เรือนไทย

(https://scontent.fbkk7-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/67611869_10211595729648253_1631110304211402752_n.jpg?_nc_cat=109&_nc_oc=AQnGBJ7FoU3CqIwEvENmbUhE_U2hW8EH5slMalZYxW4C22_eDjMn0RaUPQbqXvCBhyo&_nc_ht=scontent.fbkk7-2.fna&oh=ef76942e8abf245f492852361145b38b&oe=5DEED15C)

อยากทราบว่าข้อความใต้พระครุฑพ่าห์ ๒ แบบ นี้มีที่ใช้แตกต่างกันอย่างไรครับ
๑.ตั้งโดยพระบรมราชานุญาต
๒.โดยได้รับพระบรมราชานุญาต

ผมค้นในพระราชบัญญัติเครื่องหมายครุฑพ่าห์ พ.ศ. 2534 ในบทนิยามมาตรา 4 ได้นิยามคำว่า "เครื่องหมายตราตั้ง" ไว้เพียงว่า "เครื่องหมายครุฑพ่าห์ที่ห้างร้านหรือบริษัทมีสิทธิที่จะใช้เมื่อได้รับตราตั้งแล้ว"

แต่ในพระราชบัญญัติเครื่องหมายครุฑพ่าห์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 มีการแก้ไขบทนิยามมาตรา 4 โดยบัญญัติว่า "เครื่องหมายตราตั้ง" หมายความว่า เครื่องหมายครุฑพ่าห์ที่มีข้อความประกอบเบื้องล่างว่า "โดยได้รับพระบรมราชานุญาต" หรือข้อความเป็นอักษรต่างประเทศตามที่สำนักพระราชวังกำหนด..." ครับ

ผมขออนุญาตเดาว่า ตราครุฑพ่าห์เดิมไม่ได้กำหนดแบบเอาไว้อย่างชัดเจน รู้แต่เพียงว่ามีตราครุฑ แต่ข้อความเบื้องล่างไม่ได้มีการกำหนดแบบไว้ จนกระทั่งในปี 2535 จึงมีการบัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่า นอกจากมีครุฑแล้ว ด้านล่างต้องเขียนว่าอะไร ตราตั้งห้างในปี 2535 เป็นต้นมา จึงค่อยมีข้อความที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน   

แรกเริ่มใช้ว่า "ตั้งโดยพระบรมราชานุญาต" ต่อมาจึงเหลือเพียง "โดยได้รับพระบรมราชานุญาต"

ธนาคารพาณิชย์ไทยแห่งแรกถือกำเนิดขึ้นโดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานอำนาจพิเศษให้จัดต้ัง "บริษัทแบงก์สยามกัมมาจล ทุนจำกัด" เมื่อวันท่ี ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๙ และได้รับพระบรมราชานุญาต ให้ใช้ตราอาร์มแผ่นดินเป็นตราประจำบริษัท นับเป็นธนาคารแรกท่ีได้มีข้อความจารึกพิเศษว่า "ตั้งโดยพระบรมราชานุญาต"

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยกเลิกตราอาร์มแผ่นดิน และเปลี่ยนเป็นตราครุฑ ธนาคารจึงได้ใช้ตราครุฑแทนตราอาร์มแผ่นดินตั้งแต่นั้นมา

จาก ประวัติธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) (https://www.thaibankmuseum.or.th/wp-content/uploads/2017/03/aw-Thai-Bank-Museum-thai.pdf)

ขอบคุณครับอาจารย์

ประเด็นต่อมา ทำไมปัจจุบันโรงงานทำครุฑปัจจุบัน จึงยังคงมีลูกค้าสั่ง "ตั้งโดยพระบรมราชานุญาต"
มันควรจะเป็น "โดยพระบรมราชานุญาต" หมดแล้วใช่มั๊ยครับ

