเหรา คือเหมือนพญานาคแต่มีขาซะเป็นส่วนใหญ่
แต่ก็มีบางชิ้นที่เป็นรูปอื่นครับ เช่นอันนี้เป็นรูปกินรี

บานประตูด้านหลังก็ปรากฏลวดลายแกะสลักเช่นกัน
แม้จะงามไม่เท่ากับด้านหน้าแต่ก็มีรูปแบบที่น่าสนใจ
บานประตูที่ช่องประตูด้านขวาหายไปแล้วหนึ่งบาน
ซึ่งมีลักษณะลายคล้ายกับบานที่ช่องประตูด้านซ้าย
แต่ต่างกันไปบ้างในรายละเอียด

ลายตรงช่วงกลาง

ช่วงบนครับ

บานนี้เป็นประตูทางซ้ายครับ ยังอยู่ครบ

...

เหล่านี้เป็นงานแกะสลักไม้โดยรอบพระวิหาร ซึ่งก็ยังเก็บรายละเอียดมาไม่หมด
เพราะระหว่างที่ถ่ายภาพนั้นมีควันไฟลอยมาจากด้านข้างวัด(สงสัยชาวบ้านเผาเศษใบไม้)
ด้วยแสงก็น้อยอีกทำให้ถ่ายภาพไม่ถนัด ถ้าไปเวลาสักสิบเอ็ดโมงน่าจะเป็นช่วงเวลาที่พอเหมาะ

ตั้งใจแอคไปหนึ่งภาพครับ  ;D

พระวิหารวัดดอนสักยังมีความสมบูรณ์แบบ ทางด้านสถาปัตยกรรมดีมากอย่างน่ายกย่อง
สร้างความประทับใจให้กับผมมากมาย เสียดายที่ผมมีเวลาน้อยเพราะพี่เจ้าของ
รถมอเตอร์ไซค์รออยู่ แต่ขอแนะนำว่าใครที่จะไปอุตรดิตถ์ไม่ควรพลาดที่จะไปชมให้ได้
เพราะนี่คืองานศิลปะชิ้นเอกชิ้นแรกของเมืองอุตรดิตถ์ที่ไม่ชมไม่ได้ เหมือนกับไปเชียงใหม่
ก็ต้องไปชมวัดต้นเก๋วน อะไรทำนองนั้น

เมืองไทยนี้ยังมีของดีอีกมากหลาย ขอเพียงแต่ได้ไปพบเห็นไปชื่นชมและยิ่งได้ทราบถึงที่มาก่อนที่จะปรากฎเป็นผลงานศิลปะอันลือลั่นเหล่านี้แล้ว พวกคุณก็จะได้รู้ว่าชาติไทยไม่แพ้ชาติใดในโลก เชญร่วมสมัครสมาชิกกับทางชมรมได้ที่paparyu15@gmail.com แจ้ง ชื่อ -สกุลจริง(เล่น)เบอร์โทรมือถือถ้ามี เพื่อการติดต่อในการนัดจัดทริปของชมรมฯสำหรับคนที่สนใจครับ รูปประกอบบานประตูวัดพระฝาง(ปัจจุบันเก็บอยู่ที่วัดธรรมาธิปไตย)น้องเนได้ไปถ่ายมารึเปล่า

ได้ไปถ่ายครับ แต่ภาพไม่ได้ชัดเท่าของพี่น่ะครับ (บัญเอิญไฟในอาคารเสีย (T-T) ...)

ทานข้าวเสร็จแล้วก็ต้องขึ้นมาลงต่อให้จบ แต่รู้สึกว่าทำไมยังเหลืออีกเยอะจัง สงสัยกระทู้นี้คงจะเต็ม
ว่าแต่เข้ามาทักทายติชมกันบ้างนะครับ

วัดเจดีย์คีรีตั้งอยู่ห่างจากวัดดอนสักไม่ไกลนัก เนื่องจากไม่มีเวลาเดินสำรวจจึงได้แต่เก็บภาพพระอุโบสถหรือวิหาร??
หลังเก่าซึ่งถูกทิ้งร้างไว้มาฝากครับ

ภาพด้านหลังครับ

หลังจากกลับจากฝายหลวงมาที่ทุ่งยั้ง พี่เจ้าของรถก็พาผมแวะไปดูคูเมืองเวียงเจ้าเงาะ จากข้อมูลจังหวัดบอกไว้ว่า
เคยพบรูปสลักเป็นรูปเจ้าเงาะกับนางรจนา จึงเป็นที่มาของเวียงแห่งนี้ พี่เจ้าของรถมอเตอร์ไซค์เล่าให้ฟังว่า
ลึกลงไปในบ่อน้ำเวลาที่น้ำแห้งจะสามารถลงไปในถ้ำ ที่อยู่ในบ่ออีกทีภายในจะเป็นห้องและมีสระนำ้กับรูปสลัก
ผู้หญิงเปลือยกาย น้ำในสระชาวบ้านนำมาใช้รักษาโรคแต่เดี๋ยวนี้รูปสลักสูญหายไปแล้ว

หลังจากนั้นพี่เจ้าของรถก็พาผมมาส่ง ที่วัดพระท่าศิลาอาสน์ตอนเวลาประมาณสิบโมงเช้า
วัดพระท่าศิลาอาสน์ เป็นสถานที่ที่ใครๆก็ต้องรู้จักหากมาที่อุตรดิตถ์ สร้างเมื่อไหร่ไม่ปรากฏหลักฐาน
แต่บูรณะครั้งใหญ่ในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ครั้งนั้นทรงโปรดฯให้นำบานประตูไม้แกะสลักจากวัดพระพุทธชินราชมาไว้ที่วัดนี้ด้วย
แต่ภายหลังเกิดไฟป่าครั้งใหญ่ทำให้วัดถูกไฟเผาทำลายจนหมด รวมไปถึงมณฑปไม้แกะสลักศิลปะอยุธยาที่สร้างครอบพระแท่นไว้
ในพระวิหารด้วย ผมเดาเองอีกว่าแต่เดิมสมัยที่ยังไม่ได้สร้างเมืองทุ่งยั้ง บริเวณนี้อาจเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวเวียงเจ้าเงาะ
(ชื่อเมืองเดิมไปปรากฏ)ในสมัยทวาราวดี?? เพราะเป็นที่ตั้งของเนินเขาสามลูก คือเนินแรกเป็นวัดพระนอน ถัดมาเป็นวัดพระยืน
พระพุทธบาทยุคล และวัดพระแท่นศิลาอาสน์ ตามลำดับ หากสังเกตจากชื่อก็อาจตั้งใจจะสร้างให้เป็นสังเวชนียสถานไว้เพื่อ
สักการะของคนโบราณก็เป็นได้

ด้านบนเป็นภาพของบานประตูของวัดพระแท่นศิลาอาสน์ ก่อนที่จะถูกไฟป่าเผาทำลายไป
ภาพจริงเก็บไว้ที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติ(คงชัดกว่านี้หน่อยอันนี้เป็นภาพถ่ายเอกสารดูไม่ค่อยชัดเท่าไร)


ถึงแม้ไฟป่าจะเผาไหม้พระวิหารไปจนหมดสิ้นแล้ว แต่ก็ยังเหลืองานศิลปะสำคัญสมัยอยุธยาไว้ให้ชมคือ
ธรรมาสน์บุษบกที่อยู่ในพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเมืองลับแล ธรรมาสน์หลังนี้เข้าใจว่าสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย?
มีลวดลายสลักไม้แปลกประหลาดมากในหลายๆส่วน

โดยเฉพาะบริเวณตัวกระจังปฏิญาณ ที่วางตำแหน่งดูแล้วไม่น่าใช่เลย คิดว่าน่าจะมีการซ่อมแซมต่อเติม
เพราะเกิดการชำรุดหักหาย หรือถูกโจรกรรม กระจังปฏิญาณตัวใหญ่(ตัวกลาง)มีลักษณะคล้ายๆกับ
ธรรมาสน์ที่วัดพระพุทธชินราช ประกบติดกับลายสลักแบบกระหนก(ไม่ใช่กระจัง)ที่น่าจะทำต่อเติม?

เนื่องจากการจัดวางที่ดูขัดๆตาเลยทำให้เกิดข้อสงสัยพอสมควร
อีกทั้งกาบโคนเสาก็ไม่ปรากฏด้วย

กระจังปฏิญาณตัวกลางที่ดูสวยที่สุดครับ

...

บันไดนาคทางขึ้นตัวสะดุ้งแบบเดียวกับคันทวย น่าจะมีรูปกวางหมอบด้วยแต่ไม่ปรากฏให้เห็น

ผมเดินเท้าจากวัดพระท่านศิลาอาสน์ ย้อนกลับมาที่วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง เพื่อหารถกลับเข้าเมืองอุตรดิตถ์
จึงทำให้พบกับพี่สาวในร้านไทยช็อปหรือไทยมาร์ทนี่แหละ เมื่อรู้ว่าผมกำลังหารถกลับเข้าเมือง
ก็เลยทาบทามลูกค้าที่มาซื้อของในร้านให้ช่วยเข้ามาส่งผมในเมือง ซึ่งพี่ชายคุณลูกค้าใจดีก็ตกลง
ขับรถมอเตอร์ไซค์มาส่งผมถึงหน้าทางเข้าโรงแรม(ฟรีด้วย) ต้องบอกเลยว่าขอบคุณครับพี่

เป็นสิ่งที่น่าสังเกตว่าต่างจังหวัดเดี๋ยวนี้ รถโดยสารเริ่มหายากขึ้น เพราะทุกบ้านก็มีมอเตอร์ไซค์กันหมด
(สงสัยจะหาซื้อง่ายดาวน์ง่ายไปหน่อย) หรือนี่จะเป็นวิถีใหม่สำหรับสังคมการบริโภค ที่นอกจากเราจะต้อง
มีโทรศัพท์มือถือแล้ว ยังต้องมีพาหนะติดตัวด้วยในทุกๆที่  555

เข้ามาดู เข้ามาอ่าน ด้วยตาร้อนผะผ่าว

ภาพสวยมากๆ และไม้แกะสลักก็สวยอย่างวิเศษ...ไม่รู้จะสรรหาคำใดมาบรรยาย เห็นแล้วปลื้มปิติ

ยังรอทริปหน้าอยู่คะพี่ยีนส์ สมาชิกตอนนี้มีเยอะเท่าไหร่แล้วคะ  อยากรู้จัง สงสัยต้องเหมารถบัสกันเลยหรือป่าว อิๆๆ

สวัสดีคุณแพรครับ เดี๋ยวจะนำภาพงานศิลปะสวยๆมาให้ดูดับร้อนนะครับ  ;D

ใครสนใจจะสมัครสมาชิกชมรมติดต่อพี่ยีนส์ได้ที่ paparyu15@gmail.com นะครับ
ไปเยอะๆจะได้สนุกครับ

ภาพชิ้นส่วนป้านลมสมัยสุโขทัย หลักฐานการมีความสำคัญของวัดพระแท่นศิลาอาสน์มาตั้งแต่
ครั้งสุโขทัย

เวลาประมาณบ่ายสองโมงผมมาถึงที่วัดธรรมาธิปไตย แล้วเข้าพบเจ้าอาวาสเพื่อขอเข้าชมบานประตูวัดพระฝาง
ซึ่งท่านก็ใจดีให้เข้าชมและให้ไปติดต่อกับพระครูท่านหนึ่ง ให้ช่วยพาขึ้นไปยังอาคารธรรมศาลา อาคารหลังนี้
ออกแบบให้เป็นอาคารเอนกประสงค์ มีทั้งหอสมุด โถงกว้าง ศาลาการเปรียญ และพระอุโบสถ บนอาคารเดียวกัน
แต่ที่วิเศษที่สุดก็คือ บานประตูไม้แกะสลักขนาดใหญ่ ซึ่งถูกย้ายนำมาเก็บไว้ที่นี่เมือวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2494
เพราะกลัวภัยจากการโจรกรรมหากปล่อยทิ้งไว้ที่วัดพระฝาง

“บานประตูนี้ทำจากไม้ปรู(?)ขนาดกว้าง 1.2 เมตร สูง 5.3 เมตร และหนา 16 เซนติเมตร
เป็นลายก้านขดสมัยอยุธยา มีลายพุ่มข้าวบิณฑ์7พุ่ม ระหว่างพุ่มมีลายกระหนกใบเทศขนาบทั้งสองด้าน
บนอกเลาแกะเป็นลายเทพพนมแปดองค์”

ดอกไม้ที่เอวเพทพพนมแกะได้สวยมากๆ

บานประตูทั้งสองด้านปัจจุบัน มีสีดำเพราะถูกทำการอนุรักษ์เนื้อไม้ป้องกันการชำรุด
ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ จึงมีสีดำอย่างที่เห็น

บานประนั้นสันนิฐานว่าทำขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย ประมาณรัชกาลพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
ลวดลายที่แกะสะบัดพลิ้วลื่นไหลดูมีชีวิตชีวามากๆ โดยเฉพาะบริเวณลายพุ่มข้าบิณฑ์ที่แกะ
ให้ห่างเหมือนหลุดจะออกมา และแต่ละพุ่มยังออกแบบลายไม่ซ้ำกันด้วย

เป็นระเบียบละเอียดลออ และสวยงามมากๆ

บานที่แล้วหลอดไปเสียทำให้ดูมืดๆไปหน่อย บางภาพที่ผมถ่ายมาก็เสีย
แต่บานนี้ส่องไฟสีเหลือง เลยได้อารมณ์ต่างไปครับ

...

