กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: nol ที่ 07 ก.ค. 13, 00:27 คำนี้แปลว่าอะไรครับ และใช้กันในกรณีใดบ้าง
เคยรับทราบการใช้มา (ไม่แน่ใจว่าถูกหรือไม่) ว่ามีไว้สำหรับบ่าวที่ใช้เรียกเจ้านายที่เป็นผู้หญิง แต่ที่สงสัยคือ คุณปู่ของผม ท่านก็เรียกแม่ของท่าน (คุณทวด) ว่า นายแม่ เช่นกัน เลยอยากทราบว่าจริงๆ แล้วคำนี้การใช้ที่ถูกต้องคืออะไร กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 00:36 นายแม่ = แม่ ค่ะ คุณปู่ของคุณเรียกคุณแม่ของท่านว่านายแม่น่ะถูกแล้ว บ่าวไม่เรียกนายผู้หญิงว่า นายแม่ อาจจะเรียก "นาย" หรือ "คุณนาย"
ผู้หญิงที่เป็น "นายแม่" มักเป็นสตรีมีฐานะดี แต่ไม่ใช่สตรีบรรดาศักดิ์ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 06:54 หนังสือ "นายแม่" ของ คุณพิมพ์ประไพ พิศาลบุตร อธิบายความหมายไว้ที่หน้าปกว่า
"สกุลโซว เป็นต้นสกุลของหลายๆ ตระกูลที่มีชื่อเสียงในเมืองไทย อาทิ จาติกวณิช โปษยะจินดา โชติกเสถียร ตัณฑเศรษฐี ปันยารชุน และศรีวิกรม์ เป็นต้น... ส่วนคำว่านายแม่นั้นเป็นคำเรียกขานกัน ในบ้านเศรษฐีจีน หมายถึงภรรยาเจ้าสัว..." (http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png) กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 07:06 บ่าวไม่เรียกนายผู้หญิงว่า นายแม่ อาจจะเรียก "นาย" หรือ "คุณนาย" เรียก "แม่นาย" กระมัง คิดถึง "เรือนมยุรา" นะ แม่นายนกยูงเจ้าขา (http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4444.0;attach=21284;image) ได้ยินเจ้าส้มฉุนเรียกบ่อย ๆ ;D กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 07 ก.ค. 13, 09:19 หนังสือ "นายแม่" ของ คุณพิมพ์ประไพ พิศาลบุตร ปกดำพิมพ์ครั้งแรก อธิบายไว้ในเล่มว่า
๑. นายแม่..เป็นคำสามัญที่ครอบครัวเจ้าสัวสองฝั่งน้ำ (แม่น้ำเจ้าพระยา) ใช้เรียกมารดาผู้เป็นประมุขฝ่ายหญิงของบ้าน ซึ่งเรียกตามพี่เลี้ยง และบ่าวไพร่บริวาร เป็นคำพูดที่เลิกใช้ไปนานแล้ว (หน้า ๑๕) ๒. นายแม่..แม้จะเป็นเพียงภาษาพูด แต่ก็ให้ความหมายในเชิงร่วมเป็นเจ้าของกิจการ หรือ ร่วมทำงานกับสามี สร้างฐานะมาด้วยกัน (หน้า ๒๕) กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 09:49 บ่าวไม่เรียกนายผู้หญิงว่า นายแม่ อาจจะเรียก "นาย" หรือ "คุณนาย" เรียก "แม่นาย" กระมัง คิดถึง "เรือนมยุรา" นะ แม่นายนกยูงเจ้าขา ได้ยินเจ้าส้มฉุนเรียกบ่อย ๆ ;D ไม่มีข้อกำหนดตายตัว เพราะเป็นภาษาพูด ครอบครัวเชื้อสายจีนอย่างข้างบนนี้ เรียกคุณนายของบ้านว่า นายแม่ บางบ้านเรียก "นาย" เฉยๆ บางบ้านเรียกลูกสาวคนโตของบ้านซึ่งควบคุมดูแลบ่าวไพร่ว่า "คุณนาย" ม.ล.