เรือนไทย

เป็นความภาคภูมิใจของผมเป็นอย่างยิ่งที่ ท่านแอดมินใหเกียรติกับผมในการเปิดห้องชมรมอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมไทย เพื่อการนำเสนอข้อมูล เรื่องราว รูปภาพเกี่ยวกับจิตรกรรมไทยและศิลปะไทยทั้งหลายทั้งปวง โดยได้ย้ายข้อมูลทั้งหมดจากห้องศิลปวัฒนธรรมมายังห้องใหม่นี้ โดยมีผมเป็นผู้ดูแลแล้วยังเพิ่มขนาดของไฟล์ที่จะแนบประกอบกระทู้ให้ถึง250KB ก็ขอเรียนเซิญทุกท่าน ร่วมกันนำเสนอข้อมูล ถาม ตอบกระทู้ ตามอัธยาศัยเลยครับ วันนี้เพื่อเป็นการประเดิมห้องใหม่ ขอนำเสนอเรื่อง เอกศิลปะในสมัยปฐมบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งก็หมายถึงศิลปะชิ้นเยี่ยมๆในสมัยรัชกาลที่1นั่นเอง จะขอนำรูปประกอบและข้อมูลนำเสนอคร่าวเพื่อต่อยอดให้ผู้สนใจได้ศึกษา อันที่จริงศิลปะสมัยรัชกาลที่1นั้นได้เคยนำเสนอไปหลายส่วน อย่างเช่นกระทู้วัดราชสิทธาราม กระทู้นี้ก็จะเป็นการนำเสนอรวมๆเพื่อให้รู้ว่านี่แหละคือรากเหง้าของศิลปะไทยที่สืบเนื่องคงอยู่มาถึงปัจจุบัน ไม้แพ้ความยิ่งใหญ่ของศิลปะอยุธยาเลย
รูปที่1 พระที่นั่งบุษบกมาลามหาจักรพรรดิ์พิมาน
พระที่นั่งบุษบกมาลามหาจักรพรรดิพิมาน เป็นบุษบกประกอบท้ายเกรินทั้ง 2 ข้าง ที่ท้ายเกรินปักฉัตรลายทอง 7 ชั้น ประดิษฐานอยู่ที่ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย สำหรับพระมหากษัตริย์เสด็จขึ้นประทับ ในวโรกาสเสด็จออกฝ่ายหน้าในงานมหาสมาคม หรือประดิษฐานปูชนียวัตถุในพระราชพิธี ปัจจุบันใช้ประดิษฐานพระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระมหากษัตริย์ อัครมเหสี ในการพระราชพิธีสำคัญ

2 พระแท่นราชบัลลังก์ประดับมุก
 พระแท่นราชบัลลังก์ประดับมุก ซึ่งนับเป็นศิลปวัตถุอันล้ำค่า ประดิษฐานอยู่เหนือพระแท่นลากกลางในพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท กางกั้นด้วยพระนพปฎลมหาเศวตฉัตร 9 ชั้น เป็นพระราชบัลลังก์ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ ในวโรกาสเสด็จออกมหาสมาคม เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญ พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร ในการพระราชพิธีสำคัญ

3.พระราชยานกงหรือพระแท่นราชบัลลังก์แบบกง
เป็นราชยานที่สร้างด้วยไม้สลักหุ้มทอง สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นพระราชยานสำหรับประทับห้อยพระบาทมีกงกับพนักสำหรับพิง โดยรอบฐานกง จะมีกระจังปฏิญาณประดับโดยรอบ ตอนด้านหลังเป็นกระจังปฏิญาณตัวใหญ่ติดอยู่ตรงกระดานพิง ตอนฐานส่วนลดท้องไม้ มีภาพครุฑยุดนาค ประดับอยู่โดยรอบ พระราชยานองค์นี้ได้ใช้เป็นแบบอย่างในการสร้างพระปฐมบรมราชานุสรณ์ที่เชิงสะพานพุทธ เพราะใช้ในการพระราชพิธีเสด็จพระราชดำเนินในขบวนราบเต็มพระอิสริยศเช่น ในการเสด็จพระราชดำเนินวัดพระแก้ว

