เรือนไทย

ผมเป็นคนนึงที่จบมาทางด้านจิตรกรรมไทย ทำงานทางด้านจิตรกรรมไทยโดยตรงในปัจจุบัน จากสมัยเรียนจนปัจุบัน มีโอกาศไปตระเวนถ่ายภาพจิตรกรรมไทยมามากมายหลายวัด ในรอบ25ปีมานี้ พบความเปลี่ยนแปลงมากมาย เกี่ยวกับจิตรกรรมไทย โดยเฉพาะจิตรกรรมฝาผนัง หากจิตกรรมฝาผนังเหล่านั้น เสื่อมสลายตามกาลเวลา คงไม่น่าเสียดายเท่ากับ การเสื่อมสลายโดยฝีมือมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นการลบทิ้งไปเลย หรือไปเขียนทับของเดิม แบบไม่มีฝีมือทัดเทียมอย่างโบราณ ทำให้ชของเดิมเปลี่ยนแปลงไปในฐานะอดีตภาพ และบันทึกเล่าเรื่องทางเชิงช่าง รวมไปถึงการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังด้วยเทคนิคสมัยใหม่ ผมพบว่าการอนุรักษ์แต่ละที่อายุการอนุรักษ์นั้นไม่เกิน20-25ปีเลยสักที่ ยิ่งบางที่การอนุรักษ์ยังเข้าไปเติมของใหม่บนของเดิม จนเรียกว่า"เสียของ"ก็มีอยู่เป็นจำนวนมาก ปัจุจุบัน มีวัดที่กำลังเข้าดำเนินการอนุรักษ์อยู่หลายวัด และเป็นวัดที่มีความสำคัญมากทั้งนั้นซึ่งส่วนใหญ่ ผ่านการอนุรักษ์มาก่อนหน้านี้แล้วทั้งนั้น การอนุรักษ์ในปัจจุบัน จึงบอกได้ว่า เป็นสร้างความบอบช้ำให้จิตรกรรมเพิ่มมากขึ้นมากกว่าเดิม แม้สภาพโดยรวมตัวจิตรกรรมยังคงอยู่ แต่ฝีมือรายละเอียดในตัวภาพได้เปลี่ยนไป จนยากต่อการแยกแยะได้ อีกไม่นานฝีมือครูเหล่านี้คงไม่เหลือให้ศึกษาอีกต่อไป ปัจจุบัน ผมพยายามรวบรวมฝีมือครูเก่าที่ยังไม่ได้รับการเปลี่ยนแปลงแก้ไข ด้วยการนำข้อมูลจากอดีตจากภาพถ่ายที่มีอยู่ และตระเวณถ่ายภาพในวัดหลายวัดทั้งที่เคยถ่ายไว้กับที่ยังไม่เคยได้ถ่ายไว้เลย เพื่อใช้เป็นข้อมูลทางประวัติศาสตร์ เก็บไว้ให้ลูกหลานได้ดู เมื่อวันที่วัดต่างๆเหล่านั้นไม่มีจิตรกรรมฝาผนังของเดิม เหลือให้ดูแล้ว รายชื่วัดที่ตอนนี้กำลังได้รับการบูรณะ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ วัดสุวรรณาราม วัดสุทัศน์เทพวราราม วัดโพธิ์(พระเชตุพน) วัดบางยี่ขัน วัดไชยทิศ วัดดุสิตาราม แล้วยังคงมีอีกหลายวัด เนื่องจากอยู่ระหว่างช่วงผลาญงบ ลำพังผมคงทำได้แค่นี้ ใครยังไม่เคยได้ไปดูไปชมจิตรกรรมฝาผนังตามวัดต่างๆเหล่านี้ ควรหาเวลาไปชม เพื่อว่าในชั่วชีวิตนึงจะได้เห็นศิลปกรรมที่ไม่เป็นสองรองใครในโลกอย่างจิตรกรรมฝาผนังของไทยนะครับ(ภาพประกอบ ภาพเขียนในกรุพระปรางค์วัดราษฎร์บูรณะ สมัยอยุธยาตอนต้น)

ภาพแม่พระธรณีบีบมวยผม ท่าประทับยืนที่งดงามส่วนนึงของจิตรกรรมฝาผนัง ตอนมารผจญ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ ฝีมือช่างวังหน้าสมัยรัชกาลที่1

จิตรกรรมฝาผนังวัดเกาะแก้วสุทธาราม เพชรบุรี เขียนปีพ.ศ.2277 อยุธยาตอนปลาย(ภาพพุทธประวัติตอนตวงพระธาตุ) จิตรกรรมฝาผนังสมัยอยุธยาที่นี่ใช้สีเอกรงค์ และเขียนลงสีแบบบางๆแบบโปร่งใส ลายเส้นตัวภาพที่นี่ช่างเขียนเขียนอย่างอิสระเสรีเหนืออื่นใด คนมองปัจุบัน อาจเห็นว่า เหมือนเด็กเขียนการ์ตูน หากไม่ได้ทำความเข้าใจในศิลปะแบบอยุธยามาก่อน

ภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องสาวิกาเอตทัคคะ(จำชื่อไม่ได้)สมัยรัชกาลที่3 ปัจจุบัน เขียนทับของเดิมจนหมด เรียกได้ว่าสิ้นฝีมือสมัยรัชกาลที่3ไปเสียแล้ว น่าเสียดายเป็นอย่างยิ่ง ทางวัดกับชื่นชมว่าได้ภาพงดงามเต็มผนังมิได้กระเทาะหลุดร่อนแบบตะก่อน ช่างน่าอดสูใจในความคิดอันไร้สุทรียเช่นนี้

จิตรกรรมฝาผนังวัดบางระโหง ต.บางกร่าง จ.นนทบุรี สมัยรัชกาลที่4 ตอนต้นซึ่งภาพเขียนยังได้รับอิทธิพลจากสมัยร.3ยังไม่นิยมฝรั่งแบบสมัยขรัวอินโข่ง น.ณปากน้ำเคยแบ่งภาพเขียนสมัยร.4ว่ามี2จำพวกคือ นิยมฝรั่ง กับไม่นิยมฝรั่ง วัดนี้เรียกว่าไม่นิยมฝรั่ง สภาพปัจจุบัน วัดยังไม่เคยได้รับการบูรณะเลย ภาพเขียนระหว้างผนังลอกเกือบหมดแต่ด้านบนขวาซ้ายซึ่งเขียนเป็นเทพชุมนุมและนักสิทธวิทยาธร มารผจญที่ด้านหน้าพระประธาน และไตรภูมิด้านหลัง ยังค่อนข้างสมบูรณ์(รูปประกอบ ภาพระหว่างผนังตอนออกมหาภิเนษกรมณ์ ตัดเอาเฉพาะตอนพระอินทร์เหาะเอาผอบมาใส่พระเกศาพระพุทธเจ้าเพื่อไปบรรจุไว้ที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ในเจดีย์จุฬามณี

รบกวนขอภาพขยายภาพเขียนในกรุพระปรางค์วัดราษฎร์บูรณะ สมัยอยุธยาตอนต้น ได้ไหมครับ
ได้ชมแล้วรู้สึกประทับใจมาก นอกจากที่วัดราชบูรณะวัดมหาธาตุอยุธยาและวัดมหาธาตุราชบุรีแล้ว
ก็ไม่รู้ว่ามีภาพเขียนสมัยอยุธยาตอนต้นที่ไหนอีก 


คุณ jean1966 พอมีข้อมูลภาพเขียนของวัดเจตวงศ์ ที่ปทุมธานีบ้างไหมครับ
รู้มาว่าเป็นวัดร้าง หากมีเวลาว่างช่วงนี้ผมจะไปศึกษาภาพเขียนที่นั่นน่ะครับ


ขอลงภาพเขียนจากวัดใหม่เทพนิมิตร ภาพจากเตมียชาดกครับ

ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/15/15?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F15%2315

ภาพจากเวสสันดรชาดกครับ
 ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/15/16?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F15%2316

เข้ามาเพื่อขอกล่าวว่า  ขอบคุณ   งามเหลือเกิน
จะดูแล้วผ่านไปก็ทำไม่ลง

เข้ามาอ่าน ติดตามกระทู้คะ

ใฝ่ฝันว่า สักวันนึงจะอ่านจิตรกรรมฝาผนังได้เป็นเสียที แต่แค่ชื่อก็เหนื่อยใจ เป็นโรคความจำสั้นคะ

คุณvirain ถ่ายภาพด้วยกล้องอะไรครับ ผมว่าภาพที่ออกมา ทำไมมันออกสีส้มปานนั้น ทำให้ภาพเปลี่ยนไปเลยนะครับ สำหรับไฟล์ใหญ่ของวัดราษฎร์บูรณะ ยังไม่ได้สแกนต้นฉบับเลยครับ แล้วผมก็ฟากไฟล์ไม่ค่อยเป็น เอาเป็นส่งทางเมลล์ได้รึเปล่า(เมลล์ผมpaparyu15@gmail.com)เมื่อวานเข้าไปที่วัดบางยี่ขันมา ได้พบกับช่างอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนัง ได้พูดคุยกับช่างซึ่งส่วนใหญ่(ไม่มีเลยดีกว่า) ที่จบมาทางช่าง อาศัยเข้ามาเรียนรู้เทคนิค พอเริ่มทำได้ก็เข้ามาทำ หัวหน้างานควบคุมก็ไม่มี อันนี้แหละน่าเป็นห่วง ที่วัดบางยี่ขันยังดีที่สภาพของจิตรกรรมยังไม่เสียหายมากนัก เพราะเคยผ่านการอนุรักษ์มาก่อน และช่างที่เข้าทำชุดนี้ ก็ซ่อมตามขั้นตอนการอนุรักษ์ ก็ทำให้ผมสบายใจขึ้นได้วัดนึง งานอนุรักษ์จะสิ้นสุดประมาณกันยายนนี้ คงต้องเข้าไปอีกที(แต่จากการตรวจสภาพเปรียบเทียบจากของเดิมที่เคยถ่ายไว้ก็มีหลายส่วนที่เสียหายไป)(ลองดูรูปครับ อันนี้ปัจจุบัน)

อันนี้ของเดิมเมื่อ25ปีก่อน (สังเกตจุดตรงฉัตรและหน้าตัวพระด้านขวา)มีรอยกระเทาะกว่าเดิมพอสมควร

ตอบคุณvirainอีกทีเรื่องจิตรกรรมสมัยอยุธยาตอนต้นนอกจาก2ที่ที่บอก แล้วก็มีที่วัดมหาธาตฺ วัดพระราม ซึ่งสภาพก็เป็นอย่างที่เห็นคือเหลือเล็กๆน้อยๆ ไม่เป็นชิ้นเป็นอันแล้วครับ(รูปนี่ที่วัดมหาธาตุอยุธยา ปัจจุบัน ไม่แน่ใจว่ายังเหลืออยู่รึเปล่า ส่วนเรื่องวัดเจตวงค์ เข้าใจว่ากรมศิลปากรได้เข้าไปอนุรักษ์ไว้แล้ว แม้จะเป็นวัดร้าง ภาพต่อไปผมจะลงภาพที่วัดเจตวงค์ให้ดู

รูปจิตรกรรมฝาผนังที่วัดเจตวงค์ครับ (พรุ่งนี้จะเดินทางไปถ่ายภาพที่ราชบุรี เน้นที่วัดคงคารามเป็นที่แรก ใครรู้จักจะตามไปก็ไม่ว่านะครับ)

ครับคุณjean1966 ขอบคุณสำหรับข้อมูล  ผมเองก็จนใจเรื่องจิตรกรรมอยุธยาตอนต้น  ขอบคุณสำหรับภาพจากวัดมหาธาตุนะครับ
ไม่รู้ว่าที่วัดพระรามก็มีด้วย  ตอนผมไปก็ไม่ได้สังเกตแถมพระปรางค์ในวัดมหาธาตุก็มีเยอะผมก็ไม่รู้ว่าอยู่ในองค์ไหนครับ


ตอนนี้ก็หาเกี่ยวกับอยุธยายุคหลังดูไปก่อนน่ะครับ แต่ผมพลาดตอนไปเพชรบุรไม่ได้ถ่ารูปมาเพียงแต่ไปชมเท่านั้น
ีมารู้ที่หลังว่าในวัดสระบัวก็ภาพจิตรกรรมฝาผนังเหมือนกัน

ภาพเขียนที่วัดเจตวงศ์นี่ชำรุดมากเหมือนกันนะครับ  คุณjean1966จะไปที่โพธารามหรือครับ 
ผมจะรอชมภาพงามๆนะครับ  เพราะภาพเขียนที่นั่นเลื่องลือเหลือเกิน  ที่จริงผมก็อยากไปที่ราชบุรีเหมือนกัน
แต่เพื่อนผมที่อยู่นั่นบอกมาว่าตอนนี้กรมศิลป์กำลังซ่อมวัดมหาธาตุอยู่  ผมเลยกะว่าเอาไว้รอไปทีเดียวน่ะครับ

ที่วัดใหม่เทพนิมตร ตอนนั้นพระท่านมีกิจธุระเลยไม่มีเวลาเปิดหน้าต่าง  ผมเลยต้องถ่ายภาพโดยอาศัยดวงไฟสีเหลืองๆในโบสถ์
กล้องผมเป็นกล้องดิจิตอลคอมแพคธรรมดา ปรับแสงขาวตอนถ่ายครับ  ภาพเลยแมร่งๆไป 

สำหรับวัดสระบัวนั้น ไม่ได้เป็นภาพเขียนสี เป็นภาพเขียนเส้นทองรูปทวารบาลมารแบกและรูปมังกรบนฝ้าเพดาน สิ่งสวยงามในวัดก็คงเป็นซุ้มใบเสมาและตัวพระอุโบสถครับ รูปผมก็มี เร็วๆนี้คงได้ไป สำหรับรูปที่วัดใหม่เทพนิมิตร ผมมีหมดแล้วเยอะด้วยครับ ไม่นานมานี้ก็เข้าไป แต่วัดเงียบมากเลยไม่ได้เข้าไปถ่ายถาพ(รูปประกอบ รูปหน้ากาลผนังหน้าพระประธานตอนมารผจญ) เออผมถามจริงๆครับ คุณvirainเรียนจิตรกรรมไทย หรือศิลปะที่ไหนรึเปล่าครับ

ภาพซ้อนกันในกระทู้เพราะระหว่างพิมพ์ มีกระทู้มาคั่น ไม่เป็นไร สำหรับคุณvirain ถ้าพอหาสตางค์ได้ ให้หาซื้อกล้องดิจิตอลเอสแอลอาร์ เอาแบบไลน์(ไม่ต้องเปลี่ยนเลนส์)ก็ได้ไม่แพงมาก ซูมกำลังสูงๆ จะดีกว่าคอมแพคธรรมดามากครับ จะได้ภาพออกมาสวยงาม ส่วนวัดใหม่เทพนิมิตรนั้นหรือวัดไหนๆถ้าวัดไม่เปด ก็เปิดเองซิครับ ผมไปวัดไหน ไม่เคยมีปัญหา สงสัยขาใหญ่ เส้นใหญ่ด้วย 5555555555555 ตอนนี้กรมศิลป์อยู่ระหว่างผลาญงบครับ เลยบูรณะมันซะทุกที่ ดีๆก็ดีไป ถ้าเละก็ได้แต่ทำใจ อ้อเมื่อวานเข้าไปที่วัดโพธิ์มา ได้เข้าไปถ่ายภาพบานทวารบาลที่(น่าจะเรียกว่าศาลาการเปรียญด้านข้างศาลาทิศรอบพระมณฑปทรงมงกุฎใกล้ๆเจดีย์4รัชกาลเป็นภาพเขียนเดิมฝีมือเหมือนที่พระที่นั่งพุทไธสวรรย์เลยครับ)ดูรูป

