เรือนไทย

แว็บเข้ามาอ่านโพสแล้วอดใจไม่ไหว แต่ยังไม่มีเวลาทำภาพใหม่ๆออกมา เลยต้องเอาของเก่ามาให้ดูขัดไปก่อน
ผมเรียงภาพแม่พระธรณีฯจากวัดต่างๆมาให้ชมกัน ลองดูนะครับว่าพอจะจำได้หรือไม่ว่าจะที่ไหนบ้าง
อ้อ คงต้องรบกวนท่านที่ทราบเฉลยไปก่อนนะครับ แล้วผมจะแวะมาดูบ้าง
http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=3393495

เรื่องประวัติพระธรณีเคยเสวนากันมาในกระทู้ นางดานแห่งเมืองนครศรีธรรมราชของคุณวิเรนทร์ครับ

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3086.0

 แต่ยังไม่เคยมีประกวดเทพีธรณีเรือนไทยสักที ;)

เรามักคุ้นเคยกับธรณีที่ผุดขึ้นมาทั้งองค์ บีบมวยผมไปทางขวาของพระพุทธเจ้า (ทิศใต้) เนื่องจากคุ้นชินกับเวอร์ชั่นปฐมสมโพธิ์ ของกรมพระปรมานุชิตท่าน แต่ธรณีที่วัดใหญ่สุวรรณารามนี้จากความเห็นแรก หันไปทางซ้ายของพระพุทธเจ้า (ทิศเหนือ) ซึ่งเป็นทิศที่มารเข้ามา ข้อนี้แปลกอยู่ จะเป็นของซ่อมภายหลังหรือเปล่าก็ไม่ทราบ

อย่างไรก็ตาม มีธรณีที่หันไปทางซ้ายของพระพุทธเจ้าบ้างเช่นกัน เช่นที่วัดบางขนุน นนทบุรี (เคยจำได้หลายที่ แต่ืลืมหมดแล้ว อาจจะมีวัดช้างใหญ่อีกแห่ง)


"ในขณะนั้น นางสุนทรวนิดาก็มิอาจดำรงกายอยู่ได้ ด้วยโพธิสมภารานุภาพยิ่งใหญ่แห่งพระมหาสัตว์ ก็อุบัติบันดาลรูปเป็นนารี  ผุดขึ้นจากพื้นปฐพียืนประดิษฐานเฉพาะพระพักตร์พระพุทธางกูรราช"

จะเห็นว่า มีคำว่า "ยืน" แปลว่า ผุดขึ้นมาทั้งกาย

นางสุนทรา (ธรณี) กราบทูลว่า

"ข้าแต่พระมหาบุรุษ ข้าพระบาททราบซึ่งสมภารบารมีที่พระองค์สั่งสมอบรมบำเพ็ญมา แต่น้ำทักษิโณทกตกลงชุ่มในเกศาข้าพระพุทธเจ้านี้ก็มากกว่ามากประมาณมิได้ ข้าพระองค์จะบิดกระแสใสสินโธทกให้ตกไหลหลั่งลงมา จะเห็นประจักษ์แก่นัยนาคราวนี้" (รัวแล้วเชิด)........

แต่เมื่อวานก่อน ได้เจอจิตรกรรมประหลาด ที่เขียนธรณีผุดขึ้นมากึ่งกาย ไม่ได้สยายผมบีบน้ำ ไม่มีน้ำท่วมและมารเข้ามาจากทุกทิศ ไม่ใช่ทิศเหนือ (ทางซ้ายของพระพุทธองค์ เพราะทรงผินพระพักตร์ไปทางตะวันออกขณะตรัสรู้)

การที่ธรณีผุดขึ้นมากึ่งกาย ไม่บีบมวยผม และเรื่องราวเช่นนี้ เป็นรายละเอียดที่ปรากฏอยู่ในพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน!!! (ตกใจ :-[) ในคัมภีร์ลลิตวิสตระ พุทธประวัติของฝ่ายเหนือเขา


"และมหาปฤถิวีนี้ พอพระโพธิสัตว์สัมผัสแล้วได้สั่น ได้สั่นทั่ว เหมือนถาดทองเหลืองของชาวมคธ เมื่อเอาไม้ตีย่อมดัง ดังครวญครางฉันใด มหาปฤถิวีก็ดังครวญครางฉันนั้น"

"ครั้งนั้นแล นางเทพธิดาผู้รักาามหาปฤถิวี มีนามว่า สถาวรา อยู่ในโลกธาตุคือเทวโลกและมนุษยโลก นางมีเทพธิดาผู้รักษาแผ่นดินร้อยโกฏิเป็นบริวาร ยังมหาปฤถิวีทั้งหมดให้กระเืทือนพร้อมแล้ว ชำแรกพื้นแผ่นดินในที่ไม่ไกลพระโพธิสัตว์ขึ้นมา "กึ่งกาย" ตกแต่งด้วยเครื่องประดับทั้งปวง ได้น้อมกายลงยังพระโพธิสัตว์ กระทำอัญชลี"