ศรีฟ้า ลดาวัลย์ เล่าว่าคุณย่าของท่านเป็นลูกสาวคนโตของเจ้าสัว บริวารเรียกว่า คุณนาย แม้ต่อมาจะได้เป็นหม่อมของหม่อมเจ้า บริวารก็ยังเรียกเหมือนเดิม ในครอบครัวไทย คำว่า "แม่นาย" ใช้เรียกประมุขฝ่ายหญิงของบ้าน ที่ไม่มีบรรดาศักดิ์ บางทีก็เรียกว่า "คุณแม่" ต่อให้คนเรียกอายุแก่กว่ามากก็ตาม ใน ขุนช้างขุนแผน บริวารของนางพิม เรียกนางพิมว่า "คุณแม่" ไม่ได้ถือว่านางพิมอายุน้อยคราวลูก แม่นกยูงไม่ให้เจ้าส้มฉุนเรียกหล่อนว่า คุณแม่ เดี๋ยวคนดูจะสับสนว่าหล่อนแอบไปมีลูกชายมาตั้งแต่เมื่อไหร่ ก็เลยให้เรียกว่า "แม่นาย" กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 07 ก.ค. 13, 10:20 หนังสืออัตชีวิตของ ส.ศิวลักษณ์ ก็ยังเรียกแม่ว่า "นาย"
กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 10:34 เพื่อนรุ่นน้องของดิฉันก็มีคนหนึ่ง ที่เรียกแม่ว่า "นาย" เหมือนกัน พี่น้องเธอทุกคนเรียกแม่ว่า"นาย" เหมือนกันหมด ไม่เรียกว่าแม่
คำว่า นาย ในที่นี้ หมายถึง master or mistress of the household คือเป็นประมุขชายหรือหญิงของบ้าน กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: CVT ที่ 07 ก.ค. 13, 11:46 บ้านผมที่ปัตตานี ตั้งแต่รุ่นพ่อย้อนขึ้นไปเรียกแม่ว่า "นม"
คนในบ้านจะเรียกเจ้านายที่เป็นผู้หญิงว่า "นายแม่" กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 07 ก.ค. 13, 11:50 บ้านผมที่ปัตตานี ตั้งแต่รุ่นพ่อย้อนขึ้นไปเรียกแม่ว่า "นม" เป็นความรู้ใหม่ค่ะ ว่าเรียกแม่ว่า "นม" คนในบ้านจะเรียกเจ้านายที่เป็นผู้หญิงว่า "นายแม่" ปกติคำนี้ เคยได้ยินเขาใช้เรียก "แม่นม" ซึ่งมีประจำอยู่ในบ้านสมัยก่อน ที่คุณหนูต้องมีพี่เลี้ยงนางนมช่วยดูแลแทนแม่ เนื่องจากคนสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 และหลังจากนั้นเล็กน้อย นิยมมีลูกกันมากๆ จึงต้องมีคนมาแบ่งเบาภาระจากแม่ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: Tarte Tatin ที่ 15 ม.ค. 23, 21:04 ขออนุญาตเรียนถามนะคะ
หากเรียกประมุขหญิงของบ้านว่า 'นายแม่' แล้วเรียกประมุขชายว่าอย่างไรคะ ขอบพระคุณล่วงหน้าสำหรับคำตอบค่ะ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 16 ม.ค. 23, 10:18 รอคุณหมอ CVT มาตอบนะคะ ดิฉันไม่รู้ศัพท์ของปัตตานี
กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 16 ม.ค. 23, 11:35 ส่วนคำว่านายแม่นั้นเป็นคำเรียกขานกัน ในบ้านเศรษฐีจีน หมายถึงภรรยาเจ้าสัว ในกรณีนี้ เรียกประมุขฝ่ายชายของบ้านว่า เจ๊สัว/เจ้าสัว กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: ภศุสรร อมร ที่ 12 ก.พ. 23, 10:58 กระผมต้องขอกราบสวัสดีท่านอาจารย์เทาชมพู และสมาชิกทุกท่านด้วยครับ เนื่องในปีนั้น กระผมถูกการงานหลายสิ่งถาโถมเข้ามารัดตัว จึงมีเหตุให้ต้องห่างเหินจากเว็บนี้ไปเป็นเวลาอันนานยิ่ง หวังว่าท่านอาจารย์จะยังคงจำกระผมได้นะครับ