ตอนนั้นพระที่วัดใหม่ฯ ท่านรีบน่ะ่ครับ  ผมมีเวลาครึ่งชั่วโมงได้ เลยไม่อยากเสียเวลาเปิดปิดหน้าต่าง
กะเอาว่าถ่ายได้น้อยไม่เป็นไร  ได้ดูก็ยังดี แหะๆ

ส่วนเรื่องกล้องก็อยากได้อยู่ครับ คงต้องรอเก็บเงินไปก่อน

เรื่องภาพเขียนผมก็ไม่ค่อยมีความรู้เท่าไหร่น่ะครับ  อาศัยหาอ่านและก็ไปหาดูเอาตามโอกาสเท่าที่ทุนจะเอื้ออำนวยครับ
อะไรดูแล้วอ่านแล้วก็ลักจำมา  เรื่องสุนทรียในงานจิตรกรรมจริงๆก็ยังอ่อนหัดนัก
ส่วนใหญ่ที่ไปถ่ายภาพมาผมชอบนำมาศึกษาลายเส้นน่ะครับ พวกการเดินตัวลาย  แต่สำหรับกายวิภาคในลายไทยเป็นงานที่สุดยอดมาก
อย่างภาพนางเมขลาที่วัดสุวรรณารามของครูทองอยู่ ผมเห็นแล้วรู้สึกว่าสวยงามอย่างบอกไม่ถูก (ยังแอบเสียดายภาพรามสูรที่ลอกไป)

ก็อย่างที่คุณjean1966บอกนะ่ครับ  ภาพเขียนในสมัยอยุธยาบางภาพอาจดูไม่สวย(อย่างที่วัดเกาะ) ถ้าไม่เข้าใจในสุนทรีย
ผมเลยพยาศึกษาย้อนไปหาดูจิตรกรรมยุดเก่าๆน่ะครับ  แต่ก็แอบได้ยินว่ามีจิตรกรรมของสุโขทัยย้อนไปอีก
ยิ่งรู้แล้วก็ลึกไปเรื่อยๆ เป็นอะไรที่ลึกซึ้งมาก  ก็เรียนมหาลัยอยู่แต่ไม่ใช่ทางด้านศิลปะเลยไม่ได้ศึกษาได้เต็มรูปแบบ

ได้อ่านข้อความของคุณjean1966เป็นการต่อยอดความรู้ครับ

ภาพจิตรกรรมที่วัดหนองบัวครับ เป็นเทคนิคการฉลุปิดทองหรือเดินเส้นด้วยทองคำเปลว บางครั้งก็ใช้รง(ยางไม้ชนิดนึงมีสีเหลือง (โบราณใช้ซับหนุนในการปิดทองนอกจากใช้ชาดแล้วเพื่อให้ทองดูสุกสว่างขึ้น)แทน สมัยอยุธยาตอนปลาย สภาพค่อนขางจางจนแทบมองไม่เห็นแล้วครับ เสียดายที่ผนังไม่มีภาพเขียนเลย สำหรับคุณvirainยังเป็นนักศึกษาอยู่ แต่ให้ความสนใจทางด้าน ศิลปะไทย ผมก็ขอชื่นชมครับ มีโอกาสก็ขอให้สื่อให้เพื่อนฝูงญาติสนิทมิตรสหายได้รับรู้ให้มากก้จะเป็นการดี หนังสือทางศิลปะที่มีรูปสวยๆดีๆก็ค่อนข้างมีราคาแพง ข้อมูลในอินเตอร์เน็ตก็น้อยมากโดยเฉพาะศิลปะไทย ผมเองมีความตั้งใจรวบรวมข้อมูลให้ได้มากเพื่ออนาคตอาจทำเว็ปไซด์เพื่อให้ข้อมูลแก่ผู้สนใจ อีกทั้งทำหนังสือเกี่ยวกับจิตรกรรมฝาผนังอยู่ แต่คงใช้ระยะเวลาอีกสักพักนึง ส่วนรูปวัดราษฎร์บูรณะ จะทยอยสแกนส่งให้นะครับ

กระทู้นี้ทำไมคนเข้ามาพูดคุยน้อยจัง เมื่อวานเดินทางไปราชบุรี ตั้งใจว่าจะไปถ่ายภาพจิตรกรรมฝาผนังที่วัดคงคาราม แต่มีอันต้องผิดหวัง เนื่องด้วย พระท่านทำพิธีในพระอุโบสถทั้งวัน ฝนก็ตกหนัก เลยตัดสินใจกลับ แล้วเดินทางไปที่วัดไทรอารีรักษ์ไม่ไกลจากกันนัก เนื่องจากทราบว่าที่วัดนี้ก็มีจิตรกรรมฝาผนังอยู่เหมือนกัน ก็ไม่ผิดหวังครับ วัดนี้เป็นวัดสร้างสมัยรัชกาลที่4 ภาพเขียนก็น่าจะประมาณร.4-ร.5 ลักษณะการเขียนเป็นช่างชาวบ้าน แต่เขียนได้อย่างมีจินตนาการหากจะไปเปรียบเทียบกับฝีมือช่างหลวงย่อมไม่ได้ แต่ลักษณะการเขียนก็ช่างมีเสน่ห์ถูกใจผมจริงๆในพระอุโสบถ ลักษณะกางวางโครงเรื่องคล้ายจิตรกรรมทางภาคเหนือเช่นวัดภูมินทร์ วัดบวกครกหลวง วัดพระสิงห์ แต่ตัวภาพวาดอย่างภาคกลางมิได้วาดแบบล้านนา ส่วนด้านหน้าทางเข้าพระอุโบสถเขียนสีสรรค์ตัวภาพเหมือนจิตรกรรมแถบภาคอีสานที่เรียกพระอุโบสถว่าสิม เชิญท่านท่านทัศนากันได้เลยครับ(เริ่มจากด้านหน้าพระอุโบสถ)

ภาพด้านหน้าพระประธานตอนพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพาน(ภาพเขียนทั้งหมดเขียนเหนือผนังระหว่างหน้าต่าง)

ไม่รู้จะคุยอะไรครับ เพราะไม่มีความรู้ แต่เข้ามาอ่านเรื่อยๆครับ

ขอบคุณครับ

ไม่เป็นไรครับ ไม่มีความรู้ ก็ลองตั้งคำถามที่อยากรู้ก็ได้ครับ จะได้ต่อยอดความรู้กันครับ หรืออยากหาหนังสืออ่านก็จะได้แนะนำครับ(ตอนนี้ชอบมากถวายพระเพลิงพระพุทธเจ้า ในภาพจะมีการละเล่นประกอบมากมาย ลองดูครับว่ามีอะไรบ้าง เสียดายอยู่นิดทางวัดเดินสายไฟทับไปบนจิตรกรรมซะ เซ็งจริงๆ)

ภาพเขียนที่นี่ยังสอดแทรกพฟติกรรมของมนุษย์ ซึ่งเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวันไว้ด้วย เช่นการอุจจาระ ปัสสาวะ แล้วก็ทำได้อย่างน่ารักซะด้วย(รูปแรกการฉี่ของนางสนมกำนัลในวัง หลับตาพริ้มเลย ถ้าจะมีความสุขที่ได้ปลดปล่อย หรืออาจจะละเมอก็ได้ เพราะเพื่อนข้างๆยังหลับอยู่เลย

อันนี้กำลังนั่งอุจจาระแต่หามีความสุขไม่ เพราะไอ้สุนัขเจ้ากรรมมันดันได้กลิ่น จ้องจะมาตอดอุนจิไปเป็นอาหารอันโอชะ เลยต้องถือไม้คอยไล่ มิให้มาฉก เรียกว่าขี้ของข้าใครอย่าแตะ 55555555555

อันนี้เหล่าสนมกำนัลใน นอนหลับผ้าผ่อนหลุดลุ่ยโชวของสงวนอร้าอร่าม แบบว่าถ้าเป็นสมัยนี้ รับรอง เกิดคดีขึ้นหน้าหนึ่งหนังสือพิมพ์เป็นแน่แท้

ปิดท้ายด้วยรูปนี้ น่าจะสันนิษฐานได้ว่าช่างเขียนที่นี่อาจจะเป็นช่างที่ได้ไปเขียนทางภาคเหนือในวัดที่ผมบอกไม่วัดใดก็วัดหนึ่งเป็นแน่ จึงนำรูปลักษณ์ของคนพื้นเมืองแถบนั้นมาเขียนไว้ตามที่ได้เห็นมา เห็นม๊บครับ ว่าจิตรกรรมฝาผนังนั้น มีอะไรให้ศึกษามากมายจริงๆครับ(วันนี้ขอจบเท่านี้ครับ)

ข้อมูลที่ผมเกริ่นข้างต้นเป็นแต่เพียงข้อมูลวิเคราะห์ของผมเท่านั้น แต้ในความเป็นจริงของข้อมูลวัดมีดังนี้ครับ
วัดไทรอารีรักษ์ เป็นวัดที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำแม่กลอง อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี นับเป็นวัดศูนย์กลางของชาวมอญอีกวัดหนึ่ง ซึ่งมีถาวรวัตถุศิลปแบบมอญ รวมถึงภาพเขียนที่สื่อถึงประวัติศาสตร์และความเป็นมาของชนชาติมอญ โดยภาพเขียนที่หอระฆังบริเวณกุฏิเจ้าอาวาสภาพบางส่วนลบเลือนมาก ส่วนที่อุโบสถมีภาพที่ผนังด้านใน กับมุขสกัด ด้านริมแม่น้ำแม่กลองเขียนเป็นเรื่องอดีตพระพุทธเจ้า พุทธประวัติ และพระอาริยะสงฆ์ ในรายละเอียดของภาพได้สะท้อนให้เห็นชีวิต สังคม วัฒนธรรมของกลุ่มคนชาวมอญในอดีต จากหลักฐานเชื่อว่าเป็นภาพเขียนราว พ.ศ.2450 ซึ่งอยู่ในรัชกาลพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แม้ว่าบางส่วนของภาพเขียนจะเลือนรางแต่ความมีคุณค่าทางด้านศิลปะ ภาพจิตกรรมฝาผนังที่บ่งบอกถึงความเป็นอัตลักษณ์ของชนชาวมอญที่ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานในลุ่มนำแม่กลอง เฉกเช่นที่วัดไทรอารีรักษ์ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
        ภาพจิตรกรรมในอุโบสถวัดไทรอารีรักษ์ อำเภอโพธาราม จังหวัด
ราชบุรี เขียนขึ้นด้วยความศรัทธาของชาวไทยเชื้อสายมอญในชุมชนรอบ
วัด ในภาพจึงแสดงประเพณีของชาวมอญ และสังคมไทยในท้องถิ่นราชบุรี
เมื่อสมัยรัชกาลที่ 5 ที่น่าศึกษา
        ส่วนบนของผนังเป็นภาพอดีตพุทธเจ้า แสดงถึงความเชื่อเฉพาะ
ของชาวมอญ ด้วยในสมัยรัชกาลที่ 5 จิตรกรรมไทยทั่วไป ไม่นิยม
วาดภาพอดีตพุทธนี้แล้ว ใต้แถวพระอดีตพุทธเป็นภาพพุทธประวัติ และ
อริยสงฆ์ ภาพบุคคลแต่งกายแบบชาวมอญ จีน และกระเหรี่ยงที่อาศัยอยู่
มากแถบอำเภอสวนผึ้ง อาคารเป็นทรงประสาทแบบศิลปะมอญ มีส่วนยอด
เป็นเครื่องไม้สามชั้นผนังสกัดด้านนอกเป็นภาพตอนพระพุทธเจ้าโปรด
พุทธมารดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ มีรูปพระ-อาทิตย์ พระจันทร์ที่มีวิถี
โคจรระดับยอดเขายุคนธรตามเนื้อหาคัมภีร์โลกบัญญัติ
วัดไทรอารีย์รักษ์ ตั้งอยู่ในแถบชุมชนชาวไทยเชื้อสายมอญ อำเภอ
โพธารามภาพจิตรกรรมในอุโบสถจึงเป็นเสมือนภาพบันทึกประเพณี
มอญที่สำคัญ เช่น ตอนพระพุทธเจ้าปรินิพพาน มีภาพการจัดงานปลง
พระศพอย่างละเอียด ตั้งแต่ขบวนแห่พระศพที่มีการลากราชรถซึ่งเครื่อง
บนเป็นทรงปราสาทแบบศิลปะมอญหรือพม่า พระโกศบรรจุพระศพ
มิได้เป็นทรงกลมสูงแบบงานพระศพไทยทั่วไป แต่เป็นโลงศพสำหรับ
พระสงฆ์ชั้นเจ้าอาวาสแบบมอญที่เรียกว่า "ลุ้ง" หรือเรียกตามภาษา
ชาวบ้านว่า โลงยอดดอกผักบุ้ง ด้วยมีลักษณะสอบล่างผายบน ในปัจจุบัน
ก็ยังใช้กันอยู่ในงานศพพระสงฆ์แถบนี้
       ภาพถวายเพลิงพระศพนี้มีมโหรสพสมโภชน์เอิกเกริกในย่านนี้เช่น
การแสดงหนังใหญ่ จากวัดขนอน วงปี่พาทย์มอญ หุ่นละครเล็ก โรงหุ่น
ประดับธงรูปช้างเผือก ธงชาติไทยสมัยเเรกก่อนเปลี่ยนเป็นธงไตรรงค์
ในสมัยรัชกาลที่ 6

อย่างที่คุณ jean1966 บอกครับ  ภาพเขียนเป็นฝีมือชาวบ้านจะให้งดงามเหมือนภาพเขียนในวัดคงคารามก็ใช่ที่
แต่ก็มีคุณค่าในการบันทึกภาพวิถีชีวิต  สำหรับยุคก่อน

ขอบคุณที่นำมาให้ชมครับ

ภาพเขียนในสมัยอยุธยาจะมีการเคลือบด้วยกาวโบราณชนิดหนึ่งซึ่งทำให้ภาพมีความคงทนมาก  (อย่างที่วัดช่องนนทร๊ กับวัดปราสาท)
ไม่รู้ว่าเป็นกาวประเภทไหน รบกวนถามคุณjean1966ครับ