4พระมหาพิชัยราชรถ
พระมหาพิชัยราชรถ  ปรากฏบันทึกการสร้างในพระราชพงศาวดารว่า “...ปีเถาะ  สัปตศกพระโองการรับสั่งให้ช่างทำพิชัยราชรถที่จะทรงพระโกศพระอัฐิ ๗ รถ  ให้ตัดเสาพระเมรุตั้ง ทรงประดับเครื่องให้แล้วเสร็จในปีเถาะ”
 การสร้างราชรถครั้งนั้นก็คือการสร้างพระมหาพิชัยราชรถขึ้น เพื่อการพระบรมศพพระปฐมบรมมหาชนก ใน พ.ศ. ๒๓๓๘  โดยโปรดให้สร้างเป็นราชรถขนาดใหญ่ตามแบบพระราชประเพณี ที่เคยมีมาครั้งกรุงศรีอยุธยา คือ มีขนาดสูง ๑,๑๒๐ เซนติเมตร ยาว ๑,๕๓๐ เซนติเมตร งานพระเมรุ พ.ศ. ๒๓๓๙  ต่อมาใน พ.ศ. ๒๓๔๒  สมเด็จพระพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี สิ้นพระชนม์  ก็โปรดให้อัญเชิญพระโกศทรงบนพระมหาพิชัยราชรถออกพระเมรุอีกครั้งหนึ่ง  นับจากนั้นพระมหาพิชัยราชรถก็ได้ถูกกำหนดให้เป็นราชรถเฉพาะ อัญเชิญพระบรมศพพระเจ้าแผ่นดินตลอดมา

5.แผงลับแลรายรดน้ำ เรื่องรามเกียรติ์ตอนศึกอินทรชิต
เป็นฝีมือช่างวังหน้าสมัยรัชกาลที่1 อยู่ในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพระนคร เป็นงานรายรดน้ำ ฝีมือดั้งเดิมที่ไม่ถูกซ่อมแซมเลย งดงามมาก

6.บานประตูประดับมุกพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
เป็นลายประดับมุก ลายแบบกนกเปลวเคล้าภาพ ฝีมือเจ้าพระยามหาเสนา(บุนนาค)ฝีมือประดับมุกชิ้นนี้มีความทัดเทียมเท่ากับลายประดับมุกที่ตู้พระไตรปิฎกซึ่งประดิษฐานอยู่ในมณฑป ลวดลายนั้นท่านผู้ทำคงมีความปรารถนาอย่างยิ่งยวดที่จะให้มีความเสมอเหมือนด้วยช่างฝีมือบานประตูประดับมุก สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งกรุงศรีอยุธยา ที่ติดตั้งอยู่ที่หอพระมณเฑียรธรรมที่วัดเดียวกันนั่นเอง
*พรุ่งนี้มาต่อครับ ง่วง

อีกรูป

ตอนเราเป็นเด็ก  ครูพาไปทัศนศึกษาพิพิธภัณฑ์ และโบราณสถานต่าง ๆ เราก็ดูแล้วก็รู้สึกว่าสวยดีนะ  มีคุณค่าก็จำตามคำที่วิทยากรท่านบอก  เมื่อประสบการณ์ชีวิตเพิ่มขึ้น  มาเห็นภาพอย่างนี้เรารู้ซี้งถึงแก่นเลยว่า  ความสวยงามที่เห็นอยู่ตรงหน้าไม่ใช่แค่สวย  แต่หมายถึงทักษะ  ความสามารถ  และวิริยะอุตสาหะของผู้สร้างสรรค์อย่างยิ่ง  ชั่วชีวิตคน ๆ หนี่งจะทำอะไรอย่างนี้ได้กี่ชิ้น  แล้วในคนเป็นร้อย เป็นพันจะทำงานอย่างนี้ได้กี่คน  กราบสักการะบรรพชนที่ได้สร้างสรรค์งานเช่นนี้เป็นบุญหูบุญตาพวกเรานะคะ  ขอบพระคุณคุณJeanคะที่มุ่งมั่นสะสมสิ่งดี ๆ เหล่านี้เอาไว้  และนำมาเผยแพร่เป็นบุญตาอย่างยิ่งค่ะ

