เรือนไทย

 อนุญาตพูดว่า ปลายตีน ละกันครับผม

จะว่าไปว่ามามันก็ไม่รู้ว่าหยาบตรงไหน คำไทยแท้ทั้งนั้น ก็ใช้กันมาแต่ไหนแต่ไร แต่เดี๋ยวนี้...ทำไม ถึงทนฟังกันไม่ได้ก็ไม่รู้ หันมาบอกว่าพูดไม่ค่อยสุภาพซะอีกแน่ะ เห้อออออ....

เอาละ ก่อนที่จะนอกเรื่อง เอาเป็นว่า มาพูดกันถึงเรื่อง หัวนอน ปลายตีน กันดีกว่าครับผม ไม่รู้ว่าเคยคุยกันหรือยัง แต่ค้นดูแล้วก็ไม่เห็นเจอ ก็เลยมาตั้งกระทู้ซะเลย

เรื่องของเรื่องก็คือวันก่อน ไปเยี่ยมห้องรุ่นน้องที่หอพัก พอดีย้ายเข้าห้องใหม่ด้วย ห้องก็แคบแสนแคบ อยู่กันสองคน คนละเตียง เรื่องเตียงนี่แหละปัญหา ไม่ได้แย่งเตียงอะไรกันหรอกครับ แต่จะหันเตียงไปทางไหนนี่สิ

คนหนึ่งก็จะหันหัวเตียงไปด้านเหนือ อีกคนก็จะหันไปทางตะวันออก แต่ละคนก็อ้างว่า อยู่บ้านนอนหันหัวไปทางนี้

ทีจะหันเตียงไปแต่ละทิศตามความต้องการก็ไม่ได้ เพราะหากเตียงหนึ่งวางแล้ว ก็จะมีพื้นที่ไม่พอให้ขวางอีกเตียงหนึ่งได้

ก็ทะเลาะกันไปทะเลาะกันมา ในที่สุดก็ตกลงกันได้เสียที คือวางแนวเหนือ ใต้ ตามความยาวของห้อง (โล่งอก)

ก็เลยอยากถามว่า ที่บ้าน ที่หอพักแต่ละท่าน หันหัวนอนไปทิศไหนกันครับ มีความเชื่อกำกับไว้หรือเปล่าครับ

สำหร้บผมนั้น ผมนอนหันหัวไปทางตะวันออกครับ หากจะถามเหตุผลว่า ทำไมถึงหันหัวนอนไปทางนั้น ก็คงตอบได้เพียงว่า "เคยชิน" เพราะตั้งแต่เด็กมาแล้ว จะนอนหันหัวไปทางทิศตะวันออกตลอดเลยครับ ไม่ว่าจะไปเข้าค่าย หรือทำกิจจกรรมที่ไหนอื่นใด ก็ต้องหันหัวไปทางทิศตะวันออกเสมอ ...และตอนเข้าห้องพักคำถามแรกที่จะถาม (หากไม่รู้) ก็คือ ทิศตะวันออกด้านไหน?

เมื่อครู่ไปเปิดพจนานุกรมบนเว็บไซด์ มาครับ กับคำว่า

"หัวนอน" ได้ความหมายว่า

1. ค้น :  หัวนอน
นิยาม :  ด้านทางหัวของผู้นอน, ตรงข้ามกับ ปลายตีน.

2. ค้น :  หัวนอน
นิยาม :  ทิศใต้ เรียกว่า ทิศหัวนอน

จากความหมายที่สองนี่ ตกลงคนไทยเรา หันหัวนอนไปทิศใต้กันหรือครับ...

 ถ้าหากว่าจำไม่ผิดนะคะ คุณศศิศ
ทิศใต้เป็นทิศหัวนอนของคนไทยตั้งแต่สมัยสุโขทัยแล้วละค่ะ
มีบอกไว้ในศิลาจารึก

ที่เคยเห็นผู้ใหญ่ถือกัน คือห้ามหันหัวนอนไปทางทิศตะวันตก
ถือว่าเป็นทิศคนตาย

 ดิฉันเคยอ่านหนังสือที่นักวิจัยกล่าวว่าเวลานอนควรนอนแนวเหนือ-ใต้ตามขั้วแม่เหล็กโลกค่ะ เพราะจะช่วยให้สนามแม่เหล็กภายในร่างกายเราได้เรียงตัวใหม่เวลานอนติดต่อกันเป็นเวลาหลายชั่วโมง ร่างกายจะสามารถรับพลังจากสนามแม่เหล็กโลกได้ดีขึ้น ช่วยปรับสมดุลในร่างกายได้