ไปไหนกันหมดแล้ว บ้าอยู่คนเดียว วันนี้ได้มีโอกาสไปที่วัดไชยทิศมา ให้รู้สึกผิดหวังอย่างแรง เพราะเกิดมีปากเสียงเล็กน้อยกับเจ้าหน้าที่กรมศิลป ทั้งๆที่เราเข้าไปเพื่อหวังจะถ่ายภาพ เหตุคงเพราะหน่วยอนุรักษ์จิตรกรรมโดนร้องเรียนบ่อยเกี่ยวกับการอนุรักษ์ที่ไม่ถูกวิธีโดยเฉพาะการเขียนทับของเดิม อย่างกรณีที่วัดป่าเกด และที่พระที่นั่งพุทไธสวรรย์และอีกหลายๆที่ ในที่นี้ทำให้คนที่เข้าไปด้วยจุดประสงค์ดีอย่างเราการเป็นโจร หรือพูดให้ดูดีหน่อยผมเปรียบเหมือนปาปาราซซี่ที่ไปถ่ายดาราที่แอบทำอะไรมิดีแล้วเอามาแฉ ผมไม่เข้าใจจริงว่า การอนุรักษ์ถ้าทำอย่างถูกต้อง ทำไมจะต้องกลัวคนต่อว่า คนทำดีไม่มีอะไรต้องกลัวนอกจากทำไม่ดี ทำผิดแล้วก็ต้องยอมรับผิด ไม่ใช่ยกข้ออ้างร้อยแปดมาบิดเบือน คงคิดว่าตัวเองปิดทองหลังพระ ซึ่งเปล่าเลย เป็นการยกตัวเองว่าแน่ ข้ารู้ ข้าคือผู้ปฏิบัติจริงย่อมรู้ดีที่สุด อันนี้น่ากลัว เพราะคนโง่ถ้าประเมินตนเองว่าฉลาดหรือเก่ง คนที่เข้ารู้กว่าตน หรือเก่งกว่า เข้าจะว่าเอาได้ว่าโง่อวดฉลาด สภาพที่ผมเข้าไปถึงเมื่อเปิดโบสถ์เข้าไป เห็นเจ้าหน้าที่สุภาพสตรีนอนเล่นอยู่3คน เปิดเพลงเสียงดัง หาได้มีใครทำงานอยู่ไม่  พอไปถึงรีบถามว่าเราเป็นคนไปที่วัดบางยี่ขันมาก่อนใช่หรือไม่ เราก็บอกว่าใช่ งั้นต้องคุยกับหัวหน้าก่อน ซึงเข้าใจว่าเป็นคุณจารุวรรณ เพราะคุมงานเขตนี้อยู่ เค้าก็ยืนกรานว่าไม่อนุญาต ด้วยเหตุผลคือไม่ไว้ใจเรากลัวเราเอาไปโจมตี สิทธิ์ของเค้า ดูยิ่งใหญ่จริงๆ ทั้งที่เราขอเจ้าอาวาสแล้วนะนั่น เรายังบอกว่าจะต้องใช้เส้นถึงรัฐมนตรีวัฒนธรรมและอธิบดีกรมศิลปเลยใช่มั๊ย ก็บอกเราว่าก็ดี จะได้เป็นเรื่องของผู้ใหญ่ทะเลาะกัน (ท้าผิดคนซะแล้ว) วางสายไปแล้วยังโทรมาสั่งลูกน้องอีกว่าไม่อนุญาตให้ถ่าย เรายังไม่อยากมีเรื่องเลยกลับก็ได้ว่ะออกมาพ้นประตูโบถส์ มันรีบลงดานประตูทันที ดูมันทำ กลัวจนขี้ขึ้นหัว แค้นนี้เลยต้องชำระครับ โทรเข้ากรมศิลปในบัดดล ได้เบอร์อธิบดีเรียบร้อย แต่ยังไม่พอ ต้องไปหารฐํฐมนตรีวัฒนธรรมก่อน คุณ ธีระ สลักเพชรก่อน วันสองวันนี้คอยดูผลคืบหน้า วัดไชยทิศเคยผ่านการอนุรักษ์มาแล้วตังแต่สมัยที่ผมถ่ายเมื่อ25ปีที่แล้ว สภาพปัจจุบันก็มีบ้างที่หลุดร่อนไป เพราะเดิมก็หลุดร่อนเยอะอยู่แล้ว ซึ่งจากที่ผมเดินดูโดยรอบแม้ไม่ได้ถ่ายภาพ ก็ไม่เห็นจะกลัวอะไรที่จะไม่ให้ถ่าย คงต้องดูละเอียดอีกที มันคงกลัวเจอ ต่อให้ทำเสร็จ กูก็รู้อยู่ดีว่าอะไรที่มึงทำไว้ ขอหยาบหน่อยเถอะ เหลืออดกะมันจริงๆ(ภาพถ่ายประกอบผนังนึงที่วัดไชยทิศที่ถ่ายเมื่อ25ปีที่แล้วครับ)

ลักษณะที่คุณvirainเห็นนั้นมิใช่น้ำยาเคลือบภาพสมัยอยุธยาแต่อย่างใดครับ มันคือน้ำย้าพาราลอย์72ซึ่งทเคลือบไว้จากการอนุรักษ์ พูดง่ายๆเหมือนทาแลคเกอร์ที่ผนังน่ะครับ สังเกตได้ว่าถ้าถ่ายรูปใช้แฟลช มันก็จะสะท้อนเป็นฝ้าๆ บางครั้งทาไม่ทั่วผนัง ก็จะเห็นเป็นรอยแปรงทาเป็นแนวเลย สำหรับโบราณจริงไม่มีน้ำยาเคลือบหรอกครับ แต่ จะอยู่ที่ขั้นตอนการเตรียบผนังตั้งแต่เขียน ตั้งแต่การฉาบปูนผนัง ส่วนที่ทำให้สียึดเกาะได้ดีก็คงจะเป็นในส่วนของสีฝุ่นที่ผสมด้วยกาวกระถิน และกาวเม็ดมะขามครับกาวเม็ดมะขามจะนำไปทำสมุกผนังก่อนเขียนภาพ(รองพื้น ซึ่งช่างโบราณก็จะมีเทคนิคแตกต่างกันไปนะครับ มะขามที่ใช้ต้องเป็นมะขามเปรี้ยวเท่านั้น)
รูปประกอบเป็นฝีมือผมเอง เขียนบนกระดาษสาสมุดข่อยด้วยสีฝุ่นโบราณผสมกาวกระถิน 25ปีมาแล้วยังสดใสงดงามอยู่เลยครับใส่กรอบกระจกตัดแสงไปแล้วตอนถ่ายสีเลยดรอปลงมาบ้างพอสมควรครับ

ก็คงต้องทำใจละครับสิ่งเหล่านี้ มันคงถูกทำลายลงเรื่อยๆจนกว่าจะหมดแหละครับ   ผมเลิกหวังแล้วกับการอนุรักษ์ครับหันมาตั้งหน้าตั้งตาเก็บข้อมูลที่ยังหลงเหลือให้มากที่สุดเท่าที่จะเก็บรักษาไว้ได้ครับ   เสียดายที่ผมไม่ค่อยได้ไปไหนมากเนื่องจากมีงานประจำ  แต่ก็จะหาเวลาไท่ที่โอกาสจะอำนวยครับ  ก็ใจเย็นๆละกันครับพี่  ค่อยทำกันไปช่วยๆกันเองครับ

มันทำใจไม่ได้นะซิครับ เหมือนคนถูกทำร้าย ยังไม่ตาย แต่ไม่มีใครช่วย เพราะเห็นว่าไม่ใช่เรื่องของตัวเอง งานนี้ผมคงต้องพยายามให้เรื่องถึงผู้ใหญ่ให้ได้ ไม่ทางใดก็ทางนึง (รูปประกอบมารผจญวัดไชยทิศ)

ผมเคยเข้าไปวัดไชยทิศมาแล้วเมื่อสักสองเดือนก่อน  ตอนนั้นผมมีหนังสือที่มหาวิทยาลัยออกให้ไปด้วย
แต่ไปถึงก็มีการวางนั่งร้านแล้วแต่ไม่มีใครอยู่  แต่ก็ไม่ได้ถ่ายภาพมาเพราะนั่งร้านวางเกะกะเลยขออณุญาติ
ท่านเจ้าอาวาสไว้แล้วประมาณเดือนกันยาตามกำหนดที่จะซ่มอเสร็จแล้วจะไปถ่ายใหม่ 

ผมว่าเรื่องนี้มีปัญหาหลายฝ่ายมาก  ผมก็ฟังมาหลายๆคนพูดมาแล้วก็รู้สึกว่าที่จริงแล้วปัญหามันใหญโ่ตจังเลย
ฝ่ายพระสงฆ์ในอาวาสวัดก็ชอบบอกว่าวัดจะทำอะไรก็ไม่ไ้ด้ต้องขออณุญาติกรมศิลป์ตลอด  จะพัฒนาจะซ่อมแซมก็ทำไม่ได้(โบราณสถาณ)ไม่ใช่ของวัด
ฝ่ายช่างที่ซ่อมแซมก็บอกว่าทำไปแล้วก็ไม่มีคนชมมีแต่คนว่า  ว่าทำไปแล้วก็เห็นพังๆขาดๆเหมือนเดิม (อันนี้คนทั่วไปมามอง)  วัดก็อิดออดไม่ค่อยให้ความร่วมมือ
ฝ่ายบุคคลที่ชื่นชมในงานศิลปะทั้งหลายก็มักจะพูดว่า  ทำไปแล้วก็ไม่ถูกต้องตามวิธีการ ซึ่งฝ่ายหลังเป็นผู้ที่มีความรักและหวงแหนความงามในงานศิลปะมาก

อันนี้ผมเข้าใจเพราะรอยพู่กันเพียงตวัดเดียวของช่างแต่ละคนก็ให้น้ำหนักความงามไม่เท่ากัน  ภาพแต่ละภาพมีสุนทรียแฝงอยู่ในความละเอียดอ่อน
ผมยังไม่เจนเท่าไรในเรื่องนี้ก็ได้แต่รับฟังและคิดดู  มีทั้งเรื่องที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยผมเองก็จนใจ
 

ถ้ามีหนทางช่วยเหลือก็เอาเลยครับผมสนับสนุนเพียงแต่การอนุรักษ์ของกรมศิลปปัจจุบันส่วนมากจะเป็นหน่วยงานของกองโบราณคดี ซึ่งผมก็เคยเห็นฝีมือมาแล้วว่าไม่ดี แต่เราก็ทำอะไรไม่ได้เหมือนกับบานประตูวัดประยูรตรงทางเข้ามหาเจดีย์ละครับ  เป็นรูปยักษ์แต่แปลกตรงว่าบานนี้ไม่พอดีกับกรอบประตูเหมือนเอามาตัดต่อจากที่อื่น แต่ก็เป็นงานรัชกาลที่๓ แน่   วันที่ผมไปนั้น ยังเห็นเก็บอยู่เพียงแต่ลอกกุญแจไม่ให้เข้าไปเท่านั้น  เราเองก็นึกว่าจะคัดลอกทันกลับมาอีกวันมันเอากบไสซะเรียบ  โดยข้ออ้างควายๆว่าทองหลุดหมดแล้ว  จะเอาไม้ใหม่มาทำไม   เศร้า   ผมคงสู้กับไอ้พวกนี้ไม่ได้คระบกฏหมายเขาให้โอกาสมันทำลายศิลปะของชาติทั้งๆที่หลักฐาน ก็เห็นอยู่ชัดๆว่ามันทำลายอย่างที่คุณรู้ผมก็รู้   ทำไงได้ผมไม่มีเส้น  แต่ถ้ามีโอกาสช่วยกันได้ก็อย่าลืมบวกผมเข้าไปด้วยอีกคนละ    พูดแล้วก็เสียดาย    ตั้งแต่  วัดโพธิ์   วัดนางชี    วัดนางนอง   วัดเทพธิดา   วัดราชนัดดา   วัดบวร    วัดประยูร   ล่าสุดก็วัดไชยทิศนี่แหละครับ ไม่รูว่ามันจะทำลายศิลปกรรมของชาติเราไปถึงไหน   แล้วได้เรื่องอย่างไรก็ส่งข่าวบอกกันบ้างนะครับ

ผมว่าถ้าอยากอณุรักษ์กันจริงคงต้องใช้วิธีการแบบต่างประเทศ  ที่ใช้ดูแลรักษาภาพเขียนบนฝาผนัง
-ที่ทำการขุดรากฐานของผนังกำแพงพระอุโบสถมาทำการซ่อมแซมความแข็งแรง และใช้กรรมวิธีทางวิทยาศาสตร์ดูแลความซื้นที่จะขึ้นสู่ผนัง
-ปรับพื้นที่รอบโบราณสถานให้เป็นพื้นดิน  ทุบคอนกรีตที่เทโดยรอบออกให้มากที่สุดเท่าที่ทำได้  เพื่อให้ความชื้นระบายออกได้ไม่ซึมเข้าผนัง
-โครงสร้างหลังคาต้องทำให้ดีไม่ให้มีน้ำฝนรั่วลงมาเด็ดขาด
-ทำไงก็ได้ไม่ให้มีการแตะต้องสัมผัสภาพเขียน  (ผมเห็นภาพมโหสถชาดกกับเนมิราชชาดกในวัดสุวรรณฯ พังช่วงล่างเพราะมีการจัดที่นั่งพระริมกำผนังโบสถ์มีการวางหมอนอิงติดภาพเขียนเลย)
-หาทางลอกคอนกรีตใหม่ที่ฉาบทับผนังด้านนอกพระอุโบสถ  เพื่อให้ความชื้นระบายออกได้ไม่ไประบายในด้านที่เป็นภาพเขียนอย่างเดียว (อันนี้ต้องระวังต้องไม่ให้เกิดการกะเทือน)
-พยายามเปิดพระอุโบสถให้เป็นพิพิทธภัณฑ์  ประโยชน์ทางอ้อมคือการที่ความชื้นจะได้ถ่ายเทออกนอกอาคารได้  
ที่จริงหลายครั้งที่ผมไปชมภาพเขียนในที่ต่างๆ  มีนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติแวะเวียนมาชม  ตอนแรกผมไม่รู้เหมือนกันว่าเขารู้ได้ไง
ผมเลยลองถามดูเขาบอกว่าในหนังสือมีลงไว้  ที่จริงไม่ได้มีแต่ฟรั่งตะวันตกนะชาวญี่ปุ่นก็ยังเคยเจอ  แต่เขาก็ชมค่อนข้างลำบากเพราะไม่มีใครมาเปิดใ้เข้าไปดู

อันนี้เป็นวิธีเท่าที่ผมรู้  แต่มันค่อนข้างใหญ่โตแลน่าจะทุนสูง 
แต่ก็น่าทำเพราะประเทศไทยเองภาพเขียนมีอยู่เหลือไม่มากนัก  น่าจะรักษากันให้ดีทีุ่สุด