ขอบคุณทั้ง2ท่านคือท่านติบอและท่านpakun2k1dที่เข้ามาเยี่ยมชมครับ มาต่อกันเลย
7.จิตรกรรมฝาผนังที่พระที่นั่งพุทไธสวรรยในภาพเป็นตอนพระเจ้าอุเทนแห่งนครโกสัมพีตอนหนึ่งในพุทธประวัติภาพนี้ก่อนมีการซ่อม ปัจจุบันมีการซ่อมแซมภาพดังกล่าวหรือไม่ยังไม่ได้เข้าไปเยี่ยมชม เนื่องด้วยปิดซ่อมแซมอยู่ แต่เท่าที่ทราบก่อนหน้านี้ก็มีการซ่อมแซมอยู่หลายผนังแล้วก็ทำอย่างขาดความปราณีตมีการท้วงติงจากนักวิชาการทางศิลปะหลายท่านแต่ก็ไม่สนข้าจะซ่อมมีไรมั๊ย 55555555555555

อีกรูป เป็นตอนพระเจ้าพิมพิสารภายในปราสาทตอนพระยามหาชมพูฟันยอดปราสาทจนภายหลังพระเจ้าพิมพิสารต้องไปพึ่งพระพุทธเจ้า ในภาพจะเห็นการตกแต่งภายในพระราชวังมีฉากลายทอง การใช้เส้นสีแดงอันขลังและการจัดวางองค์ประกอบได้อย่างยอดเยี่ยม นี่แหละคือเอกลักษณ์ของจิตรกรรมไทย

อีกรูป ภาพพุทธประวัติ แสดงภาพภายในสันฐาคารตอนถวายพระเพลิง พระพุทธสรีระ เป็นภาพที่เขียนพื้นในปราสาทด้วยสีแดงฉ่ำ มีม่านทอง ม่านปักลาย เห็นฉากเขียนลายดอกไม้ข้างในเป็นศิลปะบวกกับการตกแต่งสมัยรัชกาลที่1 ที่มีความเป็นพิเศษไม่มีแห่งใดเหมือน

8.จิตรกรรมฝาผนังที่วัดดุสิดาราม ปากคลองบากกอกน้อย
  ผมได้เข้าไปถ่ายที่วัดนี้เมื่อ 19 มิ.ย.52 สภาพปัจจุบันแม้จะซ่อมแซมแล้ว กลับหลุดร่อนอย่างมาก อีกไม่นานนักคงจะไม่เหลือฝีมือเดิมคงอยู่เฉกเช่นวัดสังขจาย ช่างฝีมือสมัยเดียวกัน รูปประกอบ เป็นภาพมารผจญ สังเกตว่าพื้นหลังระบายด้วยสีชาดแดงฉ่ำ และมีรูปดอกไม้ร่วงเพื่อเป็นตัวลายประกอบมิให้ภาพว่าง นับว่าเป็นภาพมารผจญที่งดงามแห่งนึงทีเดียว

ภาพทวารบาลคู่หนึ่งที่วัดดุสิดารามปัจจุบัน ใหดูเปรียบเทียบกับภาพต่อไป๘องวัดสังขจาย จะมองเห็นได้เลยว่าเป็นช่างฝีมือสมัยเดียวกันและอาจจะเป็นชุดเดียวกันด้วยตามความคิดของผม

9. จิตรกรรมฝาผนังที่วัดสังขจาย
 ภาพทวารบาลที่เหลืออยู่ถ่ายไว้ก่อนจิตรกรรมฝาผนังที่นี่จะถูกลบเขียนใหม่ทั้งหมดเมื่อกว่า20กว่าปีมาแล้ว โดยสำนักพิมพ์เมืองโบราณ จะเห็นว่าเป็นช่างสมัยรัชกาลที่1เช่นที่วัดดุสิดารามไม่มีผิดเพี้ยน น่าเสียดายงานจิตรกรรมฝาผนังที่นี่เป็นอย่างยิ่ง

