เรือนไทย

เรียนถามผู้รู้ว่านอกเหนือจากภาพวาดชาวสยามของลา ลูแบร์ แล้ว เหมือนเคยผ่านตาว่ามีชุดภาพวาดของจอห์น  ครอเฟิด อีกด้วยไม่ทราบว่าจะพอหาได้ที่ไหนบ้างครับ

นำลงให้ชมครับ เป็นภาพชาวสยาม ในหนังสือของจอห์น คอรเฟิต เป็นภาพลายเส้นครับ

ภาพทิวทัศน์เมืองบางกอก มองจากฝั่งธนบุรีไปยังฝั่งพระนคร

ภาพด้านข้าง ลักษณะทางเชื้อชาติ ๘ เชื้อชาติ ประกอบไปด้วย

สยาม - ชาวชอง - นิโกร - ชาวพื้นเมืองมาเลย์ - ชาวข่า - ชาวโคชินไช่น่า - จีน - และฮินดู

ลักษณะของตัวอักษรสยาม และ อักษรบาลี พร้อมสระ และตัวเลข

เอกสารและหนังสือเกี่ยวกับสยาม ที่ฝรั่งเขียนและบันทึกไว้ยังมีอีกมากมาย ซึ่งผมไม่ชำบาญเท่าที่ควร แต่ในเรือนไทยมีเพื่อนสมาชิกที่ชอบหนังสือก็มีอยู่มาก คงจะให้คำตอบได้ดีกว่าครับ

ตัวอย่างสิ่งพิมพ์ที่ฝรั่งเขียนกับเรื่องเรือพระราชพิธี

กรุงศรีอยุธยา ในภาพเขียนว่า โยเดีย ตามที่พม่าเรียก

ลงภาพไปแล้ว เพิ่งสังเกตวว่าไม่ใช่ภาพวาดลายเส้น

หนังสือการเดินทางของมูโอต์ ก็น่าสนใจ เป็นหนังสือการเดินทางมาสยามและดินแดนอินโดจีน ซึ่งครั้งหนึ่งเป็นดินแดนประเทศราชของสยาม

หากคุณ SRISOLIAN สนใจหนังสือเหล่านี้ ทราบว่ามีร้านหนังสือที่ขายหนังสือประเภทนี้พิมพ์ย้อยยุคให้อ่านกัน ของสำนักพิมพ์ White Lotus ครับ ราคาค่อนข้างสูงพอสมควรครับ

แนบภาพวาดลายเส้น "ปากน้ำ" ของการเดินทางของมูโอต์

ภาพวาดการแต่งตัวของหญิงชาวสยาม ในหนังสือมูโอต์

โดยภาพวาดลายเส้นดังกล่าวนี้ ภาพนี้เกิดจากภาพถ่าย ๒ ใบนำมารวมกัน ก่อเป็นภาพลายเส้นรูปนี้ขึ้น เดิมไม่ห่มสไบ ก็ห่มสไบเรียบร้อย

ยังมีภาพวาดจากการเดินทางสำรวจสยามใน พ.ศ. ๒๔๒๔ ของนักสำรวจชาวนอร์เวย์ Carl Bock แปลเป็นภาษาอังกฤษในชื่อ “Temples and Elephants” (http://www.dcothai.com/product_info.php?products_id=140) แปลเป็นภาษาไทยในนาม "ท้องถิ่นสยามยุคพระพุทธเจ้าหลวง" (http://libauto.tsu.ac.th/ulib/dublin.php?ID=13399153697)

(http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/192/7192/images/Bock/CB3.jpg)

ภาพหญิงชาวบ้านในรัชกาลที่ ๕ สวยไหม  ;)

รายละเอียดหาได้จากบล็อกของคุณศุภศรุต

แกะรอยรากเหง้า”คนไทย” จากภาพลายเส้นท้องถิ่นสยาม ๑๒๖ ปี
http://www.oknation.net/blog/voranai/2007/09/03/entry-1