วัดไชยทิศเป็นวัดที่แปลกกว่าวัดอื่นเท่าที่ผมดูเองนะครับ ผมเห็นภาพมารผจญของวัดนี้มาอยู่ที่ผนังริมหน้าต่าง(เรียกว่าผนังสกัดหรือผนังหุุ้มกลองผมเรียกไม่ถูก)
ที่อื่นต้องอยู่ที่ผนังด้านหน้าเป็นภาพใหญ่ที่เขียนอย่างตระการตาอย่างกับภาพการตัดสินครั้งสุดท้ายในวิหารซิสติน
ภาพมารผจญที่นี่เป็นที่แรกที่เคยเห็นแบบนี้ 

แต่ภาพเขียนตามวัดเหล่านี้ผมสังเกตเห็นจะพังตรงส่วนล่างๆก่อน  เรื่องความชื้นคงเป็นข้อหาแรก
ข้อหาต่อมาก็คงเป็นเวลาที่ต้องจัดงานพิธีที่พระสงฆ์ต้องมานั่งเรียงแถวด้านข้างทำให้มีการมาสัมผััสภาพเขียนกัน
อย่างภาพภาพมโหสถชาดกกับเนมิราชชาดกในวัดสุวรรณฯ
ส่วนด้านบนก็มีน้ำฝนรั่วมาทำหน้าที่ต่อ  ภาพเขียนในเมืองไทยนี้มีกรรมนัก

ขอถามนะครับ ไม่ทราบว่าภาพเขียนที่วัดไชยทิศนี่เป็นภาพในสมัยไหนครับ  จะเก่าไปกว่ารัชกาลที่สามรึเปล่า

ขอบคุณสำหรับข้อมูลเรื่องสารเคลือบนะครับ  และภาพของคุณjean1966สวยงามมากครับ

คุณyutthana นี่ใช่คุณปุราณที่เว็ปพันธ์ทิพย์รึเปล่า เห็นอ้างอิงข้อมูลคล้ายกันครับ จริงๆแล้วความตั้งใจของกรมศิลปนั้นเป็นเรื่องที่ถูกต้องครับ ทั้งวิธีและขั้นตอนในการดำเนินการ แต่ผู้ปฏิบัติต่างหากที่ขาดความรับผิดชอบ อาจจะด้วยเงินน้อยภาระเยอะ ทำให้ไม่มีใจ แต่ผมว่าปัญหาหลักๆคือคนทำงานไม่มีฝีมือ ดังนั้นต่อให้ขั้นตอนและวิธีการดีเพียงไรมันก็ไม่เกิดประโยชน์ ที่สำคัญคืออวดดี สำคัญตนผิดนี่แหละ  การทำงานเมื่อไม่มีใจ ไม่ตั้งใจ ไม่มีหัวหน้างานควบคุม คอยแต่จะเอาดีเอาชอบไม่เอาผิด เป็นวัวสันหลังหวะ พูดแล้วมีอารมณ์ พอก่อนดีกว่า สำหรับภาพเขียนที่วัดไชยทิศนั้น ณ น ปากน้ำ บอกว่าเป็นสมัยอยุธยา แต่ก็เหมือนกับหลายๆที่ละครับ กาลเวลาเนิ่นนานมีซ่อมแซมกันมาโดยตลอด ถึงรัชกาลที่1และ3 จึงไม่สามารถฟันธงไปได้หรอกครับว่าที่เหลืออยู่เป็นสมัยใด แต่โดยส่วนตัว ผมวิเคราะห็จากตัวภาพในการเขียนแล้วส่นที่เหลืออยู่ส่วนใหญ่น่าจะเป็นร.1แล้วมีร.3มาซ่อม ส่วนเรื่องตอนมารผจญนั้นนอกจากที่นี่ ก็ยังมีที่พระที่นั่งพุทไธสวรรย์อีกที่ครับ ฝีมือก็ร่วมสมัยกันเลยครับเขียนไว้ผนังด้านซ้ายมือพระประธานเช่นเดียวกัน (ผนังด้านสกัดหรือเรียกอีกอย่างว่าหุ้มกลองนั้นคือผนังด้านหน้าและหลังพระประธานเรียกสกัดหน้าหรือหุ้มกลองหน้า ถ้าหลังก็หลังต่อท้าย ส่วนด้านข้างเรียกผนังแปครับคุณvirain)รูปประกอบวัดไชยทิศตอนอภิเษกพระเจ้าสุทโทธนะกับพระนางสิริมหามายา ผนังหุ้มกลองหน้าพระประธาน

เห็นปรับทุกข์กันอยู่แค่ 2 ท่าน  จึงมาเป็นกำลังใจด้วยค่ะว่า โกรธ เศร้า หดหู่ กับการอนุรักษ์โบราณสถานของเรานั้นเป็นมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน  และดิฉันว่าคงมีต่อไปในอนาคต  ได้รับรู้ครั้งใดก็ขุ่นเคือง อึดอัด ขัดข้องใจที่เราก็ทำอะไรให้ได้ดังใจเราไม่ได้  รอบ ๆ ตัวเรามีคล้าย ๆ กันอย่างนี่อีกหลาย ๆ เรื่อง  ซึ่งเราก็ทำอะไรไม่ได้ เช่น อยู่ดี ๆ ก็ลุกขึ้นมาปิดสนามบิน ปิดถนน ซะงั้น  สุดท้ายก็ใช้ธรรมะของพระพุทธเจ้านี่แหละค่ะ  เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา สรรพสิ่งเป็นไปตามเหตุปัจจัย  ก็พิจารณาดูว่าเราทำอะไรได้แค่ไหนก็ทำให้ดีที่สุดที่ทำได้  เราอาจจะรักษาต้นไม้ไม่ได้ทั้งป่า  แต่ถ้าได้สักต้นก็ยังดีนะคะ  ดิฉันเป็นกำลังใจให้ 

ที่บอกไปก็ไม่ได้ทำได้อย่างที่บอกหรอกค่ะ  กำลังฝึกฝนอยู่

แค่เพียงกำลังใจที่มีให้ ผมก็สู้ใจขาดดิ้นแล้วครับ เอารูปเนมีราชวัดสุวรรณารามไปดูครับ ท่านสงบจริงๆ

คุณjean1966นำภาพนี้มาหให้ดูแล้วนึกได้  จะถามว่าทำไมภาพเนิราชชาดกทำไมการลงสีพื้นถึงได้เป็นรอยแปรงเส้นๆในแนวขึ้นลง
ไม่เป็นเนื้อเดียวกันเหมือนการลงสีพื้นทั่วไปครับ

ผมจำได้ว่าคราวที่ไปวัดใหญ่เทพนิมิตรเห็นภาพตอนเส็ดจออกมหาภิเนกษกรมณสวยมากๆ แต่ค่อนข้างเสียหายอยู่ดูแล้วถ้าสมบูรณ์ๆคงเกินบรรยาย
คุณjean1966เคยชมภาพก่อนชำรุดรึเปล่าคับ

ขอขยายให้ดูพักตร์องค์อินทร์

ผมว่ามันก็ผิดทั้งกระบวนการอนุรักษย์นะครับคุณพี่Jaen  แม้ว่าเจตนาจะดีก็เถอะครับ แต่ผลที่ออกมามันค่อนข้างแย่เคยสอบถามเพื่อนๆที่กองหัตศิลป์เหมือนกันว่าทำไมไม่ทำตามวิธีที่ถูกต้องหรือทำไมไม่ให้คนที่มีฝีมือมาซ่อมแซม ซึ่งเพื่อนผมคนหนึ่งก็เป็นคนมีฝีมือคนหนึ่ง   แต่เพื่อนผมก็บอกว่าไปยุ่งเขาไม่ได้เนื่องจากหน้าที่อนุรักษ์ เป็นของกองโบราณคดี  กรมศิลปากร  ไม่ใช่กองหัตศิลป์  ซึ่งที่ผมเจอมากกับตัวผมเองคือพวกนี้ถ่ายรูปเก็บไว้เป็นหลักฐานน้อยมากๆ  และคัดลอกออกมาก็ไม่เหมือนของเดิม คือเพี้ยนไปอย่างมากครับ   และที่เลวร้ายกว่านั้นคือเมื่อกรมศิลปส่งนักวิชาการมาตรวจกลับให้ผ่านได้ไงก็ไม่รู้ ผมยังเก็บแบบที่เขาเขียนเพี้ยนและรูปเดิมไว้เปรียบเทียบ อยู่เลยครับ    เอาไว้วันหลังจะนำมาให้ดูครับ   ที่บลอคพันทิพย์ผมใช้ชื่อปุราณครับ   ผมว่าในกลุ่มที่คุยกันเรื่องจิตรกรรมไทย  หรืองานศิลปะไทยมีน้อยมากครับ  ผมเลยไปหลายเว็บ  เพื่อหากลุ่มที่รักศิลปะไทยเหมือนกันครับ  อย่างน้อยก็ได้แรกเปลี่ยนความรู้หรือระบายความคับข้องใจบ้างครับ   ส่วนถ้าส่วนใดกรมศิลป์มีการอนุรักษ์ที่ดี ผมก็ต้องขอชมครับ ส่วนคนที่ทำลายก็ขอให้ปรับปรุงหน่อยเถอะครับ

แหม๋เข้ามาคุยกันแต่เช้า วัดใหม่เทพนิมิตรมีครับตอนออกมหาภิเนษกรมณ์ แต่รูปถ่ายหาไม่เจอเจอแต่ฟิลม์ รายละเอียดก็คงมีมากกว่าในปัจจุบันเท่าไหร่ครับ สำหรับคุณยุทธนา ดีใจที่มาเจอกันที่นี่อีกครับ เราน่าจะนัดรวมตัวกันสักทีนะครับ คุณฉันรักบางกอก เค้าอยากให้นำเที่ยวอยู่ เค้าจะเป็นสารถีให้(เอาของวัดไชยทิศไปดูแทนละกัน)

วัดสุทัศน์เทพวราราม ปัจจุบัน กำลังมีการบูรณะจิตรกรรมฝาผนังอีกแล้ว ได้มีโอกาสไปถ่ายมาเมื่อ 7 มิ.ย.52 ที่ผ่านมา  เมื่อมาเปรียบเทียบกับรูปที่เคยถ่ายไว้ ผมมีความรู้สึกว่า อีกไม่นาน ภาพเขียนที่นี่ น่าจะหลุดร่อนจนหมดเป็นแน่ เพราะสภาพผนังนั้นดูจะทรุดโทรมจากเนื้อในค่อนข้างมาก เพราะภาพถ่ายมันฟ้อง ยิ่งถ้าไปเห็นด้วยตา จะมองเห็นเนื้อสี ที่ผ่านการอนุรักษ์มาแล้ว ดูจะไม่สดใสเหมือนหลายๆที่ ดูแล้วเหมือนผนังจะเปียกไม่แห้งยังไงยังงั้น สรุปว่า เป็นข้อสันนิษฐานของผมนะครับ อย่างที่ผมบอก วัดนี้มีการอนุรักษ์เป็นเรื่องราวจากทุนรัฐยาลเยอรมันเมื่อปี2527 ครั้งนั้นผมเข้าศึกษาที่เพาะช่างปีแรก ได้มีโอกาสไปดูวิธีการขั้นตอนการดำเนินการต่างๆของกรมศิลป์ ผมคิดว่าครั้งนั้นเป็นการอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังที่ดีที่สุดครั้งนึงของเมืองไทย แต่ระยะเวลาผ่านมา25ปีเท่านั้น กลับกลายเป็นว่ามันเกิดการเสื่อมโทรมเร็วมากเหลือเกิน ทั้งที่การอนุรักษ์ในครั้งนั้นระดมทั้งช่างและเทคนิคชั้นสูงในการทำงาน แต่กลับปรากฎว่า25ปีเท่านั้นก็ผุพังอีกแล้ว ผมเลยไม่แน่ใจว่าจิตรกรรมของวัดนี้จะอยู่กับเราไปได้นานอีกเท่าไหร่ เพราะที่นี่พูดได้เลยว่ายิ่งใหญ่ทุกผนังฝีมือช่างหลวงวาดด้วยความสามารถที่มีสุดกำลัง ถ้าต้องสูญสิ้นไปก่อนเวลาอันควร ก็ไม่รู้จะมีคำพูดใดบอกนอกจากคำว่า เสียดาย(ไม่รู้รูปจะมองเห็นสภาพผนังรึเปล่า)

ดูอีกรูป สังเกตดูเนื้อสีของรูปให้ดีๆครับ มันจะยุ่ยแน่อีกไม่นาน

รูปนี้น่าจะเห็นชัดๆ

อีกไม่นานก็คงต้องทำใจเหมือนเช่นหลายๆที่ หน้าที่ของผมตอนนี้คือ ตระเวณถ่ายภาพให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ เพื่ออีกหน่อยภาพถ่ายเหล่านี้ จะกลายเป็นภาพเล่าอดีตอันงดงามที่เราเคยมี นี่ตั้งใจว่า จะหาทุนทำศูนย์ข้อมูลจิตรกรรมไทย(ฝาผนัง)ที่เพาะช่างอยู่กำลังปรึกษาอาจาย์ที่คณะอยู่ครับ

ผมว่าผมกับคุณพี่ jean  มีอุดมการณ์ตรงกันคือ การรักษาศิลปะของไทยอยู่จนบางครั้งผมก็นึกว่าพี่เป็นกระจกสะท้อนตัวงผมเองด้วยซ้ำ   ผมเห็นด้วยถ้าจะทำคณะศิลปะประจำชาติให้เป็นศูนย์รวมภาพถ่ายทางจิตรกรรมไทยและศิลปกรรมไทยอื่นๆ  ซึ่งมีอยู่แล้วบ้างในสมัยที่อาจารย์สมปองยังมีชิวิตอยู่   และผมว่าพี่บัณทิตคงเห็นด้วยกับการเก็บรักษาข้อมูลและพร้อมจะเผยแพร่ให้บุคคลที่สนใจครับ   ส่วนการนัดรวมตัวไปถ่ายรูปผมเห็นด้วยครับเพราะจะเป็นระบบมากกว่า (เมื่อก่อนผมถ่ายรูปไม่เป็นระบบอยากถ่ายตรงไหนชอบตรงไหนก็ถ่าย) คือถ่ายภาพรวมแล้วถ่ายรายละเอียดเป็นส่วนๆทีหลัง   บางทีผมก็มีปัญหาเรื่ิองแบตเตอรี่ซึ่งหมดเร็วมาก  การวางแผนไปถ่ายเป็นกลุ่มนี่จะดีกว่าเดี่ยวๆไปครับ  พอถ่ายเสร็จก็ไรท์ลงแผ่นกันไป  และผมเห็นว่ายังมีคนที่สนใจงานศิลปะไทยอีกมากครับที่จะร่วมกับกลุ่มเราในอนาคต และหวังอย่างยิ่งที่พี่จะเป็นผู้นำในการถ่ายรูปในที่ต่างๆ (เพราะพี่น่าจะมีความรู้และชำนาญทางและสถานที่มากกว่าผมครับ)ส่วนวันนัดผมให้พี่นัดกันอีกทีละกันครับถ้าเป็นไปได้เป็นวันอาทิตย์จะดีมากครับ เพราะวันปกติผมทำงานประจำครับ
ผมอยากให้การรวมกลุ่มเพื่อการอนุรักษย์ศิลปะไทยนั้นเป็นจริงขึ้นมา   ยิ่งเมื่อเห็นหนังสือที่จัดพิมพ์ที่ระลึกถึงอาจารย์สมปองยิ่งทำให้เรารู้สึกว่ายิ่งต้องช่วยกันเก็บข้อมูลก่อนที่จะถูกทำลายหมดครับ  และขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆนะครับแต่ถ้าได้ต้นฉบับหรือภาพที่ละเอียดกว่านี้จะเป็นประโยชน์ในการค้นคว้าสำหรับผมมากครับ  ถ้าวันไหนพี่ว่างก็นัดทานข้าวกันก็ดีครับจะได้รู้จักคนที่รักศิลปะไทยด้วยกันหรือนัดที่เพาะช่างก็ได้ครับ ขอบคุณครับ

