เรือนไทย

 รบกวนถามท่านผู้รู้ว่าการจดทะเบียนสมรสเริ่มใช้ในเมืองไทยตั้งแต่เมื่อไร ขอบคุณค่ะ

ปลายรัชกาลที่ 6 ค่ะ
อ่านในกระทู้ เจ้าพระยามหิธร  คห.ที่ 29

ในฐานะสมุหพระนิติศาสตร์ ท่านได้เป็นนายทะเบียนประกอบพิธีอภิเษกสมรสให้เจ้านายหลายพระองค์ รวมทั้งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ เมื่อเป็นพระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนสุโขทัยฯ เจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ ด้วย

พิธีอภิเษกสมรสในรัชกาลที่ 6 ทำคล้ายพิธีฝรั่ง ไม่เหมือนการรดน้ำแต่งงานแบบไทยๆอย่างที่เราเห็นในสี่แผ่นดิน ดิฉันเห็นว่าเป็นเรื่องหายาก ไม่ค่อยมีใครรู้กัน ก็เลยขอเอามาเล่าสู่กันฟัง

ในพระราชพิธีอภิเษกสมรส พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯทรงเป็นประธาน เมื่อเสด็จออกแล้ว เสนาบดีกระทรวงวังก็กราบบังคมทูลเบิกคู่สมรสออกมาถวายคำนับ

แล้วสมุหพระนิติศาสตร์ทำหน้าที่คล้ายพระผู้ประกอบพิธีแต่งงานของฝรั่ง คือตั้งคำถาม ถามคู่สมรส
เช่น
" ฝ่าพระบาทตั้งพระหฤทัยที่จะรับหม่อมเจ้าหญิงรำไพพรรณีเป็นชายาด้วยความเสน่หารักใคร่ และตั้งพระทัยจะทะนุถนอมให้มีความสุขสืบไป จนตลอดฉะนั้นฤา"
พระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนสุโขทัยฯ ทรงตอบว่า "ข้าพเจ้าตั้งใจเช่นนั้น"
สมหุพระนิติศาสตร์ ทูลถามหม่อมเจ้ารำไพพรรณีว่า
"ท่านตั้งหฤทัยจะมอบองค์ของท่าน เป็นชายาในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมขุนสุโขทัยธรรมราชา ด้วยความเสน่หาจงรัก สมัครจะอยู่ในโอวาทของพระสามีสืบไป จนตลอดฉนั้นฤา"
หม่อมเจ้ารำไพพรรณีทรงตอบว่า " ข้าพเจ้าตั้งใจเช่นนั้น"

ต่อจากนั้น พระเจ้าอยู่หัวพระราชทานน้ำสังข์ ทรงเจิม แล้วสมุหพระนิติสาสตร์จัดให้คู่สมรสลงพระนาม พระเจ้าอยู่หัวทรงลงพระปรมาภิไธย มีสักขีพยานในพระราชพิธีลงพระนามและนาม
ต่อจากนั้นจึงพระราชทานเลี้ยงพระกระยาหารค่ำ

 ไม่ยักออกมาเป็นตัวหนา ค่ะ
ประโยคที่ว่า
แล้วสมุหพระนิติสาสตร์จัดให้คู่สมรสลงพระนาม
นั่นละค่ะคือจดทะเบียนสมรส

แต่ยังไม่ได้ใช้กันในประชาชนทั่วไป

 เวลาจะลงโค้ด html ในช่องตอบกระทู้ของวิชาการ  ต้องใช้เครื่องหมาย < > แทน เครื่องหมาย [ ] ที่ล้อมคำสั่ง html น่ะค่ะ  เข้าใจว่าโค้ดจะได้ไม่ตีกันกับโค้ดของเว็บมาสเต้อร์น่ะค่ะ

คุณเทาชมพูกลับมาใหม่ๆคงร้อนนะคะ เพราะแถวฟอร์ตคอลลินส์คงอากาศเย็นสบายอยู่  ยังไงทานมะม่วงมันเผื่อด้วยนะคะ

 ถ้าเช่นนั้นหมายความว่าใครประสงค์จะจดก็จดไป แต่ไม่มีการบังคับตามกฎหมายเพราะขณะนั้นยังใช้กฎหมายลักษณะผัวเมียอยู่ อย่างนั้นใช่มั้ยคะ  ที่ตั้งคำถามนี้ก็เพราะว่าสัปดาห์ที่แล้วมีโอกาสไปเที่ยวพิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า พบว่าในส่วนข้อมูลนิทรรศการถาวรแสดงให้เห็นว่า พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเมื่อครั้งยังเป็นกรมขุนสุโขทัยฯ ทรงจดทะเบียนสมรส เมื่อ 26 สิงหาคม 2461  เลยกลับมาคิดต่อว่าที่ทำนั้นเป็นไปตามกฎหมายใด  จากข้อมูลของอาจารย์เทาชมพูพอช่วยให้เห็นภาพในการตามข้อมูลต่อได้บ้างแล้ว ขอบคุณค่ะ

