|
กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เด็กชายน้อย ที่ 10 พ.ค. 13, 03:51 ตอนเด็กผมคิดว่าคือหน้าฝน แต่พอโตขึ้นก็รู้ว่า คือใบไม้ผลิ
ส่วนหน้าฝนก็คือ วัสสานฤดู แต่ก็มีบางคนบอกว่า วสันต์ ตามบาลีสันสกฤต คือใบไม้ผลิ ตามไทย คือ ฝน ผมเริ่ม งง แล้วว่าอะไรกันแน่ครับ?? กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 10 พ.ค. 13, 07:00 ตามนี้เลยครับ
วสันตฤดู-วัสสานฤดู การแบ่งฤดูในปีหนึ่ง ๆ ของแต่ละประเทศจะแตกต่างกันไปตามลักษณะภูมิอากาศ อาจแบ่งเป็น ๒ ฤดู ๓ ฤดู ๔ ฤดู หรือ ๖ ฤดู ก็ได้ ประเทศไทยแบ่งฤดูออกเป็น ๓ ฤดู คือ ฤดูร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว หากจะเรียกชื่อฤดูเหล่านี้ด้วยคำบาลีสันสกฤต ก็จะเรียกได้ว่า คิมหันตฤดู (อ่านว่า คิม-หัน-ตะ-รึ-ดู) คือ ฤดูร้อน. เหมันตฤดู (อ่านว่า เห-มัน-ตะ-รึ-ดู) คือ ฤดูหนาว. ส่วนฤดูฝน มีผู้เรียกว่า วสันตฤดู (อ่านว่า วะ-สัน-ตะ-รึ-ดู) ซึ่งไม่ถูกต้องตามรูปศัพท์. เพราะ วสันตฤดู แปลว่า ฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งไม่มีในประเทศไทย แต่เป็นฤดูของประเทศอินเดียทางภาคเหนือซึ่งแบ่งออกเป็น ๖ ฤดู ชื่อ ฤดูฝน ในภาษาบาลีใช้ว่า วัสสาน (อ่านว่า วัด-สา-นะ) ดังนั้นถ้าจะเรียกฤดูฝนให้ถูกตามรูปศัพท์ ต้องใช้ว่า วัสสานฤดู (อ่านว่า วัด-สา-นะ-รึ-ดู) ที่มา : บทวิทยุรายการ "รู้ รัก ภาษาไทย" ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น. กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 10 พ.ค. 13, 07:04 สำหรับการใช้คำว่า " วัสสานฤดู" เราก็เคยมีใช้กันอย่างเป็นทางการ เช่น ในคราวเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร จากฤดูฝนเป็นฤดูหนาว ก็ใช้คำว่า วัสสานฤดู
กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 10 พ.ค. 13, 07:07 แต่การเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ปี พ.ศ. ๒๔๖๖ ใช้คำว่า วสัตนฤดู และ เหมะฤดู ::)
กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 10 พ.ค. 13, 07:12 ฤดูผันแปร ประพันธ์โดยพระเจ้าบรมวงษ์เธอพระองค์เจ้าจรูญโรจเรืองศรี
โทษของฤดูแปรไปนั้น คิมหะฤดู คือเดือน ๔ เดือน ๕เดือน ๖ เดือน ๗ เดือน ๘ เปนระหว่างฤดูร้อนอากาศ ร้อนรักษากายมนุษย์อยู่ สัมผัศแลธาตุของมนุษย์ได้กระทบความร้อนเปนธรรมดา ก็มีอากาศฝนอากาศหนาว เจือมา วัสสานะฤดู คือ เดือน ๘ เดือน ๙ เดือน ๑๐ เดือน ๑๑ เดือน ๑๒ เปนระหว่างฤดูฝน อากาศเย็น รักษากายมนุษย์อยู่ สัมผัศแลธาตุของมนุษย์ได้กระทบความเย็นเปนธรรมดา ก็มีอากาศร้อนอากาศหนาว เจือมา เหมันตฤดู คือ เดือน ๑๒ เดือน ๑ เดือน ๒ เดือน ๓ เดือน ๔ เปนระหว่างฤดูหนาว อากาศหนาว รักษากายมนุษย์อยู่ สัมผัศแลธาตุของมนุษย์ได้กระทบความหนาวเปนธรรมดา ก็มีอากาศฝนอากาศร้อน เจือมา เพราะเหตุดั่งนี้ จึ่งว่าฤดูแปรไป มักให้มนุษย์มีความไข้เจ็บด้วยสัมผัศแลธาตุไม่เสมอ กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 10 พ.