อาจารย์บัณฑิตเป็นรุ่นน้องที่คณะผมรุ่น10 ได้เรียนทั้งอาจารย์สมปอง อาจารย์วุฒิชัยและอาจารย์สุดสาคร ปัจจุบัน2ท่านแรก เสียชีวิตแล้ว คนหลังก็รับเชิญมาสอนบ้าง ผมได้อะไรมากมายจากทั้ง3ท่านและอีกหลายคณาจารย์ที่เพาะช่าง แต่ปัจจุบัน ระบบการศึกษาบ้านเรามันแย่ลงมาก โดยเฉพาะที่เพาะช่าง จนอาจารย์ปัจุบันที่สอนท่านก็ท้อใจ ผมเองสะดวกแถบทุกวันละครับ วันอาทิตย์ก็ได้ เดี๋ยวลองซาวน์เสียงดู ว่าอยากไปไหนกัน แล้วค่อยไปกันครับ ใครสนใจ ลงชื่อด่วนหรือติดต่อผมได้ทางเมลล์paparyu15@gmail.comครับ(ภาพประกอบมารผจญวัดบางระโหง)

ยินดีที่จะไปรับความรู้ครับ รอสักหน่อยก็คงดีนะครับเผื่อมีคนสนใจอีก

เห็นคุณ ฉันรักบางกอก ก็ว่าๆอยู่นะครับ

มาแล้วครับ ออกมหาภิเนษกรมณ์วัดใหม่เทพนิมิตร ไม่ต่างกับปัจุบันเลยครับ

รูปถ่ายเมื่อ25ปีก่อน ตอนนั้นทางวัดเพิ่งได้รับการบูรณะอยู่พอดี ถ้าสมบูรณ์กว่านี้รู้สึกว่าเมืองโบราณจะถ่ายไว้ได้ลงอยู่ในหนังสือวัดใหม่เทพนิมิตรครับ

พรุ่งนี้ไม่แน่ว่าจะเดินสายไปวัดสุทัศน์หรืวัดดุสิตหรืออาจจะเป็นวัดใหม่เทพนิมิตรอีกสักครั้งก็ได้ วันไหนไม่ได้ไปถ่ายแล้วมันเหงา 555555555555(รูปประกอบส่วนหนึ่งของฝาผนังตอนเนมีราช วัดสุวรรณาราม บางกอกน้อย กล้องสมัยใหม่นี่มันถ่ายออกมา สวยจริงๆ)

ดูอีกรูป วัดสุวรรณา นี่สวยทุกผนังจริงๆครับ

สารถีมารายตัวแล้วคะ

แอบเห็นพี่ๆคุยกันเพลิน เลยไม่กล้าขัดจังหว่ะ แหะๆๆ

ข้าน้อยต้องขอคารวะเลยคะ ทั้งความรู้และประสบการณ์ สุดยอดเลย อย่างนี้ถ้าได้เจอกันแล้ว ถ้าเห็นฉันรักบางกอกทำหน้านิ่งๆ เงียบๆ ก็ไม่ต้องตกใจนะค่ะ เพราะไม่รู้เรื่องอะไรกับเค้าเลย 555
วันอาทิตย์ สารถีต้องขอดูก่อนคะ ว่าพี่ๆจะไปแวะที่ไหนดี ครึ่งวันเช้าได้คะ และถ้าไปแถวๆบางกรวย ยิ่งดีค่ะ เพราะใกล้นิวาสถาน

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น แล้วแต่พี่ๆละคะ 

คุณ virain ไปด้วยกันเน๊าะๆ

ขอบคุณคุณjean1966จริงๆครับ  หามาให้ชมจนได้ แอบเสียใจตรงที่ยับเยินไม่ต่างกัน
ผมว่าถ่ากรุงศรีอยุธยาไม่ถูกเผาทำลายขนาดนั้น(ยังแอบสงสัยว่าพม่าเผาไปรอบนึง คนไทยไปขุดกรุแงะไม้มาทำฟืนอีกรอบ อันไหนสาหัสกว่ากัน)
ผมคงมีงานให้ได้ตื่นตาตื่นใจอีกมาก

คุณjean1966นี่ยอดจริงๆ ผมเคยไปขอชมภาพในวัดดุสิตารามครั้งนึง  โดนไล่กลับมาไม่เป็นท่ายังแอบโมโหอยู่แต่ก็เข้าใจทางวัด ต้องมาขอหนังสือจากมหาลัย
วัดสุทัศน์นี่ไปทีไรผมเห็นพระอุโบสถปิดตลอด  ถ้าไม่มีงานอะไร(มีงานก็เข้าไปลำบาก) คุณjean1966ไปถ่ายได้เรื่อยๆดีจังครับ

ผมก็แนวๆไปรับความรู้ครับผม แต่อยากให้มีเวลามากๆหน่อยเพราะจะได้รับชมและรับความรู้เต็มที่ ขอบคุณคุณฉันรักบางกอกนะครับ

อืม....ตัวเองคงเป็นคนโชคดีมั๊งคะ เพราะไปวัดที่ไหนยังไม่เคยได้ถูกไล่ออกมาเลยสักที

วัดบางวัด พระท่านก็น่ารักนะค่ะ พอเห็นฉันรักบางกอกไปกันสองคนกับเพื่อน บางครั้งมาชวนคุย ว่าโยมมาจากไหนกัน บางครั้งออกแนวเอ็นดู เพราะรุ่นเด็กๆ หาน้อยคะ ที่จะเข้าวัดเข้าวา ดูจิตรกรรม

บางครั้ง ก็ลักเอาเวลา ทำวัตร หรือวัดพระ วัดสำคัญทางศาสนา ที่จะเปิดโบสถ์กัน เคยตระเวนกับเพื่อนวันวิสาขะบูชา แถวฝั่งธนฯ ตลาดพลู คืนนั้น ได้หลายวัด เวียนเทียนหลายรอบ หลายวัด สนุกดีนะ

หรือ ที่เคยไป ก็ไปกับกองการท่องเที่ยว กทม.(ที่ทำงานเก่า) และก็ชมรมสยามทัศน์ ส่วนใหญ่ ทำเรื่องไปที่วัด แล้วก็ได้เข้าไปชมจิตรกรรม ได้หลายที่เลยหล่ะคะ

ว่าแล้วก็อยากไปวัดจังเลย เพราะตอนนี้ไม่ค่อยมีเวลา ห่างหายไปนาน...

คุณฉันรักบางกอกนอนดึกจังครับ ที่จริงบางวัดท่านก็ต้อนรับดีครับ  แต่ไปบางวัดก็ไม่ได้เข้าก็เริ่มเข็ดต้องทำเรื่องขอจากมหาลัยไป
พรุ่งนี้ผมก็จะลองไปวัดแถวๆปทุมธานี ไปกับเพื่อนนะครับ  ไม่รู้ผลจะเป็นยังไง แหะๆ

คุณฉันรักบางกอกได้ไปได้เห็นมาหลายที่ ถ้าได้รับความรู้จากการสนธนาของ คุณjean1966 กับคุณ yutthana
คงได้รับความรู้เพิ่มและเข้าใจได้ง่ายแน่นอน

วันนี้พอมีเวลาว่างเลยเอาข้อมูลมาให้ดูบ้างครับ  เป็นงานชั้นครูที่บางท่านก็ตั้งชื่อให้เป็นอัญมณีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์เลยก็มี   วัดนางนองนี้เป็นวัดที่อยู่ที่บางขุนเทียน และถือว่าบางขุนเทียนนั้นเป็นแหล่งงานศิลปะชั้นเยี่ยมอีกที่หนึ่งที่น่าไปดู   ลายรดน้ำวัดนางนองนี้ มีลักษณะเฉพาะตัว และเป็นวัดที่ยังมีลายรดน้ำสมบูรณ์อยู่มากวัดหนึ่ง   ผมเลยนำมบางภาพมาให้ดูเรียกน้ำย่อยแล้วกันครับ  ส่วนภาพจริงๆที่มีความละเอียดไว้ใช้สำหรับศึกษางานศิลปะไทยก็ขอกันทีหลังนะครับ อันนี้เป็นรูปมังกรกัณฐ์  ที่อยู่ติดกับประตูด้านทางเข้าครับ

รูปด้านบนครับ

กลางภาพของประตู

ดูต่อเลยครับ

โทษทีครับภาพซ้ำ

ดูต่อ

ดูต่อ

๑

ช่วงหลังนี่เวลาถ่ายภาพ ผมค่อนข้างถ่ายละเอียดหลายจุดเพราะเผื่อไว้และพยายามให้เป็นระบบมากขึ้นครับเนื่องจากถ้าถูกทำลายก้ยังมีข้อมูลอยู่บ้างครับ   ผมขอเชิญทุกคนเลยนะครับในการไปดูงานจิตรกรรมกันครับ   ส่วนเรื่องสถานที่คงต้องตกลงกันอีกทีครับ   

คุณyutthanaเอาภาพลายรดน้ำมาให้ดู  เป็นภาพฉบับรัตนโกสินทร์ที่สวยงามมาก
ดูภาพแล้วคิดว่ามังกรกัณฑ์น่าจะมีอำนาจวิเศษแยกร่างได้ทำนองนั้น   :D

วันนี้ผมมีโอกาศไปแถวปทุมธานีมา เลยได้ภาพจิตรกรรมฝาผนังมาแบ่งปันชมเช่นกันครับ
ภาพนี้เป็นเรื่องพระมหาชนกจากวัดป่ากลางทุ่ง ส่วนใหญ่ชำรุดเสียหายเกือบหมด น่าจะสมัยอยุธยาตอนปลาย

ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/11/28?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F11%2F11%2328

หรือจะเป็นต้นรัตนโกสินทร์ผมเองก็ไม่แน่ใจ ภาพนี้สมบูรณ์ที่สุดแล้วจากภาพเขียนเรื่องทศชาติทั้งหมด ในเรื่องพระวิฑูร

ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/11/29?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F11%2F11%2329

วัดเจตวงศ์เป็นวัดร้างไม่พระจำพรรษา แต่ปรากฏภาพจิตรกรรมฝาผนังอันล้ำเลิศ  โดยเฉพาะภาพอดีตพุทธะด้านบน
กับภาพมารผจญที่ผนังด้านหน้าพระประธาน ภาพนี้สง่างามตรึงใจเสียจริง น่าจะเป็นช่างฝีมือดีสมัยอยุธยามาเขียนไว้
ว่าแล้วอยากจะไปนั่งดูอีกรอบ

ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/11/31?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F11%2F11%2331
           http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/11/32?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F11%2F11%2332

ภาพเขียนของวัดเจตวงศ์น่าจะเขียนในสมัยไหนครับ  ผมดูการประดิษฐ์ซุ้มขององค์พระแล้วเหมือนกับเอาวิธีการเขียนลายแบบฟรั่งมา
เพราะปกติจะเห็นเป็นเรือนแก้วซุ้มใบโพธิ์  เดาเองว่าเขียนก่อนเสียกรุงไม่นาน คุณjean1966 คุณ yutthana พอทราบไหมครับ

ภาพใหญ่ http://amonrain.multiply.com/photos/hi-res/11/30?xurl=http%3A%2F%2Famonrain.multiply.com%2Fphotos%2Falbum%2F11%2F11%2330

คุณ Yutthana คะ มีรูปของวัดอื่นในละแวกนั้นไหมคะ

วัดนางนอง เพิ่งไปเมื่อวันวิสาขบูชาที่ผ่านมา ไม่มีโอกาสได้พินิจพิเคราะห์สักเท่าไหร่ จำได้ว่า พระประธานสวยมากๆๆ สงสัยต้องกลับไปใหม่ซะแล้ว

แหม๋สนุกเลยครับ อวดกันใหญ่เลย คุณยุทธนาวัดนางนอง สมัยก่อนวัดนี้ผมถ่ายด้วยฟิล์มขาวดำ เพราะลายรดน้ำเนี่ยเวลาถ่ายสีแล้วมันค่อนข้างสะท้อนแม้ ไม่ใช้แฟลช ไม่นานนี้คงจะได้เข้าไปครับ เพราะจิตรกรรมฝาผนังด้านบนนั้นสมัยก่อนเยินมากจนดูไม่เป็นเรื่อง ปุจจุบันรู้สึกจะบูรณะแล้วน่าจะดูดีขึ้นพอถ่ายภาพได้ คุณยุทธนาได้ถ่ายภาพมาบ้างรึเปล่าครับ ส่วนคุณvirain วัดเจตวงค์นั้นเป็นวัดร้างปัจุบันอยู่ในความรับผิดชอบของวัดชินวรารามวรวิหาร ลักษณะของภาพเขียนนั้นค่อนข้างชัดเจนว่าเป็นสมัยรัตนโกสินทร์ปลายร.3ต้นร.4 ซึ่งคงจะรุ่นเดียวกับที่เขียนที่วัดชิน(เพราะวัดชินสร้างร.3แต่เดิมมีภาพเขียนสมัยร.3แต่ลบเสีหมดแล้วเขียนใหม่ฝีมือรุ่นพี่ที่เพาะช่างของผมเอง)รวมไปถึงที่วัดป่ากลางทุ่งด้วย เมื่อ20กว่าปีก่อนเข้าไปสภาพของภาพเขียนชำรุดและไม่ชัดเจนเท่านี่ วัดเจตวงค์ซ่อมมาแล้วทั้งสิ้น ส่วนวัดป่ากลางทุ่งเมื่อเข้าไปเมื่อ20กว่าปีก่อนสภาพเหมือนถูกไปเขียนเล่นที่ตัวภาพเลยทำให้ตอนนั้นถ่ายมาน้อยมาก แต่ดูจากภาพที่คุณvirainถ่ายมา มีการซ่อมแซมแล้ว คงต้องเข้าไปดูอีกรอบจริงๆเมื่อเร็วๆนี้ก็เพิ่งไปมา แต่ไม่ได้แวะเข้าไปเลย ตอนนั้นไปหางานซ่อมวัดเลยไม่ได้แวะ ส่วนผมวันนี้ขออวดบ้าง ได้เข้าไปที่วัดใหม่เทพนิมิตร พบท่านเจ้าอาวาส ท่านก็ใจดีมีเมตตามาก แต่ท่านไม่ได้ถือกุญแจ พระลูกวัดที่ถือก็ดันออกไปเรียนข้างนอก เลยอดครับ ท่านเจ้าอาวาส นัดให้ไปใหม่ อาจจะเข้าไปวันอาทิตย์นี้ เข้าไม่ได้เลยเลยไปวัดดุสิตาราม เผอิญไปเจอกับคณะของนักศึกษาจิตรกรรมไทยของสถาบันพัฒนศิลป(ช่างศิลป์ระดับปริญญา อาจารย์ที่สอนก็รุ่นน้อง10ปี เลยได้เข้าไปชมพร้อมๆกัน แต่ต้องรอพระท่านฉันเพลก่อน เลยแวะไปฆ่าเวลาที่โบสถ์และวิหารร้างของวัดภุมรินราชปักษีที่อยู่ด้านหน้าวัดก่อน เข้าไม่ได้เพราะไม่มีกุญแจเจ้าอาวาสเป็นคนเก็บท่านไม่อยู่ในโบสถ์และวิหารมีภาพเขียนสวยด้วย ยังไม่ผ่านการซ่อมใดๆเลย แต่ก็ทรุดโทรมมาก สมัยเมื่อ20กว่าปีก่อน เข้าไปมีแต่ค้างคาว แต่ปัจจุบัน มีหน้าต่าง2บานชำรุดพอมองเห็นภาพเขียนเลยซูมถ่ายมาได้ ยังสวยอยู่เลยครับเดี๋ยวดูเลยครับ แล้วค่อยต่อวัดดุสิต