 ขอบคุณค่ะคุณพวงร้อย  ไม่เคยใช้เครื่องหมายมาก่อน
ก็เลยทำผิด  เพิ่งรู้นี่แหละว่าต้องใช้<  >
ถ้างั้นเวบมาสเตอร์ลงเครื่องหมาย [ ] เอาไว้ใช้เองใช่ไหมคะ

เรื่องทะเบียนสมรส  เข้าใจว่ามาใช้กฎหมายใหม่ที่มีสามีภรรยาได้คนเดียว
หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ค่ะ

 เคยอ่านผ่านๆมาว่า ร.๖ทรงจดทะเบียนสมรสครั้งแรกกับ พระนางเธอ ลักษมีลาวัณ

 การเสกสมรสระหว่างสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมขุนศุโขทัยธรรมราชา กับ หม่อมเจ้าหญิงรำไพพรรณี ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสวัสดิวัตวิศิษฎ์ (พระอิสริยยศในขณะนั้น) เป็นการเสกสมรสตามกฎมณเฆียรบาลว่าด้วยการเสกสมรสของพระราชวงศ์ เป็นครั้งแรก  จึงอาจกล่าวได้ว่า ทรงเป็นคู่อภิเสกสมรสที่มีการจดทะเบียนคู่แรกของประเทศสยาม  ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว อภเษกสมรสกับคุณเปรื่อง  สุจริตสุดา (ต่อมาได้รับสถาปนาเป็นพระสุจริตสุดา พระสนมเอก) ก็ได้ทรงจดทะเบียนสมรสเป็นครั้งแรก  
เมื่ออภิเษกสมรสกับพระนางเธอลักษมีลักษมีลาวัณ นั้นมิได้ทรงจดทะเบียนสมรสครับ  เพียงแต่ทรงรับพระนางเธอมาเป็นพระชายาเท่านั้น
การจดทะเบียนสมรสของสามัญชนนั้นมีขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อประกาศใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ5 ว่าด้วยครอบครัว เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๖ แล้ว

 คห.9 อยากทราบว่านำภาพมาจากที่ใด มองไม่ค่อยเห็นรายละเอียดค่ะ

 สถานีรถไฟหลวงหัวหินในความเห็นที่ ๑๒ นั้น  เดิมคือสถานีรถไฟหลวงพระราชวังสนามจันทร์  ตั้งอยู่ตรงข้ามวัดเสห่หา  เป็นสถานีรถไฟหลวงที่ตรงเข้าสู่พระราชวังสนามจันทร์  ทางด้านหน้าพระที่นั่งสามัคคีมุขมาตย์  ระหว่างทางจากสถานีรถไปถึงหมู่พระที่นั่งนั้น  สองข้างทางเป็นเรือนพระมนู่ เรือนพักลูกเสือหลวง (โรงเรียนมหาดเล็กหลวง) ส่วนเรือนพักของนักเรียนทหารกระบี่หลวง (โรงเรียนพรานหลวง) จำชื่อไม่ได้ครับ  ต่อมาโปรดให้ยกกองลูกเสือหลวงและกองนักเรียนทหารกระบี่เป็นนักเรียนเสือป่าหลวงบรรดานักเรียนเสือป่าหลวงจากทั้ง ๔ โรงเรียนคือ โงเรียนมหาดเล็กหลวง  โรงเรียนราชวิทยาลัย  โรงเรียนมหาดเล็กหลวงเชียงใหม่ และโรงเรียนพรานหลวง ต่างก็ยังคงพักกันที่เรือนนี้ในเวลาตามเสด็จฯ ไปซ้อมรบเสือป่าต่อมา