ก็คงต้องรอผลวิจัยที่แน่นอนกันต่อไปนะคะ

 ตามความเชื่อของคนโบราณนะครับ
ทิศเหนือกับทิศตะวันตกเป็นทิศอัปมงคล จึงไม่นิยมหันหัวนอนไปทางทิศนั้น (รายละเอียดจำไม่ได้ว่าทำไมอ่ะครับ วันหลังจะหาข้อมูลมาบอกครับ)

 ทิศตะวันตก นี่จะเกี่ยวกับ ตำนานของพระพิฆเนศ ด้วยหรือเปล่าครับ ที่ไปตัดหัวช้างที่นอนตาย มาต่อเป็นเศียรของพระพิฆเนศ น่ะครับผม

 เคยอ่านพบเหมือนกันค่ะคุณศศิศ

 จำได้ว่าตอนเด็กๆไปนอนค้างกับคุณย่า ท่านก็เคยเล่าให้ฟังเรื่องพระพิฆเณศแบบที่คุณศศิศพูดนะครับ แต่ท่านก็เสียไปหลายปีแล้วล่ะครับ ไม่รู้จะไปเรียนถามยังไงดี

 ...ผมเอง เมื่อครั้งยังเด็กก็เคยชินกับการหันหัวนอนไปทางทิศตะวันออก เหมือนคนไทยทั่วไปนั่นแหละครับ แต่พอโตขึ้นมา ต้องไปอยู่ที่นั่นที่นี้ บางครั้งลักษณะห้องมันก็ไม่เหมาะนักที่จะหันหัวไปทางทิศตะวันออก ก็เลยหันไปทางทิศเหนือ แต่ดันไปอ่านหนังสือการ์ตูนญี่ปุ่นเข้าว่า ทิศเหนือ เป็นทิศไม่ดี ใครนอนหัวไปทางทิศนั้นจะโดนผีหลอก ก็เลยกลัวไปอีกทิศนึง
....ต่อมา ได้ยินคนพูดว่า คนเชียงใหม่ จะนอนหันหัวไปทางทิศตะวันตกก็ได้ เพราะทางทิศตะวันตกมีพระฐาตุดอยสุเทพอยู่
....เรื่องหันหัวนอน ก็เลย สับสนไปใหญ่ ตามด้วย เวลาไปเข้าค่าย นอนเต๊นท์ นอนโรงนอน เราเลือกทิศไม่ได้หรอกครับ นอนกลับทิศตามใจเราก็เหมือนยื่นเท้าไปหาคนอื่น
.... ทุกวันนี้ก็เลยนอนตามความเหมาะสมของสถานที่ครับ

 ก่อนอื่นต้องกล่าวถึงคติความเชื่อเกี่ยวกับรหัสเร้นลับของธรรมชาติ ซึ่งตรงกันทุกชาติทุกภาษา คือถือว่า ขวาเป็นมงคล ส่วนซ้ายเป็นอวมงคล จึงได้มีการจำแนกสรรพสิ่งต่างๆในโลกและจักรวาลออกเป็นสองฝ่าย โดยถือลักษณะธรรมชาติของสิ่งนั้นๆ และถือว่า ขวาเป็นเพศชายและซ้ายเป็นเพศหญิง
ทิศในสมัยโบราณท่านแบ่งออกเป็นเพศ และจำแนกเป็นขวากับซ้ายด้วย ทิศตะวันออกกับทิศใต้เป็นทิศฝ่ายขวา เพศชาย  ส่วนทิศตะวันตกและทิศเหนือเป็นทิศฝ่ายซ้ายเพศหญิง
         ดังได้ได้กล่าวแล้วว่าโบราณชนท่านถือกันว่า ขวาเป็นมงคล ซ้ายเป็นอวมงคล  ดังนั้นท่านจึงนิยมนอนหันศีรษะไปสู่ทิศใต้อันเป็นทิศฝ่ายขวา ดังในศิลาจารึกสมัยสุโขทัยและในหนังสือไตรภูมิพระร่วง กล่าวถึงหัวนอนคือทิศใต้ ส่วนทิศปลายตีนคือทิศเหนือ เมื่อคนเป็นๆนอนหันหัวสู่ทิศใต้ จึงจำเป็นอยู่เองที่คนตายจะต้องหันหัวสู่ทิศเหนือ เวลาฝังศพจึงต้องเอาหัวคนตายไปทางทิศเหนือ คตินี้มีเก่าแก่นับตั้งแต่สมัยยุคก่อนประวัติศาสตร์แล้ว ดังเช่นมีการขุดค้นพบโครงกระดูกมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์หลายแห่งก็ได้พบว่า การวางศพคนภายในหลุมหันไปสู่ทิศเหนือเนื่องจากยึดถือกันว่าทิศหัวนอนของคนมีชีวิตจะหันไปสู่ทิศใต้ ทิศหันหัวของคนตายจึงอยู่ทิศเหนือตรงข้ามกับทิศของคนเป็น
    ทิศใต้เป็นทิศมงคลและเป็นทิศหัวนอนของคนโบราณ มีชื่อว่าทักษิณ ซึ่งแปลว่าขวาหรือความเจริญทานอันเป็นผลบุญอุทิศให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้วเพื่อผลอันเจริญจึงเรียกว่า ทักษิณานุประทาน การแสดงความเคารพองค์สถูปเจดีย์จึงนิยมการเดินเวียนขวา เรียกว่าทักษิณาวรรต
หมายเหตุ : เรียบเรียงมาจากหนังสือชื่อ ๗ ความเชื่อของไทย (คติสยาม) ของ  “พลูหลวง” ครับ