 ;D

ภาพกรุงศรีอยธยาที่สันิษฐานว่าเก่าที่สุดเท่าที่ค้นพบ

คำบรรยายภาพแปลจากบันทึกในภาพ -  

     แผนที่โดยฟรา เมาโร มีความสำคัญยิ่งต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ไทย แผนที่ไม่เพียงระบุชื่อและเป็นภาพเขียนเก่าแก่สุดของชาวยุโรปสำหรับกรุงศรีอยุธยา บนแผนที่ยังปรากฏจารึกเก่าแก่สุดชาวยุโรปเกี่ยวกับกรุงศรีอยุธยา (และสยามประเทศ) จารึกนี้มีความยาวทั้งสิ้น 10 บรรทัด ถอดความเป็นภาษาไทยได้ว่า

     นครชิแอร์โนแห่งนี้ใช้ระยะเวลาเดินทางทางบกเป็นเวลาราวหกถึงเจ็ดวัน บนฟากหนึ่งของแม่น้ำชิแอร์โนหรือคงคา จะพบผู้คนอาศัยอยู่เรียงรายตลอดระยะเวลาเดินทางราวสามสิบวัน ส่วนอีกฟากของแม่น้ำก็เต็มไปด้วยบ้านเรือน ปราสาทและพระราชวังที่วิจิตรตระการตา”



อ้างถึง - ธวัชชัย ตั้งศิริวานิช.2549. กรุงศรีอยุธยาในแผนที่ฝรั่ง.กรุงเทพมหานคร : ดรีม แคชเชอร์ กราฟฟิค.
          สถาบันอยุธยาศึกษา ม. ราชภัฏพระนครศรีอยธยา

หาภาพถ่ายต้นแบบของภาพลายเส้นมาให้พิจารณา



 ;D

ภาพผู้หญิงสยามกำลังถูกฉุดคร่าโดยทหารฝรั่งเศส  มีทหารอังกฤษยืนมองอยู่

(http://i11.photobucket.com/albums/a153/lanzenritter/02-1.jpg)

เหตุเกิดขึ้นเมื่อ ร.ศ. ๑๑๒

 :o

เป็นภาพวาดลายเส้นล้อเลียนทางการเมือง โดยหมายว่า กะลาสีชาวฝรั่งเศส กำลังข่มเห่งสตรีชาวสยาม ซึ่งมีผ้าคาดอ่านได้ว่า "สยาม" ไร้ทางต่อสู้ ส่วนกะลาสีชุดขาวเป็นนัยหมายถึง อังกฤษ ที่ได้แต่ยืนมองในการข่มเหง และไม่ได้เข้าช่วยเหลือ ในคราววิกฤตการณ์ ร.ศ. ๑๑๒

ภาพวาดลายเส้นพระ พร้อมตาลปัตร จากหนังสือของ จอห์น ทอมป์สัน

ภาพลายเส้นสภาพปรักหักพังโบราณสถานในพระนครศรีอยุธยา  ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

หญิงลาว (น่าจะหมายถึงหญิงชาวอีสาน) จากหนังสือของมูโอต์เช่นกัน

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

ภาพหมู่พระที่นั่งอภิเนาว์นิเวศ ในพระบรมมหาราชวัง

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

พระพุทธบาท จ.สระบุรี

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

ละคร เล็บยาว

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

โตนเลสาบ ทะเลสาบ กัมพูชา

ฝีมืออองรี มูโอต์( HENRI MOUHOT) ในหนังสือ Travels in Siam, Cambodia and Lao 1858-1860

ภาพพระเมรุ

The Voyage to Siam, Kaempfer 1690 สมัยกรุงศรีอยุธยา

เรือพาย พร้อมฉัตร พร้อมกับอธิบายว่า เป็นเรือที่ใช้ในพิธีศพ

The Voyage to Siam, Kaempfer 1690 สมัยกรุงศรีอยุธยา

ฝรั่งเห็นสิ่งก่อสร้างยอดแหลม จึงเรียกโดยรวมว่า "ปิรามิด" ภาพวาดลายเส้นพระเจดีย์ภูเขาทอง จ.อยุธยา