ค. 13, 08:52 ส่วนฤดูฝน มีผู้เรียกว่า วสันตฤดู (อ่านว่า วะ-สัน-ตะ-รึ-ดู) ซึ่งไม่ถูกต้องตามรูปศัพท์. เพราะ วสันตฤดู แปลว่า ฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งไม่มีในประเทศไทย แต่เป็นฤดูของประเทศอินเดียทางภาคเหนือซึ่งแบ่งออกเป็น ๖ ฤดู ชื่อ ฤดูฝน ในภาษาบาลีใช้ว่า วัสสาน (อ่านว่า วัด-สา-นะ) ดังนั้นถ้าจะเรียกฤดูฝนให้ถูกตามรูปศัพท์ ต้องใช้ว่า วัสสานฤดู (อ่านว่า วัด-สา-นะ-รึ-ดู) ที่มา : บทวิทยุรายการ "รู้ รัก ภาษาไทย" ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น. ภาษาเป็นเพียงข้อตกลงในสังคมว่าคำเรียกนั้น ๆ หมายถึงสิ่งนั้น ๆ มีหลายคำที่มาจากภาษาบาลีสันสกฤตซึ่งมีความหมายเดิมอย่างหนึ่ง แต่เมื่อไทยเรารับมาใช้ความหมายกลายเป็นอย่างอื่น ซึ่งอาจตรงข้ามกันทีเดียว ที่นึกออกตอนนี้คือคำว่า "อาวุโส" อาวุโส “ผู้มีอายุ” เป็นคำเรียก หรือทักทาย ที่ภิกษุผู้แก่พรรษาใช้ร้องเรียกภิกษุผู้อ่อนพรรษากว่า (ภิกษุผู้ใหญ่ร้องเรียกภิกษุผู้น้อย) หรือภิกษุร้องเรียกคฤหัสถ์ คู่กับคำ ภนฺเต ซึ่งภิกษุผู้อ่อนกว่าใช้ร้องเรียกภิกษุผู้แก่กว่า หรือคฤหัสถ์ร้องเรียกภิกษุ; ในภาษาไทย มักใช้เพี้ยนไปในทางตรงข้าม หมายถึง เก่ากว่า หรือแก่กว่าในวงงาน กิจการ หรือความเป็นสมาชิก จาก พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) (http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%CD%D2%C7%D8%E2%CA&original=1) คำว่า "อาวุโส" นี้ ท่านรอยอินก็ยอมรับความหมายที่คนไทยใช้กันอยู่ โดยอธิบายความหมายเดิมอยู่ในวงเล็บ อาวุโส ว. ที่มีอายุแก่กว่าหรือมีตำแหน่งหน้าที่การงานสูงกว่าเป็นต้น เช่น ข้าราชการอาวุโส ครูอาวุโส ศิลปินอาวุโส. น. ความมีอายุมากกว่า หรือมีประสบการณ์ในอาชีพมากกว่าเป็นต้น เช่น เขามีอาวุโสในการทำงาน ผู้มีอาวุโสทางการเมือง. (ป. อาวุโส เป็นคํา อาลปนะ คือ คําที่พระผู้ใหญ่หรือที่มีพรรษามากกว่าเรียกพระผู้น้อยหรือที่มีพรรษาน้อยกว่า หรือเป็นคำที่พระใช้เรียกคฤหัสถ์, คู่กับ ภันเต ซึ่งเป็นคําที่พระผู้น้อยหรือที่มีพรรษาน้อยกว่าเรียกพระผู้ใหญ่หรือที่มีพรรษามากกว่า หรือเป็นคำที่คฤหัสถ์ใช้เรียกพระสงฆ์). ส่วนคำว่า "วสันต, วสันต์" ท่านรอยอินอธิบายไว้ว่า วสันต, วสันต์ [วะสันตะ, วะสัน] น. ฤดูใบไม้ผลิในคำว่า ฤดูวสันต์, วสันตฤดู ก็ว่า. (ป., ส.). หากจะเพิ่มความหมายต่อท้ายว่า ในภาษาไทยหมายถึง "ฤดูฝน" ด้วย ก็น่าจะดีไม่น้อย (http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png) กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 10 พ.ค. 13, 09:31 พระลิขิตในสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๙ ว่า
พิธีฝนเริ่มต้น วันพุธ ตั้งแรกเทียนไชยจุด สวดร้อง กว้างวาลึกศอกขุด หลุมพิ ธีนา ปลาช่อนเผือกเสือกท้อง อยู่หน้าพระดิน รูปท้าวจัตุโลกตั้ง สี่ทิศ กลางพระอินทร์สถิต สั่งใช้ ชี้หัตถ์ปัจฉิมทิศ บังคับ วัสสวลาหกให้ หอบน้ำปรายฝน กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 10 พ.ค. 13, 10:47 ตัวอย่างคำที่มาจากบาลีสันสกฤต เมื่อไทยเรามาแล้วความหมายเปลี่ยนไป อีกคำหนึ่งคือ "วาสนา"
