ผมมีโอกาสได้อ่านเรื่องเล่าที่คุณยายท่านเขียนลงไว้ในหนังสือที่ระลึก"70 ปี เพชรบุรีวิทยาลงกรณ์ สู่ วไลยอลงกรณ์" เห็นว่าเป็นเรื่องเล่าที่น่าสนใจใคร่รู้ จึงขออนุญาตจากคุณยายเพื่อนำมาลงไว้ให้ผู้ที่สนใจได้อ่านกันครับ
คุณยายท่านเขียนไว้ดังนี้ครับ
"ทูลกระหม่อม"
เยาวัยนาฏ ชินะโชติ
ข้าหลวง(รุ่นเล็ก)ในสมเด็จเจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ฯ
เข้าเฝ้าถวายตัว วันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2473 คุณแม่(คุณหญิงน้อม รามรณรงค์) พาพี่สาว ด.ญ.ยุวนุต ดิฉัน ด.ญ.เยาวัยนาฏ และน้องชาย ด.ช.เตื้อง เข้าเฝ้าถวายตัว โดยเชิญพานดอกไม้ ธูป เทียนแพ คนละพาน คลานเข้าไปถวายทูลกระหม่อมฟ้าหญิงวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร พระองค์ได้พระราชทานเหรียญ "ว.อ." พระนามย่อ เป็นอักษรทองลงยาสีเขียวแก่เราทั้งสามคน และพระราชทานชื่อให้ ด.ช.เตื้อง ว่า "นินาท" ซึ่งคุณแม่ได้ขอพระราชทานไว้ก่อนแล้ว ดิฉันและพี่สาวดีใจมากที่ได้เป็นข้าหลวงในทูลกระหม่อม น้องชายดีใจที่มีชื่อพระราชทาน คุณแม่ก็ปลื้มที่ทรงเมตตาแก่ลูก เป็นพระมหากรุณาธิคุณสูงสุดในชีวิต
เข้าไปอยู่ในวัง วันที่ 23 กันยายน พ.ศง 2473 คุณแม่ไปส่งดิฉันและพี่ยุวนุตเข้าไปอยู่ในวังสวนสุนันทา ตำหนักทูลกระหม่อมฟ้าหญิงวไลยอลงกรณ์ฯ ในความปกครองของคุณประมูล บุนนาค อยู่เรือนไม้ซึ่งเป็นที่พักของคุณประมูล เป็นเรือนไม้ 2 ชั้น อยู่ห่างจากพระตำหนักที่ประทับประมาณ 300 เมตร ชั้นล่างเป็นพื้นซีเมนต์ ใต้ถุนโปร่ง มีห้องเก็บของเครื่องทำน้ำอบไทยของคุณประมูล พื้นที่โล่งนี้ใช้เป็นที่ทำน้ำอบไทย มีเครื่องใช้หลายอย่างมากมายเต็มไปหมด
น้ำอบไทยคุณประมูลมีชื่อมาก เจ้านายทุกตำหนักทรงใช้ แม้แต่สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7 และเจ้านายที่ประทับอยู่ข้างนอกวังสวนสุนันทาได้ให้ข้าหลวงถือขวดแก้วเจียระไนมาซื้อน้ำอบที่เรือนนี้ น้ำอบไทยจะบรรจุอยู่ในขวดโหลแก้วใบใหญ่มาก ข้างๆขวดโหลวางชามกระเบื้องใส่กรวยและกระบวยทองเหลืองสำหรับตักน้ำอบ มีผ้าขาวสะอาดวางบนถาดสำหรับเช็ดขวดน้ำอบเมื่อน้ำอบไหลเปียกด้านนอกขวด เวลาจะตักน้ำอบต้องใช้กระบวยด้ามยาวคนแป้งที่นอนก้นขวดใหเผสมกันเป็นเนื้อเดียว เวลาคนน้ำอบลำบากมาก เพราะคนแรงไม่ได้ กระบวยจะกระทบข้างขวดโหลแก้วเกิดร้าวและแตกได้ ราคาน้ำอบกระบวยเล็กนิดเดียว ราคา 5 สตางค์
ชั้นบนมี 2 ห้อง ห้องหนึ่งเป็นที่พักคุณประมูล อีกห้องอยู่รวมกัน 5 คน ก่อนเข้านอนต้องเปลี่ยนเสื้อผ้า สวมชุดนอนเป็นกางเกงผ้าลินินขายาว มีเชือกร้อยผูกที่ขอบเอวสีขาวหรือสีอ่อนๆ ส่วนเสื้อไม่บังคับ ส่วนมากเราจะสวมเสื้อชั้นในสีขาวแบบโบราณ จีบรอบอกหน้าหลังติดลูกไม้มีแขนเป็นผ้าแบนกว้างครึ่งนิ้ว 2 ข้างไหล่
ยังมีต่ออีกมากครับ ถ้ามีท่านใดสนใจใคร่อ่านต่อก็จะนำมาลงไว้เรื่อยๆครับ ขอหยุดไว้เพียงนี้ก่อนนะครับ นั่งพิมพ์นานๆแล้วปวดตาครับ