"ได้ทูลกับพระโพธิสัตว์ว่า นั่นถูกแล้ว เหมือนดังที่พระองค์ทรงประกาศ ครั้นทูลอย่างนี้แล้ว ก็ติเตียนมารชั่วร้ายเป็นอเนกประการ แล้วแสดงศักดานุภาพของตนต่างๆ"

จะเห็นว่า ไม่มีการบีบมวยผมให้น้ำท่วมแต่อย่างไร

จิตรกรรมชิ้นนี้เป็นแผ่นไม้คอสองที่วัดมหาธาตุ ราชบุรี เดิมอยู่ในศาลาการเปรียญหลังเก่า เขาเก็บรักษาไว้ น่าแปลกใจว่าเหตุใดจึงเขียนผิดแผกจากธรรมเนียม และออกมาตรงกับลลิตวิสตระ ซึ่งเพิ่งจะแปลเป็นภาษาไทยโดยอาจารย์แสง มนวิทูร เมื่อพ.ศ.2514 เท่านั้น แต่จิตรกรรมควรจะอยู่ในรุ่นรัชกาลที่ 5-6

สงสัยจะสับสนกันมานาน  เถรวาท มหายาน พราหมณ์ พุทธ

ขอบคุณสำหรับข้อมูลที่มีค่าเพิ่มพูนความรู้ของผู้อ่าน สำหรับผมขอทำตัวเป็นฝ่ายศิลป์ให้นะครับ
อ้อ พอมาเห็นคุณภาพวีดีโอที่โพสแล้ว จะเป็นลม เอาเป็นว่าไปดูที่ vimeo โดย click ที่มุมล่างขวาของวีิีดีโอนะครับ จะได้ดุที่ชัดๆหน่อย
และสำหรับ scene สุดท้ายจากวัดบวกครกหลวง ผมยังไม่ได้ใส่เสียงบรรยายที่กะจะบรรยายให้ทราบว่า เดิมคงมีภาพแม่พระธรณีอยู่ตรงบริเวณที่ตอนนี้เป็นหน้าต่าง ซึ่งสนับสนุนด้วยภาพเหล่ามารโดนกระแสน้ำซัดที่วาดไว้ด้านขวาของหน้าต่าง เห็นเป็นอย่างอื่นอย่างไรตามสะดวกนะครับ

น่าสนใจมากครับ เรื่อง แม่พระธรณะ  คนกะเหรี่ยงโพล่ง แถบภาคกลาง ราชบุรี  กาญจนบุรี และฯลฯ
เรียกแม่พระธรณีว่า  ..ซ้งทะริย..คนกะเหรี่ยงมีความเชื่อ นับถือ ท่านมากครับ มีพิธีกรรมมากมาย ที่แสดงออกมาถึง
ความสัมพันธ์ที่มีต่อ ..ซ้งถะริย..
ไม่ทราบว่า ภาพแต่ละภาพนั้น มาจากวัดไหน จังหวัดบ้างครับ..
และก็  มีภาพหนึ่งในนี้  ทีมีภาพ ผมอยากจะเรียกว่า มีคนกะเหรี่ยง ในชุดขาว ทางด้านขวาของภาพ
ในภาพผู้เขียนให้ภาพว่า  คนกะเหรี่ยง กำลังจะทำร้าย  ซ้งถะริย
เช่นเดียวกันก่อนภาพนี้ก็มีภาพฝรั่งสวมหมวก ถืออาวุธในท่าจะทำร้าย ..ซ้งถะริย..

ผมอยากจะร่วมแสดงความคิดเห็นดังนี้ครับ
1.ผู้เขียนภาพต้องการจะสื่อว่า  ฝรั่ง(นับถือคริสต์)  กะเหรี่ยง(นับถือผี/ความเชื่อตามบรรพบถุรุษ)พวกนี้ เป็น..คนอื่น.. จัดอยู่ในพวก นอกรีต นอกศาสนา เป็นคนป่า มิลักขุ หรืออยู่ฝ่ายมาร ที่จะทำร้าย พระพุทธเจ้า มาทำลายพุทธศาสนา  จึงอยู่ในกองทัพของมาร
 ในทำนองนั้นกระมังครับ
2.ภาพที่มีคนกะเหรี่ยง  มาจากวัดไหนครับ  อยากจะรู้จริงจริ้ง  ถ้าได้รู้แล้วแบบว่า  มันสบายใจครับ
   ถ้าได้คำตอบผมคงจะโปร่งโล่งใจครับ

   ครับก็มาเติมแต้มแต่ง กระทู้ครับ คงไม่ว่ากันนะครับ
                     karen

ท่าทางคนสยามจะถือตัวว่าเป็นเจ้าของพระพุทธศาสนากระมังครับ คนชายขอบทั้งหลายจึงกลายเป็นมารไปเสียหมด
ความคิดเกี่ยวการมองตัวเองเป็นศูนย์กลาง (จักรวาล) ไม่เข้าใครออกใครเลยครับ ไม่ว่าฝรั่งไทยจีนจามสยามสวัสดี

ขอเวลาว่างวันเสาร์นะครับ จะบอกชื่อวัดให้ครับ ตอนนี้เวลาจะเข้ามาดูมาอ่านน้อยมากครับ

