เรือนไทย

General Category => ภาษาวรรณคดี => ข้อความที่เริ่มโดย: -AnToiNetty- ที่ 10 ก.ค. 06, 22:20



กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: -AnToiNetty- ที่ 10 ก.ค. 06, 22:20

ขอถามท่านผู้รู้หน่อยครับ
ว่า เลข หนึ่ง สอง สาม สี่ ห้า หก เจ็ด แปด เก้า สิบ ..
ในภาษาบาลี สันสกฤต เค้าใช้คำว่าอะไร
อย่าง หนึ่ง ก็ เอก
       สอง ก็ ทวิ
       สาม ก็ ไตร
       สี่ ก็ จตุ
       ห้า ก็ เบญจ
  แต่ หก กับ แปด อ่าครับ ? ใช้คำว่าอะไร
  ขอขอบคุณล่วงหน้าเลยนะครับ ..


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 11 ก.ค. 06, 15:32
 สันสกฤตอีนี่ไม่รู้น่ะนายจ๋า
จั๋นนับได้แต่ในภาษาบาลีกับฮินดีน่ะ

หนึ่ง - เอก ทั้งบาลีทั้งฮินดี
สอง - บาลีว่า โท ฮินดีว่า โดน
สาม บาลีว่า ติ (แผลงรูปเป็น ตรี / ไตร ก็ได้) อีนี่ฮินดีว่า ตีน จริงจริ๊งน่ะนายจ๋า ไม่ใช่ตีนภาษาไทยน่ะ
สี่ บาลีว่า จตุ จัตวา ฮินดีว่า จา
ห้า บาลีว่า ปัญจ เบญจ ฮินดีว่า ปั๊นช์
หก ที่ถามว่าน่ะคะร้าบ บาลีว่า ฉ อ่านว่า ฉะ น่ะนาย ฮินดีอีนี้ลืมไปแล้วคร้าบ ดูเหมือนว่า ชัด หรือไงนั่นแหละ
เจ็ด อีนี้พระบาลีว่า สัตตะ สันสกฤตว่า สัปต (อย่างในคำว่า "สัปดาห์" มีเจ็ดวันคะร้าบ) ฮินดีว่า ซ้าต
แปด บาลีว่า อัฎฐ อย่างเครื่องอัฎฐบริขารแปดอย่างของพระ แต่อีนี่ฮินดีว่าอะไหรก็ลืมอีกแล้วคะร้าบ น่าจะ อั๊ด น่ะ
เก้า บาลีว่า นว นพ ฮินดีว่า เนา น่ะ ไม่ช่ายเน่าน่ะ
สิบ บาลีว่า ทศ ฮินดีว่า ดั๊ส น่านายจ๋า
สิบเอ็ด บาลีว่า เอกาทศ (พระเอกาทศรถพระอนุชาสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตามพระนามทรงมีรถ 11 คัน มากกว่าท้าวทศรถพ่อพระรามอยู่ 1 คัน) ฮินดีอีนี่ไม่รู้คะร้าบ
สิบสอง บาลี ทวาทศ อย่างสิบสองเดือนเรียก ทวาทศมาส ฮินดี อีนี่ก็ม่ายรู้คะร้าบ
สิบสาม อีนี่เคยเห็นพระนามเจ้านายไทย พระองค์เจ้าไตรทศประพันะ เดาว่า แปลว่า 13 คะร้าบ ฮินดีอีนี่ก้ไม่รู้คะร้าบ
สิบสี่ ม่ายรู้คะร้าบ
สิบห้า ม่ายรู้คะร้าบ (จะเกณฑ์ให้จั๋นรู้ทู้กอย่างได้ยังไงล่ะนายจ๋า...)
สิบหก บาลีเรียก โสฬส ฮินดีเรียก โซล่า คะร้าบ คำเดียวกันน่ะคร้าบ แต่เป็นคนละคำกับนำมันโซล่าน่ะ
สิบเจ็ดสิบแปดสิบเก้า ไม่รู้คะร้าบ
ยี่สิบ บาลีเรียก วีสะ คะร้าบ คนอายุยี่สิบบวกห้าแปลว่ายี่สิบห้า บาลีเรียก ห้าบวกยี่สิบ เขียนเป็นไทยว่า เบญจเพส คะร้าบ อีนี่อย่าเขียนว่า เบญจ"เพศ" หนา จะกลายเป็นคนเดียวมีห้าเพศ ไม่รู้เป็นพุหญิงพูชายหรือกะเทยน่ะ...