The Voyage to Siam, Kaempfer 1690 สมัยกรุงศรีอยุธยา

ภาพพระปรางค์ และพระเจดีย์

เพนียดคล้องช้างที่อยุธยา ฝีมือมูโอต์

ชาวเสตียนหว่านข้าว  (เป็นชาวป่าเผ่าหนึ่งของเขมร) ฝีมือวาดลายเส้นของมูโอต์

ได้เห็นกำแพงเมืองพระตะบอง ก็คราวนี้ จากหนังสือการเดินทางของมูโอต์

ขอขอบพระคุณทุกท่านที่มาแบ่งปันภาพประวัติศาสตร์เหล่านี้  ทั้งโยเฉพาะคุณsiamese  คุณเทาชมพู และทุกๆ ท่านที่ไม่ได้เอ่ยนามถึง ณ ที่นี้

นครวัด ฝีมือมูโอต์อีกเหมือนกัน
จะหาคนอื่นที่ไม่ใช่มูโอต์  ก็ยังหาไม่เจอค่ะ

ภาพลายเส้นที่วาดโดยชาวยุโรปที่บรรยายลักษณะกายภาพของสยาม วิถีชิวิตยังมีอีกมากมายให้ค้นหาครับ บางภาพงดงามหาไม่ได้อีกแล้ว เช่น ภาพพระเจดีย์สรรเพชญดาญาณ วาดไว้ก่อนที่จะสร้างพระเจดีย์ (องค์คะแนน) อีก ๔ องค์ในภาพหลังเป็นต้น หลังจากเทคโนโลยีการสร้างภาพจากการถ่ายภาพได้ก้าวหน้า โดยใช้การกัดกรด และการทำภาพแบบออฟเซต พิมพ์ภาพจากภพถ่ายลงหนังสือเลย ภาพวาดลายเส้นจึงสูญหายไป

ภาพวาดลายเส้นวิวกรุงเทพมหานคร มายังฝั่งบางกอก หนังสือของ Fournereau ปี 1894

ยักษ์ยืนแท่น ไม่รู้ว่าวาดจากวัดพระเชตุพน หรือ วัดพระแก้ว

อยากเห็นอีกค่ะ   คุณหนุ่มสยาม

ภาพวาดลายเส้นท้องสนามไชย และพระที่นั่งพุทไธสวรรค์ พระบรมมหาราชวัง หนังสือของ Fournereau ปี 1894

พม่า กับภาพเกวียน

ภาพลายเส้นประวัติศาสตร์อีกประเภท เกี่ยวกับนักวิทยาศาสตร์จากยุโรปเข้าขอสังเกตุการณ์สุริยุปราคาที่แหลมเจ้าลาย ในพ.ศ. ๒๔๑๘ และมีพระบรมราชโองการให้ชาวต่างชาติมาตั้งค่ายสังเกตุการณ์ได้ มีบทความลงในหนังสือพิมพ์อีกว่า ให้ช่างกล้องหลวง (ฟรานซิส จิตร) เข้าบันทึกภาพได้ และยังมีภาพวาดของพระองค์เจ้าทองก้อน ได้วาดปรากฎการณ์ครั้งนี้ไว้ด้วย

ภาพวาดลายเส้น เกิดขึ้นจากการสลัก ขีด ขูดด้วยเหล็กแหลม ลงบนไม้ให้เป็นริ้ว และร่อง ต่อมาเห็นว่าการแกะลงบนแผ่นโลหะ (ทองแดง) ได้ความคมชัดกว่ามาก เลยเป็นที่นิยมแกะกัน และสามารถพิมพ์หนังสือออกมาได้มาก ๆ โดยแม่พิมพ์ไม่เสียคุณภาพไป

เมื่อได้ภาพต้นฉบับมาหนึ่งชิ้น ช่างแกะลายจะบรรจงขูด ขีด เหมือนกับภาพต้นฉบับไม่ผิดเพี้ยน บางทีนับแพะใส่แกะ แต่งเติมเสริมภาพด้วยก็มี ดังนั้นการดูภาพลายเส้นต้องดูให้ดี ๆ ว่ามีการตกแต่งภาพหรือไม่