แต่ละพุ่มแกะลายไม่เหมือนกัน ลองสังเกตลวดลายเหล่านี้ผมว่าเป็น
แนวทางการออกแบบลวดลายที่น่าสนใจมากๆครับ

...

...

...

ภาพด้านบนเห็นร่องรอยชำรุดไม่ทราบว่าเกิดขึ้นเพราะอะไรเหมือนกัน
เป็นอย่างไรบ้างครับหากทุกท่านเห็นแล้วจะบอกว่างดงามเพียงใด สำหรับบานประตูคู่นี้

เพราะกล่าวกันว่าบานประตูนี้เป็นบานประตู ที่งามเป็นอันดับสองรองจากบานประตูวัดสุทัศน์ฯ :o
แต่ถ้ามองเองผมก็มองว่างานคนละแนวกัน ถึงอย่างไรก็ดีบานประตูนี้ก็นับว่าเป็นงานศิลปะชิ้นเอกชิ้นที่สอง
ของจังหวัดอุตรดิตถ์ ที่ห้ามพลาดและจะต้องไปชมให้เห็นกับตา ที่วัดธรรมาธิปไตยครับ

งดงามครับในจังหวัดอุตราดิตถ์นั้นช่างมีความคิดเป็นศิลปินมากทีสิ่วที่แกะนั้นเด็ดขาดมากขอบคุณคุณเนครับที่นำงานดีๆมาให้ดีครับ

คงต้องเรียกว่าสิ่วเทพสินะครับ

หลังจากนั้นตอนค่ำผมก็ได้ไปเดินเล่นในงานเทศกาล(จำชื่องานไม่ได้ครับ?)ของจังหวัด และได้ไปสักการะอนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหัก
ชื่อเสียงของพระยาพิชัยนั้นเป็นที่รู้จักในด้านความกล้าหาญ และความซื่อสัตย์ วีรกรรมของท่านยังเป็นที่จดจำของเรามาจนถึงทุกวันนี้
กรุงศรีอยุธยาแตกก็เพราะความไม่สามัคคีของคนในชาติ กว่าจะกูเอกราชรวมปรเทศมาเป็นชาติไทยได้ยากเย็น เต็มไปด้วยการเสียสละ
และหยดน้ำตา มาถึงวันนี้อนุสาวรีย์พระยาพิชัยกับดาบนันทกาวุธ ก็น่าจะเป็นอนุสรณ์สำคัญให้เราจดจำบทเรียนสำคัญได้อย่างไม่รู้ลืม

ตามหาพระยานมาศ

   ผมได้รับการช่วยเหลือจากพี่นาฏและผู้อำนวยการ ของกองศิลปวัฒนธรรมมหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์
ในการให้ข้อมูลและช่วยประสานงาน ทำให้ผมได้รู้ภายหลังว่าพระยานมาศปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่วัดท่าเสา
เพราะแต่เดิมเข้าใจว่าอยู่ที่หอวัฒนธรรมจังหวัด ผมจึงเข้าไปขอคำแนะนำจากสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดอุตรดิตถ์
ซึ่งได้รับการเอื้อเฟื้อให้เข้าไปที่หอวัฒนธรรมจังหวัดที่ปัจจุบันปิดทำการ โดยมีอาจารย์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏ
ท่านหนึ่งดูแลอยู่ แต่เนื่องจากโบราณวัตถุสำคัญได้ถูกส่งคืนไปตามวัดต่างๆหมดแล้ว จึงไม่มีอะไรให้ชมมากนัก
เพียงแต่ได้ทราบว่าอาคารหอวัฒนธรรมจังหวัดนี้ เคยได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ฯจากสมาคมสถาปนิกสยามฯด้วย

ต่อเนื่องจากด้วยความช่วยเหลือของพี่นาฏ ที่ช่วยประสานงานกับทางวัดกลางและวัดใหญ่ท่าเสาให้
แปดโมงเช้าของวันที่ 7 ตุลาคม ผมก็ได้เข้าไปที่วัดกลาง ซึ่งพระครูท่านเจ้าอาวาสวัดก็เมตตาให้
เปิดพระอุโบสถเข้าชมได้ตามสบาย และระหว่างนี้ก็ทำให้ผมได้พบกับพี่เน็ทซึ่งก็ใจดี มาเล่าเรื่องราว
ต่างๆภายในวัดให้ฟัง และพาไปเดินดูงานศิลปะชิ้นต่างๆภายในวัดอย่างทั่วถึง

วัดกลางธรรมสาคร เดิมชื่อวัดโพธาราม สร้างสมัยอยุธยาตอนปลาย ประมาณปี พ.ศ. ๒๒๘๕
ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๐๐ เคยเป็นท่าจอดเรือ เพื่อเดินเท้าไปนมัสการพระแท่นศิลาอาสน์ 
ต่อมาลำน้ำเปลี่ยนทางเดินจึงเลิกใช้กัน และทางน้ำเดิมกลายเป็นบุ่ง?น้ำหน้าวัด  ชาวบ้านจึงเรียกวัดนี้ว่า วัดบุ่งวัดกลาง
ปัจจุบันพระวิหารและศาลาการเปรียญได้พังทลายไปหมดแล้วเพราะขาดการบูรณะ  เหลือเพียงพระอุโบสถหลังเก่าที่อยู่
ในสภาพดีเพราะได้รับการบูรณะจากกรมศิลปากร กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งชาติไว้แล้ว

พระอุโบสถวัดกลางสันนิษฐานว่า สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ทำด้วยปูนปั้น
ที่หน้าบันเป็นไม้จำหลักเป็นลายก้านขดซับซ้อน มีรูปครุฑซึ่งสันนิฐานว่าเป็นตราพระราชลัญจกร
ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประดิษฐานอยู่ท่ามกลางลายเครือเถาก้านขดนั้น
(จึงคาดว่าทำการบูรณะครั้งใหญ่ในสมัยนั้น) นอกจากนี้ยังมีการแกะสลักรูปสัตว์สอดแทรกอยู่ตามลายเครือเถา
ที่เกี่ยวพันกันไปอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะตัวกระรอก?กระถิก?ที่ไต่อยู่ตามก้านลายทำให้เป็นงานที่ดูมีชีวิตชีวามาก

ขยายสักนิดให้ชมชัดเจน

นอกจากนั้นยังประดับด้วยผลทับทิม (ผมมองเป็นดอกฝิ่น 55) แทรกอยู่ตามลายด้วย

...

ภาพสลักที่หน้าบันปีกคนกครับ

ชอบจังเลยครับหน้่าบันชุดนี้ แกะได้อารมณ์มาก

คันทวยค้ำชายคาก็เป็นไม้แกะสลักน่าจะเป็นฝีมือช่างสมัยอยุธยา
มีรูปร่างลักษณะคล้ายกับที่วัดดอนสัก คันทวยส่วนใหญ่แกะสลักเป็นรูปพญานาค
มีเพียงคู่หน้าที่ติดอยู่กับเสาหารแกะสลักเป็นพญานาคคาบเศียรเทวดา?
ซึ่งเป็นรูปแบบที่แปลกตาออกไป

... :o

...

...

...

ลวดลายงดงามมากครับ ขอบคุณครับ

ลายปูนปั้นซุ้มหน้าต่างเป็นลายปูนปั้นสมัยไหนผมเองก็ไม่ทราบ
สันนิฐานว่าอาจเป็นโครงสร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยาแต่แล้วมาปั้นซ่อม
ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นและคงเป็นการซ่อมแซมครั้งใหญ่ เลยทำให้
มีการเปลี่ยนแปลงไปของทรงพระอุโบสถด้วย

ขอบคุณครับผม(ยกกำลังสอง)คุณตั๊ก สำหรับหน้าไมค์และหลังไมค์เลยครับ

ลายแกะไม้ตรงสาหร่ายครับ

บานประตูด้านหน้าพระอุโบสถครับ เหมือนจะเป็นง่นสมันรัชกาลที่สาม

ภายในพระอุโบสถมีภาพเขียนจิตรกรรมฝาผนัง ไม่แน่ใจว่าเป็นเรื่องอะไร แต่สันนิฐานว่าเขียนใน
สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ปัจจุบันเหลือภาพอยู่ที่ผนังเพียงสามด้าน ส่วนผนังที่ฝั่งประตูถูก
ทาสีทับไปนานแล้ว บริเวณผนังแปรระหว่างช่องหน้าต่างก็ไม่ปรากฏภาพเขียนเช่นกัน แต่เหนือ
บานหน้าต่างขึ้นไปแบ่งภาพเป็นสี่แถว คือด้านบนสุดเป็นภาพพระอรหันต์ ถัดลงมาเป็นภาพเทพชุมนุม
ลงมาอีกเป็นภาพนักสิตวิทยาธร(หรือเรียกอะไรอีกอย่าง?) ล่างสุดเป็นภาพเล่าเรื่องเหมือนจะเป็นเวสสันดรชาดก

ใครทราบว่าเป็นเรื่องอะไรช่วยบอกด้วยนะครับ

...

...

...

ภาพนี้นี่แหละที่ผมเดาว่าเป็นพระเวสสันดรชาดก แต่ทำไมมีอะไรหายไป??

เลยเดาว่าอาจจะไม่ใช่พระเวสสันดรครับ

...

...

...

...

...

... ?

...

ภาพเหล่านี้สภาพยังค่อนข้างดีอยู่มากผ่าน และการซ่อมแซมแล้วครับ

ภาพวาดประดับพระพุทธรูปครับ แต่องค์พระหายไปเรียบร้อยแล้ว

องค์พระประธานในพระอุโบสถครับ

ฐานเสมาของพระอุโบสถหลังเก่า ออกแบบได้สวยงามดีครับ

นอกจากนี้ยังมีวิหารขนาดเล็กด้านหลังพระอุโบสถ ปรากฏคันทวยเก่าแกะสลัก
ในรูปแบบเดียวกับที่พระอุโบสถ พี่เน็ทบอกว่าเป็นชิ้นส่วนที่เหลือมาจาก
ศาลาการเปรียญหลังเก่าที่พังลง แล้วทางวัดไว้เก็บชิ้นส่วนบางอย่างไว้

...

แสดงว่าศาลาการเปรียญหลังเก่าคงสร้างในเวลาไล่เลี่ยกับพระอุโบสถ ถ้ามองจากชิ้นส่วนที่หลงเหลืออยู่

...

หลังจากนั้นพี่เน็ทก็พาผมเข้าไปชมในพิพิธภัณฑ์วัดซึ่งจัดการอย่างดีเยี่ยม จึงขอประชาสัมพันธ์
ให้กับผู้ที่จะไปจังหวัดอุตรดิตถ์ อย่าลืมแวะไปที่พิพิธภัณฑ์วัดกลางด้วยนะครับ ในพิพิธภัณฑ์
จัดเก็บโบราณวัตถุสำคัญเอาไว้หลายชิ้น อย่างเช่นตู้พระธรรมลายรดน้ำ พระพิมพ์
และพระพุทธรูปเก่าแก่ที่น่าสนใจอีกมากมาย

ลายทองจากหีบพระอภิธรรมครับ

ภาพจากตู้พระธรรมลายทองครับ

...

ภาพจับครับ

ผิดภาพจนได้เริ่มตาลาย 555

ภาพจากกล่องใส่พระอภิธรรมครับ

...