10 รูปทวารบาลบนตู้พระไตรปิฎก(ตู้พระธรรม) ที่หอสมุดวชิรญาณสมัยรัชกาลที่1
    รูปนี้เขียนเป็นรูปเสี้ยวกางหรือเขี้ยวกางยืนอยู่บนหลังสิงโตแบบจีนพร้อมลูกน้อยเคล้าคลอไปกับลายกนกเปลวซึ่งคลี่คลายมาแล้วต่างจากอยุธยา โดยเขียนเป็นแบบแผนมากขึ้น ดูสวยงามไปอีกแบบ รูปนี้ผมเคยคัดลอกไว้ยังมีต้นฉบับกระดาษไขเหลือเก็บอยู่ทีบ้านเลย ยังว่าจะเอามากระทบเส้นคัดลอกใหม่เพราะของเก่าโทรมหมดแล้วครับ

11.หน้าบันสมัยรัชกาลที่1
 ในรูปเป็นหน้าบันที่วัดราชสิทธาราม หน้าบันในสมัยนี้ ฝีมือนับว่ายอดเยี่ยม มักจำหลักเป็นรูปนารายณ์ทรงครุฑ อันหมายถึงรชวงศ์จักรี คือ จักร กับ ตรี รวมกัน อันเป็นอาวุธของพระนารายณ์ ซึ่งนอกจากที่นี่แล้วเราก็ยังจะเห็นหน้าบันอย่างนี้ที่วัดพระแก้ว วัดระฆัง วัดโพธิ์ วัดสุวรรณาราม และวัดชนะสงคราม

12.หน้าบันพระวิหารรายในเขตพุทธาวาส วัดโพธิ์
     เป็นรูปท่าจับในเรื่องรามเกียรติ์ อันเป็นลักษณะพิเศษเฉพาะของศิลปะสมัยรัชกาลที่1 ที่เป็นเช่นนี้ก็ด้วยจุดประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระนารายณ์ ซึ่งก็เป็นวัจถุประสงค์เดียวกับการเขียนภาพที่รอบพระระเบียงวัดพระแก้วในวังหลวง ซึ่งเปรียบได้ว่าพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีนั้นก็คือพระนารายณ์อวตารมานั่นเอง

13.จิตรกรรมฝาผนังที่วัดราชสิทธารามสมัยรัชกาลที่1
  เคยตั้งกระทู้เกี่ยวกับวัดนี้ไปแล้ว ขอให้ไปดูรายละเอียดได้ที่นั่นครับ ปัจจุบันกำลังมีการซ่อมแซมเขียนใหม่ให้เต็มอยู่ รีบไปดูฝีมือดั้งเดิมซะครับ

14.จิตรกรรมบนสมุดข่อยวัดบางขนุน
เขียนเป็นเรื่องทศชาติชาดก ปัจจุบันไม่แน่ใจว่ากรมศิลปรับมาครอบครองจากวัด หรือยังอยู่ที่วัด ผมเองเคยได้เข้าไปชื่นชมในวันเดียวกับที่กรมศิลปเข้ามาพบพอดี 25ปีมาแล้ว และได้ถ่ายภาพไว้1เล่ม ทราบว่ามีหลายเล่ม แต่ไม่เคยเห็นเล่มอื่นอีกเลย นักวิชาการบางท่านกล่าวว่า ฝีมือยังคงเป็นศิลปะที่สืบทอดมาจากสมัยอยุธยาตอนปลาย (อาจจะเป็นสมัยอยุธยาก็ได้ อันนี้ผมว่า) ลักษณะใหญ่ๆก็คือ
1.ระบายด้วยสีฝุ่นผสมกาว และใช้สีหลายสีแบบอยุธยาตอนปลาย ด้วยในยุคหลังนี้มีสีตกเข้ามาขายโดยส่งมาจากเมืองจีนและอาจจะมาจากที่อื่นด้วย สีที่เพิ่มขึ้นเช่นสีแดงชาด สีเสน สีเหลือง สีเขียว สีคาม นำเน(สีขาบ) ส่วนสีม่วงคงใช้สีแดงผสมกับสีขาบ การระบายสีท้องฟ้า หรือสีพื้นเป็นสีส้ม หรือแสด อันเป็นศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลายอย่างเช่นที่วัดหัวกระบือ ก็มีปรากฎให้เห็น ส่วนเครื่องประดับ เช่น ชฎา สังวาลย์และส่วนอื่นๆก็จะมีการปิดทองและตัดเส้นด้วยสีแดงรองใต้เป็นลักษณะของศิลปะตกแต่งที่งดงามตามาก
 จากในรูปประกอบเป็นภาพตอนพระเตมีย์ใบ้ ซึ่งพื้นหลังเป็นสีแสด ช่างคงเห็นว่าถ้าปล่อยพื้นให้ว่างจะดูเลี่ยนตา จึงเขียนรูปใบไม้ร่วงด้วยสีขาวดูเป็นลาย ทำให้เกิดช่องไฟขึ้น เป็นลักษณะศิลปะตกแต่งที่ยังคงรับแบบอย่างจากศิลปะอยุธยาอยู่เหมือนเช่นที่วัดราชสิทธารามนั่นเอง
  ขอจบกระทู้นี้แต่เพียงเท่านี้ ข้อมูลส่วนใหญ่ได้มาจากวารสารเมืองโบราณ ปีที่13 ฉบับที่2 เมษายน-มิถุนายน 2530 มีการต่อเติมเสริมแต่งด้วยภูมิปัญญาอันพึงมีของผม จึงขอขอบคุณเนื้อหาและรูปบางส่วนจากวารสารดังกล่าวเป็นอย่างยิ่ง ขอเชิญเพื่อนสมาชิกทัศนาและร่วมถามตอบกระทู้ตามอัธยาศัย