เช่น ภาพประตูทางเข้าพระอุโบสถ วัดอรุณราชวราราม เป็นหลังคาทรงมงกุฎ มียักษ์กระหนาบข้าง เป็นฝีมือหลวงแต่ครั้งรัชกาลที่ ๓ ประตูนี้เฉียดฉิวในการรื้อทิ้งอย่างมากมาย ต้องยกย่องพระเกียรติคุณแห่งรัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯ ให้ทำการอนุรักษ์ไว้ ซ่อมให้เหมือนของเดิม จึงตั้งอยู่ได้ทุกวันนี้

ซุ้มประตูนี้ชาวต่างชาติสมัยก่อนต้องมาเห็น ต้องมาชมให้ได้ เห็นอยู่ในหนังสือและภาพถ่ายเก่าบ่อยมาก แต่บางครั้งการแกะภาพ ก็นำช้างเข้าไปเลี้ยงเสียเลย  ???

The Land of White Elephant , 1871

พิมพ์ภาพนครวัด ...อ.เทาชมพูอย่าเพิ่งตกใจว่า นครวัดทำไมมีชั้นเดียว...ที่จริงเป็นภาพทางเข้าประตูแรกที่นครวัดครับผม  ;D

ท้องพระโรงของพม่า

เรือนแพ สุขจริง..อิงกระแสธารา
เรือนแพริมแม่น้ำเจ้าพระยา

ชาวประมงสยาม ฝีมือมูโอต์

ภาพนี้เคยลงในกระทู้เก่า ค่ะ

นึกแล้วว่าคุณเพ็ญชมพูต้องหาคำตอบได้  ;D

มีภาพลายเส้นมาลงในกระทู้อีก

รูปนี้ดูทีแรกนึกว่าช้างศึกของไทย  แต่เขาบรรยายว่าเป็นของชวา

จากหนังสือ Siamese Court  เป็นภาพลายเส้น ที่แกะจากภาพถ่ายในราว พ.ศ. ๒๔๐๘ ช่วงประมาณก่อนพระราชพิธีโสกันต์สมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์

เป็นภาพช้างไทยทรงเครื่องคชาธาร คาดว่าถ่ายริมถนนหน้าวัดมหาธาตุ ระหว่างรั้งกำแพงวังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์กับท้องสนามหลวง

จากหนังสือ Siamese Court  เป็นภาพลายเส้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งทรงพระเยาว์ ก่อนพระราชพิธีโสกันต์ โดยภาพถ่ายต้นฉบับฝีมือนายจอห์น ทอมป์สัน

ใต้ภาพบรรยายไว้ว่า "เจ้าหญิงเชียงใหม่" จากหนังสือ Siamese Court

เทียบกับพระบรมฉายาลักษณ์ต้นฉบับ

มาถึงภาพวาดลายเส้นอันโด่งดัง มิแพ้ภาพเขียนอันลือชื่อ เนื่องจากสงสัยว่านางแบบเหล่านี้เป็นสตรีชั้นสูงหรือเป็นเพียงหญิงชำเราบุรุษ รับเงินค่าจ้างมาถ่ายภาพ

ภาพนี้คงเห็นกันคุ้นตา เป็นภาพสตรีชาวสยามกำลังเปิดข้าว นำไปพิมพ์ในหนังสือให้เห็นกันทั่วไป ภาพหนึ่งจาก American Missionary อีกภาพน่าจะเป็นของอูโมต์ เบื้องต้นคาดว่าต้องมีภาพถ่ายต้นฉบับแน่นอนแล้วแกะเป็นภาพลายเส้นออกมา ลีลาเยื้องย่างเปิดข้าวชวนฝันมากมาย

