เรือนไทย

หลายท่านเคยดูรูปภาพสมัยโบราณ ของทั้งในประเทศไทย และตะวันตก จะพบว่าสุภาพสตรีตระกูลสูง หรือที่มีฐานะดียามแต่งกายสวยงามเต็มยศจะมีเครื่องประดับหลายชิ้นแปลกตาจากที่เราเห็นในปัจจุบัน หนึ่งในนั้นคือ เข็มกลัดขนาดใหญ่เป็นพิเศษหรือสร้อยระย้าแพรวพราว เครื่องประดับงามหรูเหล่านี้นำมากลัดติดกับเสื้อผ้าของผู้สวมใส่ในบริเวณหน้าอก

สิ่งนี้คืออะไร

ในยุโรปตั้งแต่ศตวรรษที่ ๑๕ เป็นต้นมาการแต่งกายของชายและหญิงจะมีการตบแต่งเสื้อผ้าบริเวณหน้าท้องของผู้สวมใส่อย่างสวยงามเป็นพิเศษ อาจจะประดับด้วยผ้าที่ลวยลายมากกว่าส่วนอื่น หรืออาจจะประดับด้วยริบบิ้น การตบแต่งเช่นนี้เรียกว่า Stomacher หรือ เครื่องตบแต่งบริเวณหน้าท้อง ภายหลังผู้ที่จะแต่งก็เหลือเพียงสตรี

อย่างไรก็ตาม เมื่อเข้าสู่ประมาณ ศตวรรษที่ ๑๗ เป็นต้นมา การตบแต่งก็ขยับขยายไปไกล กล่าวคือ แทนที่จะตบแต่งด้วยผ้า สตรีชั้นสูงจะตบแต่งด้วยสายสร้อยหรือเข็มกลัดชิ้นโตในบริเวณหน้าท้อง สตรีชั้นสูงและสตรีในราชสำนักยามแต่งกายเต็มยศ เครื่องเพชรประดับอุทรนี้ถือเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยทีเดียว

ภาพจักพรรดินีแอนนา และภาพจักพรรดินีอลิสซาเบ็ธแห่งรัสเซีย ทรงเครื่องเพชรประดับพระอุทร

การตบแต่งด้วยเครื่องเพชรประดับอุทรเช่นนี้เป็นที่นิยมเรื่อยมาจนกระทั่งเข้าสู่ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ ๑ ความนิยมการตบแต่งอัญมณีบริเวณอุทรก็หายไป สาเหตุของการหายไปเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของเครื่องแต่งกายของสตรียุโรป เครื่องประดับประดับอุทรเหล่านี้เป็นผลพวงจากการที่สตรีใส่ชุดรัดทรงหรือคอเซต ทำให้รูปร่างผู้หญิงดูราวกับนาฬิกาทราย เครื่องเพชรประดับอุทรก็จะออกแบบให้เข้ากับรูปทรงดังกล่าว

แต่ว่าเมื่อเข้าสู่ยุคสงครามโลกครั้งที่ ๑ สตรีตะวันตกไม่นิยมใช่เครื่องรัดทรงอย่างคอเซตอีกต่อไปแล้ว เสื้อผ้าก็จะเป็นแบบไม่รัดแน่นอย่างในอดีต ดังนั้น การที่จะประดับเครื่องประดับอุทรจึงไม่เหมาะสมอีกต่อไป ในที่สุด ความนิยมตรงนี้ก็ค่อยๆหาย หลังจากที่เป็นที่นิยมในสตรีชั้นสูงนับร้อยปี อย่างไรก็ตามเราก็พอจะเห็นการตบแต่งเช่นนี้บ้างในบางโอกาส เช่น Marchioness of Londonderry ในอดีตและปัจจุบันสองท่านก็นำเครื่องประดับชนิดนี้มาตบแต่ง

Lady Theresa, Marchioness of Londonderry, wife of the 6th Marquess.
The diamond stomacher consisted of 230 carats of diamonds in total; the largest diamond was 15 carats and mounted in silver and gold. The diamonds were taken from a Garter insignia and sword of the Viscount Castlereagh which he had worn at the coronation of George IV in 1821

ล่าสุดที่เราสามารถพบเห็นได้ ก็ดั่งสมเด็จพระนางเจ้าอลิสเบ็ธที่ ๒ ทรงหนึ่งครั้ง

ถือเป็นความงามที่นานๆจะได้พบเห็นในยุคปัจจุบัน

หมายเหตุ ในประเทศไทยก็สามารถพบเครื่องประดับแบบนี้ได้เช่นกัน หากเราสังเกตุในรูปภาพโบราณดีๆ

ประเทศเรานำสมัยไม่แพ้ใครแต่โบราณอยู่แล้ว

สมเด็จพระพันปี

Princess Alice, Countess of Athlone – ในพระราชพิธีพระบรมราชาภิเษก พระเจ้าจอร์ชที่ 5   ปี 1911