พิมพ์ผิดไปนิดตรงสีคราม สีน้ำเงิน(สีขาบ)

สวัสดีครับพี่ยีนส์ สวยมากครับ เห็นหน้าบันรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ แล้วนึกถึงวัดที่ทำการบูรณะวัดหนึ่ง(ไม่นานนี้เอง)
เขาเอารูปไม้สลักพระนารายณ์และครุฑบนหน้าบันที่ผิวผุกร่อนลงมา แล้วซ่อมโดยวิธีการแกะสลักซ้ำทับรอยเดิมเข้าไปใหม่ ดูแล้วไม่เข้าใจว่า
ทำไมไม่เอาไม้ท่อนใหม่มาสลักไปซะเลย อันนี้ก็ไม่กล้าจะไปติเตียน แต่เห็นแล้วเสียดายของแปลกๆ ขนาดในวัดหลวงนะเนี่ย

เรียนถามคุณ jean ครับ
วัดในชุดวัดราชสิทธาราม (เท่าที่ดูจากผัง และโครงสร้างวัด)
ผมเข้าใจว่าน่าจะมีวัดทองธรรมชาติอีกแห่งนึง (รึเปล่า?)
ที่นั่นมีจิตรกรรมฝาผนังที่งามเลิศ และแปลกตาอีกมากนะครับ



ปล. วัดสังข์กระจายไฟไหม้ครับ จิตรกรรมส่วนมากสูญไปแล้ว
(แม้จะซ่อมให้เห็นโครงเดิมบ้าง)
ผมลองเทียบโครงภาพบางส่วนที่ซ่อมใหม่กับวัดดุสิต
หรือวัดราชสิทธาราม (ผมว่าวัดทองธรรมชาติด้วย) ดูยังพอเห็นเค้าครับ
ฉากหลายฉากมักจะใช้มุมที่ค่อนข้างซ้ำกันมากจนติดตา
เช่น ฉากท้าวจตุโลกบาลถวายบาตรครับ

