เรือนไทย

General Category => ห้องหนังสือ => ข้อความที่เริ่มโดย: อุณหนันทน์ ที่ 23 ส.ค. 21, 12:04



กระทู้: เขื่อนเพ็ชรเสนา (ส้มจีน อุณหะนันทน์), คุณหญิง
เริ่มกระทู้โดย: อุณหนันทน์ ที่ 23 ส.ค. 21, 12:04
ท่านใด มีข้อมูล เกี่ยวกับ
ประวัติ เจ้าพระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา บ้างครับ

รบกวน ท่านผู้รู้ ด้วยนะครับ


กระทู้: เขื่อนเพ็ชรเสนา (ส้มจีน อุณหะนันทน์), คุณหญิง
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 23 ส.ค. 21, 16:00
เสวกเอก พระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา (ทรัพย์ อุณหะนันทน์) ต.ม., จ.ช., จ.ป.ร. ๔., ว.ป.ร. ๓., ร.จ.ม., ร.จ.ท. (รัชกาลที่ ๕) และ ร.จ.ท. (รัชกาลปัจจุบัน) บุตร์พระศรีกาฬสมุท (อ้น อุณหะนันทน์) เกิด ณ วันจันทร์ เดือน ๑๒ ปีขาน ฉอศก จ.ศ. ๑๒๑๖ (พ.ศ. ๒๓๙๗) เมื่อเยาว์วัยได้เล่าเรียนหนังสือในสำนักบิดา จนอายุ ๑๓ ปีได้บรรพชาเปนสามเณรในสำนัก สมเด็จพระมหาสมณะเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เมื่อลาจากบรรพชาเพศแล้ว ได้ถวายตัวเปนมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๔ จนถึงรัชกาลที่ ๕ รับราชการต่อมา แล้วได้กราบถวายบังคมลาอุปสมบท สมเด็จพระมหาสมณะเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์  ทรงเป็นอุปัชฌาย์อุปสมบท

เมื่อลาสิกขาแล้ว กลับเข้ารับราชการกรมมหาดเล็ก พ.ศ. ๒๔๓๓ ได้เปนที่นายพิทักษ์ราชา ต่อมาย้ายไปรับราชการในกรมพระตำรวจ พ.ศ. ๒๔๓๖ เปนที่จมื่นประธานมณเฑียร ปลัดกรมพระตำรวจสนมทหารซ้าย ในระหว่างนี้ได้โปรด ฯ ให้เปนข้าหลวงไปตรวจราชการมณฑลปราจิณและพระตะบอง ทั้งได้เคยเปนนายด้าน*สร้างพระเมรุและทำถนนกับชำระความเรื่องอั้งยี่ที่กระทรวงนครบาล ครั้น พ.ศ. ๒๔๔๓ เลื่อนบรรดาศักดิ์เปนพระสุริยภักดี เจ้ากรม แล้วได้เปนเจ้ากรมการศุขาภิบาลฝ่ายเหนืออีกตำแหน่ง ๑ ถึง พ.ศ. ๒๔๔๖ เปนที่พระอินทรเทพบดี ศรีสมุห เจ้ากรมพระตำรวจใหญ่ขวา พ.ศ. ๒๔๔๘ เลื่อนบรรดาศักดิ์เปนพระยามหาเทพกระษัตริย์สมุห เจ้ากรมพระตำรวจในซ้าย

ถึงรัชกาลบัจจุบัน**ได้ออกจากตำแหน่งเจ้ากรมศุขาภิบาลฝ่ายเหนือ คงประจำราชการแต่กรมพระตำรวจหลวงตำแหน่งเดียว พ.ศ. ๒๔๕๕ ได้รับพระราชทานยศเปนขุนตำรวจเอก ถึง พ ศ. ๒๔๕๖ ได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการประจำ รับพระราชทานเบี้ยบำนาญ และในปีนั้นได้เปนที่พระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา ต่อมาเปนเสวกเอก

พระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา ป่วยเปนโรคชรา ถึงแก่กรรม ณ วันที่ ๑๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๘ คำนวณอายุได้ ๗๒ ปี

จาก ราชกิจจานุเบกษา (http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/D/1035.PDF) เล่มที่ ๔๒ หน้า ๑๐๓๖-๑๐๓๗ ๕ กรกฎาคม ๒๔๖๘

*   นายด้านเป็นคำโบราณ หมายถึง ผู้รับผิดชอบในการปลูกสร้างหรือปฏิสังขรณ์สิ่งใดสิ่งหนึ่ง

** รัชกาลปัจจุบัน หมายถึงรัชกาลที่ ๖


กระทู้: เขื่อนเพ็ชรเสนา (ส้มจีน อุณหะนันทน์), คุณหญิง
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 28 ส.ค. 21, 13:59
พระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา (ทรัพย์ อุณหะนันทน์)


กระทู้: เขื่อนเพ็ชรเสนา (ส้มจีน อุณหะนันทน์), คุณหญิง
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 28 ส.ค. 21, 14:11
ท่านเจ้าคุณและคุณหญิง พ.ศ. ๒๔๖๐


กระทู้: เขื่อนเพ็ชรเสนา (ส้มจีน อุณหะนันทน์), คุณหญิง
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 28 ส.ค. 21, 17:07
ประวัติคุณหญิงเขื่อนเพ็ชรเสมา (ส้มจีน อุณหะนันทน์)

เกิดเมื่อวันจันทร์ ขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๖ ปีมะโรง ตรงกับวันที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ ณ ที่บ้านคลองบางหลวง ธนบุรี เป็นบุตรนายเหลียงฮี้ นางยิ้ม ท่านเป็นเด็กขี้โรคตั้งแต่คลอด อาศัยคุณยายได้เลี้ยงดูจนเดิบโต มีพี่น้องเป็นชาย ๔ หญิง ๔ ท่านเป็นลูกหญิงคนสุดท้อง บิดามีอาชีพเป็นนายอากรบ่อนเบี้ย อ่านหนังสือได้ตั้งแต่อายุ ๕ ขวบ พออายุได้ ๙ ขวบโกนจุกแล้ว มารดาได้ฝึกหัดให้ดูแลรับผิดชอบการบ้านเรือน ผู้คน การเย็บปักถักร้อย ตลอดจนการครัว ท่านจึงเป็นผู้ฉลาดสามารถในหน้าที่แม่เรือนอย่างหาผู้เสมอได้ยากตลอดมา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๕ ได้สมรสกับพระยาเขื่อนเพ็ชรเสนา (ทรัพย์ อุณหะนันทน์) ครั้งมีบรรดาศักดิ์เป็น พระอินทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจหลวง ครั้นเมื่อสิ้นบุญเจ้าคุณแล้ว เมื่อวันที่ ๑๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๘ คุณหญิงก็รับภาระปกครองทรัพย์สมบัติและลูกหลานตลอดมาโดยลำพังผู้เดียว อาศัยท่านเป็นผู้มีสติปัญญาเฉลียวฉลาด จึงส่งเสริมให้ท่านรู้จักการดำเนินชีวิตในทางควรและไม่ควรอย่างไรได้ถูกต้อง นำให้ท่านเป็นผู้ละเอียดลออในกิจการงานทุกอย่าง และมีไหวพริบทันเหตุการณ์ตลอดมา

จนถึงวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๐ ท่านได้ถึงมรณกรรม เมื่อเวลา ๑๓.๔๐ น.ด้วยโรคชรา ณ บ้านสถาพร สุดถนนปรินายก ตำบลบ้านพานถม อำเภอพระนคร จังหวัดพระนคร คำนวณอายุได้ ๙๐ ปีกับ ๓ เดือน

จากกระทู้ ประวัติบุคคลจากหนังสืองานศพ (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3577.msg177378#msg177378)