กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 10:30 คำว่า Gaslighting ปรากฏขึ้นในโพสของหญิงสาวคนหนึ่งเมื่อไม่กี่วันมานี้เอง เล่าถึงประสบการณ์เลวร้ายที่เธอได้รับจากเพื่อนร่วมงานในระดับสูงกว่า ทำให้เธอทนทุกข์ทรมานเพราะกิริยาวาจาของเขามายาวนาน จนเธอสูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง มีสภาพจิตย่ำแย่ ถูกลดทอนศักดิ์ศรีและด้อยค่าความเป็นมนุษย์ ถูกทำลาย identity หรืออัตลักษณ์ของเหยื่อ ให้รู้สึกไม่เหลือความเป็นคน จนนำไปสู่การคิดฆ่าตัวตาย
‘Gaslighting’ คืออะไร คำนี้มีที่มาจากภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดยุคย้อนหลังไป ในปี ค.ศ. 1944 ชื่อ Gaslight เป็นเรื่องราวของสามีที่วางแผนครอบครองสมบัติของภรรยาอย่างแนบเนียน ด้วยการใช้อุบายสร้างเหตุการณ์และคำพูดทำให้เธอคิดว่าตัวเองเป็นคนป่วยจิตเภท ( ซึ่งทางกฎหมายถือเป็นบุคคลไร้ความสามารถ ไม่สามารถดูแลจัดการทรัพย์สินเองได้ ) จนภรรยาหลงเชื่อตามนั้น สูญเสียความเชื่อมั่นในตัวเอง เกิดความหลงผิดว่าตัวเองป่วยทางจิตจริงๆ เป็นไปตามการหลอกลวงชักนำของสามีทุกอย่าง ในยุคของเหตุการณ์ในเรื่อง ผู้คนยังใช้โคมไฟหรือตะเกียงแก๊สกันอยู่ ไฟแก๊สจึงถูกนำมาเป็นเครื่องมือให้สามีใช้หลอกภรรยา รวมกับเหตุการณอื่นๆ จนภรรยาหมดความเชื่อมั่นในตัวเอง ถูกสามีควบคุมกายและใจอย่างสมบูรณ์ ตกเป็นเหยื่อของกลอุบายอย่างไม่สามารถหลีกหนีได้พ้น ต่อมา คำว่า Gaslighting จึงนำมาใช้ในวิชาจิตวิทยา มีความหมายถึงการควบคุมจิตใจความรู้สึกนึึกคิดที่ฝ่ายหนึ่งใช้บงการกับอีกฝ่าย (psychological manipulation) ปลูกฝังความคิดผิดๆ ให้ผู้ถูกกระทำหลงเช่ื่อไปตามความต้องการของผู้กระทำ เกิดความสัมพันธ์ที่เป็นโทษแก่ผู้ถูกกระทำ เช่นทำให้เกิดความหลงผิด ไม่เชื่อมั่นในตนเอง เชื่อว่าผิดเป็นถูกตามที่ผู้กระทำชี้นำ พบได้ในทุกรูปแบบความสัมพันธ์ ไม่เพียงแต่ความสัมพันธ์ชู้สาว แต่รวมไปถึงครอบครัว เพื่อน สังคมการศึกษา และสังคมการทำงานอีกด้วย กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 10:35 น่าจะตรงกับสำนวนไทยว่า "ปั่นหัว" ;D
กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 10:53 ตัวอย่างการใช้คำพูดที่เข้าข่าย Gaslighting
“ อย่าไปคิดมาก แค่ไปนอนกัน ใครๆเขาก็ทำกันทั้งนั้น” “คิดไปเองน่ะซีว่ามันผิด ถูกผู้ใหญ่หลอกให้เชื่อ จริงๆแล้วผิดถูกแล้วแต่คนมองต่างหาก" “ฉันมีคนอื่น เพราะเธอเป็นภรรยาที่ไม่ดี" “ พี่รักมากก็หวงมาก ไม่ใช่ทำร้าย แค่สั่งสอนว่าอย่าทำอีก ” “ เราคบกันเหมือนพี่น้อง ทำไมจะนอนห้องเดียวกันไม่ได้ ไม่เชื่อใจกันเลยใช่ไหม?” “เรื่องแค่นี้ ทนไม่ได้ก็บ้าละ ทีคนอื่นๆเขายังทนได้ ” ประโยคเหล่านี้เป็นประโยคธรรมดาๆ ที่คนจำนวนเคยได้ยินแล้วคล้อยตาม แม้รู้สึกขัดแย้งในใจบ้าง แต่ก็ถูกชักจูงให้เชื่อว่าคนพูดเป็นฝ่ายถูกต้อง ถ้าไม่เชื่อเขาตัวเองก็กลายเป็นฝ่ายผิดไปเอง ถ้อยคำเหล่านี้ฟังไม่เหมือนคำโกหกหลอกลวงให้ซื้อสินค้า หรือลงทุนการค้า แต่เป็นการปลูกฝังความคิด ความรู้สึกผิด และความไม่เชื่อมั่นในตัวบุคคลให้คนที่ได้ยิน ซึ่งอันตรายมากกว่า เพราะมันทำให้ผู้ถูกกระทำสับสน