นึกว่าจะไม่มีใครเข้ามาชมเสียแล้ว น้องเนประเดิมต่อด้วยคุณติบอ ขอตอบเรื่องวัดทองธรรมชาตนั้นเดิมเป็นวัดราษฎร์ไม่รู้ว่าสร้างมาแต่สมัยใด ต่อมาในสมัยรัชกาลที่1 พ.ศ.2330 "พระองค์หญิงเจ้ากุ"(ต่อมาคือพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนรินทรเทวี)พระขนิษฐาในรัชกาลที่1ซึ่งคนทั้งหลายขนานพระนามว่า"เจ้าครอกวัดโพธิ์"พร้อมด้วยกรมหมื่นนรินทรพิทักษ์พระภัศดา ทรงมีศรัทธาบูรณะปฏิสังขรณ์และสร้างอุโบสถ วิหาร และเสนาสนะต่างๆขึ้น การนั้นไม่แล้วเสร็จโดยเฉพาะพระอุโบสถจนล่วงมาถึงสมัยรัชกาลที่2 เพราะกรมหมื่นนรินทรพิทักษ์สิ้นพระชนม์ลง จนล่วงมาถึงรัชกาลที่3ขึ้นเสวยราชย์ ทรงทราบว่าวัดนี้บูรณะแล้วแต่ยังค้างอยู่ จึงโปรดให้พระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนเดชอดิศร(ต่อมาได้เลื่อนพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาเดชาดิศร) เป็นแม่กองสร้างวัดที่ค้างอยู่ให้เสร็จสิ้นลง ดังนั้นพระอุโบสถนั้นน่าจะเป็นช่างรัชกาลที่3แล้ว ไม่ใช่ร.1 ส่วนวิหารซึ้งสร้างเสร็จก่อน ก็น้าจะมาบูรณะเสียในรัชกาลที่3ด้วยเช่นกัน เพราะจากสภาพปัจจุบันปรากฎอยู่เป็นเช่นนั้น และทีมช่างของผมเคยได้เข้าไปบูรณะในวิหารนี้เสียหมดแล้ว โดยคัดลอกของเดิมเท่าที่หลงเหลืออยู่และเขียนเพิ่มเติมในส่วนที่ขาดหายไปโดยยึดรูปแบบเดิมทั้งหมด รายละเอียดเรื่องวัดทองธรรมชาติเคยนำเสนอในกระทู้"วัดทองธรรมชาติที่ไม่ธรรมชาติเสียแล้ว"ให้ไปดูได้ที่กระทู้นั้นครับ เรื่องวัดสังขจายนั้น ผู้วาดใหม่นั้นได้นำเอารูปแบบที่ปรากฎอยู่ตามวัดต่างๆมาจัดองค์ประกอบหรือบางทีก็ลอกเอาไปทั้งดุ้น มิได้เอาเค้าโครงเดิมของวัดสังขจายที่มีเหลืออยู่มาวาดหรอกครับ(เพราะมันไม่มีเหลือ) ดังนั้นไม่สามารถทราบได้เลยว่า เดิมนั้นวัดสังขจายเขียนไว้อย่างไร เนื่องจากยังไม่ปรากฎมีหลักฐานภาพถ่ายเก่าเหลืออยู่เลยเท่าที่หราบ(นอกจากรูปทวารบาลที่ผมโพสต์นั่นแหละ) ส่วนวัดทองธรรมชาตินั้นเป็นจิตรกรรมสมัยรัชกาลที่3แน่นอนมิใช่รัชกาลที่1และปัจจุบันก็ได้มีการซ่อมแซมแทบทุกผนังจนหากใครไม่เคยดูงานครั้งเก่าก่อนซ่อมอาจไม่ทราบเลยว่าเป็นของที่เขียนขึ้นใหม่เมื่อไม่กี่ปีมานี่เอง ตรงนี้แหละที่น่าเสียดายนักว่าการบูรณะปฏิสังขรณืใดๆในบ้านเราก็สักแต่ทำให้มันเสร็จๆไปไม่บันทึกหลักฐานทั้งภาพถ่ายหรือวีดีโอไว้เพื่อเปรียบเทียบเก่าใหม่ทั้งที่ทำได้ ทำให้ประวัติศาสตร์ทางโบราณคดีและศิลปะของไทยสูญหายลงไปทุกวัน(รูปประกอบจิตรกรรมฝาผนังวัดทองธรรมชาติตอนพระอุปคุตทรมานพระยามาร ซึ่งปรากฎมีเขียนอยู่ไม่กี่วัดเท่านั้น ฝีมือช่างสมัยรัชกาลที่3)

ขอบพระคุณ คุณjean สำหรับคำอธบายครับ
ผมเพิ่งได้เปิดหูเปิดตาอีกเรื่องวันนี้เองครับ
ข้อมูลที่ผ่านๆมา เจอตัวจริงเข้าวันนี้เอง