และโบราณวัตถุชิ้นสำคัญของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ก็คือหน้าบันของศาลาการเปรียญหลังเก่า
ที่แกะสลักเป็นลายก้านขดที่สลับซับซ้อนมาก ประดับด้วยรูปเทพพนมและครุฑยุดนาค
แซมด้วยลายดอกไม้ จินตนาการได้ถึงป่าที่รกชัฏอันอุดมสมบูรณ์ได้อย่างเพลิดเพลิน
จึงนับว่าที่วัดกลางเป็นที่เก็บงานศิลปะชิ้นเอกชิ้นที่สาม คือหน้าบันไม้แกะสลักไม้ที่หน้า
พระอุโบสถหลังเก่า และหน้าบันแกะสลักไม้จากศาลาการเปรียญหลังเก่านี้ และห้ามพลาด
เด็ดขาดเตือนไว้เลยครับผม

ขยายให้ชมใกล้ชิดนิดครับผม อำนาจสิ่วเทพมรดกจากเชิงช่างเมืองอุตรดิตถ์ครับ

...

...

เป็นภาพความงามจากศิลปะวัตถุที่น่าสนใจไหมครับ สำหรับหน้าบันทั้งสองชิ้นของวัดกลางแห่งนี้

สุดท้ายจากวัดกลางคือภาพจิตรกรรมบางส่วน ที่เหลือมาจากศาลาการเปรียญหลังเก่าที่พังลง
ไปแล้วครับ ภาพแรกพระมหาชนก

...

ภาพชุดนี้เขียนบนแผ่นไม้เ ลยเป็นชิ้นส่วนเหลือรอดมาให้เราได้ชมกันเล็กน้อยครับผม

...  ;)

การเดินทางของน้องเนน่าจะยังไม่จบเพราะยังอยู่ในอุตรดิตถ์ยังไม่ถึงพิษณุโลกเลย 55555555555 ที่วัดกลางนั้นตามข้อมูลของกรมศิลป บอกว่า พระอุโบสถเขียนภาพเรือนแก้วอุโบสถ พระสาวก หรือพระอรหันต์ เทพชุมนุม และภาพวรรณกรรม ซึ้งพี่เข้าใจว่าเป็นเรื่องในปัญญาสชาดกหรือชาดกนอกนิบาตที่มาที่มาจากเมืองเหนือ แต่เรื่องอะไรนั้นยังมองไม่ออกจริงๆส่วนในศาลาการเปรียญนั้นเขียนภาพเรื่องทศชาติ เวสสันดรและพุทธประวัติ เห็นชิ้นงานแต่ละที่แล้วงดงามเกินคำบรรยาย อย่างที่บอกว่าเมืองไทยนี้ของดีมีมากหลาย วันนี้มีผู้สนใจสมัครเข้าชมรม1ท่านชื่อคุณทอมมี่ มีความสนใจสถาปัตยกรรมอยุธยา ได้เชิญให้เข้ามาร่วมนำเสนอข้อมูลในเว็ปเราแล้ว หวังว่าคงได้เห็นฝีมือน้องทอมมี่เร็วๆนี้

สามรูปด้านบนก่อนถึงรูปน้องเน.เป็นรูปภาพที่เขียนอยู่บนคอสอง ครับ
มีด้วยกันถึง สิบแผ่น แต่ด้วยความสมบูรณ์ ของแผ่นไม้บาง ๆ
จึงสามารถ ดุได้ แค่ สามแผ่น ครับ
................

สำหรับคนที่เคยมาวัดกลางแล้ว ก็จะได้เห็น ที่ สำนักงาน เจ้าอาวาส ครับ
...................
ส่วนที่เหลือ ชาวบ้านที่ช่วยกันลือ (สงสัยนะ)ได้สุมไฟผิงตอนหน้าหนาวหมดแล้ว มั้ง
หรือว่า ก่อไฟทำกับข้าวเลี้ยงคน รื้อศาลาไปแล้ว
มั้ง

ว่างๆ พี่เนตเอาข้อมูลภาพมาลงบ้างนะ แบบ unseen 555

หลังจากเที่ยวชมวัดกลางเป็นที่เรียบร้อย ผมก็ได้รับความช่วยเหลือจากพี่เน็ทที่แปลงกายเป็นพระมาตุลี
พาผมไปที่วัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ ซึ่งวัดนี้ผมตัดออกไปจากการเดินทางไปตั้งแต่เริ่มวางแผน
เพราะอยู่ห่างออกไปไกลพอสมควร เดิมวัดพระฝางเป็นสถานที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งในหัวเมืองเหนือ
ของชาวไทยสมัยโบราณ เช่นเดียวกับวัดพระพุทธบาทสระบุรี หรือพระพุทธชินราช แต่ระยะหลังเริ่มเสื่อม
ความสำคัญลงและทรุดโทรมลงอย่างมาก จนเป็นสถานที่เปลี่ยวและถูกโจรกรรมศิลปวัตถุ
ออกไปจำนวนมาก จนแทบไม่เหลืออะไรในปัจจุบัน

ร่องรอยศิลปะจากสุโบทัยครับ

อ่านข้อมูลประกอบนิดนึงครับ
“เป็นวัดเก่าแก่ปูชนียสถานที่สำคัญยังเหลืออยู่คือ เจดีย์พระธาตุพระฝาง ซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ สร้างขึ้นในสมัยสุโขทัย  ได้มีการบูรณะครั้งใหญ่ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า ฯ
            วิหารใหญ่แต่เดิมมีพระพุทธรูปสมัยเชียงแสนประดิษฐานอยู่ แต่ปัจจุบันได้ถูกขโมยไปแล้ว(เจอประจำข้อความนี้..)  ด้านหลังวิหารเป็นองค์พระธาตุ มีกำแพงล้อมรอบ บริเวณหลังสุดมีพระอุโบสถเก่าอยู่อีกหลังหนึ่ง  สภาพโดยทั่วไปชำรุดทรุดโทรมมาก(ตอนนี้บูรณะใหม่แล้ว)  เดิมมีบานประตูแกะสลักสวยงาม แต่ก็ได้ถูกขโมยไปแล้วเช่นกัน(-_-!)  ด้านหน้าโบสถ์มีต้นมะม่วงใหญ่อายุหลายร้อยปีอยู่ต้นหนึ่ง  บริเวณรอบนอกวัดด้านหลังเป็นป่าละเมาะ  ส่วนด้านหน้ามีบ้านคนอยู่บ้างแต่ไม่หนาแน่น
            จากหลักฐาน แสดงความสำคัญทางประวัติศาสตร์  รวมทั้งการบูรณะพระบรมธาตุสวางคบุรี ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พอประมวลได้ดังนี้
            เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๑๐  โปรดเกล้า ฯให้พระยามหาอำมาตยาธิบดีเป็นแม่กองสักเลข หัวเมืองฝ่ายเหนือขึ้นไป ตั้งอยู่ ณ เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยาอุตรดิตถาภิบาล  ผู้สำเร็จราชการเมืองอุตรดิตถ์เป็นแม่กองรับจ่ายเลข  ข้าพระโยมสงฆ์ตามหัวเมืองฝ่ายเหนือ  ทำการปฏิสังขรณ์พระเจดีย์วัดพระธาตุในเมืองสวางคบุรีที่เรียกกันว่า เมืองฝาง  พระเจดีย์นั้นชำรุดมาก ต้องรื้อลงมาถึงชั้นทักษิณที่สาม  เมื่อรื้ออิฐเก่าที่หักพังออกก็พบแผ่นเหล็กเป็นรูปฝาชีหุ้มผนึกไว้แน่น  เมื่อตัดแผ่นเหล็กออกจึงพบผอบทองเหลือง  บนฝาผอบมีพระพุทธรูปองค์เล็กบุทองคำฐานเงินอยู่องค์หนึ่ง  ในผอบมีพระบรมธาตุขนาดน้อยสีดอกพิกุลแห้ง ๑,๐๐๐ เศษ แหวน ๒ วง พลอยต่างสี ๑๓ เม็ด  เมื่อพระยาอุตรดิตถาภิบาลมีใบบอกมา  พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้า ฯ ให้จัดเรือม่านทองให้ข้าหลวงขึ้นไปรับ เชิญพระบรมธาตุมาขึ้นที่กรุงเก่า เชิญขึ้นไว้ที่พระตำหนักวังป้อมเพชร  แล้วจัดเรือพระที่นั่งสยามอรสุมพลมีปี่พาทย์ แตรสังข์ รับเชิญลงมากรุงเทพ ฯ เชิญขึ้นไว้ ณ พระตำหนักน้ำ ทำการสมโภชแล้วเชิญไปประดิษฐานไว้ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม  ทรงมีพระราชดำริว่าควรที่จะส่งพระบรมธาตุคืน ให้ไปบรรจุไว้ตามที่ดังเก่าบ้าง  แบ่งไว้สักการะบูชา ณ กรุงเทพ ฯ บ้าง  จึงโปรดเกล้า ฯ ให้ช่างหลวงทำกล่องทองคำเป็นที่บรรจุพระบรมธาตุชั้นใน  แล้วใส่กล่องเงินเป็นชั้นที่สอง  ใส่ในพระเจดีย์กาไหล่เงินเป็นชั้นที่สาม  แล้วใส่ในพระเจดีย์ทองเหลืองเป็นชั้นที่สี่  แล้วใส่ครอบศิลาตรึงไว้แน่นหนา  ให้เจ้าพนักงานเชิญพระบรมธาตุใส่พระเสลี่ยงน้อยกั้นพระกรด ไปตั้งบนบุษบกที่พระตำหนักน้ำ  พร้อมเครื่องสักการะบูชา  มีเรือกรมการและราษฎรเมืองนนทบุรี แห่เป็นกระบวนขึ้นไปส่งถึงเมืองปทุม  แล้วผู้สำเร็จราชการเมืองกรมการตั้งแต่เมืองปทุมธานีขึ้นไป  จัดแจงทำสักการะบูชา  แล้วจัดเรือแห่มีปี่พาทย์ฆ้องกลองเล่นสมโภชตามมีรับส่งต่อ ๆ จนถึงเมืองสวางคบุรี”

แต่เดิมเมืองฝางน่าจะเป็นเมืองหน้าด่านของสุโขทัยคู่กับเมืองทุ่งยั้ง โดยปรากฏพระมหาธาตุเจดีย์อยู่กลางเมืองเช่นเดียวกัน
ซึ่งอาจเคยเป็นทรงดอกบัวตูมแบบสุโขทัย วัดพระฝางฯเป็นปูชนียสถานสำคัญต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยา และมาเสื่อมความ
สำคัญลงตามลำดับ หลังกรุงแตกเคยเป็นชุมนุมสำคัญของหัวเมืองเหนือและถูกปราบปรามโดยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
เมืองฝางคงเสื่อมความสำคัญลงนับแต่นั้น ในวัดเคยประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญทรงเครื่องจักรพรรดิราชซึ่งเป็นศิลปะ
อยุธยาตอนปลาย ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่วัดเบณจมบพิตรฯ

บานประตูพระอุโบสถวัดพระฝางฯ นี้ถูกโจรกรรมหายไปแล้วเช่นกัน ปัจจุบันเป็นของทำขึ้นใหม่
แต่ปรากฏหน้าบันสมัยอยุธยาเป็นรูปหน้ากาล?หรือราหู? กับพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ
ล้อมรอบด้วยลวดลายก้านขดที่ปลายก้านเป็นรูปเทวดาร่ายรำ

จึงเป็นที่น่าจินตนาการว่าหากวัดพระฝางยังมีความสมบูรณ์ คงจะปูชนียสถานสำคัญ
ที่รวบรวมโบราณวัตถุมากมายเอาไว้อย่างพร้อมสรรพ เป็นแหล่งศึกษาศิลปะโบราณ
สำคัญอีกแห่งหนึ่งที่น่าสนใจไม่น้อยครับ

พระอิทนร์ทรงช้างเอราวัณครับ

ที่ลงก็เกือบจะได้ครึ่งหนึ่งแล้วครับพี่ยีนส์ แต่คิดว่าข้อมูลจากสุโขทัยคงต้องละไว้ก่อน
เพราะจะต้องไปพิษณุโลก ยังมีอีกหลายอย่างรวมไปถึงภาพเขียนจากวัดราชบูรณะ
ที่พี่ให้ไปถ่ายรูปด้วย สวัสดีสมาชิกใหม่ด้วยครับหวังว่าเราคงได้ไปเที่ยวด้วยกันในทริปหน้า
ตอนนี้คุณ asia ก็ติดต่อมาหาผมขอสมัครสมาชิกด้วยคนครับผม

ผมมาที่วัดใหญ่ท่าเสาตอนเวลาประมาณบ่ายสองโมง โดยมีพี่เน็ทขับรถมาส่งหลังไปกินขนมจีนปลาตะโก
ที่ร้าน เรือนพี่เรือนน้อง ซึ่งผมก็กินไปไม่มากไม่น้อย (เหอะๆ..)  อร่อยดีครับ

วัดใหญ่ท่าเสายังเหลือรูปแบบงานสถาปัตยกรรมสำคัญไว้ให้ชมสองอย่างคือ
พระอุโบสถเก่าแก่แต่ได้รับการบูรณะดัดแปลงไปบ้างทำให้เห็นเพียงรูปทรงของงานโบราณอยู่บ้าง (ก็ยังดี)

...