ผมเห็นว่า เมื่อกฎหมายบัญญัติรูปแบบของตราขึ้น โดยรวมข้อความใต้ตราเป็นส่วนหนึ่งของดวงตราไปด้วยแล้ว ข้อความใต้ตราจะเป็นอย่างอื่นไม่ได้ครับ
แต่ที่ทำอยู่ทุกวันนี้ อาจจะเป็นด้วยความเคยชิน หรือลอกแบบมาจากตราเก่าโดยที่ไม่ได้ปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับกฎหมายก็เป็นได้ครับ

มาตราที่ ๑๕ นี้ น่าจะหมายความว่าผู้ที่มีสิทธิ์ใช้เครื่องหมายครุฑพ่าห์หรือเครื่องหมายตราตั้งอยู่ก่อนแล้ว ไม่ต้องไปขอใช้อีก แต่รายละเอียดอื่นเช่นข้อความประกอบต้องไม่ผิดไปจากพระราชบัญญัตินี้

จาก พระราชบัญญัติเครื่องหมายครุฑพ่าห์ พ.ศ. ๒๕๓๔ (http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2534/A/199/1.PDF)

มาพิจารณาข้อความทั้งสองนี้ จะเห็นว่ามีความหมายต่างกัน

"ตั้งโดยพระบรมราชานุญาต" คือ ตั้งกิจการหรือธนาคารโดยได้รับพระบรมราชานุญาต ซึ่งปัจจุบันมีอยู่แห่งเดียวคือ ธนาคารไทยพาณิชย์ และไม่อยู่ในบังคับของพระราชบัญญัติครุฑพ่าห์ พ.ศ. ๒๕๓๔

"โดยได้รับพระบรมราชานุญาต" คือ ตั้งกิจการอยู่ก่อนแล้วและได้รับพระบรมราชานุญาตให้ใช้เครื่องหมายตราตั้งภายหลัง ซึ่งคือธนาคารและกิจการอื่น ๆ และอยู่ในบังคับของพระราชบัญญัติครุฑพ่าห์ พ.ศ. ๒๕๓๔

มาตรา 15 เป็นบทกฎหมายที่รองรับตราครุฑพ่าห์เดิมที่ได้รับมาก่อนวันที่กฎหมายมีผลใช้บังคับ ให้ยังคงใช้ได้ต่อไปครับ ผู้ที่ได้รับตรามาก่อนแล้วจึงไม่ต้องรื้อตราเดิมลง ไม่ต้องเปลี่ยนข้อความ หรือไม่ต้องไปขอตราใหม่

แต่สำหรับผู้ที่ได้รับตราใหม่ รูปแบบของตราที่จะได้รับต้องปฏิบัติให้เป็นไปตามรูปแบบที่กฎหมายกำหนดครับ 

เอ๊ะ ถ้าอย่างนี้ จะมิไขปริศนาของอาจารย์หมอ CVT ได้แล้วหรือครับ

คำตอบก็คือ
เพราะเหตุว่าตราของธนาคารไทยพาณิชย์ มีลักษณะที่แตกต่างจากตราของที่อื่น เพราะได้รับมาก่อนที่จะมีกฎหมายกำหนดรูปแบบของตรา และกฎหมายที่กำเนิดขึ้นภายหลังก็ยังคงรับรองให้ธนาคารไทยพาณิชย์สามารถใช้ตรารูปแบบเดิมต่อไปได้ ดังนั้น ถ้าธนาคารไทยพาณิชย์ จะตั้งสาขาใหม่ ก็ยังคงต้องใช้ตราครุฑพ่าห์แบบดั้งเดิมนั้นอยู่

จึงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมจึงมีทั้งผู้ที่สั่งทำตราครุฑพ่าห์ทั้งแบบเก่า(ให้เฉพาะธนาคารไทยพาณิชย์ใช้) และแบบใหม่(ให้หน่วยงานอื่นๆใช้) อยู่ในปัจจุบัน

ขอบคุณครับ

ผมปั่นจักรยานไปชมโรงงานทำพระครุฑพ่าห์ที่ซอยเพชรพลอย สี่พระยา
เจอ ๒ แบบ ช่างตู่แกบอกว่าทำตามที่ลูกค้าสั่ง เลยต้องมาตามหาความหมายครับ