ในพระอุบโบสถวัดสังข์กระจาย ผมเข้าใจว่า
หลังพระประทานด้านพระหัตถ์ขวา ยังเหลือภาพเก่าอยู่ส่วนหนึ่ง (?)
ไม่แน่ใจว่าเก่ารึเปล่า แต่เห็นค้าว่าต่างจากส่วนอื่นๆ ของวัด
รบกวนขอความรู้จากคุณjean ด้วยครับผม

รายงานว่าเฝ้าดูด้วยความพึงใจอย่างใหญ่หลวง

ภูมิใจในราชรถมานานแสนนานแล้วค่ะ  ไม่มีใครมีเหลือแล้วเอิงเงย

ชอบเกราะของเซี่ยงกางเสียนี่กระไร

ไม่กล้ารีบมาคุย เกรงจะขัดจังหวะการโพส

วัดสังขจายนั้นเท่าที่ทราบ เป็นการลบทิ้งเขียนใหม่หมดโดยคุณนิตยา ศักดิ์เจริญเมื่อ20กว่าปีมาแล้ว ในสมัยนั้นผู้ที่ร่ำเรียนทางศิลปะ ใหรู้สึกเสียดายเป็นอย่างยิ่ง ถ้าจำไม่ผิด อาจารย์ น. ณ ปากน้ำท่านยังบ่นว่าน่าเสียดายในหนังสือเล่มใดเล่มหนึ่งนี่แหละผมจำไม่ได้ ผมเองก็ไม่ได้เข้าไปนานมากแล้ว ซึ่งผมคิดว่าไม่น่าจะเหลือฝีมือเดิมอยู่ เพราะไม่เห็นว่ามีหนังสือเล่มใดกล่าวถึงอีกเลยรูปที่ผมโพสต์นั้นก็มาจากวารสารเมืองโบราณเมื่อปี 2530ก่อนจะลบทิ้งไม่นาน หากมีข้อมูลที่ชัดเจนกว่านี้จะนำมาเล่าให้ฟังอีกครั้งครับ

ต้องขอขอบคุณคุณjean อีกครั้ง ดูแล้วเพลินตาเพลินใจ แต่อดเสียดายไม่ได้กับการที่ภาครัฐไม่ใส่ใจให้ความสำคัญกับสมบัติล้ำค่าที่บรรพบุรุษท่านทิ้งไว้ให้ หากนักการเมือง มีรสนิยมและรักศิลปวัตถุของเรา จะดีกว่านี้มาก ...ยกตัวอย่าง...หากได้งบมาสร้างอาคารจัดแสดงเป็นการเฉพาะให้กับมหาพิชัยราชรถ ให้กว้างขวาง มองเห็นได้เต็มแนวด้านข้าง ฉากหลังให้เข้มๆ ส่องไฟให้ได้แสงเฉพาะราชรถ....ลองจิตนาการเอาเอง ว่าจะยิ่งงามเพียงใด ลูกหลานเด็กเล็กมาดูจะได้ดื่มด่ำประทับใจมากกว่านี้..

เห็นคำวิจารณ์ของคุณ Srisiam แล้วอดตอบไม่ได้
ผมไม่แน่ใจว่าที่กรมศิลป์ทำแบบนี้กับราชรถเพราะ
โรงเก็บราชรถ เป็น "โรงเก็บ" ไม่ใช่ "พิพิธภัณฑ์จัดแสดง" หรือเปล่า (?)
แต่จะว่าไปอีกที.... พิพิธภัณฑ์สำหรับคนไทย
มีสภาพเป็นโรงเก็บของไปก่อนก็น่าจะรับกับสภาพสังคมนะครับ
ของสวย สถานที่งาม ดูจะกระเดียดไปทางของใหม่อย่างงาน "ศิลป์แผ่นดิน" มากกว่าครับ

ก็น่าจะเป็นดังคุณติบอว่า..ในแง่ของผมคืออยากให้ของดี เกิดประโยน์สูงสุด-ทุกวัน ทุกครั้งที่เข้าชม(เด็กๆจะเห็นความงามสง่าอย่างเต็มตา) แทนที่จะเก็บซุกดังที่เป็นอยู่