ในเรื่องของการใช้คำว่านายแม่เรียกขานประมุขหญิงในครอบครัวเชื้อสายจีนนั้น กระผมมีคำถามอยู่ว่า เหตุใดครอบครัวเหล่านี้ จึงไม่ใช้ ศัพท์จีน ภาษาจีน เช่น เถ้าแก่เนี๊ยะ ฮูยิน เจ๊ ต่างต่าง เรียกขานกันไปเลย สำหรับครอบครัวชาวจีนนั้น ดูเสมือนว่าจะเป็นธรรมชาติกว่ามาก กว่าการเปลี่ยนภาษาไวยากรณ์เป็นไทยเช่นนี้ ไม่ทราบว่าเป็นเพราะเกรงกลัวบ่าวไพร่ไทยในเรือนเหย้าจะออกเสียงไม่ชัดรึกระมัง ครับ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 13 ก.พ. 23, 08:40 คำตอบนี้ มาจากเดาอย่างเดียว
คุณคงสังเกตได้ว่า "นายแม่" เป็นคำไทย ไม่มีจีนปน เพราะฉะนั้นคนที่พูดคำนี้ก็คือคนพูดภาษาไทยในบ้านของเศรษฐีจีน ซึ่งมีทั้งๆลูกๆหลานๆและบริวาร ถามว่าทำไมไม่เรียกว่าเถ้าแก่เนี๊ยะ ฮูยิน เจ๊ คำตอบแบบกำปั้นทุบดินก็คือพวกเขาไม่ได้พูดภาษาจีนกับประมุขฝ่ายหญิงของบ้าน เขาพูดไทยกัน เขาก็เลยเรียกเป็นคำไทย แต่ถ้าเป็นคนที่พูดจีนอยู่ตลอด ก็คงจะเรียกนายแม่เป็นภาษาจีน จะเป็นเถ้าแก่เนี้ย หรือฮูหยินหรืออะไรแล้วแต่เขาจะเลือกใช้ คำว่า นายแม่ ไม่ได้ใช้เฉพาะบ้านเศรษฐีจีน บ้านเศรษฐีไทยก็ใช้กัน เรียกประมุขฝายหญิงของบ้านที่สามีไม่ได้มีบรรดาศักดิ์ จึงสันนิษฐานได้ว่าเป็นวัฒนธรรมไทยที่คนไทยเชื้อสายจีนในไทยรับไปใช้ คำว่านายแม่ที่ใช้ในบ้านไทย บางครั้งก็กร่อนลงเหลือ "นาย" เฉยๆ ดิฉันมีเพื่อนที่เรียกแม่ว่า "นาย" เท่าที่จำได้อย่างน้อยก็ 2 บ้านค่ะ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 13 ก.พ. 23, 10:35 วาดเพิ่งเข้าใจวันนี้เองนะคะ ว่าทำไมแม่ถึงให้พวกเราเรียกว่า "นาย"
https://youtu.be/Mrzav8qNg4s กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: ภศุสรร อมร ที่ 13 ก.พ. 23, 18:29 จากจุดนี้เราเห็นได้ว่า วัฒนธรรมไทยนั้นยืดถือเรื่องยศศักดิ์และความเคารพผู้ใหญ่มาแต่โบราณ ภาษาพูดต่อผู้ใหญ่ผู้อาวุโส ย่อมต้องให้เกียรติ์อยู่เป็นนิตย์ จะเห็นได้ว่า ประเทศในแถบเอเชียล้วนแล้วแต่ยืดถือหลักผู้ใหญ่ผู้น้อยดังกล่าว มาเป็นรากเหง้าของสังคม การนับถือผู้ใหญ่ในครอบครัว ผู้อาวุโสในสังคมนั้น ย่อมเป็นแรงคลับเคลื่อนให้เกิดความปรองดองในสังคมโบราณ คนโบราณคงเห็นว่า ผู้อาวุโสนั้น มีประสบการณ์ยาวนั้นซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งปัญญา นอกจากอายุแล้ว ก็มียศศักดิ์ ฐานะ สกุลชาติ มาพัวพันเกี่ยวข้องต่อไปอีก