อีกรูปของวัดภุมรินทร์

ลืมทักคุณฉันรักบางกอกไป โทษทีครับ ตอนนี้ ผมได้ความคิดจะตั้งเป็นชมรมอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังและศิลปไทยด้วยภาพถ่าย โดยจะอิงกับที่เพาะช่าง เพราะจะทำให้การทำงานง่ายขึ้นส่วนนึงข้อมูลก็จะมอบให้โรงเรียนไปด้วย ส่วนโรงเรียนก็มี่หน้าที่รับรองการทำงานของเรา ทางวัดเองหรือหน่วยงานราชการอื่นๆจะได้มี่ความเกรงใจและอำนวยความสะดวก ตอนนี้อยู่ระหว่างประสานงาน หาสมาชิกชมรม วันหน้าวันหลังจะได้ไปเป็นขบวน ไม่เหนื่อยคนเดียว สนใจกันมั๊ยครับ(มาดูรูปกันต่อ)เทพชุมนุมวัดภุมรินทร์

วัดดุสิตารามปัจุบัน แม้จะผ่านการอนุรักษ์มาแล้วแต่สภาพผนังหลายผนังเลือนหายไปจากที่เคยถ่ายภาพไว้มาก แต่บางส่วนก็ยังคงอยู่โดยเฉพาะตอนตวงพระธาตุผนังหุ้มกลองหน้าพระประธาน(มีบางจุดหายไปแต่ตอนหระอินทร์(หายตัวยังอยู่ดี)ครับ)

ภาพกินรีวัดดุสิต สวยไม่แพ้กินรีวัดอื่นๆ อีกไม่นานคงไม่เหลือ (อยู่ผนังตอนออกมหาภิเนษกรมณ์-เขียนอยู่ตอนบนช่วงล่างเป็นป่าเขาลำเนาไพรและสรรพสัตว์ สวยงามจับใจครับ)

ภาพตอนนางวิสาขา(ใช่เปล่าหว่า)กวนข้าวมธุปายาส ตอนนี้ไม่ค่อยมีคนสนใจมาถ่ายแล้วหลายๆวัดไม่ค่อยมีเขียน อยู่บริเวณรักแร้ผนังซ้ายมือพระประธานด้านหน้า ชำรุดมากแล้ว อีกหน่อยก็คงไม่เหลือ พระอินทร์ก็หายไปครึ่งนึงแล้ว

มาดูของมีชื่อวัดนี้เปรตวัดดุสิต ไม่สามารถถ่ายมุมตรงได้ เพราะอยู่หลังพระประธาน แต่แค่นี้ก็รู้แล้วว่าดุจริง ผมชอบตรงที่เขียนกรอบผนังก็ยังเป็นรูปผีนรกเกาะเกี่ยวกันไปเป็นลายกรอบในตัว สุดยอดไอเดียจริงๆ

ที่วัดดุสิตยังมีภาพเขียนในกรอบกระจกเหนือช่องบานหน้าต่างประตู เหลืออยู่ประมาณ15ภาพได้ ฝีมือก็ไม่ได้ด้อยไปกว่าผนังเท่าไหร่ รู้สึกจะเขียนเป็นชาดกหรือนิทานเนี่ยแหละจำเรื่องไม่ได้ดูสักรูปละกัน

วันนี้เลยเป็นอีกวันที่อิ่มกับจิตรกรรมฝาผนังเลยครับ ถ่ายไป500กว่ารูปใน2ชั่วโมงครึ่งข้างก็ไม่ได้กิน แต่ไม่ยักหิว ตอนนี้เท่าที่มีคอเดียวกัน มีผม คุณยุทธนา คุณฉันรักบางกอกและคุณvirain จะมีใครอีกมั๊ยครับ จะได้รวมตัวกันเที่ยวสักทริปนึง อยากไปอยุธยาครับ วัดเยอะมากๆ(ลาไปด้วยภาพพระพุทธเจ้าทรงรับภัตตาหารข้าวมธุมันถ(ข้าวตู)มื้อแรกจาก2พ่อค้าตปุสสะและภัลลิกะ ครานั้นพระองค์ไม่มีบาตรจะรับท้าวจตุมหาราชหรือโลกบาลทั้ง4ต่างเหาะเอาบาตรมาถวายแล้วก็อธิษฐานเอาบาตรทั้ง4มารวมเป็นใบเดียว โดยพระพุทธเจ้าทรงใช้เป็นบริขารจนตลอดพระชนม์ชีพ

แถมอีกรูปจตุโลกบาลทั้ง4เหาะนำบาตรมา ไม่ค่อยมีเขียนตอนนี้ที่วัดอื่น

สนใจแน่นอนคะ คุณ jean1966 สมัครล่วงหน้าได้เลยไหมค่ะ

รูปของท้าวจตุโลกบาลเหาะมา สวยจังเลยคะ อย่างกับมีชิวิตจริงๆแหนะ

ขอถามคะ เคยได้ยินมาและแอบสังเกตุ เวลามีการซ่อมจิตรกรรม ช่างซ่อม จะมีวิธีการลงสีที่แตกต่างจากของเดิม เพื่อเป็นการบอกให้รู้ว่า อันไหนเก่า อันไหนใหม่

จริงหรือไม่คะ

วันที่ไปถ่านวัดนางนองส่วนมากถ่ายแต่ลายรดน้ำเป็นส่วนมากครับส่วนงานจิตรกรรมก็ถ่ายบ้างเล็กน้อยครับเนื่องจากแบตเตอร์รี่หมดเสียก่อนเอามาดูแก้คิดถึงแล้วกันครับ

อีกภาพครับ

ต่อไป

ต่อ

ต่อ

ต่อ

อยุธยาเป็นอีกหลายๆวัดที่น่าไปถ่ายภาพเก็บไว้อย่างสมบูรณ์เสียทีครับ  เช่นวัดเชิงท่า   วัดใหญ่ประชุมพล   วิหารน้อยวัดน่าพระเมรุ   ตำหนักพุทธโฆษาจารย์   และอีกหลายวัดครับเอาไว้นัดกันอีกทีแล้วกันครับว่าจะไปวัดไหนบ้าง

ขอแก้ตัวก่อนเรื่องกวนข้าวมธุปายาสคือนางสุชาดามิใช่วิสาขา สำหรับคุณฉันรักบางกอก การซ่อมจิตรกรรมในส่วนที่เขียนซ่อมจะใช้วิธีการเขียนด้วยสีน้ำในแนวดิ่งถมจนเต็มส่วนที่ต้องการซ่อมครับ ส่วนคุณยุทธนาอยากจะถามว่าใช้กล้องอะไรครับ เห็นแบตหมดเร็ว ต้องซื้อแบตสำรองนะครับ ผมเองมี2ก้อน ว่าจะไปซื้ออีก2ก้อน ที่อยุธยามีมากมายหลายวัด ผมจะไปเจาะวัดที่ยังไม่เคยไปก่อนเช่นวัดไม้รวกฝีมือสมัยรัชกาลที่3ที่อ.นครหลวงและอีกหลายวัด ส่วนวัดที่กล่าวถึงนั่นต้องไปทุกวัดอยู่แล้ว ถ้าเอาได้หลายวัดก็ต้องวัดที่คุณยุทธนาบอกนะเเหละ เพราะอยู่ในเขตเกาะเมือง ว่าแต่ถ้าไปจะไปรถอะไรกันดีละครับ 555555555555(รูปประกอบทวารบาลวัดดุสิต)

เกิดข้อสงสัยส่ะครับ จากข้อมูลที่คุณjean1966บอกมา ผมลองนั่งดูภาพไปมาๆแล้วสงสัยว่าเป็นไปได้ไหม
ว่าภาพที่วัดเจตวงศ์จะเขียนทับภาพที่เคยมีมาก่อนสมัยอยุธยา สำหรับวัดป่ากลางทุ่งผมลองดูภาพมหาชนกของวัดใหญ่อินทาราม
แล้วออกแนวๆดียวกันน่าจะรัชกาลที่สามใช่ไหมครับ

จากภาพวัดนางนองของคุณ yutthana การเขียนภาพใช้สีเหลืองแทนสีทองหรือครับเหมือนว่าสีทองไม่ค่อยเด่นออกมา

ถ้าไปอยุธยาผมฝากตัวขอติดรถใครไปด้วยละกันครับ แหะๆ

    วัดเจตวงศ์  เป็นวัดร้าง อยู่ในตำบลบางแขยง อำเภอเมือง ฯ จิตรกรรมฝาผนังภายในโบสถ์มีอยู่ทั้งสี่ด้าน จัดเป็นฝีมือชั้นครูสมัยอยุธยา
                ด้านหน้าพระประธาน เป็นภาพพระพุทธประวัติ ตอนมารผจญ มีการลงสีชาดเป็นพื้น พระพุทธเจ้าประทับนั่งบนรัตนบัลลังก์ ด้านซ้ายมีกองทัพพญามาร พญามารแสดงด้วยภาพพญายักษ์ทรงเครื่องสีเขียว มีหลายแขน ขี่ช้างนำไพร่พลเข้าล้อม ไพร่พลในกองทัพพญามารถูกจินตนาการเป็นรูปต่าง ๆ เช่น จีน จาม พราหมณ์ ฝรั่ง แขก ยักษ์ขี่ม้า เสือ สิงห์ อยู่ในท่วงท่าพร้อมรบ ส่วนด้านขวาเป็นภาพที่เกี่ยวเนื่องกันคือ กองทัพพญามารกำลังพ่ายแพ้ ปรากฎภาพแม่พระธรณีบีบมวยผม ทำให้กองทัพพญามารจมน้ำ ถูกสัตว์ต่าง ๆ ทำร้าย เช่น ปลา จรเข้ เป็นต้น ด่านล่างยังมีภาพเหล่าเทวดา นั่งประคองอัญชลีอยู่ทั้งสองด้าน
                ภาพด้านขวาและซ้ายของพระประธานบริเวณคอสองมีภาพอดีตพระพุทธเจ้าประทับนั่งเรียงลำดับเป็นแถว ลงพื้นด้วยสี
แดง ภาพอดีตพระพุทธเจ้าอยู่ในซุ้มดอกไม้ประดิษฐ์สวยงาม ภายในซุ้มลงพื้นด้วยสีเขียว ด้านข้างมีพระสาวกนั่งประนมมือหันหน้า
เข้าหาพระพุทธเจ้าโดยมีฉัตรทรงสูงสี่ชั้นเป็นฉัตรดอกไม้ประดิษฐ์กั้นภาพสลับกันต่อเนื่องกันไปตลอดฝาผนัง ด้านบนมีภาพเขียนเป็นเกลียวคลื่นเป็นริ้ว ๆ โดยมีภาพเหล่าคนธรรพ์ วิทยาธร โผล่ออกมา
                ระหว่างช่องหน้าต่างทั้งสองข้างเป็นภาพพระพุทธประวัติเป็นตอน ๆ บนพื้นสีแดง ด้านหลังพระประธานเป็นภาพพระพุทธเจ้าขนาบด้วยทั้งสองข้าง ตอนบนสุดเป็นหมู่เมฆ มีเทวดาพนมมือ  เพดานเขียนภาพดอกไม้ร่วงเป็นช่อดอกสีขาวชมพู ข้อมูลนี้เป็นไปได้ตามที่กล่าวอ้างและการคิดคำนึงของคุณvirain คล้ายกับที่วัดชมภูเวกและวัดบางพระ คือเดิมเป็นวัดมีมาแต่อยุธยาแต่มีการซ่อมและเขียนทับ วัดชินที่เขียนใหม่ก็ยังเอารูปแบบของวัดชินไปวาดเลยในส่วนของภาพอดีตพุทธ โดยเฉพาะแม่พระธรณีจะเขียนและลงสีคล้ายที่วัดใหญ่สุวรรณารามมากๆ(ดูรูปประกอบ)

ที่บอกว่าเขียนซ่อมแล้วเพราะดูได้หลายจุดทั้งฝีมือเทียบเคียงอย่างที่วัดใหญ่นั้นก็ซ่อมร.4 การใช้โทนสีก็จะคล้ายที่วัดประดูทรงธรรม ซ่อมร.4เหมือนกันโดยเฉพาะลายผ้านุ่งของแม่พระธรณีเป็นลายผ้าในสมัยรัตนโกสินทร์ประเภทผ้าพิมพ์ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ดอกลอยก้านแย่งครับ(รูปประกอบแม่พระธรณีวัดเจตวงศ์ก่อนซ่อม)

ขอบคุณมากค่ะ คุณ Jean1966

รูปตัวอย่างผ้าพระภูษาทรงของสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่กัว(ร.4)การกำหนดอายุของจิตรกรรมที่ไม่มีประวัติไว้ชัดเจนนักวิชาการหลายท่านมักจะใช้วิธีสังเกตเปรียบเทียบกับโบราณวัตถุ โบราณสถาน(รูปแบบสถาปัตยกรรม)โดยรอบ อย่างเช่นอาจารย์ณ.น ปากน้ำ บางครั้งก็ดูจากการแต่งกายในภาพเขียน อย่างอาจารย์ณ.นปากน้ำสังเกตจากการแต่งกายของฝรั่งในจิตรกรรมฝาผนังที่วัดคงคารามแล้วระบุว่าเป็นสมัยอยุธยา ซึ่งจุดนี้ยังมีผู้โต้แย้งอีกหลายท่าน ผมเองก็เป็นคนนึง คือถ้าหากมีการเขียนซ่อม หรือมีการลักจำกันมาช่างเขียนอาจเขียนอย่างที่เคยเห็นมาก่อนก็เป็นได้ ไม่จำเป็นต้องอยู่ร่วมสมัยกับที่เขียนก็ได้ แม้กระทั่งภาพเขียนที่วัดเกาะแก้วสุทธารามที่มีผู้ระบุปีพ.ศ.ที่เขียนไว้ว่าพ.ศ.2277ก็ยังทกเทียงว่ามาเขียนเอาเองทีหลัง ที่คิดง่ายๆที่สุดอย่างผมที่ทำงานจิตรกรรมฝาผนังก็ยังอาศัยรูปแบบแย่งโบราณมาเป็นต้นแบบเลยสุดที่ว่าชอบแบบไหน หากไม่มีบันทึกไว้อีกหน่อย100ปีผ่านไปหากภาพคงอยู่นักวิชาการอาจจะมานั่งวิเคราะห์ว่าเป็นสมัยโน้นสมัยนี้ก็ได้