 ขออนุญาตแก้คำผิดของคห.15 ต้องเป็นวัดเสน่หา   ค่ะ

 คุณความเห็นที่ 15
ช่วยอธิบายหน่อยค่ะว่าจากนครปฐมแล้วไฉนจึงไปอยู่หัวหินล่ะค่ะ

 เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคตแล้ว  กิจการเสือป่าก็เข้าป่า  นักเรียนเก่าพรานหลวง ฉัตร  สุนทรายน ได้เล่าให้ฟังว่า  ท่านได้เป็นผู้เชิญธงศารทูลธวัช (ธงไชยเฉลิมพลเสือป่า) กรมเสือป่าพรานหลวงรักษาพระองค์เข้ากระบวนแห่พระบรมศพในการพระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อเดือนมีนาคม ๒๔๖๘  เมื่อเวียนพระเมรุมาศเสร็จก็เดินธงนั้นเลี้ยวเข้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร  นับแต่นั้นมาธงเสือป่าก็ถูกเก็บไว้ในพิพิธฑภัณฑ์เหมือนกิจการเสือป่าที่หายเข้าป่าไป  ในส่วนพระราชวังสนามจันทร์ซึ่งทรงใช้เป็นประชุมพลซ้อมรบประจำปีนั้นได้มีพระราชพินัยกรรมให้ตกเป็นกรรมสิทธิ์ของพระทายาท  หรือให้ใช้เป็นที่ตั้งของโรงเรียนนายร้อยทหารบก  ทรงพระราชดำริว่า การที่โรงเรียนนายร้อยอยู่ในกรุงเทพฯ นั้นไม่เหมาะสมเพราะอยู่ใกล้แสงเสียงเกินไป  แต่โรงเรียนนายร้อยไม่ยอมย้ายอ้างว่าอยู่ไกล  ไม่สะดวกสำหรับครูผู้สอน  กระทรวงมหาดไทยจึงได้ขอใช้หมู่พระที่นั่งเป็นศาลารัฐบาลมณฑลนครไชยศรี  และได้คงใช้เป็นศาลากลางจังหวัดนครปฐมต่อมาจนถึงปลายปี ๒๕๔๖ จึงได้ย้ายไปอยู่ที่ใหม่ที่กลางทุ่ง  และสำนักพระราชวังได้เข่สดูแลและจัดเป็นพิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
เมื่อพระราชวังสนามจันทร์มิได้ใช้เป็นพระราชวังต่อไป  ในปี พ.ศ. ๒๔๖๙ กรมรถไฟหลวงจึงได้รื้อสถานีหลวงพระราชวังสนามจันทร์มาเก็บรักาไว้ที่กรุงเทพฯ  ถึงปี ๒๔๗๒ หรือ ๗๓ (จำไม่ได่แน่) เมื่อการก่อสร้าง วังไกลกังวล (วังนะครับ ไม่ใช่พระราชวังอย่างที่เข้าใจกัน) แล้วเสร็จกรมรถไฟหลวงจึงได้นำชิ้นส่วนนั้นไปประกอบเป็นสถานีหลวงหัวหินเพื่อใช้รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว  ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองสถานีรถไฟหลวงนี้ก็ถูกทิ้งร้างอยู่นาน  ได้มาปรับปรุงเพื่อใช้รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันเมื่อเสด็จฯ ประพาสหัวหินทางรถไฟ  และซ่อมครั้งสุดท้ายเมื่อไม่กี่ปีมานี้ครับ

 เกิดขึ้นในช่วงรัชกาลที่6 ประมาณช่วงที่รัชกาลที่6 อภิเษกกับนางสาวเครือแก้ว อภัยวงศ์ หลานเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ในการสมรสครั้งนั้นพระองค์ได้มีการจดทะเบียนสมรสด้วยครับ

 ขอเรียนถามคุณ V_Mee ครับ

ในเรื่องพลักพลาที่สถานีรถไฟหัวหินนั้น เอกสารของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ระบุไว้ว่า

"การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงได้รื้อถอนมาเก็บไว้ เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ ต่อมาในพุทธศักราช ๒๕๑๑ สมัยพันเอกแสง จุลจาริตต์ เป็นผู้ว่าการรถไฟฯ ได้พิจารณาเห็นว่าควรนำเครื่องอุปกรณ์ก่อสร้างของพลับพลาสนามจันทร์มาปลูกสร้างขึ้นใหม่ที่หัวหินเพื่อใช้รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การดำเนินการก่อสร้างนี้ใช้ช่างฝีมือคนไทยและได้มีการทำพิธีเปิดพลับพลาซึ่งได้ตั้งชื่อใหม่ว่า “พลับพลาพระมงกุฎเกล้ฯ” เมื่อวันเสาร์ที่ ๖ เมษายน ๒๕๑๗ โดย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี"

ทำให้ผมสับสนว่า พลับพลาดังกล่าว ซึ่งปัจจุบันมีชื่อว่า "พลับพลาพระมงกุฎเกล้าฯ" นั้น ถูกรื้อมาปลูกสร้างไว้ที่หัวหิน เมื่อแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือว่าในรัชกาลปัจจุบันกันแน่ครับ