ส่วนเรื่องคนเชื้อสายจีนรับเอาคำไทยมาใช้นั้น กระผมมองดูแล้ว มิใช่เรื่องแปลกในประการได้ วัฒนธรรมไทยมีปัจจัยหล่อรวมสูง ยอมซึมซาบไหลรินเข้าไปสู่เผ่าอื่นได้ง่าย คนไม่ว่าเชื้อชาติได มาตั้งรกรากอยู่แผ่นดินสุวรรณภูมินั้น ย่อมกลายเป็นไทยได้ง่าย อย่างน้อยเมื่อกาลเวลาผ่านไป จะต้องมีการเอาวัฒนธรรมไทยมาประยุกต์ใช้ในระดับหนึ่งเป็นธรรมดา กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 15 ก.พ. 23, 10:35 ส่วนเรื่องคนเชื้อสายจีนรับเอาคำไทยมาใช้นั้น กระผมมองดูแล้ว มิใช่เรื่องแปลกในประการได้ วัฒนธรรมไทยมีปัจจัยหล่อรวมสูง ยอมซึมซาบไหลรินเข้าไปสู่เผ่าอื่นได้ง่าย คนไม่ว่าเชื้อชาติได มาตั้งรกรากอยู่แผ่นดินสุวรรณภูมินั้น ย่อมกลายเป็นไทยได้ง่าย อย่างน้อยเมื่อกาลเวลาผ่านไป จะต้องมีการเอาวัฒนธรรมไทยมาประยุกต์ใช้ในระดับหนึ่งเป็นธรรมดา คำไทยที่คนเชื้อสายจีน (โดยเฉพาะแต้จิ๋ว) ในเมืองไทยรับมาใช้มีหลายคำ ซึ่งมักออกเสียงเพี้ยนไปทางจีน หากคำว่า "นายแม่" เป็นอีกคำหนึ่งที่รับมาจากไทย น่าสงสัยว่าเหตุใดยังออกเสียงเป็นไทยอยู่ไปเพี้ยนไปทางจีน❓ ที่มาจาก ศิลปวัฒนธรรม (https://www.silpa-mag.com/culture/article_44602) กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 15 ก.พ. 23, 10:51 เห็นจะต้องรอคุณม้า หรือไม่ก็คุณแปลงนามมาตอบดีกว่าค่ะ
นึกได้อีกอย่าง คนไทยรุ่นเก่ามีคำเรียกสตรีผู้ใหญ่ในบ้านด้วยคำยกย่องว่า "แม่นาย" คล้ายกับคำว่า "คุณนาย" หมายความอย่างเดียวกับ นายแม่ ค่ะ กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: ภศุสรร อมร ที่ 15 ก.พ. 23, 18:48 ในเรื่องนี้ กระผมมีความเห็นค่อนไปทางเดียวกับท่านอาจารย์เทาชมพูว่า น่าจะเป็นคำเรียกโดยเฉพาะที่บริวารบ่าวไพร่ในบ้านจีนเอาไว้เรียกเจ้านาย หากเป็นคนจีนหรือลูกจีนจริงๆก็น่าจะมีแนวโน้มใช้คำจีนเรียกขานสูงกว่า ( แต่ก็ไม่ทั้งหมด ลูกจีนในสมัยก่อนเรียกขานผู้เป็นมารดาโดยใช้คำไทยว่าแม่เลยก็มี) ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า ภาษาเป็นสิ่งไม่ตายตัว ย่อมผันแปรไปตามสภาพแวดล้อม เพียงแต่ในเรื่องนี้กระผมค่อนข้างเห็นด้วยกับคุณเทาชมพูว่าน่าจะเป็นคำเฉพาะสำหรับบริวารไทย
ในหมู่คนไทยนั้น การเรียยกขานเจ้านายหรือผู้เคารพนั้น ก็มีความแตกแยกออกไปตามภูมิภาคอีก เช่นทางปักษ์ใต้เรียกนายผู้ชายว่า นายหัว ทางเหนือนิยมเรียก ป้อเลี้ยง แม่เลี้ยง เป็นตน แม้แต่แต่ล่ะคนเองก็ยังคงเรียกไม่เหมือนกัน ศัพท์จำพวกนี้ย่อมหามาตรฐานตายตัวได้ยาก กระทู้: คำว่า "นายแม่" เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 15 ก.พ. 23, 20:38 ทางเหนือมีคำว่า "อี่นาย" ความหมายแบบเดียวกับ คุณนาย หรือ คุณผู้หญิง
ใช้เรียกหญิงที่มีฐานะในสังคมดี แต่เป็นสามัญชนไม่ใช่เจ้านาย ค่ะ |