ที่จริงมีข้อมูลอีกแหล่งกล่าวว่าเป็นพระอุโบสถสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ความเก่าแก่ไม่ถึงอยุธยา
ท่านอื่นเห็นแล้วว่าอย่างไรครับผม

ต่อมาเป็นหอพระไตรปิฎกซึ่งน่าจะได้รับการซ่อมแซมมาใหม่ทั้งหลัง แต่คงรักษารูปแบบเดิมไว้ทั้งหมด
ลักษณะหอไตรเป็นแบบหอไตรสมัยอยุธยาที่มีความสวยงาม ในการออกแบบและลักษณะการผสมผสาน
ศิลปะท้องถิ่น ซึ่งนับเป็นรูปแบบอาคารที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดนี้

หน้าบันด้านหน้าครับ

หน้าบันก็ได้รับการซ่อมแซม อาจทำให้ดูลวดลายไม่ชัดเจนครับ

ภาพหอไตรด้านหลังครับ

วัดใหญ่ท่าเสามีพิพิธภัณฑ์ประจำวัดเช่นกัน แต่การจัดการไม่ดีนักทำให้ไม่เป็นที่รู้จัก
ที่นี่มีธรรมาสน์หลังหนึ่งแต่ชำรุดชิ้นส่วนหายไปเสียมากครับ

...

นอกจากนี้ยังปรากฏกรอบไม้เหมือนจะใช้บรรจุพระพิมพ์ แต่ทาสีใหม่จนทำให้ผมแทบไม่ได้สนใจมอง
กรอบไม้พวกนี้ดูแปลกตาอยู่บ้างแต่มีลวดลายและรูปทรงที่น่าสนใจอยู่หลายอัน จึงถ่ายมาให้ชมบ้างบางส่วนครับ

...

...

...

...

ไม่มีข้อมูลครับ เพราะดูไม่ค่อยออกถึงยุคสมัย แต่เห็นรูปแบบลวดลายน่าสนใจดี

สำหรับศิลปวัตถุชิ้นสำคัญชิ้นสุดท้ายที่จะขอแนะนำก็คือ พระยานมาศ สมัยอยุธยาซึ่งอยู่ในวัดใหญ่ท่าเสาแห่งนี้
ถึงแม้พระยานมาศนี้จะไม่ปรากฏลวดลายอันวิจิตรตระการตามากมาย แต่ก็นับเป็นศิลปวัตถุชิ้นหนึ่งซึ่งช่วยให้
เราสามารถศึกษาข้อมูลของเครื่องราชยานสมัยอยุธยาได้เป็นอย่างดี เพราะแตกต่างกับพระยานมาศใน
สมัยรัตนโกสินทร์มากพอสมควร พระยานมาศนี้สมเด็จกรมพระยานริศรานุวัติวงศ์เคยทรงเสด็จมาทอดพระเนตร
เห็นด้วยแต่เล่าว่าเคยทรงพบสองอัน ตอนนี้เห็นปรากฏอยู่เพียงอันเดียวครับ

เรื่องราชยานนี้ผมได้ข้อมูลจากเว็บไซด์ http://thaihandiwork.com/thailand_ry6_11.php  จึงขออนุญาตนำมาลงประกอบครับ

 ลักษณะ ของยานมาศดังกล่าวนี้ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ได้ทรงพบหลายหลังในวัดต่างๆ ตามเส้นทางขณะเมื่อเสด็จขึ้นไปตรวจการปั้นหุ่นจำลองพระพุทธชินราช ณ จังหวัดพิษณุโลก ใน พ.ศ. ๒๔๔๔ ได้ ทรงพรรณาถึงลักษณะและร่างภาพที่น่าสนใจไว้ในบทพระนิพนธ์ เรื่อง จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก ซึ่งต่อมาได้ พิมพ์เผยแพร่เป็นอนุสรณ์ในการฉลองวันประสูติครบ ๑๐๐ ปีของพระงค์ เมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๖ ทรงกล่าว ว่าทรงพบยานมาศหักทิ้งอยู่ข้างกุฏิพระที่วัดใหญ่ ตำบลบ้างต้นไทร จังหวัดชัยนาท ลักษณะเป็นฐานสิงห์ ๒ ชั้น และ ฐานหน้ากระดานบัวหงาย ๑ ชั้น ข้างบนมีพนักและมีคานพร้อม ทรงเห็นว่ามีรูปทรงงดงามดีและเป็นฝีมือเก่า พระภิกษุ ในวัดกราบทูลว่าเดิมใช้สำหรับหามพระอุปัชฌาย์ลงโบสถ์ในพิธีอุปสมบทและเป็น ของเก่ามีคู่วัดมานาน เมื่อพม่าตี กรุงศรีอยุธยาได้ได้เลยมาที่วัดนี้ เห็นยานมาศงดงามเข้าใจว่าหุ้มด้วยทองจึงใช้ดาบฟันที่กงเพื่อพิสูจน์ ทำให้มีรอย ดาบปรากฏอยู่ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงเห็นว่าเป็นงานศิลปกรรมที่ควรเก็บรักษา ไว้ จึงให้พระ วิสูตรโยธามาตย์ถอดเป็นชิ้นๆ บรรทุกเรือมาไว้ที่กรุงเทพฯ แต่ไม่ได้นำคานลงมาด้วย*
             นอกจากที่วัดใหญ่ดังกล่าว ยังทรงพบยานมาศที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก พบที่ วัดท่าเสา จังหวัดอุตรดิตถ์ ๒ หลัง และที่วัดคีรีเชิงเขา อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ๑ หลัง โดยเฉพาะที่วัดท่าเสานั้นได้ทรง บรรยายลักษณะและร่างภาพไว้ ดังนี้ **

            "...ใต้ หอไตรนี้มีของสำคัญคือยานมาศแห่พระ มีถึง ๒ อัน ยานมาศที่นี้สูง มาก หลังคานมีตัวนาคฐานเป็นสิงห์สองชั้นแล้วบัวหงายสูงจนตีนต้องมีบัว รอง สองอันรูปไม่ผิดกันแต่คันในผิดกัน รูปมีทำนองนี้ แต่กงไม่สู้แน่ เดาผสม ไว้ เพราะของเดิมหักไม่มีอยู่พอจะเทียบได้ ลายที่คันในควรสังเกตมีสอง สามอย่างคือ

                        ๑. บัวหลังสิงห์กลับขึ้นเช่นเขียนรูปไว้นี้
                        ๒. ที่อกไก่สลัก ชั้นล่างเป็นแข้งสิงห์ ขั้นบนเป็นกลีบบัว เช่นเขียนไว้นี้
                        ๓. บัวหงาย อันหนึ่งบากรวนกลีบห้ามกลางกลับลง แปลกจากที่เคยเห็นอยู่ แต่ว่าเหลวอีกอันหนึ่งแซก เป็นตัวผักบุ้งก้านขด เช่นเขียนไว้ทั้งสองอย่างนี้"
            ส่วน ยานมาศที่วัดคีรีเชิงเขา อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย นั้น ทรงกล่าวว่าลักษณะเช่นเดียวกับวัดท่าเสา แต่มีลักษณะแปลกไปเล็กน้อยตรงที่ย่อเป็นกะเปาะออกไปแบบไม้สิบสอง

 จาก ข้อมูลที่กล่าวมาทั้งหมดนี้อาจสรุปได้ว่า ในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์นับแต่รัชกาลที่ ๑ จนถึงตอนกลาง รัชกาลที่ ๕ ยังมีคานหามฝีมือเก่าครั้งสมัยอยุธยาตอนปลายหลงเหลือกระจายอยู่ในที่ต่างๆ ไม่น้อย ต่อมาในปัจจุบัน ได้ผุพังสูญหายไปเหลือเพียงไม่กี่ชิ้น และสุนทรียภาพของงานศิลปกรรมเหล่านั้นเกิดจากลักษณะอันน่าประทับใจตั้ง แต่พบเห็น ประการแรกคือ รูปทรงที่ได้สัดส่วนและโปร่งงามตา ประการที่สองคือ ลวดลายประดับตกแต่งซึ่งแสดง ความคิดสร้างสรรค์ของช่าง มีความชาญฉลาดในการกำหนดลายประดับในตำแหน่งที่เหมาะสม หรือบางครั้งอาจมี ความแตกต่างจากแบบแผนไปบ้างดังที่สมเด็จฯ เจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงสังเกตเห็น ประการที่สามคือ การลงรักปิดทองประดับกระจก หรือการปิดทางร่องชาด ซึ่งเพิ่มความโอ่อ่าสง่างามจับตา

จากข้อมูลจากสมเด็จฯท่านทรงสันนิฐานว่ามีกงแต่ไม่ปรากฏแล้ว สภาพในปัจจุบันนั้น
ได้ผ่านการซ่อมแซมและอนุรักษ์เนื้อไม้มาแล้ว จึงทำให้มีสีดำๆแต่ต้องยอมรับว่า
การอนุรักษ์วิธีนี้ดูจะดีกว่าการพอกรักแล้วปิดทองทับ เพราะจะทำให้เห็นรายละเอียดได้ไม่ดีนัก
แต่ถ้าใครอยากเห็นพระยานมาศลักษณะนี้แบบสมบูรณ์ น่าจะได้ดูในภาพยนตร์ตำนานสมเด็จพระนเรศวรครับ

...

...

...

...

ถ้าหากท่านใดมีข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับพระยานมาศสมัยอยุธยา ว่าพบที่ไหนอีกก็ขอให้แนะนำมาบ้างนะครับ
จะเป็นพระคุณมาก เพราะคอนนี้เท่าที่ผมรู้ว่ามีปรากฏอยู่นั้นคือวัดใหญ่ท่าเสา วัดพระพุทธชินราช
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร แต่ตามข้อมูลที่ปรากฏจากบันทึกของสมเด็จฯท่านยังมีอยู่อีกหลายที่
แต่ไม่มีข้อมูลในการออกตามหาแต่อย่างใดครับ

ที่จริงตั้งใจว่าเอาข้อมูลจากพิษณุโลกมาลงไว้ในกระทู้เดียว แต่ภาพยังมีอีกเยอะดูเหมือนว่าข้อมูล
จะเต็มกระทู้มากเกินไปจึงขอจบข้อมูลลงตรงนี้ก่อนนะครับ ขอบคุณที่เข้ามาชมครับ

ถึงการเดินทางมาอุตรดิตถ์ในคราวนี้จะตั้งใจมา หาข้อมูลของงานศิลปะสมัยอยุธยา แต่ก็ทำให้ผมได้พบกับรูปแบบ
ศิลปะอยุธยาแบบหัวเมืองเหนือที่แปลกออกไปได้อีก เข้าใจว่าที่นี่เป็นจุดที่รับทั้งศิลปะสุโขทัยมาแต่เดิม
กับศิลปะล้านนาที่อยู่ใกล้เคียง บวกเข้ากับศิลปะอยุธยาในรูแบบที่เป็นท้องถิ่น จึงนับเป็นดินแดนสามเหลี่ยม
ของศิลปวัฒนธรรมธรรมน้อยๆที่ปรากฏในประเทศไทยครับ

นอกจากการที่ผมจะได้มาเรียนรู้งานศิลปะแล้ว ยังได้รับไมตรีที่น่าประทับใจมากๆที่ไม่ได้มีค่าแค่เพียง
ประโยชน์จากความสะดวกสบาย แต่คือการได้รู้จักคุณค่าของน้ำใจและจะรู้ได้เมื่อได้มาเห็นมาสัมผัส
ด้วยตัวเองเท่านั้น ขอขอบคุณจากใจจริงๆครับ

