"หลานเจ้าพระยาอภัยภูเบศร"
พระยาอภัยภูเบศร (เลื่อม อภัยวงศ์) บุตรคนโตของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) ซึ่งได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้าสืบตระกูล และเป็นผู้ได้รับพระราชทานราชทินนาม "อภัยภูเบศร" เช่นเดียวกับบิดานั้น มีภริยาคนหนึ่ง เกิดในสกุลบุนนาค ชื่อ "เล็ก" มีบุตรธิดาหลายคน คนสำคัญที่สุดชื่อติ๋ว หรือเครือแก้ว ต่อมาได้ถวายตัวเป็นข้าราชสำนักในรัชกาลที่ ๖ ได้รับพระราชทานนามใหม่ว่า "สุวัทนา" และต่อมาได้ถวายตัวเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ในวันที่ ๑๑ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๔๖๘ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาเจ้าจอมสุวัทนา ขึ้นเป็นเจ้า มีพระนามว่า
"พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี"
ขอเชิญความตอนหนึ่งในพระบรมราชโองการสถาปนาที่กล่าวถึงเชื้อสกุลอภัยวงศ์ ดังต่อไปนี้
"อนึ่ง เจ้าจอมสุวัทนา ก็เป็นเชื้อสกุลที่บรรพบุรุษทั้ง ๒ ฝ่ายได้รับราชการ มีความดีความชอบในราชการได้รับพระราชทานพระมหากรุณาของสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินต่อเนื่องกันมาหลายชั่วคน คือข้างฝ่ายบิดาของเจ้าจอมสุวัทนาเป็นเชื้อสายของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ซึ่งเคยได้รับราชการเป็นผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบองต่างพระเนตรพระกรรณ ตั้งแต่รัชกาลแห่งพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ จนมาเมื่อเร็วๆ นี้..."
ครั้นวันที่ ๒๔ พฤศจิกายน ๒๔๖๘ พระนางเจ้าสุวัทนาฯ ได้มีพระประสูติกาลพระหน่อพระองค์แรก และพระองค์เดียวในรัชกาลที่ ๖ คือ "สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี" (ในรัชกาลที่ ๘ และรัชกาลปัจจุบัน มีคำนำพระนามว่า "สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ")
นับได้ว่าพระนางเจ้าสุวัทนาฯ คือหลานคนสำคัญยิ่งของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
สำหรับพระประวัติ ของพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ในรัชกาลที่ ๖ โปรดบทความดูตามลิ้งก์นี้ครับ
http://www.siamchronicle.com/news/view_article.html?article_id=e4de2b43564e2bf45ba202a31ec5d7be