แม่พระธรณี กับประเพณี แต่งงานของกะเหรี่ยงทุ่งใหญ่

ดังที่ได้เข้ามาแลกเปลี่ยนพูดคุยก่อนหน้านี้ ว่าคนกะเหรี่ยงโพล่ง ภาคกลาง เรียกแม่ธรณีว่า..ซ่งถะริย..
กะเหรี่ยงทุ่งใหญ่ในที่นี้  คือกะเหรี่ยงโพล่ง ในต.ไล่โว่ อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี 
การแต่งงานของคนกะเหรี่ยงที่นี่ถ้าแต่งแบบประเพณีดั้งเดิมนะครับ 
         ในการประกอบพิธีแต่งงานนั้น นั้นผู้ประกอบพิธีจะ โยนเงิน(เหรียญบาท) ลงใน น้ำ 1 บาท(หนึ่งเหรียญ)
เป็นเครื่องหมาย ว่า เป็นการบอกกล่าว  แม่พระธรณี  แม่พระคงคา ครับ
      ในเรื่องการทำมาหากิน  คนกะเหรี่ยง ทำไร่หมุนเวียน  ปลุกข้าว  นับตั้งแต่เริ่มหาพื้นที่ทำไร่  การเพาะปลูก
เก็บเกี่ยว ฯลฯ  คนกะเหรี่ยงจะมีพิธีกรรมหลายช่วงเวลาที่เปลี่ยนผ่านของกิจกรรม ที่เปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล
และในการประกอบพิธีกรรมจะมีการ เอ่ยถึงชื่อ แม่พระธรณี  ทุกครั้งไป 

                                           karen

เสริมต่อให้ครบด้วยข้อมูลของภาพเขียนครับ
รูปแรกคงทราบกันดีอยู่แล้วนะครับ ภาพเขียนแม่พระธรณีฯจากวัดชมภูเวก นนทบุรี หนึ่งในภาพที่กล่าวกันว่าสวยงานในทางศิลปอย่างหาเทียบได้ยาก

อีกภาพหนึ่งจากวัดดุสิตดาราม เชิงสะพานพระปิ่นฯฝังธนฯครับ

ต่อมาคือภาพจากวัดคงคาราม ราชบุรีครับ วัดหนึ่งที่่แนะนำว่าต้องไปชม

อีกภาพที่ล่ำลือกันว่าฝรั่งเห็นว่าสวยที่สุด จากวัดใหญ่สุวรรณาราม เพชรบุรี

ลำดับต่อไปจากวัดสระเกศ เข้าใจว่าเขียนซ่อมขึ้นในระยะเวลาไ่ม่นานมานี้

ออกมานอกกรุงเทพหน่อยครับ ที่วัดประตูสาร สุพรรณบุรี

ภาพถ่ายได้ยากเพราะมีสายสิญจน์พาดเต็มไปหมดในวันนั้น

ไกลออกไปทางทิศตะวันออกยังเมืองจันทบุรี ภาพเขียนที่อาจจะดูไม่สอดคล้องกับจารีตการเขียนภาพแต่ก็คงคุณค่าในทางประวัติศาสตร์ ภาพจากวัดไผ่ล้อม ในเมืองจันทบุรีครับ

บนผนังด้านนอกของโบสถ์วัดนาทราย หล่มเก่า เพรชบูรณ์

ปิดท้ายตามวีดีโอด้วยภาพที่คงจะเคยมีภาพเขียนแม่พระธรณีอยู่ด้วยตามการเขียนฉากมารผจญตามที่เห็นนี้ และคงโดนการทำหน้าต่างในเวลาต่อมาลบหายไป
ภาพจากวัดบวกครกหลวง เชียงใหม่

ต่อเกินกว่าวีดีโอแล้วนะครับ รูปนี้จากวัดจันทบุรี อำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรีนะครับ
สภาพอุโบสถหลังเก่ามีสภาพทรุดโทรมมากแล้วนะครับ (เกือบจะตัดสินใจไม่เข้าไปแล้ว เพราะกลัวจะพังลงมาทับ)

ไกลออกไปนอกตัวเมืองจันทบุรี ในวัดเนินสูง ภาพเป็นแบบพื้นบ้านที่ดูสนุก

ย้อนไปทางเหนือไปยังวัดอุโบสถารามครับ

เคยดู TV อาจารย์เฉลิมชัย โฆสิตพิพัฒน์ อธิบายให้เห็นความสวยงามที่ท่านจัดว่า "ที่สุดในทางศิลป์"

ท่านยกย่องว่า เป็นภาพแม่พระธรณีบีบมวยผมที่วัดชมภูเวก นนทบุรีนะคะ (หวังว่าดิฉันคงจำไม่ผิด)

องค์ประกอบภาพ ลายเส้น สายตาของแม่พระธรณีที่ จดจ่อ จับจ้อง กับการบีบมวยผม ต่างกับรูปอื่น ๆ อย่างสิ้นเชิง

และที่ท่านเน้นคือ สายเล้นที่วาดภาพมือ และนิ้วมือที่ อ่อนช้อยสวยงามแต่มีพลังอย่างหาที่ไหนไม่ได้