ให้สองนิ้วโป้งเลยครับ...(ให้สี่นิ้วไม่ได้อยู่แล้ว)...งดงามทุกชิ้นงาน...ทุกภาพถ่าย...ทุกมุมของนายแบบ...5555...โดยเฉพาะภาพโคลสอัพแต่ละชิ้นงาน..เป็นประโยชน์มาก...ขอภาพใกล้ของช่อฟ้าวัดกลางได้ไหมครับ??? ;D

ขอปรมมือให้น้องเนในความพยายามและความตั้งใจ กระทู้นี้พี่ขอใช้สิทธิผู้ดูแลปักหมุดให้กระทู้ และขอให้น้องเนต่อเนื่องข้อมูลทั้งหมดที่ไปมาในทริปนี้ต่อไปเลยครับจะได้ดูอย่างต่อเนื่องสมเป็นกระทู้ปักหมุดครับ(รูปประกอปองค์พระฝางที่ย้ายมาประดิษฐานที่วัดเบญจมบพิตร

ขอบคุณครับครับพี่ยีนส์ ถ้าให้ลงหมดสงสัยจะปาไปยี่สิบหน้าแน่เลย แต่เมื่อพี่ยีนส์เห็นดีก็จะลงในกระทู้นี้เดียวเลยครับ

สวีสดีคุณศรีด้วยครับ แต่ต้องขอโทษเรื่องช่อฟ้าวัดกลาง พอดีถ่ายมาแล้วตอนเช็คภาพที่พิษณุโลกเผลอกดลบไป แหะๆ
เอาอย่านี้จะขอวานให้พี่เน็ทมาลงให้นะครับ แต่ตอนนี้ขอไปจัดการรูปภาพให้เรียบร้อยแล้วจะมาลงทันทีครับ

เช้าวันที่ 8 ตุลาคม ผมใช้เวลาช่วงเช้าในการเที่ยวชมอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย  เพื่อเก็บภาพงานปูนปั้นที่วัดมหาธาตุและวัดศรีสวาย
หลังจากนั้นตอนเที่ยงก็เข้าไปเที่ยวชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสุโขทัย แต่เอาไว้ผมโอกาสดีๆจะนำภาพมาแบ่งปันในกระทู้หน้า หรือกระทู้
ของท่านอื่นๆก็ว่ากันไปครับ เนื่องจากผมเองข้อมูลไม่แน่นพอเกรงว่าจะไม่ได้อรรถรสในการชม 55
..............................

ยอดแห่งศิลปะเมืองพระพิษณุฯ

เช้าวันที่ 9 ตุลาคม วันสุดท้ายของการเดินทาง ผมมายังวัดพระศรีรัตนมหาธาตุฯ (วัดพระพุทธชินราช) เพื่อเก็บภาพรอบๆอาณาบริเวณวัด
จากการสังเกตก่อนการอ่านประวัติวัดเข้าใจว่าบูรณะขึ้นตามโครงสร้างเดิมแต่ไม่ทั้งหมด ทั้งในส่วนเครื่องบนหลังคาและระเบียงคดโดยรอบ

พระปรางค์ประธานอันเป็นจุดเด่นของพระอาราม เดิมคงเป็นพระเจดีย์ทรงดอกบัวตูมแบบสุโขทัย
ก่อนมาดัดแปลงเป็นพระปรางค์ในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เพื่อแสดงการมีอำนาจ
เหนือเมืองพิษณุโลกของกรุงศรีอยุธยา และเมืองพิษณุโลกก็ได้รับฐานะเป็นราชธานีของสยามในรัชกาลนี้

วิหารเก้าห้องหรือวิหารพระอัฎฐารส เดิมเป็นส่วนเดียวกันในเขตพุทธาวาสมีระเบียงคดล้อมมาถึง โดยทางเข้าด้านหน้าก่อสร้างเป็นพระวิหารเล็กยื่นต่อออกไป
องค์พระอัฎฐารสเดิมเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นศิลปะสุโขทัยแต่ชำรุดมาก จึงปั้นซ่อมแซมใหม่หมดจนเป็นลักษณะที่เห็น ข้อมูลทางประวัติศาสตร์กล่าวถึง
วิหารเก้าห้องในสมัยกรุงธนบุรีว่า เมื่อพระยาจักรี(ร.1) เห็นว่าไม่สามารถจะรักษาเมืองไว้ได้จึงเผาเมืองจนสิ้นไม่ให้ข้าศึกใช้เป็นที่ทำการได้ (คงเว้นวัดไว้
แต่บางแหล่งก็บอกว่าพม่าเผาหมดทั้งเมือง) แล้วจึงถอนกำลังตีฝ่าวงล้อมข้าศึกออกจากเมืองไป ภายหลังเมื่อกองทัพพม่าเข้าเมืองได้ก็ใช้เป็นที่ทำการระยะหนึ่ง
ต่อมาอะแซวุ่นกี้แม่ทัพพม่ารู้ข่าวการสิ้นพระชนม์ของพระเจ้ามังระจึงถอนทัพกลับไป และจุดไฟเผาวัดพระศรีรัตนมหาธาตุซ้ำเมืองพิษณุโลก หลังจากกองทัพพม่า
จากไปแล้วชาวบ้านชาวเมืองจึงออกมาช่วยกันดับไฟ ทำให้ไฟลามไปไม่ถึงพระวิหารหลวงที่ประดิษฐานพระพุทธชินราช

ท่านมุ้ย เคยเสด็จมาสำรวจวิหารเก้าห้องในขณะที่ทำการขุดแต่ง ทรงพบว่ารากฐานอิฐของพระวิหารแหลกละเอียด
จึงสันนิฐานว่าเมืองพิษณุโลกคงเคยเกิดแผ่นดินไหว ทำให้พระราชวังจันทร์ วัดวาอารามและอาคารบ้านเรือน
ในเมืองพิษณุโลกพังหมดสิ้น  เป็นเหตุให้พระนเรศวรทรงเทครัวอพยพชาวเมืองพิษณุโลกลงไปอยู่กรุงศรีอยุธยา
และสร้างวังจันทร์ใหม่ที่ตำบลหัวรอ แต่เท่าที่ผมเห็นร่องรอยอิฐที่ว่าไม่หลงเหลือแล้ว เพราะมีการขุดแต่งบูรณะ
ใหม่เป็นที่เรียบร้อยเมื่อไม่นานมานี้

หลังจากที่ผมเข้าไปติดต่อยื่นหนังสือกับทางเจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระพุทธชินราช ก็ได้รับการอำนวยความสะดวกให้เข้าไปชม
ธรรมาสน์เทศน์ ธรรมาสน์สวดที่โรงเก็บทางทิศใต้ของพระวิหารหลวง ซึ่งได้รับคำแนะนำรวมไปถึงการอำนวยความสะดวกเป็นอย่างดี
ผมจึงขอขอบคุณ ผู้อำนวยพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระพุทธชินราช และเจ้าหน้าที่ทุกท่านมาในโอกาสนี้ครับ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้ทรงนิพนธ์ถึงธรรมาสน์ทั้งสองหลังนี้ไว้ว่า
"นมัสการ พระพุทธชินราชแล้ว ดูธรรมมาสน์เทศน์ ธรรมาสน์สวด ดูเรือนแก้ว แลสิ่งทั้งปวงเหล่านี้ ล้วนเป็นของดีอย่างเอก ไม่เคยพบไม่เคยเห็น"

ความงามของธรรมาสน์สวดวัดพระพุทธชินราชเป็นธรรมาสน์ทรงบุษบกมีขนาดใหญ่
คิดว่าน่าจะเป็นธรรมาสน์หลวงที่พระมหากษัตริย์ทรงพระราชทานอุทิศถวายเป็นพุทธบูชา
ส่วนตัวเดาว่าเป็นธรรมาสน์ที่สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเอกาทศรส และทรงอุทิศถวายเป็น
เครื่องสังเค็ดในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ครั้งที่มีการบูรณะพระอารามและเสด็จขึ้นมาโดยพระองค์เอง

เนื่องจากสถานที่เก็บมีความคับแคบและมีลูกกรงตาข่ายล้อมไว้โดยรอบ จึงไม่สามารถเก็บภาพได้ทุกสัดส่วนและเต็มทั้งหลัง
เพราะแสงเข้าได้ทุกทิศทางจึงทำให้แสงรบกวนได้ภาพไม่ชัดเจนในรายละเอียด ต้องขออภัยด้วยครับ แต่เนื่องจากในอนาคต
อันใกล้เมืองพิษณุโลกกำลังปรับปรุงโฉมหน้าใหม่ และกำลังสร้างพิพิธภัณฑ์ขึ้นที่พระราชวังจันทร์ ก็อาจทำให้มีการจัดการ
ศิลปะวัตถุสำคัญๆไปในทิศทางใดทางหนึ่งครับ

เครื่องยอดทรงมณฑปของธรรมาสน์เทศน์มีทรวดทรงสง่างาม ย่อมุมประดับด้วยบันแถลง นาคปักอย่างสวยงามพอดิบพอดีครับ

...

...

คันทวยนี้เป็นรูปแบบเดียวกับ คันทวยที่ใช้ในการจำลองพระที่นั่งสรรเพชญ์ปราสาทของเมืองโบราณครับ

ลายกาบยังดูคล้ายๆกาบไผ่อยู่ครับ แต่น่าสังเกตว่าสมัยพระเพทราชาก็ยังใช้กาบคล้ายๆอย่างนี้อยู่
คือผมเห็นที่วัดบรมพุทธารามครับ ยังไม่ทราบข้อเท็จจริง

แผงกั้นทางขึ้นเข้าสู่ธรรมาสน์ น่าจะดึงออก ใส่เข้าได้ ไม่กั้นตาย

กระจังปฎิญาณครับ เป็นลักษณะกระจังขนาดใหญ่โดยเฉพาะตัวกลาง แกะเป็นมิติดูสง่างามมาก
มีลักษณะใหญ่เป็นประธาน ทำให้กระจังด้านข้างดูเล็กลงไปเลย

... :o

เชิงชั้นฐานก็ทำมากชั้นมากกว่าธรรมาสน์แห่งอื่นๆ ประดับด้วยกระจังรวน มีรูปครุฑกับนรสิงห์จับนาคครับ

ถึงแม้อาจารย์ น ณ ปากน้ำจะยกให้ธรรมาสน์วัดจรรยาวาสเป็นราชาแห่งธรรมาสน์
แต่ผมว่าธรรมาสน์หลังนี้ถ้าเรียกว่าราชาอีกองค์ก็คงได้นะครับ

ลักษณะการจับนาคของครุฑในธรรมาสน์เทศน์หลังนี้มีรูปแบบที่น่าสนใจมากครับ โดยจะเห็นครุฑจับหางนาคฝั่งหนึ่ง
และนรสิงห์จะจับหางนาคอีกฝั่งหนึ่ง โดยท่าทางเหมือนสะบัดนาคส่งหากันจึงเกิดเป็นเส้นที่มีจังหวะถึงกันได้อย่างสวยงาม
นับเป็นการออกแบบให้เป็นงานที่ดูพลิ้วไหวราวกับมีชีวิตจริงๆเลย

ภาพนรสิงห์ครับ

ภาคนาคานี้จัดให้เห็นลักษณะการสะบัดนาคดังกล่าว จะเห็นตัวนาคบิดด้วย
เป็นอย่างไรครับเชิงช่างงานศิลป์ในแผ่นดินของเรา :D

เนื่องจากตอนลงภาพอยู่นี้หวัดเล่นงาน เพราะวันนี้ไปตากฝนตอนไปตามดูพระยานมาศของวัดพระพุึทธชินราชที่นำลงมาซ่อมแซม
ที่สำนักช่างสิบหมู่ แต่ก็ได้ข้อมูลมาฝากในเรื่องธรรมาสน์เทศน์หลังนี้มาครับ เนื่องจากหลายปีก่อนธรรมาสน์ได้ถูกนำมาซ่อมครั้งหนึ่ง
ตอนนั้นครุฑและนรสิงห์หายสาบสูญไปหมด ทางสำนักช่างสิบหมู่โดยงานไม้ปราณีตได้จัดแจงตามหาจนพบชิ้นสาวนที่พิพิธภัณฑสถาน
แห่งชาติรามคำแหง โดยได้ข้อมูลว่ามีผู้หาซื้อได้และนำมามอบไว้ให้กับทางพิพิธภัณฑ์ (ขอบคุณมากๆเลยครับ..ซึ้งใจจัง) หลังจากนั้น
จึงมีรูปแบบปัจจุบันให้เราเห็นในวันนี้ครับ