จีนนั้น ในวิชาฮวงจุ้ยนี่แตกแขนงมาจากหยิน-หยาง ถือว่าทิศใต้เป็นทิศอันอบอุ่น ได้รับแสงแดดของดวงตะวันจากแถบเส้นศูนย์สูตรอย่างเต็มที่ ส่วนภาคเหนือนั้นจะโดนลมหนาวจากไซบีเรียกระหน่ำเข้ามา นำความหนาวเหน็บอย่างรุนแรงมาสู่ จีนจึงถือว่าทิศเหนือเป็นทิศที่สถิตความชั่วร้ายและความตาย ฤดูหนาวที่รุนแรงครั้งใดก็จะคร่าชีวิตของผู้คนล้มตายเป็นใบไม้ร่วง
วิญญาณร้ายจากทิศเหนือเป็นเหตุให้ในวิชาฮวงจุ้ยต้องกำหนดภูมิทำเลที่ดี ต้องมีภูเขาใหญ่อยู่ทางทิศเหนือเพื่อป้องกันลมร้าย (คือวิญญาณร้าย) ส่วนทิศใต้ถือว่าเป็นทิศอันเป็นมงคล ซึ่งตรงข้ามกับทิศร้ายคือทิศเหนือ
ทฤษฎีนี้จะมีอิทธิพลสืบเนื่องข้องเกี่ยวกับไทยหรือเปล่าข้อนี้ยังกังขาและไม่อาจหาคำตอบได้ ด้วยคนไทยก็ถือว่าทิศใต้เป็นทิศมงคล จึงหันหัวนอนไปสู่ทิศใต้ ถือกันมาแต่โบราณแล้ว ทิศใต้จึงได้ชื่อว่าทิศทักษิณแปลว่าทิศอันพึงเคารพ
สมัยนี้มักมีผู้สอบถามข้าพเจ้าบ่อยๆว่า ห้องนอนควรจะหันหัวนอนของเตียงไปสู่ทิศอะไร ข้าพเจ้าก็ได้แต่ตอบไปว่าทิศใต้โดยถือตามคติโบราณ อีกทิศหนึ่งที่ดีคือทิศตะวันออกซึ่งเป็นทิศหยาง ดูเขาจะสนใจ ด้วยคนรุ่นใหม่ไม่เข้าใจว่าทิศใต้มีความสำคัญอย่างไร ก็ต้องอธิบายอ้างถึงคัมภีร์พุทธศาสนา ซึ่งกล่าวถึงท่านอนสีหไสยาของพระพุทธเจ้าว่า ทรงนอนตะแคงขวาหันพระเศียรไปสู่ทิศใต้ พระพักตร์จะหันสู่ทิศตะวันออก พระบาทพุ่งสู่ทิศเหนือ ตรงตามตำราทีเดียว
หมายเหตุ : ตัดตอนมาจากหนังสือชื่อ หยิน หยาง ภูมิพยากรณ์และฮวงจุ้ย ของ “พลูหลวง”เช่นเดียวกันครับ

 ทิศใต้ ครับ มันใจ ไม่ใต้ก็ตะวันออก ทิศอื่นผมนอนไม่ได้