สำหรับวัดป่ากลางทุ่งนั้นลักษณะการเขียนตัวภาพขนาดเล็กมักจะเป็นจิตรกรรมสมัยร.4อย่างที่วัดเชิงท่าอยุธยา แต่ช่างที่เขียนยังเป็นแบบนิยมร.3ไม่ได้นิยมแบบฝรั่ง(ขรัวอินโข่ง) วัดสร้างปีพ.ศ.2385 ตรงกับรัชกาลที่4 ลักษณะตัวภาพคล้ายที่วัดบางระโหงส่วนสีสันที่ใช้คล้ายที่วัดดิสานุการามบางส่วน(ภาพประกอบวัดป่ากลางทุ่งก่อนซ่อม24ปีมาแล้ว)

ส่วนอันนี้วัดนางนองตอนเดียวกับที่คุณยุทธนาโพสต์ถ่ายด้วยฟิลม์ขาวดำต้อง25ปีมาแล้ว รูปนี้แสงมากไปหน่อย อ้อตอบคุณvirainแทนคุณยุทธนาว่าสีที่เห็นจากรูปถ่ายที่วัดนางนองเป็นทองคำเปลวที่ผ่านกระบวนการเขียนลายรดน้ำครับ มิใช่สี แต่ภาพถ่ายอาจจะเกิดแสงที่กระทบความเงาของทองทำให้ดูแล้วไม่สุกแบบทองคำ ส่วนนึงก็มาจากความเก่าของภาพรายรดน้ำด้วยครับ(สงสัยจะมีคุยกันอยู่แค่นี้จริงๆ ไม่มีใครอยากคุยกับผมเลยหรือครับ ช่างเหนื่อยแล้วนะเนี่ย)

ข้อมูลของคุณ jean1966 เป็นความรู้ดีแท้ครับ อย่างวัดเจตวงศ์ภาพเขียนที่มีอยู่จริงไม่เท่ากับข้อมูลคงเพราะชำรุดเสื่อมสลายไปหมด
แต่ตอนนี้ทำการบูรณะซะูตัวโบสถ์ดูใหม่เอี่ยม  ทีแรกที่คุณ jean1966ลงภาพพระแม่ธรณีจากวัดใหญ่ฯ ผมยังสงสัยว่าทำไมภาพกลับด้าน
แต่พออ่านข้อความแล้วถึงสังเกตดูอีกที ยังรู้สึกแปลกใจว่าคล้ายมากจริงๆ

การคาดเดายุคสมัยของภาพที่ไม่มีข้อมูลอ้างอิงนี่ยากจังเลยนะครับ ยิ่งดูก็ยิ่งมีอะไรให้เรียนรู้มากมาย

ส่วนเรื่องวัดนางนองผมถามไม่ชัดเจน คือผมหมายถึงภาพจิตรกรรมฝาผนังน่ะครับ
พวกเครื่องทรงของตัวพระนางทำไมดูหม่นๆ อาจเป็นเพราะความซีดหรือย่างไรครับ (อย่างภาพของคุณ yutthana ในความคิดเห็นที่90)

สงสัยบร์อดเรือนไทยไม่ค่อยมีคนรู้จักมากทำให้ไม่ค่อยมีคนเข้ามา อาจเหมือนผมแต่ก่อนเข้ามาก็อ่านข้อมูลกะดูภาพล่ะครับ
บางทีก็ไม่กล้าเข้ามาคุยเพราะข้อมูลเจาะลึกละเอียด

ส่วนใหญ่ภาพที่วัดนางนองตอนนี้โดยเฉาะจิตรกรรมโดนซ่อมและเคลือบน้ำยาแล้วครับเวลาถ่ายทำให้เกิดเป็นผ้าขาวๆไม่สดใสครับ  ส่วนพี่jeanอย่าเพิ่งเบื่อเลยนะครับ เพราะผมเองก็เพิ่งเจอกลุ่มที่คุยกันคือพวกเรานี่เเหละครับส่วนมากพอคุยเจาะลึกหรือขอแลกเปลี่ยนข้อมูลก็หนีหายหมดไม่มีใครเอาจริงสักคน   เรื่องไปอยุธยาเป็นอาทิตย์หน้าเป็นอย่างไรครับ อยากไปครับ     ส่วนกล้องผมใช้แค่คอมแพคธรรมดาเท่านั้นครับเพราะสะดวกครับแต่เดือนหน้าว่าจะซื้อแบบดีๆสักตัวครับ

จะนอนแล้วเอาโน๊ตบุคมาเปิดดูเลยแวะมาตอบ การศึกษาอะไรสักเรื่องมันจะมีอะไรให้ติดตามอยู่ไม่มีจบสิ้นจริงละครับ ยิ่งเป็นจิตรกรรมฝาผนังซึ่งเปรียบเสมือนเครื่องมือเล่าอดีตแล้ว ยิ่งศึกษามากยิ่งได้อะไรมากมาย ส่วนคุณยุทธก็น่าจะซื้อกล้องดิจิตอลเอสแอลอาก่อนไปอยุธยานะครับ ว่าแต่จะซื้อยี่ห้ออะไรรุ่นอะไรละครับ ผมแนะนำให้เลือกที่มีซูมกำลังขยายเยอะๆเพราะจะเก็บภาพไกลๆไดดี

พอดีไปค้นเจอภาพจิตรกรรมบนบานหน้าต่างวัดโพธิ์บางโอเลยเอามาฝากครับ

อีกรูป

อีก

รูปถ่ายมาเองรึเปล่าครับคุณยุทธนา ถ่ายนานรึยัง เพราะผมก็มีทุกภาพเหมือนกัน วันนี้เข้าไปถ่ายที่วัดใหม่เทพนิมิตรมา สภาพปัจุบัน ผนังที่เคยอนุรักษ์ไว้เริ่มเปื่อยยุ่ยอีกแล้ว เห็นแล้วก็ได้แต่คิดว่าอีกไม่นานที่นี่ก็จะไม่เหลืออีกแล้ว ดังนั้นหนทางเดียวคือถ่ายรูปเข้าไว้ ถ่ายไปทั้งหมด400กว่ารูปทางวัดกำลังทำงานกันอยู่ในพระอุโบสถพอดี วัดนี้พระดีกับญาติโยมดีมาก วันหลังพระยังนัดให้ไปถ่ายรูปธรรมมาสก์เก่าที่ศาลาการเปรียญเลย ช่วงเข้าพรรษาจะเปิดตลอดทุกวันพระ(รูปประกอบวัดใหม่เทพนิมิตรตอนพรหมนารท

วันนี้เหนื่อยมากๆเพราะตื่นแต่เช้าไปงานทำบุญบ้านเพื่อนสนิทแต่เช้าเสร็จเอาบ่ายสองถึงแวะเข้าไปวัดใหม่เทพนิมิตร นำภาพถ่ายที่เคยถ่ายไว้เมื่อ25ปีก่อนไปให้ท่านตามสัญญา แล้วก็ขออนุญาตถ่ายภาพเขียน ท่านปรารภว่าอยากหาคนมาบูรณะในส่วนของสถาปัตยกรรมแต่เข็ดขยาดกับฝีมือกรมศิลปที่ทำไว้ ภาพเขียนก็ชำรุดก็อยากให้มาทำ ซึ่งอันนี้เราก็บอกว่าคงต้องให้เค้าทำแต่เราต้องควบคุมให้ดีไม่ให้เอาช่างโล๋ยโท้ยมาทำ แต่เรื่องภาพเขียนคงยังไม่มีงบให้ละมั๊ง แต่ที่พระท่านอยากจะทำคือบูรณะซุ้มเสมา ซึ่งเป็นที่เดียวที่มีลํกษณะเหมือนที่วัดพระแก้ว ไม่ถูกสิ ต้องเรียกว่าวัดพระแก้วเหมือนที่นี่ เพราะที่นี่เก่ากว่า(ดูรูปประกอบ)

จากภาพของคุณ yutthana ชอบลายช่อดอกไม้สวยดีครับคล้ายๆลายแบบไฟพะเนียง(คิดเองครับ)

ที่จริงคุณ jean1966 บอกว่าจะไปวัดใหม่ผมก็ลืมขอไปด้วย คุยเรื่องอื่นเพลินเลยลืม 
ว่าแต่เรื่องธรรมาสน์เป็นของสมัยไหนหรือครับ พอดีผมกำลังสนใสเรื่องงานเครื่องไม้พวกนี้อยู่เหมือนกัน
ถ้าคุณ jean1966ไปอีกวันไหนผมขอติดสอยห้อยตามไปด้วยนะครับ 
จำได้ว่าวันที่ไปขอถ่ายภาพในในวัดใหม่พระท่านจะไปกิจนิมนต์ เลยรีบๆยังเห็นโน่นเห็นนี่อยากดูนานๆแต่ก็นะ

แล้วคุณ jean1966 กับคุณ yutthana ว่าจะไปชมภาพเขียนที่อยุธยาเมื่อไหร่ครับผม
คุณฉันรักบางกอกล่ะครับสะดวกวันไหนเป็นพิเศษหรือเปล่า

ผมก็หวังว่าธรรมมาสก์น่าจะเป็นสมัยอยุธยาครับ จะเข้าไปอีกทีก็ต้องเข้าพรรษาละครับ ส่วนเรื่องไปอยุธยา คงต้องพ้นเดือนนี้ไปก่อนครับ อาทิตย์นี้สิ้นเดือนไม่ว่างครับ(รูปประกอบวัดใหม่เทพนิมิตรตอนสุวรรณสาม)

รูปผิดซะเนี่ยเอาใหม่

ช่วงนี้พี่jean  คงงานยุ่งผมว่าคุณvirain  กับคุณรักบางกอกลองนัดกันไปถ่ายรูปกันก่อนก็ได้นะครับหรือนัดทานข้าว เชิญพี่jean  ด้วยนะครับถ้าว่างผมอยากปรึกษาเรื่องตารางการจัดไปถ่ายภาพกันครับคืออยากวางแผนให้มันเป็นระบบมากกว่านี่ครับ  ควรถ่ายเป็นโซนๆไป  เช่นบางกรวย   บางขุนเทียน   ในเกาะอยุธยา  นอกตัวเกาะอยุธยา   คราวนี้ผมอยากทราบวันที่พอจะมีเวลาว่างกันครับ อย่างวันอาทิตย์หน้านี่ผมว่างใครว่างบ้างช่วยบอกด้วยนะครับ   จะได้รวมกลุ่มกันเสียทีครับ

เอาอย่างนี้ครับติดต่อทางเว็ป มันไม่สะดวก ให้ติดต่อกันทางเมลล์ดีกว่า จะได้แจ้งชื่อจริงเบอร์โทรศัพท์ติดต่อกัน จะได้นัดกันได้สะดวกครับ เมลล์ผม paparyu15@gmail.com (รูปประกอบ ต้นทุเรียนที่วัดใหม่เทพนิมิตร ที่วัดนี้ต้นไม้ดอกไม้ได้อิทธิพลจากจีนในการเขียนอยู่หลายส่วน แต่อันนี้น่าจะไทยแท้ๆ ทุเรียนยืนยันได้ สงสัยจะช่างสกุลนนทบุรีมาเขียนผนังนี้นะเนี่ย 555555555555)

ส่งเมล์ไปรายงานตัวงแล้วครับพี่แล้วค่อยนัดกันแล้วกันครับ

กลิ่นอายของภาพเขียนอยุธยาปรากฎอยู่ที่ทวารบาลบานหน้าต่างรูปนี้ที่วัดใหม่เทพนิมิตร ลักษณะการเขียนลวดลายกรองศอแบบนี้เหมือนวัดใหญ่สุวรรณาราม แม้ไม่ละเอียดเท่า เนื่องด้วยตัวภาพมีขนาดเล็กกว่าที่วัดใหญ่

ชัดเจนว่ายังหลงเหลือกลิ่นอายอยุธยาอยู่ที่ลายผ้าของทวารบาลเซี่ยวกางบานคู่หลังเป็นลายผ้าแบบอยุธยาชัดเจน

เสียดายภาพตอนพระเตมีย์ใบ้เหลือแต่เค้าโคลง

ช่วงบนของภาพยังอยู่พอสมควร แต่ก็คงอีกไม่นานแล้วครับ ภาพอยู่บริเวณรักแร้ผนังด้านหน้าซ้ายมือพระประธาน

เป้าหมายต่อไปของผมคือ วัดแถบฝั่งธนไล่ตั้งแต่วัดราชสิทธาราม วัดระฆังโฆษิตาราม วัดกัลยานมิตร วัดเครือวัลย์ วัดทองธรรมชาติ ใครอยากไปยกมือขึ้น(ลาด้วยรูปพระประธานวัดใหม่เทพนิมิตร ซึ่งพระท่านว่าศักดิ์สิทธิ์นัก ขอแล้วมักได้ แต่ไม่ใช่ขอปุ๊บได้ปั๊บนะครับ)

พี่่่่่jean  จะไปเมื่อไหร่วันไหนระบุวันด้วยนะครับจะได้ตามไปสมทบครับ

อาทิตย์หน้าผมมีธุระต้องขึ้นเหนือ ดีนะครับที่เลื่อนทริปอยุธยาไปก่อน ไม่งั้นเสียดายแย่
ว่าแต่คุณฉันรักบางกอกไปไหนแล้วครับเนี่ย

จากภาพในความคิดเห็นที่ 118 ผมเสียดายมาก  ผมว่าท่าทางการยกรถของพระเตมีย์ที่นี่งามดีมากเลย
น้ำฝนดันไหลมาตรงจังหวะผิดจุดจริงๆ เศร้าครับ

มาแล้วววววววว พักนี้ไม่ค่อยได้อยู่หน้าคอมสักเท่าไหร่ ขอบคุณ คุณ virain ที่ยังอุตสาห์ไม่ลืม อิๆ

อาทิตย์ที่ 28 มิถุนายน ว่างคะ ไม่ต้องทำงานพอดี ไม่มีธุระ

แต่....ตกลงยังจะไปอยุธยาหรือป่าว ค่ะ

ช่วงนี้อยากจะไปวัดจะแย่อยู่แล้ว ยิ่งได้พี่ๆมาบรรยาย ด้วย ต้องสนุกแน่ๆเลย

pattra_arttap@hotmail.com

รถพร้อมคะ

คุณvirainรายงานตัวพร้อมเบอร์โทรทางเมลล์ด้วยครับ(ภาพประกอบตอนมโหสถวัดใหม่เทพนิมิตร)

ขอสมัครเข้าชมรมด้วยรูปนี้นะคะ  ตูก้าถ่ายเมื่อ 4 ปีที่แล้ว วัดใหญ่สุวรรณาราม เพชรบุรีค่ะ

 :'( ง่ะรูปไม่มา   ทำไงล่ะทีนี้  :'((http://)

วัดมหาธาตุฯเพชรบุรีค่ะ  มือสมัครเล่นจริงๆค่ะ กล้องดิจิตอล

ยินดีต้อนรับเข้าชมรมครับพรุ่งนี้จะไปอยุธยากันครับเสียดายที่คุณ ตูก้าไม่ได้ไปด้วยไว้รอครั้งหน้าแล้วกันครับ

อันนี้ไม่เกี่ยวกับภาพจิตรกรรมนะคะ แต่ว่า....