เศียรนาคาที่ราวบันไดนาคครับ

กวางหมอบสัญลักษณ์แห่งหารแสดงพระธรรมเทศนา

ต่อมาเป็นธรรมาสน์สวดหรือธรรมาสน์ยาว สันนิฐานว่าสร้างในสมัยใกล้เคียงกันกับธรรมาสน์เทศน์
เป็นธรรมาสน์ลักษณะพิเศษที่งดงามมาก และเป็นข้อมูลสำคัญที่นำไปใช้ในการจำลองพระที่นั่ง
สรรเพชญ์ปราสาทในเมืองโบราณด้วย เนื่องจากสถานที่เก็บในขณะที่ผมเข้าไปถ่ายภาพนั้นค่อนข้างคับแคบ
จึงไม่สมารถถ่ายภาพในแนวยาวได้ จึงขออธิบายลักษณะโดยรวมว่ามีลักษณะคล้ายๆกับธรรมาสน์สวด
ของวัดใหญ่สุวรรณาราม เพชรบุรี ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร คือมีลักษะ
แอ่นโค้งตามรูปแบบสถาปัตยกรรมอยุธยาและให้มุขประเจิดในการเน้นความสง่างามเพิ่มเติม แต่ธรรมาสน์ยาว
จากวัดพระพุทธชินราชนี้มีลักษณะพิเศษกว่าธรรมาสน์ยาวหลังอื่นๆ ตรงที่มีการทำเครื่องบนเป็นจตุรมุข
มีเรือนยอดอย่างปราสาทกันเลยทีเดียว.....  :o

ชมเรือนยอดกันแบบใกล้ๆสำหรับคนที่ชอบงานสถาปัตยกรรมอยุธยาครับผม

นอกเรื่องเอาภาพมาเพื่อประกอบข้อมูลครับ ธรรมาสน์ยาวจากวัดใหญ่สุวรรณารามเพชรบุรี

ลวดลายที่หน้าบันครับ

เนื่องจากเป็นงานที่พี่ยุทธฝากให้ถ่ายแบบละเอียดถึงมุมจะแคบ ก็พยายามถ่ายมาให้ละเอียดที่สุด
ยอมรับว่าค่อนข้างลำบากมากๆครับเพราะแคบมากๆ แต่ฝากพี่ๆเข้ามาให้ข้อมูลอธิบายหน่อยครับ
ไม่ไหวจะขุดแล้วครับ (หมดภูมิ -_-!..)

ชมลายเพดานครับ ออกแบบสวยงามมามายจริงๆ

...

ชมภาพขยายครับ

คงต้องบอกว่างดงามจริงๆใช่ไหมครับ

...

...

...ดังดาวเดือนเกลื่อนกลาดดาดบนฟ้า    ให้เวหาเพรวพราวสกาวใส
เลื่อนสามโลกมายังธรรมาลัย              ถวายในพระไตรรัตนบูชา
                 ......(สาธุ).........

เพราะไหมครับ ;D

...

รูปแบบกระจังคล้ายๆกับที่ธรรมาสน์เทศน์ครับ คือลักษณะของกระจังตัวประธานมีขนาดใหญ่กว่าตัวที่อยู่ด้านข้างมาก

...

...

ภาพนี้พยายามถ่ายมาให้เห็นลายที่แผงไม้ด้านหลังตัวกระจังครับ ตัวกระจังตอนนี้ทำการตอกตะปูล็อคไว้
เพื่อป้องกันการสูญหายครับ

...

หลังจากนั้นผมก็เข้ามายังพระวิหารหลวงแล้วนมัสการพระพุทธชินราช ท่ามกลางการมาสักการบูชาของผู้คนจำนวนมาก
องค์พระพุทะชินราชนั้นงดงามเพียงใดคงเป็นที่ประจักษ์แก่ผู้พบเห็นได้ในทันที ตอนนี้องค์พระสว่างเป็นเงางามเพราะ
เพิ่งทำการปิดทองใหม่ แต่นอกจากผมจะพามาชมองค์พระพุทธปฏิมาแล้วยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงตรัสชมว่างามไม่เคยพบเห็นอีกสิ่งหนึ่ง คือ เรือนแก้ว นั่นเอง

เรือนแก้วประดับองค์พระพุทธชินราชนี้ อาจารย์ น ณ ปากน้ำ กล่าวว่าเป็นศิลปะสุโขทัย
โดยเป็นรูปแบบที่ลงตัวที่สุดในบรรดาเรือนแก้วที่ครอบองค์พระปฏิมายุคเก่าๆครับ

คำอธิบายเกี่ยวกับลายในส่วนนี้หาอ่านได้ที่หนังสือ วิวัฒนาการลายไทย ของอาจารย์ น ณ ปากน้ำ
ตอนนี้ก็เข้ามาชมภาพไปพลางๆก่อนครับ

...

...

อาจารย์ น ณ ปากน้ำ กล่าวถึงรูปสัตว์ชนิดหนึ่งนี้ว่า

ลายเชิงเรือนแก้ส่วนล่าง เป็นรูปคชสีห์ผสมนาคที่หงอนเป็นลายก้านขดโค้งๆจำนวนมาก
เป็นลักษณะพิเศษของลายสมัยสุโขทัย อโยธยา และสุพรรณภูมิซึ่งอยู่ร่วมสมัยกัน

... ด้านข้างอีกฝั่งครับ

ภาพนี้น่าจะเป็นท่านท้าวเวสุวัณ

และภาพนี้น่าจะเป็นอาฬลวกยักษ์ ใช่ไหมท่านใดทราบกรุณาช่วยบอกด้วยครับผม

แก้ไข คือ อาฬวกยักษ์ ครับ

ภาพดาวเพดานเหนือองค์พระครับ

เนื่องจากไม่ไหวแล้วครับ ต้องขอไปพักผ่อนก่อนจึงขอปิดท้ายด้วยภาพคานไม้หัวเสาในพระวิหารครับ
แล้วพรุ่งนี้จะพยายามมาลงต่อให้ครบทั้งหมดครับ เนื่องจากต้องไปธุระหลายวันเกรงว่าทิ้งไว้จะไม่สมควร
เข้ามาแสดงคิดเห็นกันบ้างนะครับ

นอกจากนี้ในพระวิหารยังมีสิ่งที่น่าสนใจอีก ก็คือบานประตูรูปเซี่ยวกางที่แผงไม้รั้วกั้นเบื้องหน้า
องค์พรพุทธชินราช แผงไม้นี้อาจารย์ น ณ ปากน้ำสันนิฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยเดียวกับธรรมาสน์
ทั้งสอง

ภาพสลักที่บานฝั่งขวาครับ

ภาพสลักที่บานฝั่งซ้ายครับ(ซ้ายของเรา)

...สิงโตที่บา่นฝั่งซ้าย

ที่บานฝั่งขวาเดาว่าเป็นกิเลน?

ภาพสลักที่หน้าบัน

ขยายสักนิด..

...

เนื่องจากมีการพอกรักปิดทองใหม่อาจทำให้รายละเอียดในตัวลาย มองดูได้ไม่ค่อยชัดนัก
บานประตูคู่นี้มีการชำรุดบ้าง และส่วนอกเลาก็ไม่ปรากฏแล้วครับ

วิหารน้อยประดิษฐานพระเหลือครับ มีลายปูนปั้นเหมือนจะเป็นของเก่าครับ
เลนนำมาฝากกัน

แต่เดิมวิหารน้อยหลังนี้คงอยู่กลางแจ้ง ต่อมาจึงสร้างอาคารครอบในภายหลัง
ซึ่งอยู่บริเวณหน้าพระวิหารหลวง

...

...

...

ซุ้มประตูทางเข้าพระวิหารหลวง สันนิฐานว่าทำในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ

ภาพสลักที่ฐานกลอง คุณ asia แนะนำให้ไปถ่าย ไม่ทราบว่าเป็นของสมัยไหนแน่

ต่อมาผมก็ข้ามฝั่งมาที่วัดราชบูรณะ ซึ่งในอนาคตอันใกล้กำลังจะปรับปรุงภูมิทัศน์โดยรอบใหม่ทั้งหมด
คาดว่าเราคงจะได้ชมมุมมองของวัดนี้ในภาพที่สวยงามยิ่งขึ้นครับ

อืม...น่าปรับปรุงจริงๆ

...

ข้อมุลจาก http://www.meeboard.com/view.asp?user=kaowtoo&groupid=19&rid=962&qid=5

 จากหนังสือจดหมายระยะทางเมืองพิษณุโลกของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์  ความว่า “.......ออกจากหมู่บ้านก็เข้าหาวัดราษฎร์บูรณะ พอถึงหลังโบสถ์ก็ดูดจี๋  ต้องลงจากม้าเข้าทางหลังโบสถ์  บานประตูสลักลายดอก   ๔  กลีบ  ฝีมือดีแต่เป็นลายตามธรรมเนียม  ผนังในโบสถ์เขียนรามเกียรติ์  แต่ไม่สู้เก่านัก  และไม่สู้เป็นนัก  มีพระประธานใหญ่แต่ไม่เก่ง  มีพระเล็กน้อยมาก  เสาและเครื่องบนทาดำทาแดง  ปิดทองลายฉลุ แต่ไม่ใช่ลายเก่าเป็นปฏิสังขรณ์ใหม่  แต่ผนังโบสถ์และตัวไม้เครื่องบนเก่า  เป็นเครื่องประดุช่อฟ้าปูน  ออกจากโบสถ์พระยาเทพาชวนไปดูศาลาการเปรียญ  แต่ไปไม่รอด  เพราะอ้ายธรรมาสน์นั้นเก่าที่ศาลาข้างโบสถ์มันเหนี่ยวเอาไปดูมัน  ธรรมาสน์นั้นเก่ามากทีเดียว   ทีก็เป็นซุ้มเกี้ยวยอด  พังทิ้งอยู่ข้างล่างเหลือชั้นเดียว  ฐานก็แปลกจากที่เคยเห็น  คือสิงห์แขวนขานาคต่อ  แต่ข้างล่างจะเป็นอย่างไรอีกไม่ทราบ  เพราะสูญเสียหมดแล้ว  มาแปลกอยู่ที่ไม่มีกระจังบัดตีนยานไอ้หยัก ๆ  สำหรับหลังซุ้มประตูแทน  เช่นเขียนตัวอย่างไว้ดูนี้  (ทรงวาดรูปประกอบไว้ด้วย)  และมีกวางทรงเครื่องหักอยู่ตัวหนึ่งสำหรับเป็นบันไดรองเท้าขึ้นบนธรรมาสน์   ทั้งกวางทั้งธรรมาสน์ลายเก่าเป็นดอกไม้กนกทำนองรุ่นเดียวกับพนักธรรมาสน์ที่เก็บมาแต ่วัดในเมืองสมุทรปราการแต่ก่อนนั้น...ดูธรรมาสน์แล้วไปดูการเปรียญ ทีก็เหมือนโบสถ์  เครื่องประดับฝ้าอิฐ แต่ฝ้าก่อทีหลัง เดิมเป็นเสาไม้  เป็นศาลาโถง  ฟาเจียนประถมสมโพธิ  แต่ไม่เก่าแลไม่เก่ง มีพระงามพอใช้องค์หนึ่ง หน้าตัก สัก ๒ ศอก.........”  บัดนี้  ของดีงามในสายพระเนตรของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ยังอยู่ครบบริบูรณ์แ ต่ทรุดโทรมมาก  การบูรณะควรจะยึดของเดิมเป็นหลักเพื่ออนุรักษ์เป็นสิ่งล้ำค่าของวัดต่อไป

ปัจจุบันธรรมาสน์หลังนี้นำไปจัดแสดง ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหงครับ
เป็นภาพย้อนแสงนะครับ

ธรรมาสน์หลังนี้ชำรุดมากแต่สังเกตรูปแบบการสร้างแล้ว ค่อนข้างแปลกกว่าธรรมาสน์หลังอื่นๆ
โดยดูได้จากชั้นหลังคาเครื่องบนครับ

ลักษณะการออกแบบลายดูคล้ายๆกับธรรมาสน์ที่วัดใหญ่ เพียงแต่ดูเหมือนจะเก่ากว่า
ไม่แน่ใจครับ

ขอรบกวนพี่ๆช่วยหาภาพที่สมเด้จฯท่านวาดไว้มาลงให้ชมด้วยนะครับ ผมเองสังเกตและดูไม่ค่อยเข้าใจ

...