ฝากคุณ siamese บรรยายด้วยค่ะ

^
^
ภาพพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท และพระที่นั่งศิวโมกข์พิมาน ด้านหน้ามีศาลาเล็ก ๆ อยู่สองหลังเบื้องหน้า บริเวณลานหินปรากฎคน สวมเครื่องแบบทหารอย่างยุโรป และด้านหน้าของภาพทำเป็นพุ่มไม้รกทั้งสองข้าง ซึ่งควรจะเป็นบริเวณสนามหญ้าหน้าพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทในปัจจุบัน

ภาพที่ อ.เทาชมพูนำมาให้อธิบาย คาดว่าจะถูกดัดแปลง ตัดภาพกลุ่มทหารรักษาวังออกไป ซึ่งภาพต้นฉบับพบได้จากหนังสือของ เซอร์ จอห์น บาวริ่ง ตามที่ได้แนบภาพประกอบครับผม

นึกแล้ว  ว่าตอบได้หมด
คราวหน้าถ้ามีอะไรที่อยากถามอีก  จะถูตะเกียงให้มาตอบนะคะ

^
 :-[ :-[ :-[

มาต่อกันที่หนังสืออีกเล่มที่มีคุณค่าอีกเล่มหนึ่ง โดยบาทหลวงปาเลอกัวซ์ พิมพ์ที่ปารีส ค.ศ. 1854 Description Du Royaume Thai Ou Siam

ความพิเศษของหนังสือเล่มนี้คือ ภาพลายเส้นที่ประกอบเนื้อหานั้น คาดว่าจะได้มาจากด้วยกล้องยุคแรกของสยาม ที่บาทหลวงปาเลอกัวซ์ ได้นำเข้ามาถ่ายในประเทศไทย

เนื่องจากลักษณะของภาพลายเส้น มีความละเอียดและเหมือนจริงเกิน

บาทหลวงปาเลอกัวซ์ พิมพ์ที่ปารีส ค.ศ. 1854 Description Du Royaume Thai Ou Siam

ภาพพระสงฆ์

บริเวณขาตั่งทั้งสองข้าง ระบุชื่อศิลปินที่ทำการวาดลายเส้นไว้ คือ J Works และ A.Jourdain.SC.

บาทหลวงปาเลอกัวซ์ พิมพ์ที่ปารีส ค.ศ. 1854 Description Du Royaume Thai Ou Siam

ภาพคลาสิกตลอดกาล พระปรางค์วัดอรุณ ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา

บาทหลวงปาเลอกัวซ์ พิมพ์ที่ปารีส ค.ศ. 1854 Description Du Royaume Thai Ou Siam

ภาพเด็กตัวน้อย ๆ กำลังเรียนหนังสือ น่าจะเป็นเด็ก ๆ ที่เรียนศาสนาคริสต์ละแวกชุมชนสามเสน

และถ้าเกิดจากภาพถ่ายจากกล้องตัวแรกของสยาม และแปลงเป็นภาพลายเส้นก็เป็นที่น่าตื่นตาอย่างยิ่ง

เด็ก สวมลูกประคำและไม้กางเขน

หนังสือพิมพ์ London Navy, 1875 ลงภาพลายเส้นกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ และ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาสุรยวงศ์

ภาพ Palais et Pagode 1861 จากนิตยสาร  Le Monde Illustré

 ;D

ภาพลายเส้นจาก Travel Far East พิมพ์เมื่อ 1887 แต่เนื้อหาในเล่มกล่าวถึงปลายรัชกาลที่ ๔

ฝรั่งรายนี้ได้มีโอกาสเข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวด้วย โดยระบุว่าอายุของท่านดูแล้วประมาณ ๕๐ พรรษา ซึ่งความจริงน่าจะประมาณ ๕๕ พรรษา แต่งองค์ในชุดแบบไทยในราชสำนัก และมีองค์ชายเล็ก ๆ เอียงอายอู่ข้าง ๆ ระบุด้วย ชื่อ "Chow Phan Alah" หมายถึงองค์ใด ?

มีแต่ภาพลายเส้นสวยๆ กันทั้งนั้น ... พับผ่าสิ ...

มีคำอธิบายอยู่ในภาพแล้ว

...