เมื่อวานวันพิพิธภัณฑ์ไทยเราก็ไม่รู้เหมือนกันนึกว่าครบ3ปีปฏิวัติทำลายชาติ ให้เกิดอยากไปพอดี พอไปถึงก็ฝนดันตกหนัก จึงทราบว่าวันนี้ดูฟรี ลุยฝนเข้าไปดู สภาพพิพิธภัณฑ์ไทยวันนี้ก็ไม่ต่างจากเมื่อ30กว่าปีก่อนใดๆเลย สถานที่เก่า เตรื่องไม้เครื่องมือชำรุด จนเจ้าหน้าที่ยังบอกว่าเสียมานานแล้ว (แต่ทำไมไม่ยอมซ่อม) ได้เข้าไปดูนิทรรศการทวารวดีก็รู้สึกธรรมดาๆไม่เหมือนไปโชว์ที่ต่างประเทศเลย พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ยังคงปิดซ่อมอยู่ ดูไม่นานฝนตกไม่หยุดลมก็แรงเลยต้องแจว รู้ซึ้งเลยว่าอีกชาตินึงประเทศนี้ก็ยากที่จะรักษาสมบัติชาติให้กับลูกหลานได้ เพราะขนาดสถานที่ที่ควรจะเป็นที่ที่ดีทีสุดในการนำเสนอสมบัติของชาติยังห่วยแตกขนาดนี้ สัมหาอะไรจะไปทวงคืนเขาพระวิหารแล้วตีกันเองอวดเขมร พกอาวุธกันไปเข่นฆ่ากันโดยผู้ดูแลกฎหมายวิ่งหัวซุกหัวซุน อ้าวกลายเป็นการเมืองไปแล้วพอดีกว่า จบข่าว

นั่นแหละคุณjeanเอ๋ย...มันต้องทัมใจ...ๆ...ๆ..ไหงลงท้ายเรื่องการเมืองละครับ?

ถ้าแบ่งง่ายๆ ให้พิพิธภัณฑ์ ประกอบด้วย 2 ส่วน
คือ 1.) วัตถุจัดแสดง และ 2) เรื่องราว นะครับ
พิพิธภัณฑ์ไทยส่วนมากดูจะขาดอย่างหลัง
และก็เหมือนว่าจะไม่ใส่ใจซะด้วย(อย่างรุนแรงมักๆ)
นี่คือปัญหาอย่างแรก

อย่างที่ 2 คือ พิพิธภัณฑ์ทุกที่
ต้องพยายามมีศิลปะวัตถุจากทุกสมัย
ของบางอย่างไม่มี ก็ต้องไปขวนขวายหามา
จะบอกว่าหริภุญชัยสืบเนื่องมาจากทวารวดี
ก็ต้องไปขวนขวายเอาโบราณวัตถุจากราชบุรีไปไว้ลำพูน
เห็นแล้วอนาถใจครับ...


เข้าใจว่า..... เขาเปิดพิพิธภัณฑ์ไว้ให้นักโบราณคดีดูกันเอง สอนกันเอง
ไปไหนให้คุ้นหูคุ้นตากันเอง จะได้มีอะไร "เหมือนในตำรา" ที่เรียนมาไว้ดูให้อุ่นใจ








แต่ที่แย่กว่านั้น คือ.... พ่อแม่ผู้ปกครอง
ไล่ไปจนถึงครูบาอาจารย์ชาวไทย.....
ไม่เคยหาเรื่องราวให้เด็กเลย

เด็กเล็กๆ (ที่จริงผมว่าจนอายุ 15 ได้)
จำเป็นต้องมี "เรื่องราว" ให้เขาดูพิพิธภัณฑ์อย่างเข้าใจ
หรือผู้ปกครองเขาเข้าใจกันว่า พิพิธภัณฑ์ = พิพิธ(ดู) + ภัณฑ์(ของ)
เวลาไปก็ไปชะโงกตู้... ดูของ แล้วก็จบแค่นั้นก็ไม่รู้แฮะ
อลเวงดีแท้

เห็นพ้องต้องกันด้วยกับคุณติบอ.....ถึงได้บอกว่ามันต้องทัมใจ...ทัมใจ... :P