ลายเส้นไข้วกันลักษณะอย่างภาพด้านบนเเคยอ่านเจอ อาจารย์ สันติ สันนิฐานว่าเป็นลายที่ได้รับมาจาก
ลายแบบมุสลิม?หรือแขกอะไรสักอย่าง??

มุมคับแคบอีกแล้วครับ แถมคราวนี้แสงแรงมาก ขออภัยด้วยที่เก็บภาพรวมมาให้ชมแบบเต็มตาไม่ได้

สุดท้ายเป็นขาสิงห์ด้านล่างครับ

ภายในพระวิหารหลวงมีการจัดการเป็นพิพิธภัณฑ์(เก็บของเก่าๆ) ปรากฏภาพจิตรกรรมฝาผนังบางส่วน
แต่อาจจะไม่เก่าแก่มากนักลองชมครับ

ภาพส่วนอื่นชำรุดหายไปมากและมีการจัดของบังเลยมองไม่เห็นครับ ถ่ายมาได้แค่ภาพตรงส่วนผนังฝั่งประตูทางเข้า

...

...

...

...

...

...

ต่อมาเป็นภาพที่อยู่ในพระอุโบสถ เขียนเรื่องรามเกียรติ์แต่ลักษณะภาพเหมือนจะเล่าเรื่องเวียนซ้าย
(แต่ผมถ่ายเวียนขวานะครับ) เขาเขียนภาพลิงตัวเล็กๆน่ารักๆยังไงไม่รู้ 555 ลองชมครับ

เนื่องจากพี่ยีนส์บอกให้ถ่ายอย่างละเอียด เลยพยายามถ่ายมาให้ครบทุกช่องผนัง
แต่ด้วยเย็นแล้วต้องเตรียมตัวเดินทางกลับ อาจยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์

ผมว่าเขาเขียนภาพตัวพระได้ท่วงท่าสวยดี แต่ภาพพระลักษมณ์เขาเขียนแปลกออกไป

...

...

...

...

...

มองภาพช่วงนี้เหมือนจะเป็นตอนพิชิตทศกัณฑ์

...

...

...

ภาพนี้หนุมานทำอะไร??

...

...

ภาพนี้ผมว่าเป็นภาพที่สวยภาพหนึ่ง ลองชมครับเป็นตอนที่หนุมานหลอกฤาษีโคบุตรพาไปพบทศกัณฑ์

...

หนุมานเป็นเด็กน้อยไปเลย 55

...

ภาพที่แล้วเห็นรูปใบหน้าเรียงๆกัน เคยเห็นการเขียนแบบนี้ในภาพที่วัดปราสาทครับ
ภาพนี้ก็สวยเหมือนกัน

...

...

...

...

...

ภาพนี้เป็นภาพที่มีชื่อเสียงของวัดนี้ครับ ภาพทศกัณฑ์สั่งเมือง

... :o

...

...

ภาพนี้สวยมากครับ ชอบมาก...

...

นอกจากนั้นยังมีภาพเขียนที่อยู่ต่ำลงมาแบ่งเป็นภาพๆ เป็นภาพชาวจีน?ญี่ปุ่น? ที่มีใช้สีน้อย
แต่ชำรุดมากในบางภาพครับ

...

ภาพเกี้ยวครับ มีอยู่อีกหลายภาพ

สุดท้ายกับชุดภาพเขียน ภาพนี้เป็นภาพที่สวยมากอีกภาพหนึ่งครับ

งดงามเกินคำบรรยาย ผมว่าน้องเนคงเก็บไปนอนฝันเป็นแน่ ลองคิดดูว่า หากได้เกิดในสมัยอยุธยาเมื่อครั้งบ้านเมืองยังดีแล้วไซร้จะมีความสุขนาดไหน วันนี้มีน้องวิ มาสมัครเป็นสมาชิกชมรมเพิ่มอีก1ท่าน ผมคงต้องทำตัวให้ว่างจัดทริปของชมรมเสียแล้วครับ

ต้องขอบคุณคุณเนมากครับ ที่สละเวลาทั้งหาข้อมูลทั้งต้องใช้เวลาในการลงข้อมูลให้สมาชิกดู (เห็นภาพแล้วต้องไปดูเองบ้างแล้วอิจฉา) ตอนนี้สมาชิกเพิ่มขึ้นมากสงสัยต้องจัดทำแฟ้มรายชื่อให้เป็นระบบบ้างแล้วครับ  ตอนนี้พยายามเชิญบุคคลตามเว็บที่สนใจงานศิลปะไทยและนักศึกษาผู้มีความสนใจต่างๆมาชมห้องนี้ เผื่อสนใจร่วมอุดมการณ์คอเดียวกัน  แน่นอนว่าหลายหัวดีกว่าหัวเดียวครับ น่าจะเป็นแหล่งความรู้ที่รวมงานศิลปะไทยเสียที   ทริปต่อไปไปไหนดีครับท่านหัวหน้าชมรม  น้องรออยู่นะพี่ยินส์

ป.ล.  ถ้าได้ไฟล์ส่งรูปใหญ่กว่านี้สักนิดจะเป็นประโยชน์แก่ผู้ที่ศึกษางานงานไทยมากจริงๆครับ(ไม่ไดโลภนะครับแต่เป็นประโยชฯจริงๆ)

ฝันๆมาตลอดเลยครับพี่ยีนส์ ยังอยู่ในภวังค์ 555
สำหรับภาพขนาดใหญ่ผมจะไรท์ไปให้หมดตัวเลยก็ได้ครับพี่ยุทธ จัดแบบเต็มๆได้ครับ
สวัสดีสมาชิกใหม่ทุกท่านด้วย ดีใจที่ได้เรามีแหล่งรวบรวมข้อมูลที่ดีๆครับ

เนื่องจากการตามรอยศิลปะอยุธยาไปถึงอุตรดิตถ์-พิษณุโลกคราวนี้ ยังขาดข้อมูลทางศิลปะและสถาปัตยกรรมสมัยอยุธยา
ชิ้นสำคัญอีกหนึ่งชิ้น คือพระยานมาศที่พบในวัดพระศรีรัตนมหาธาตุฯ พิษณุโลก พระยานมาศนี้ถูกนำลงมาซ่อมแซม
ที่สำนักช่างสิบหมู่ เพื่อสันนิฐานรูปทรงเดิมอ้างอิงตามแบบที่สมเด็จฯกรมพระยานริศฯ ท่านทรงบันทึกไว้จากที่ได้ทอดพระเนตรเห็น
เนื่องจากพระยานมาศนี้เคยได้รับการซ่อมแซมมาครั้งหนึ่งนานมาแล้ว แต่ลวดลายและรูปทรงไม่ถูกต้องถึงได้นำมาทำการแก้ไขในครั้งนี้
โดยกองงานไม้ประณีต ถึงแม้การซ่อมแซมครั้งนี้จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงชิ้นส่วนที่ผุพังลงไปมากถึงเนื้อไม้ชั้นในบางชิ้น
แต่ก็มีการเก็บรักษาและบันทึกข้อมูลไว้เพื่อการศึกษาในอนาคต

ด้วยการอนุเคราะห์ของคุณประพันธ์ ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระพุทธชินราช
ผมจึงเดินทางมายังสำนักช่างสิบหมู่ และต้องขอขอบพระคุณผู้อำนวยการสำนักช่างสิบหมู่
และคุณวิจิตร หัวหน้ากองงานไม้ประณีตในที่นี้ด้วย ที่เมตตาให้ความรู้และให้ข้อมูล
และขอขอบคุณเจ้าหน้าที่ที่ช่วยประกอบพระยานมาศให้เห็นเป็นรูปร่าง (เนื่องจากกำลังทำการซ่อม)

ถึงแม้รูปแบบการซ่อมจะมีการแกะชิ้นส่วนบางชิ้นใหม่เพื่อนำไปประกอบเพิ่มเติม ให้สามารถเห็นรูปทรง
ที่สมบูรณ์เป็นแนวทางการศึกษาให้ชัดเจนยิ่งขึ้น แต่ก็ไม่ได้มีการแกะทับลงไปในเนื้อไม้เดิม เพื่อรักษา
ลวดลายเดิมไว้ จากภาพจะสังเกตเห็นชิ้นส่วนใหม่ประกอบเข้ากับของเดิม และจะไม่มีการปิดทอง
เพียงแต่ทำการทาสารเคลือบเพื่อป้องกันการบุบสลายครับ

จากที่สังเกตการจับนาคของครุฑแล้ว ทำให้ผมนึกถึงการสะบัดนาคแบบเดียวกับธรรมาสน์เทศน์
แต่หักพังไปจากลักษณะของพระราชยานเศียรนาคจะมาอยู่ที่มุมบริเวณขาสิงห์ ให้รับกับส่วนเว้า
ของขาสิงห์เพื่อให้ดูงดงามมากขึ้นครับ

...

ภาพกระจังปฎิญาณตัวใหญ่ยังคงมีรูปแบบเดียวกับธรรมาสน์เทศน์ พระมากกษัตริย์พระองค์หนึ่งในสมัยกรุงศรีอยุธยา
คงจะถวายเป็นเครื่องพุทธบูชา ด้วยทรงมีพระราชศรัทธาถึงขนาด ถวายสิ่งของประกอบพระราชอิศริยยศยอพระเกียรติ
สูงส่งขนาดนี้

... หวังว่าคงเป็นภาพงานศิลปะที่ถูกใจสร้างความรื่นเริงให้กับทุกท่านที่แวะเวียนเข้ามาชมนะครับ ..:D
ส่วนผมเองเก็นแล้วรู้สึกภาคภูมิใจมากๆครับ

ภาพชิ้นส่วนที่ชำรุดบางส่วน ที่ทำให้ต้องเปลี่ยนครับ เพราะผุพังเข้าไปถึงแกนในของเนื้อไม้
หากใช้ของเดิมต่ออาจสร้างความเสียหายต่อไปได้ในอนาคต ชิ้นส่วนนี้จะถูกเก็บรักษาไว้ครับ

จากลักษณะบริเวณกระจังด้านบนจะทำให้เห็นว่าน่าจะมีกงพระราชยานด้วย
แต่ตอนนี้กำลังมีการศึกษาขนาดและแนวทางในการทำประกอบเพิ่มเติม

นับว่าพระราชยานองค์นี้มีความงดงามสมบูรณ์เป็นแนวทางการศึกษารูปแบบสถาปัตยกรรมอยุธยาได้ดีอีกชิ้นหนึ่ง
และนับเป็นหลักฐานที่เป็นรูปธรรมชัดเจน ซึ่งจะสามารถเห็นรูปแบบที่สมบูรณ์ได้ในปีหน้า สมารถไปชมได้
ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิษณุโลกครับ

เป็นอันจบทริปท่องหัวเมืองเหนือของกรุงศรีอยุธยาครั้งนี้ครับ ถึงแม้ข้อมูลกระท่อนกระแท่นไปบ้างคงไม่ว่ากัน
จึงนับว่าเป็นภาพรวมที่น่าประทับใจสำหรับผมไม่น้อยเลยทีเดียว และคงต้องบอกว่าเป็นทริปที่เหนื่อยมากแต่ก็
สนุกมากๆเช่นกัน ขอขอบคุณทุกความช่วยเหลือที่หยิบยื่นมาให้จากใจจริงๆครับ