ตราตั้งรูปพระครุฑพ่าห์นี้  เมื่อแรกพระราชทานในรัชกาลที่ ๖ เป็นครุฑทองไม่มีแถบอักษรด้านล่าง  ปัจจุบันคงเหลือแต่ร้านเซ่งชง ขายเครื่องหนัง ที่ถนนนครสวรรค์ เพียงร้านเดียวที่ยังรักษาตรานี้อยู่

อีกร้านได้รับพระราชทานตราตั้งพิเศษเป็นรูปพระงชิราวุธภายใต้พระมหามงกุฎ  ด้านล่างมีแถบข้อความว่า ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตพิเศษ คือ ร้านวิวิธภูษาคาร  ที่ข้างศาลเจ้าพ่อเสือ
ตรานี้ทายาทหลวงวิจิตรพัสตราภรณ์ เจ้าของร้านเล่าว่า ในชั้นต้นมีพระราชดำริจะพระราชทานตราพระครุฑพาห์  แต่คุณปู่หลวงวิจิตรพัสตราภรณ์กราบบังคมทูลขอพระราชทานตราอื่น  จึงพระราชทานตราพิเศษนี้

ขอบคุณมากครับ

ผมอยากเห็นรูปท่านหลวงวิจิตรพัสตราภรณ์ จึงไปเจอรูปท่านที่กระทู้นี้ในเรือนไทย นี่เองครับ

ตามหาร้านที่ทำธงไชยเฉลิมพล (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=5369.15)

---

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=5369.0;attach=36108;image)

ตราตั้งรูปครุฑพ่าห์จากโรงงานเดียวกับที่คุณหมอ CVT ไปเยี่ยมชม

ตัวข้างหน้าเป็นของธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาถนนเจ้าฟ้า ภูเก็ต  ตัวข้างหลังเป็นของธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาถนนนิพัทธ์สงเคราะห์ หาดใหญ่

https://www.facebook.com/776679835777512/posts/2104251686353647?s=100006582436536&sfns=mo

ใช่เลยครับ

 ;D

ครุฑตัวนี้ถูกนำมาประมูลขาย  ผู้ขายให้ข้อมูลว่าเป็นของธนาคารไทยพาณิชย์อายุประมาณ ๓๐-๔๐ ปี

ถ้าหากข้อมูลถูกต้อง แสดงว่าครั้งหนึ่งสาขาของธนาคารไทยพาณิชย์เคยใช้ตราตั้งครุฑซึ่งมีข้อความประกอบเบื้องล่างว่า "โดยได้รับพระบรมราชานุญาต"

http://auctiong.uamulet.com/AuctionGoodsDetail.aspx?qid=891785

ขอบคุณอาจารย์เพ็ญชมพูสำหรับข้อมูลครับ
กระจ่างใจเลยครับ

เห็นคุณคนโคราชกล่าวถึง Royal​ warrant


ตราตั้งห้างของไทยมีที่มาจาก Royal warrant ของอังกฤษ นั่นเอง

ห้างร้านต่าง ๆ ซึ่งเป็นผู้จัดหาสินค้าและบริการให้กับพระมหากษัตริย์ จะได้รับพระราชทานตราตั้งห้างในพระบรมราชานุญาต โดยห้างร้านและบุคคลที่ได้รับพระราชทาน จะต้องนำตราตั้งห้างไปแสดงในส่วนที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจนั้น ๆ และจะไม่มีการพระราชทานให้ผู้ประกอบวิชาชีพเฉพาะทาง อย่าง นักการธนาคาร ทนายความ หรือสำนักพิมพ์ หนังสือพิมพ์ และนิตยสาร

ปัจจุบันมีพระบรมวงศานุวงศ์สหราชอาณาจักรสามพระองค์ ที่พระราชทานตราตั้งห้าง คือ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่สอง ดยุกแห่งเอดินบะระ และเจ้าชายแห่งเวลส์ โดยเป็นไปตามพระราชอัธยาศัย

https://www.bbc.com/thai/international-42659496