โครงสร้างคล้ายกัน คือเป็นสามเหลี่ยมแคบ ปลายแหลม
ฝีมือช่างที่ทำเรือนลายฉลุได้บอบบางเหมือนผ้าลูกไม้ นั่นสิ น่าพิศวงมาก   
ออกแบบเรือนได้สวยกว่าเพชร

ชอบงานออกแบบ อันนี้ค่ะ อะร้าอร่ามมาก

พระฉายาลักษณ์เก่าของเจ้านายฝ่ายในบางพระองค์ของเราก็มีเครื่องเพชรประดับพระอุทรนะครับ สวยมากด้วย

แต่ขอเก็บไว้เป็นความลับ

ในอีกไม่กี่อึดใจ เชื่อแน่ว่าท่านผู้เชี่ยวชาญจะเดาได้ว่าเป็นพระฉายาลักษณ์ใด ข้าพเจ้าเคยเข้าไปชมในเพจหนึ่ง งดงามมาก ท่านเจ้าของเพจได้ลงสีรูปไว้อย่างสวยงามแล้วด้วย

ใบ้ให้ -เจ้าของเพจนี้เป็นผู้มีอุปการะในการหารูปเก่าในเว็ปเรือนไทยของเราเสมอ

เจ้านายฝ่ายในบางพระองค์ของเราก็มีเครื่องเพชรประดับพระอุทร - คงมีน้อยองค์นะครับเนี่ย

รอผู้มาเฉลย

ผู้ที่ยึดแฟชั่นประดับ stomacher งามๆ ในการแต่งกายเต็มยศ  คือพระราชินีแมรี่ พระมเหสีของพระเจ้าจอร์ชที่ 5   พระอัยกา(ปู่) ของพระราชินีนาถเอลิซาเบธองค์ปัจจุบัน
ตั้งแต่สาวจนทรงพระชรา  ควีนแมรี่ไม่เคยว่างเว้นประดับ stomacher  ดูจากเครื่องแต่งกาย  ท่านก็ไม่เปลี่ยนแฟชั่นไปเท่าใดนักในหลายสิบปี

stomacher มักจะถูกออกแบบให้ถอดแยกได้เป็นชิ้นๆ โดยไม่เสียรูปทรง    สามารถดัดแปลงเป็นเข็มกลัดติดเสื้อได้พอเหมาะพอดี
สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธ ทรงประดับเข็มที่แยกชิ้นมาจาก stomacher ของสมเด็จย่าของท่าน

เพชรประดับอุทร ที่อลังการงานสร้างอย่างยิ่งยวด   เวลาประดับคงหนักไม่น้อยเลย   กลัดบนผ้าบางๆอย่างชีฟองไม่ได้แน่

stomacher  ที่ถอดแยกได้เป็นหลายชิ้น นำมาเป็นเข็มกลัดติดเสื้อ

เคยเห็นคล้ายๆอย่างนี้ค่ะ

พึ่งทราบว่ามีเครื่องประดับอย่างนี้เ้วยสวยมากเลยค่ะ สงสัยว่ามันรุงรังชิ้นใหญ่ไปมั้งคะเลยยกเลิกกันไปไม่รู้ว่าสมัยนี้วงการแฟชั่นมีเอามาทำบ้างไหม

แฟชั่นเปลี่ยน เครื่องประดับที่เหมาะกับเสื้อผ้ายุคหนึ่ง ก็เลยไม่เหมาะกับเสื้อผ้าอีกยุคหนึ่งค่ะ
ช่างเพชรมองเห็นล่วงหน้าเลยทำเครื่องเพชรชนิดที่ถอดแยกชิ้นกันได้   จะได้เอามาประดับเสื้อผ้าแบบใหม่ได้ ไม่ต้องยุบตัวเรือนทิ้งไป
อย่างในภาพข้างล่าง  stomacher  ถอดชิ้นแยกเป็นเข็มกลัด

ควีนเอลิซาเบธทรงนำมาเป็นเข็มกลัด

Gloria, Princess of Thurn and Taxis นำมาเป็นจี้ห้อยคอ

stomacher ที่ออกแบบเรือนได้งามละเอียดประณีตชิ้นนี้ เป็นสมบัติของพระนางมารี อังตัวแน็ตต์ 

ขยายภาพชัดๆ

อีกชิ้นหนึ่ง

ชิ้นนี้เป็นทับทิมล้วน  สมบัติของมาดาม ดู บาร์รี่  พระสนมของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14  ในศตวรรษที่ 18

 stomacher มรกตแกมเพชร สมบัติของจักรพรรดินีอเลกซานดรา   ราชินีองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์โรมานอฟ