เรียนท่านอาจารย์เทาชมพู ตลอดจนท่านสมาชิกเรือนไทยทุกท่านครับ
หลายท่านเปิดประเด็นด้านประวัติศาสตร์แง่มุมต่างๆซึ่งเกี่ยวเนื่องมาจากละคร “บุพเพสันนิวาส” แล้ว ขออนุญาตผมยกหัวข้อเรื่องคำบางคำขึ้นมาอภิปรายบ้างนะครับ
เมื่อก่อน ผมเองเคยเชื่อว่า ชาวกรุงศรีอยุธยา ใช้คำว่า “จัก” ในบริบทที่ปัจจุบันใช้ “จะ” ดังตัวอย่างประโยคสมมุติ: “ออกขุนท่านจักกลับเรือนเพลาใดขอรับ กระผมจักให้อ้ายผินบ่าวในเรือนตามไปส่ง”
แต่เมื่อสองสามปีที่ผ่านมานี่เอง โลกออนไลน์เปิดกว้างขึ้น ส่งผลให้ผมได้อ่านวรรณคดีไทยยุคเก่ามากกว่าก่อน ความเชื่อเกี่ยวกับการใช้คำว่า “จัก” ก็เปลี่ยนไป
ผมคาดคิดว่า ชาวกรุงศรีอยุธยา น่าจะใช้คำ “จะ” ในการสื่อสารมาแล้วตั้งแต่ก่อนรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และใช้เช่นนั้น เรื่อยมา ทั้งนี้ อนุมานจากมหาชาติคำหลวง กัณฑ์ทศพร ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นกัณฑ์เดียวที่แต่งขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ. ๒๐๒๕) และเหลือรอดมาถึงยุครัตนโกสินทร์ ความตอนหนึ่งกล่าวไว้ดังนี้
“ในกาลเมื่อนั้น อันว่าบ้นน พุทธพงษ์ทั้งหลาย ชุํกนนหมายในใจ ว่าเราจะไปเห็นพระไตรโลกนารถ อนนเปนพระญาตยุดมแห่งเราทงงผองน้นนแล ฯ”
และ
“จึ่งจะเอากันพิจารณา หาสถานอันพิจิตร ที่พระสัมพุทธาทิตย์ จะสถิตสิงสำราญอยู่นั้น”
หลักฐานชิ้นที่สอง ค้นพบจากพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ซึ่งนักวิชาการทางวรรณคดีไทย คะเนว่าน่าจะเรียบเรียงขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช หรือหลังจากนั้นเพียงมินาน ขอยกข้อความมาให้พิจารณากันครับ
“ศักราช ๗๓๘ มะโรงศก (พ.ศ. ๑๙๑๙) เสด็จไปเอาเมืองชากังราวเล่า ครั้งนั้นพระยาคำแหงแลท้าวผ่าคอง คิดด้วยกันว่าจะยอทัพหลวง แลจะทำมิได้ แลท้าวผ่าคองเลิกทัพหนี แลจึงเสด็จยกทัพหลวงตาม แลท้าวผ่าคองนั้นแตก แลจับได้ตัวท้าวพระยาแลเสนาขุนหมื่นครั้งนั้นมาก แลทัพหลวงเสด็จกลับคืน”
หลักฐานชิ้นที่สาม เขียนจากความทรงจำครับ เป็นสัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ บทสุดท้ายในสมุทรโฆษคำฉันท์ พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
“ตนกูตายก็จะตายผู้เดียวใครจะแลดู
โอแก้วกับตนกู
ฤเห็น”
ครับ ที่เขียนมาแต่ต้น คือความเห็นจากคนทาสปัญญาผู้หนึ่ง หากมีข้อผิดพลาดประการใด ท่านผู้อ่านโปรดให้อภัยผมด้วยเถิดครับ
ขอแสดงความนับถือ
ชูพงค์ ตรีวัฒน์สุวรรณ
หมายเหตุ: เว็บไซต์อ้างอิง
๑. มหาชาติคำหลวง กัณฑ์ทศพร
http://vajirayana.org/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87/%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%9E%E0%B8%A3๒. พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์
http://vajirayana.org/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%B2-%E0%B8%89%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%90%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%B2-%E0%B8%89%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%90%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C