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) อธิบายไว้ใน พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%C7%D2%CA%B9%D2&original=1) ว่า วาสนา อาการกายวาจา ที่เป็นลักษณะพิเศษของบุคคล ซึ่งเกิดจากกิเลสบางอย่าง และได้สั่งสมอบรมมาเป็นเวลานานจนเคยชินติดเป็นพื้นประจำตัว แม้จะละกิเลสนั้นได้แล้ว แต่ก็อาจจะละอาการกายวาจาที่เคยชินไม่ได้ เช่น คำพูดติดปาก อาการเดินที่เร็ว หรือเดินต้วมเตี้ยม เป็นต้น ท่านขยายความว่า วาสนา ที่เป็นกุศล ก็มี เป็นอกุศล ก็มี เป็นอัพยากฤต คือ เป็นกลาง ๆ ไม่ดีไม่ชั่ว ก็มี ที่เป็นกุศลกับอัพยากฤตนั้น ไม่ต้องละ แต่ที่เป็นอกุศลซึ่งควรจะละนั้น แบ่งเป็น ๒ ส่วน คือ ส่วนที่จะเป็นเหตุให้เข้าถึงอบายกับส่วนที่เป็นเหตุให้เกิดอาการแสดงออกทางกายวาจาแปลก ๆ ต่าง ๆ ส่วนแรก พระอรหันต์ทุกองค์ละได้ แต่ส่วนหลัง พระพุทธเจ้าเท่านั้นละได้ พระอรหันต์อื่นละไม่ได้ จึงมีคำกล่าวว่า พระพุทธเจ้าเท่านั้นละกิเลสทั้งหมดได้ พร้อมทั้งวาสนา; ในภาษาไทย คำว่า วาสนา มีความหมายเพี้ยนไป กลายเป็นอำนาจบุญเก่า หรือกุศลที่ทำให้ได้รับลาภยศ คำว่า "วาสนา" นี้ ท่านรอยอินท่านอธิบายเพียงแต่ความหมายในภาษาไทย หาได้อธิบายความหมายในภาษาเดิมไม่ วาสนา [วาดสะหฺนา] น. บุญบารมี, กุศลที่ทําให้ได้รับลาภยศ, เช่น เด็กคนนี้มีวาสนาดี เกิดในกองเงินกองทอง, มักใช้เข้าคู่กับคำ บุญ หรือ บารมี เป็น บุญวาสนา หรือ วาสนาบารมี เช่น เป็นบุญวาสนาของเขา เขาเป็นคนมีวาสนาบารมีมาก. (ป., ส.). "อาวุโส และ วาสนา" ในภาษาไทยมีความหมายเฉพาะแตกต่างกับความหมายในภาษาเดิม และเป็นที่ยอมรับจากท่านรอยอินฉันใด คำว่า "วสันต์" ก็น่าจะได้รับโอกาสบ้างฉันนั้น (http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png) กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เป็นหนึ่ง ที่ 20 พ.ค. 13, 15:35 ู^
^ อาวุโส ในภาษาไทย แตกต่างจากภาษาเดิมจริงครับ ในการเรียนภาษาบาลี ผู้น้อยจะเรียกผู้ใหญ่ว่า ภนฺเต แปลว่า ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ผู้ใหญ่เรียกผู้น้อยว่า อาวุุโส แปลว่า ท่านผู้มีอายุ กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 22 พ.ค. 23, 10:35 สุขสันต์วัสสานฤดู ;D
กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: SILA ที่ 22 พ.ค. 23, 15:01 เดาว่า อาจเพราะ วสันต กับ วัสสาน มีเสียงใกล้เคียงกันจนนำมาใช้สลับกัน
โดยเฉพาะ พระสงฆ์ท่านเรียกฤดูฝนตามบาลีว่า วสฺสาโนตุ (วสฺสาน+อุตุ) เมื่อประกาศฤดูฝน ท่านก็จะสวดว่า "อยํ วสฺสาโนตุ" (นี้ เป็นฤดูฝน) กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 22 พ.ค. 23, 15:16 หวังว่าจะคลายร้อนลงได้หน่อยนะคะ
กระทู้: วสันตฤดู คือ ฤดูฝน หรือ ใบไม้ผลิ กันแน่ครับ?? เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 22 พ.ค. 23, 16:35 คำบาลีที่หมายถึง ฝน หรือ ฤดูฝน หรือ ปี นอกจาก วสฺสาน-วัสสานะ แล้ว ยังมีอีกคำคือ วสฺส-วัสสะ (คำนี้สันสกฤตว่า วรฺษ-วรรษ หรือ พรรษ, พรรษา)
ที่น่าสนใจคือคำว่า "วัสสะ" พ้องกับคำว่า "หวัด" (โรคที่มักมาในหน้าฝน) ในภาษาไทย จะเกี่ยวข้องกันหรือไม่ น่าสนใจพิจารณา |