เห็นลายปูนปั้นแล้วคงรู้แล้วนะคะว่าเป็นที่ใด

สองภาพข้างบนครอปให้เห็นชัดๆ แต่ว่าน้ำตาไหลทุกครั้งที่เห็นภาพนี้ นึกถึงวันที่ไปยืนมองด้วยสายตาตัวเอง  แล้วให้นึกถึงตอนรุ่นหลานๆเราเค้าจะยังมองเห็นอะไรได้ ... เสียดายเหลือเกิน .. เจ็บปวดหัวใจไปหมด..

วัดสระบัวเพชรบุรีเป็นวัดที่มีสถาปัตยกรรมแบบอยุธยาที่สวยงามที่สุดวัดหนึ่งครับ  แต่เป็นเรื่องเศร้าที่จะถูกทำลายจากเวลาและการเอาใจใส่ของผู้รับผิดชอบเป็นเรื่องที่เป็นอยู่ในปัจจุบันและงานศิลปะไทยจะสาปสูญลงไปทุกวัน   วิธีที่พอจะทำได้(แต่ไม่ค่อยมีคนทำให้เป็นเรื่องเป็นราวคือต่างคนต่างทำแล้วก็เก็บไว้ส่วนตัว)   ก็คือการถ่ายภาพเก้บข้อมูลไว้ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้เนื่องจากเทคโนโลยีในปัจจุบันสามารถบันทึกภาพได้ดีและมากครับ

มาแต่เช้าเลยนะคะคุณพี่ วันนี้หนูมาทำงานเกือบไม่ทันแหนะ

เมื่อวานสนุกมากเลยคะ ต้องขอขอบคุณพี่ยีนส์ และพี่ยุทธ ที่ให้ความรุ้มากมาย เสียดายที่คุณตูก้าและคุณเนไม่ได้ไปด้วย

ทริปหน้าเมื่อไหร่ดีค่ะ หัวหน้า และรองหัวหน้าชมรม

เสียดายเหมือนกันค่ะ แต่โอกาสหน้าจะไม่ยอมพลาดอย่างเด็ดขาด  ช่วงนี้เป็น ลองวีคเอนค่ะ ไปทำงานอีกทีวันพฤหัสโน่น 3 วันนี้ว่าง พ่อลูกชายตัวดีวันนี้ตื่นก่อนแม่ แต่งตัวออกไปจีบสาวแล้ว  มะวานตัวยังร้อนอยู่เลย ไง๋ฟื้นเร็วนัก ก็ไม่รู้... ::)

เมื่อวานตั้งแต่9โมงเช้าจนจบวัดสุดท้ายที่วัดไม้รวก คุ้มค่าการเดินทางจริงๆเพื่อนผู้ร่วมเดินทางไปด้วยทั้งคุณยุทธและคุณฉันรักบางกอกก็เป็นกันเองดี หยั่งกับรู้จักกันมานานปี คงเป็นเพราะมีอุดมการณ์ร่วมกันนั่นเอง ทริปหน้ามองไว้ว่าอาจเป็นชลบุรีหรือไม่ก็สุพรรณบุรีครับ ส่วนรูปและเรื่องราวทริปนี้จะตั้งกระทู้เล่าเรื่องต่อไปครับ

สวัสดีค่ะ..สนใจโครงการอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมฝาผนังค่ะ ขณะนี้ทางบรษัทได้จัดทำโครงการนำร่องกับทางกรมศิลปากรแล้ว
และจะมีการจัดเสวนานำเสนอเทคนิคใหม่ในการอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมฝาผนัง
จะรบกวนขอติดต่อมาฟังการเสวนาที่หอศิลป
วันที่ 6 ส.ค. นี้ค่ะ
zuink@hotmail.com

สวัสดีคะ คุณ Zuink

ต้องขอขอบคุณสำหรับข้อมูลมากๆเลยคะ ไม่ทราบว่าถ้าสนใจต้องทำอย่างไรบ้างคะ เสียค่าใช้จ่ายหรือไม่ แล้วอบรมเวลาไหนคะ หรือพอจะมีลิงค์ข้อมูลคะ

น่าสนใจมากเลยคะ แต่ไม่ว่างเสียแล้ว หว่า.....รอหัวหน้าชมรมมาตอบละกันคะ


เสียดาย อยากไปจังเลย

ผมงงกับข้อมูลของคุณZuinkครับ  สรุปว่าคุณZuinkมีบริษัทรับเหมาอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังหรือครับ แล้วที่บอกว่าจะจัดเสวนานี่กรมศิลป์จัดหรือทางบริษัทของคุณจัดละครับ(เพราะคุณบอกว่าจะรบกวนขอติดต่อมาฟัง)เหมือนกับคุณเข้าใจผิดว่าผมเป็นกรมศิลป์แล้วคุณต้องการมาฟังการเสวนา ถ้าเป็นอย่างนั้นก็เป็นการเข้าใจผิดนะครับ แต่ถ้าไม่ใช่รบกวนอธิบายความเพิ่มในเว็ปนี้เลยครับ ว่าใครจัด จัดที่ไหน หอศิลปอะไร จัดวันที่เท่าไหร่ กี่โมง แล้วมีค่าใช้จ่ายหรือไม่ สำหรับผู้สนใจจะได้รู้โดยทั่วกัน ขอบคุณครับ

คือทางบริษัท ชื่อ Ceramica Image Co.,Ltd เป็นผู้นำเทคนิคใหม่ในการอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมมาเสนอแก่ทางกรมศิลปากร ในงานกลุ่มเป้าที่เชิญคือระดับ ผอ. ของกรมศิลปากร, ผู้เชี่ยวชาญ, หัวหน้าช่างสิบหมู่, ผอ. สำนักศิลปากร (1-15), ผอ. อุทยานประวัติศาตร์ ฯลฯ ซึ่งทางบริษัท ได้ดำเนินการคัดลอกภาพจิตรกรรมไว้แล้ว 1 ชิ้น พอดีหาข้อมูลและเจอว่าคุณอาจสนใจมาฟังค่ะ (สำหรับบุคลลอื่นๆ ที่สนใจมาร่วมฟัง เพื่อนำข้อมูลเป็นประโยชน์ต่อไป) ขอโทษนะค่ะ พอดี website ยังไม่เสร็จ ดูหน้า web ก่อนนะค่ะ www.ceramicaimage.com

เคยจัดแสดงให้ สมเด็จพระเทพฯ ได้ทอดพระเนตรการการบูรณะ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ เมื่อวันที 4 มิ.ย. 52 และโชว์ภาพที่คัดลอกลงบนแผ่นเซรามิก ชื่อภาพ " มงคลวิวาหะของพระเจ้าสุทโธทนะกับพระนางสิริมหามายา"

น่าสนใจมากครับ ผมรบกวนขอข้อมูลเพิ่มเติมดังนี้ครับ
1.เบอร์โทรพร้อมชื่อ-สกุลที่จะติดต่อได้ครับ
2.สถานที่จัดงานวันเวลาโดยละเอียด จะได้ไปถูกครับ
3.มีค่าใช้จ่ายหรือไม่(ถ้าไม่มีก็ดีครับ เพราะทางอาจารย์ที่เพาะช่างท่านจะขอไปร่วมฟังด้วย)
4.ถ้าไม่สะดวกแจ้งทางเว็ปให้แจ้งทางเมลล์ได้ที่paparyu15@gmail.com
*หมายเหตุ ขอรูปหน้าตรงชิ้นงานที่ทำเป็นตัวอย่างโพสต์ลงเว็ปหน่อยครับ เพราะที่โพสต์มองไม่เห็นรายละเอียดเท่าที่ควรครับ ถ้าเป็นไปได้บอกที่อยู่บริษัทด้วยก็ดีหากจะไปเยี่ยมชมชิ้นงานจะดูได้หรือไม่อย่างไรครับ อ้อ งานเสวนามีตัวอย่างให้ดูหรือไม่ครับ
ขอบคุณครับ

น่าสนใจมากเลยค่ะ  คิดว่าไปได้ด้วย ผลสรุปยังไง คุณยีนส์แจ้งตูก้าด้วยนะคะ ไปด้วย  ;D

กลับมารายงานตัวแล้วครับหลังจากเสร็จเรื่องส่วนตัวสักทีหนึ่งครับ  เหนื่อยมากเลยน่าสนใจครัีบอย่างไรขอรายละเอียดให้มากกว่านี้ครับ   

เท่าที่อ่านดูผมว่าน่าสนใจมากครับถ้าเทคนิคนี่เป็นเหมือนการเผาเชรามิคแล้วทำให้ภาพสีสรรค์ออกมาได้เหมือนงานจิตรกรรมโบราณจริงก็ดีครับถือว่าเป็นการอนุรักจิตรกรรมอย่างหนึ่งและได้เทคนิคใหม่ในการเขียนงานจิตรกรรมที่แก้ปัญหาเรื่องอายุของงานจิตรกรรมด้วย แต่ผมไม่รู้ว่าการเขียนลงเซรามิคนั้นทำให้สีเพี้ยนไม่เหมือนของเดิมหรือเปล่า  ขอภาพตัวอย่างชัดๆด้วยนะครับถ้ามี ขอบคุณครับ

อยากไปนะครับติดเรียนด้วย  แต่ก็จะหาทางไปครับถ้าเป็นไปได้
สวัสดีคุณยุทธนาครับงานมงคลเรียบร้อยดีนะครับ ยินดีด้วยครับ

ขอบคุณครับคุณวิเรน  เข้าไปในเว็บเซรามิค  อ่านดูแล้วครับผมนึกว่าเป็นการเขียนภาพจิตรกรรมไทยลงในเซรามิคเสียอีก   กลับเป็นกระบวนการพิมพ์ไปเสียนี่   น่าเสียดายจังนึกว่าจะมีเทคนิคเขียนจิตรกรรมแบบใหม่เสียอีก  แต่ก็ขอบคุณครับถือว่าเป็นการอนุรักษ์จิตรกรรมที่น่าสนใจอีกวิธีหนึ่ง   ผมขออนุญาติเอาข้อมูลบางส่วนมาให้สมาชิกในชมรมดูนะครับ  คงไม่ว่ากันขอบคุณครับ

ผมก็ทราบมาแต่แรกแล้วว่าต้องเป็นเทคนิคนี้ ก็ดีในแง่การจำลองผนังมาทั้งผนัง ซึ่งต่างประเทศทำมานานแล้ว เหมือนกับพิมพ์ภาพถ่ายลงบนแผ่นผ้าใบนั่นเองแต่เปลี่ยนวัตถุดิบเป็นกระเบื้อง ต้นทุนจะสูงก็เพราะกระเบื้องนี่แหละ

ขอบคุณที่ให้ความสนใจนะค่ะ ต้องขออภัยด้วยค่ะ จากที่แจ้งไว้วันที่ 31 ก.ค. เลื่อนเป็นวันที่ 26 ส.ค. ค่ะ เทคนิคของเราจะจำลองภาพบนแผ่นเซรามิกค่ะ ใช้เทคโนโลยีของญี่ปุ่นที่ทำกันมานานแล้วค่ะ ราคาค่อนข้างสูงค่ะ สนใจมาร่วมฟังรบกวน email มาแจ้งชื่อ-นามสกุล เบอร์ติดต่อ และขอทราบว่าทำงานที่ไหนและตำแหน่งอะไรด้วยค่ะ รบกวนสำรองที่นั่งก่อนวันที่ 19 ส.ค. นะค่ะ zuink@hotmail.com

สนใจเกี่ยวกับจิตรกรรมครับ....เพราะตอนนี้กำลังทำงานส่งอาจารย์ เรื่อง จิตรกรรมฝาผนัง วัดดุสิตาราม วัดสุวรรณาราม ครับ แต่ผมไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับภาพแต่ละภาพเลย อยากขอความช่วยเหลือจากผู้รู้ครับ ว่าแต่ละภาพอธิบายเกี่ยวกับเรื่องอะไร
ขอบคุณผู้รู้ทุกท่านล่วงหน้าครับ

ยังมีอีกวัดคับ ที่มีจิตรกรรมสมัยอยุธยาที่วัดช้างใหญ่ จ.อยุธยาครับ สมัยที่ผมเรียนหนังสือ ร้านเมืองโบราณเคยมีหนังสือออกใหม่เรื่องจิตรกรรมสมัยอยุธยา ซึ่งมีวัดฃ้างใหญ่นี่รวมอยู่ด้วยคับ เป็นภาพเทพฃุมนุม ครับ แต่จำไม่ค่อยได้แล้วถ้าพวกพี่ไปถ่ายภาพก็ชวนผมไปน่ะครับ พี่ ขอสมัครชมรมด้วยคนน่ะครับmail ผม  asia08511@hotmail.com

คุณpansaถ่ายพ.ศไหนละครับเพราะมันรุ่นๆเดียวกับที่ผมเข้าไปถ่ายเมื่อประมาณปี27-28 เลยสภาพแบบนี้จบจิตรกรรมไทยรึเปล่ารุ่นไหนวานบอกผมรุ่น10ปี27 ปัจจุบันวัดโบสถ์บูรณะซะเลี่ยมตามนี้

ขอบคุณๆพรรษาครับที่ยังนำงานดีๆมาให้ดูครับวัดนี้น่าไปถ่ายรูปเหมือนกันก่อนที่จะซ่อมไปหมดจนไม่เหลืออะไรให้ถ่ายครับ

สวัสดีครับพี่ยีนส์ตกลงอาทิตย์นี้ท่านหัวหน้าชมรมจะไปไหนครับ  ข้าพเจ้าขอติดสอยห้อยตามไปด้วยคนครับหนีไปหัวหินมา ๒วัน   คุณแพรบอกว่ามีทริปผมขอสถานที่ด้วยครับจะได้นัดกันถูกครับ

โอ้โหช้ากว่าพี่10ปีโน่น ยังเขียนภาพอยู่รึเปล่าละครับ

เขียนเป็นเรื่อง เป็นราวนี่ยังไม่มีเวลาเขียนเลยครับ

ก็มีแต่สเก็ตเล่น ๆ อยู่บ้าง

(http://image.ohozaa.com/i5/scan0022_resize_resize.jpg)

(http://image.ohozaa.com/i4/scan0005_resize.jpg)