เกิดความเชื่อว่าตัวเองเป็นผู้ผิด แทนที่จะรู้ว่าตัวเองเป็นเหยื่อของอีกฝ่าย แล้วก็จะถูกชักจูงให้เดินไปตามทางผิดๆนั้นต่อไปไม่มีที่สิ้นสุด จนถึงขั้นทำลายอนาคต ทำลายตัวเอง โดยผู้กระทำผิดตัวจริงลอยนวลไป กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 11:16 Gaslighting มีหลายรูปแบบและหลายความสัมพันธ์ ไม่เฉพาะแต่สามีภรรยาหรือคนรัก การหว่านล้อมหรือปลูกฝังให้อีกฝ่ายเชื่อในสิ่งผิดๆเพื่อตอบสนองผลประโยชน์หรือความพึงพอใจของผู้กระทำ โดยที่เหยื่อสูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง (self-esteem) ล้วนเข้าข่าย
เราคงเคยอ่านข่าวในหนังสือพิมพ์ถึงพฤติกรรมเหล่านี้ เช่น รุ่นพี่ปลูกฝังความรักสถาบันตัวเองด้วยการให้รุ่นน้องทำลายล้างสถาบันอื่น พ่อแม่สอนลูกสาวว่าขายตัวเอาเงินมาปลูกบ้านให้พ่อแม่คือความกตัญญู สามีทำให้ภรรยาเชื่อว่าเขาทุบตีเธอเพราะเธอทำตัวไม่ดี สมควรได้รับโทษ พ่อเลี้ยงข่มขืนลูกเลี้ยงเพราะอ้างว่าหลงรัก หัวหน้าข่มขู่ดุด่าและกลั่นแกล้งลูกน้องด้วยการอ้างว่าเพื่อฝึกประสบการณ์ให้อดทน ทั้งหมดนี้คือการชักจูงให้หลงผิดว่า บุคคลควรจำนนต่อการใช้อำนาจบังคับ เพราะเป็นสิ่งธรรมดา ไม่จำเป็นต้องคำนึงถึงจิตใจของผู้ถูกกระทำ ในที่สุดเมื่อเหยื่อถูกล้างสมองให้ยอมรับการบังคับหรือชักจูงในทางผิด ผลเสียก็จะตกแก่เหยื่อในระยะยาว ผู้กระทำก็จะนำความเคยชินไปกระทำต่อ หรือมีผู้เลียนแบบด้วยเห็นว่าเป็นเรื่องธรรมดา แม้แต่เหยื่อเองก็จะเกิดความเข้าใจผิดว่าสิ่งที่ตนได้รับเป็นเรื่องถูกต้อง ก็จะนำไปใช้ต่อกับบุคคลอื่น จึงมีเหตุการณ์ให้เห็นอยู่มาก ว่าเด็กชายที่เติบโตมาในครอบครัวที่พ่อซ้อมแม่เป็นประจำ โตขึ้นก็ไปซ้อมเมีย เลียนแบบตัวอย่างที่เคยเห็น เด็กหญิงที่เห็นแม่ยอมทนให้พ่อมีเมียน้อย ไม่คิดดิ้นรนหลีกหนี โตขึ้นเมื่อมีครอบครัวก็จะยอมทนปัญหาแบบแม่ เพราะเข้าใจว่านี่คือพฤติกรรมซึ่งเป็นที่ยอมรับกันแล้ว กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 11:18 น่าจะตรงกับสำนวนไทยว่า "ปั่นหัว" ;D มีอีกคำที่นึกถึงอยู่ คือ "ล้างสมอง"กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 11:21 จากเว็บไซต์ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สัญญาณเตือนว่า Gaslighting กำลังเกิดขึ้นกับคุณ เป็นฝ่ายที่ต้องเอ่ยคำขอโทษตลอดเวลา ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นเป็นความผิดของคุณ เชื่อว่าตนเองไม่สามารถทำสิ่งที่ถูกได้ ทำอะไรก็ผิดเสมอ รู้สึกวิตกกังวลตลอดเวลา หวาดกลัวว่าจะทำผิดหรือไม่ถูกใจใคร สูญเสียความมั่นใจในตนเอง สูญเสียความเป็นตัวตน ตั้งคำถามเกี่ยวกับความคิดและการตัดสินใจของตนเองตลอดเวลา ไม่กล้าที่จะตัดสินใจ รู้สึกโดดเดี่ยวและไร้กำลัง รู้สึกว่าตนไม่เหมือนใคร แตกต่างและแปลกแยก ผิดหวังในตนเอง และกลัวผู้อื่นจะผิดหวังในตัวคุณ กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 12:35 ;D
https://youtu.be/r2MZblKvxFw กระทู้: ภาษาอเมริกันวันละคำ Gaslighting เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 11 ธ.ค. 23, 13:09 แถมหนังที่มาของคำนี้ให้ดูกันค่ะ
https://www.youtube.com/watch?v=UYmtzaHwCKo |