ทุกวันนี้เราใช้ประโยชน์จากน้ำกันอย่างสะดวกสบาย เพราะมีระบบชลประทานที่อำนวยความสะดวกให้
จนเราละเลยที่จะเห็นความสำคัญกับแหล่งน้ำธรรมชาติแม่น้ำลำคลอง นั่นเป็นเรื่องที่น่าเสียใจมาก
ทุกๆปีระดับน้ำในแม่น้ำสายสำคัญๆลกระดับลงทุกๆปี ประกอบกับปัญหาแหล่งน้ำเสื่อมโทรมจากฝีมือมนุษย์
ซึ่งนับว่าเป็นปัญหาร้ายแรงระดับโลก ใส่ใจกันในวันนี้ก่อนที่เราจะเสียใจและเห็นค่ากันตอนที่เราเข้าสู่
ภาวะการขาดแคลนน้ำกันในอนาคต
เช่นเดียวกับงานศิลปะของชาติ ที่แสดงความเป็นชาติความเป็นไทย ร่วมกันบำรุงรากฐานของชาติให้มั่นคง
ในหลายๆด้าน ร่วมภาคภูมิใจความเป็นไทย ถ้าโลกเปลี่ยนไปเราคงต้องเรียนรู้ที่จะประยุกต์และอยู่กับมัน
อย่าทอดทิ้งสิ่งดีงามที่บรรพบุรุษได้สร้างไว้เพื่อเรา อย่างนี้ต้นไม้ใหญ่ก็คงยืนทะนงต้านทานแรงช้างสารอำนาจการ
ทำลายล้างจากทุกสารทิศได้   ขอบคุณครับ

จบทริปได้อย่างงดงามไว้เจอกันแล้วค่อยแลกเปลี่ยนไฟล์ภาพกัน  สำหรับเพื่อนสมาชิกทั้งเก่าใหม่ ตอนนี้วางเป้าทริปหน้าไว้3แห่งคือ สุพรรณบุรี สมุทรสงครามและอีกแห่งคือ สระบุรี 3แห่งนี้ยังมีกลิ่นอายของสมัยอยุธยา-รัตนโกสินทร์ตอนต้นอยู่มาก ช่วยกันคิดหน่อยว่าอยากไปที่ไหน

อยากไปสระบุรี กับสมุทรสงครมค้าบบบบ น่าจะมีไรเด็ดๆๆอะคับ อยากตามหาราวเทียนนาคราชที่พระพุทธบาท เขาว่านั้นคือ รูปแบบของเรือพระราชพิธีในสมัยอยุธํยาเชียว ไปมาสองครั้งละ หาไม่เจอสักที  แต่เคยเห็นรูปที่เพื่อนถ่ายไว้ ว่าแต่อย่างน้อยๆน่ามีมีทติ้งเล็กๆๆกันก่อนไหมคับ มาสมัครกัยเยอะๆนะคับ

เม้นยากเหลือเกิน

เอารูปมาฝาก

เอามาฝาก

อีกรอบ

อีกสักรอบ 2

เหลือ

เดียวจะหาแบบสวย ๆ มาลงให้อีกนะ

ขอเวลาไปซ้อม ถ่ายรูป ก่อนนะ
ถ่ายได้แบบ ว่าเด็กมาก ๆ
เลยไม่รู้ว่าจะถ่ายอะไรอ่ะ
.........................
เดียว จะไปหา รูปสวยๆ มาให้ดู นะครับ
ง่วงแล้ว..นอนดีก่า Z zz z ..

..

ผลงานศิลปกรรมในอดีตนั้นงดงามเเละทรงคุณค่าพร้อม ได้ถูกถ่ายทอดผ่านภาพถ่ายที่มีมุมมองเเละองค์ประกอบสวยงามครบถ้วนในลายละเอียด ชัดเจน
เกิดเป็นคุณค่าในการศึกษาอย่างมากมาย เพราะอีกไม่นานผลงานเหล่านี้คงต้องเสื่อมสภาพไปตามกาลเวลา
ดูภาพเเล้วอยากไปเห็นด้วยตาตนเองสักครั้ง...ขอบคุณครับ

ยินดีคับ จะพาทััวร์ให้รอบด้วยตัวผมเองเลยครับ

สวัสดีครับ หายไปไม่กี่วันมีข้อมุลที่นำมาลงไว้ให้ชมหลายหน้า คงต้องไล่ชมไล่อ่่านให้ครบ

สวัสดีคุณ sittisak ด้วยครับ เมื่อก่อนผมเองก็ไปนมัสการพระบาทแทบทุกปียังคิดว่า
ไม่ได้ชมอะไรเลยครับ เห็นที่จะต้องไปเจาลึกแบบละเอียดกันสักที มีอะไรดีๆก็นำมาบอกกัน
บ้างนะครับ ผมเองก็ต้องหาข้อมูลเวลาไปดูไปชมก่อนจะได้ชัวร์

สวัสดีคุณ chaichana ครับ

พี่เน็ทก็คงต้องทำใจใกล้เวลาจะไปเกรียนแล้วสินะครับ 555 (かんばってね)

ดีครับ เคยไปสองครั้งพระบาท เเต่ไม่เคยเจาะลายละเอียดเหมือนกัน อยากได้ภาพสวยๆอีก เพราะตอนนี้ทำงานเเล้วไม่มีเวลาไป เเละอย่างที่ว่าบางที่เข้าอยากมากต้องมีหนังสือขออนุญาติเเนบด้วย
ทำให้นึกถึงสมัยเรียน พลาดโอกาศที่ดีเเบบนี้ไปเยอะ อยากย้อนเวลากลับไปสมัยที่เรียนอีก ช่วงนี้มีโอกาศก็ต้องตักตวงเอาไว้ให้มากๆนะครับ ในอนาคตจำเป็นต้องใช้ข้อมูลเหล่านี้แน่นอน..เผื่อคนอื่นด้วยได้บุญมาก

ภาพสวยมาก ขอบคุณครับ

ขอบคุณครับ ผมก็มีเวลาช่วงนี้อีกสักพักก็ต้องไปเผชิญโลกกว้าง ต้องทำงานเป็นคนที่โตขึ้นจริงๆ
มีโอกาศเลยต้องขวนขวายศึกษาเอาไว้ก่อน ยังไงก็จะเอารูปมาฝากกัน ที่พี่เข้ามาชมผมมีความสุขแล้วครับ
ไม่ต้องถึงกับได้บุญ 555

ช่ายๆ เหลือเวลา อีก  10 วัน

สุดยอดเลยคับคุณเน (จำผมได้มั้ย เคยโผล่มาแวบนึง แล้วก้อหายไปนานมาก)
งานศิลปะยุคนั้นเจริญรุ่งเรืองสะพรั่งไปทั่วแผ่นดินจริงๆ

ธรรมาสน์ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ที่เดิมเคยประดิษฐานในพระวิหารหลวง
ผมขอแสดงความเห็นหน่อยนึงว่า
ทางวัดได้ย้ายออกมาจากพระวิหาร ตอนซ่อมใหญ่ ที่ปิดทององค์พระใหม่น่ะคับ

๑. การสร้างโรงเก็บแน่นหนาแข็งแรงนั้น ดีคับ ขอชม แต่ขออีกนิดนึงนะคับ
กันแดด กันฝนไม่ได้เท่าในวิหารหรอกนะคับ

ธรรมาสน์อยู่ในพระวิหารกี่ร้อยปี กระจกยังอยู่แทบครบทุกชิ้น ทองยังปลั่งดีอย่
ในโรงเก็บนั้นน่ะ แดดส่องตอนเช้าหน้าหนาวคับ ไปเห็นเองกะตา ฝุ่นก้อมาก มิพักว่าฝนตกกระเด็นสาดดด
อีกหลายอย่าง

ที่จริงก้อไม่ได้แย่มากหรอก แต่พอคิดได้ว่า พื้นที่อันมากมายในพระวิหาร ที่เคยเป็นที่ประดิษฐานสิ่งที่งามคู่ควรกับองค์พระเหลือเกิน

กลับกลายเป็นร้านขาย.... พ่อค้าแม่ค้านั่งร่มเย็นสบาย ธรรมาสน์ ตากฝุ่น ละอองฝน

๒. อันนี้เป็นเพียงลอยลมปาก ตอนไปมาเมื่อปี 50 กระแสจัตุคามกะลังดัง
แม่ค้าพูดให้ฟังว่า โอ้ย ฮั้วกันลอกทองเดิมพระไปทำ...มวลสาร.. นั่นน่ะสิ
แล้วเอาทองเจ้กทองจีนที่ไหนไม่รู้ วาวยังกะสแตนเลส เนื้อทองไม่ได้เท่าของเดิมหรอก

ฟังแล้วก้อ...ถ้าไม่ติดที่ว่าเคยมาเห็นองค์พระก่อนบูรณะ
ภาพนั้นยังติดตาผมอยู่เลยคับ
กล่าวโดยสรุปคือ ท่านเคยงามกว่านี้

แต่ก้อพยาย้ามพยายามมองท่านให้รู้สึกว่า ที่จริง ท่านไม่ได้เปลี่ยนไปนะ
เค้าจัดไฟใหม่หรือป่าว ของเดิม ไฟจะสลัวกว่านี้ ส่องลงอย่างเดียว
อันใหม่นี้ส่องขึ้น เลยบังแสงและเงาที่เราเคยชินกันมาแต่เดิม

กระแสมวลสารตอนนั้นแรงมากก
เราจะเห็นว่าพระพุทธชินสีห์ก้อลอกทองซ่อมใหม่ไล่ๆกะพระพุทธชินราชนะคับ
อันนนี้ฟังเฉยๆให้สังเวชถึงศรัทธาและกมลสันดานของผู้คนแห่งยุคสมัยเล่น_๐

๓. ลายธรรมาสน? คล้ายๆไม้ไผ่หักสานกันไปมาเลย
ลายคล้ายลายบนหนังสือสวดมนต์อิสลามที่บ้านเลยคับ
(ย่าเป็นอิสลาม พ่อก้ออิสลาม แต่ท่านปล่อยให้ผมนับถือไรก้อได้ ผมก้อพุทธตามแม่คับ ๕๕)
ดูแล้ว persian art แบบ safavid มากๆ (อ่านว่า สอฟาวียะห์ คับ ไม่ใช่ ซาฟาวิดเน้อ)
หรือช่างเอามาจากลายผูกอักษรแบบอิสลาม

อันนี้ไม่ทราบคับ ถามดู แต่เหมือนกันจิงจัง งงเลยไม่เคยเห็นชัดๆ
รู้สึกว่า ธรรมาสน์วัดใหญ่ เพชร ก้อมีลายคล้ายๆอย่างนี้เหมือนกัน

มีอีกๆ
อยู่เวรคับเลยมาสอดส่องเวบตอนที่คนอื่นเค้าหลับกัน

บานประตูวัดพระฝาง ฝากอยู่ที่วัดธรรมาธิปไตยป่ะคับ
เคยอ่านเจอแวบๆที่ไหนสักแห่งนานมาแล้ว
ไม่รู้ว่าได้ยักย้ายกันไปอย่างไรบ้าง

หรือคุณ jean จะแก้ไขข้อมูลไรไปแล้วไม่รู้
โทษทีคับไม่ได้เช็คดูทุกหน้า เห็นอะไรก้อรับเม้นก่อน(ที่จะโดนตาม)

สวัสดีครับ แต่ไม่ทราบหายไปไหนมาล่ะครับนานเลย
เรื่องที่เก็บธรรมาสน์กับทองที่องค์พระเป็นความรู้สึกเดียวกันครับ เพียงแต่...ก็นะ ผมก็คนตัวเล็กๆคนหนึ่ง
ส่วนลายแบบอิสลามที่ว่าผมเคยได้ยินอาจารย์ดร.สันติท่านก็ว่าอย่างนั้น ทีแรกก็ยังไม่แน่ใจแต่พอคุณohm md
นำมาบอกเล่าก็คิดว่าคงเป็นลายอิสลามจริงๆล่ะครับ ..

บานประตูยังอยู่ที่วัดธรรมาธิปไตยครับผม

ลายจากบานประตูเซี่ยวกางครับ อันนี้จะแลดูชัดเจน

หายไปผจญภัยที่โคราชนี่แหละคับ
ผมไม่ได้อยู่ในเมืองคับ มาอยู่ชุมชน
ทุรกันดาร เนตนานๆจะลอยลมมาให้เล่น

ได้กลับเพชรบุรีแวบนึง ไปเซ็นเอกสาร
ได้เห็นว่าหัวเม็ดประตูวัดมหาธาตุหักลงมาซะแล้วว
แย่จัง

นี่คับ ดูช่างเค้าวางยอดของหัวเม็ดดิคับ
แค่สลับกัน อันนึงปรางค์ อันนึงมณฑป
เห็นแล้วขำ ช่างคิดจริงๆ
ถ่ายตอนปีใหม่ปีนี้

ตอนนี้อันที่เป็นยอดปรางค์หักไปคับ
ไม่รู้ว่าพอซ่อมแล้วจะกลายเป็นเหมือนกันสองข้างหรือป่าว