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ~:+: Mademoiselle Pik :+:~ ที่ 11 ก.ค. 06, 15:55
 ฮินดี คือ สันสกฤตเหรอคะ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 11 ก.ค. 06, 16:25
 กาโฮ้ อีนี่ฮินดีก็ฮินดี สันสกฤตก็สันสกฤต บาลีก็บาลี ต่างคนต่างเป็นคนละภาษากันน่ะ แต่เป็นญาติกันหมดคะร้าบ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: -AnToiNetty- ที่ 11 ก.ค. 06, 20:17
โอ่ ..
ขอขอบคุณ คุณนิลกังขา มาก ๆ เลยครับ ๆ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ~:+: Mademoiselle Pik :+:~ ที่ 11 ก.ค. 06, 20:28
 อย่างงี้นี่เอง

ขอบคุณที่ตอบ (ทั้งอันนี้แล้วก็กระทู้ของหนูด้วย)


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Bharni ที่ 11 ก.ค. 06, 20:52
 ขอเลข 0 ด้วยค่ะ  เลข 0 นี้อินเดียเป็นผู้คิดใช่ไหมค่ะ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: โพธิ์ประทับช้าง ที่ 12 ก.ค. 06, 00:12
 ศูนย์สันสกฤตศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร
 http://www.ssc.su.ac.th/html/mainpage_th.htm
ลองแวะไปเยี่ยมชมดูครับ

sscentre@su.ac.th
ลองสอบถามดูครับ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ภูมิ ที่ 12 ก.ค. 06, 11:02
 สูญ

แต่เรื่องอินเดียเป็นคนคิดหรือเปล่า นี่รู้สึกว่ามีหลายกระแส


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: กุรุกุลา ที่ 12 ก.ค. 06, 11:02
 อยากทราบว่าทำไมจุลศักราชที่ลงด้วย 0 จึงเรียกว่า สัมฤทธิ์ศก ล่ะครับ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิรันดร์ ที่ 13 ก.ค. 06, 10:09
 คุณนิลกังขาครับ
อย่างกัณฐ์ ฉกษัตริย์ ก็อ่านว่า ฉะ กะ สัด หรือเปล่าครับ    


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิรันดร์ ที่ 13 ก.ค. 06, 10:20
 ขออภัย พิมพ์คำว่ากัณฑ์ ผิดไปหน่อย สงสัยจะคุ้นกับเกม ทศกัณฐ์


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: เจ้าสำราญ ที่ 13 ก.ค. 06, 16:08
 เท่าที่จำได้ คำนี้อ่านว่า ฉอ-กะ-สัด ครับ
ส่วนคำที่แปลว่า 6 นั้น ไม่แน่ใจว่าใช้ว่า ฉัฏฐ หรือ ฉัฏฐมะ หรือเปล่าครับ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 17 ก.ค. 06, 13:53
 หายไปต่างจังหวัดหลายวัย กลับมารายงานตัวครับ

เอาตามที่ผมรู้ซึ่งไม่รับรองว่าถูกต้องนะครับ โปรดตรวจสอบกับแหล่งอื่นด้วย

เลขศูนย์ 0 คำนี้ เป็นสันสกฤต บาลีว่า สูญญ - สูญ อย่างคุณภูมิว่าถูกแล้ว และที่ผมได้ยินมา คนที่คิดคอนเซปต์ของเลขศูนย์นี้ได้ เป็นอินเดียจริงๆ อาหรับรับไปเป็นเลขของตัว แล้วฝรั่งรับไปต่อ และยังเรียกว่า เลขอารบิก (คือเลข 1 2 3 4 5 ... ไม่ใช่เลขโรมัน I II III IV V... ที่ฝรั่งเคยใช้มาแต่เดิม) จนเดี๋ยวนี้ ทั้งที่อาหรับเองก็รับมาจากอินเดีย ที่คุณภูมิว่ายังไม่แน่ว่าศูนย์มาแต่อินเดียหรือไม่ มีกระแสอื่นด้วยนั้น ผมขอฟังกระแสอื่นประดับความรู้หน่อยสิครับ ใช่ว่ามาจากเปอร์เซียด้วยหรือเปล่า


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 17 ก.ค. 06, 14:16
 คำถามคุณครูนิรันดร์นะครับ

ผมเองเข้าใจว่า ฉ น่าจะอ่านได้ทั้ง ฉอ และ ฉะ ครับ ในชื่อกัณฑ์กษัตริย์ทั้งหก นั้น ถ้าให้ผมอ่านเองผมจะอ่านฉะกะสัด แต่เคยได้ยิน ฉอกะสัด เหมือนกัน

เวลาอ่านศักราช ปีที่ลงท้ายด้วย 6 มีศัพท์เรียกว่า ฉศก ถ้าถามผม ผมเองก็จะอ่าน ฉะสก แต่ถ้าตามที่ได้ยินมา เคยได้ยิน ฉอ-สก เช่นกัน

ไหนถูกไหนผิดหรือถูกทั้งคู่ (หรือผิดทั้งคู่?) ผมไม่รู้ครับ รู้แต่ว่า ถ้าอ่าน ฉอ สก (และ ฉอกะสัด) มีความเป็นไปได้สูงที่คนไทยจะอ่านว่า ฉ้อสก และ ฉ้อกะสัด เป็นการลากเข้าคำที่เรารู้จักคุ้นเคยกว่า เพราะภาษาไทยเรามีคำว่า ฉ้อโกง อยู่ก่อนแล้ว ซึ่งถ้าผมจำไม่ผิด ดูเหมือนจะทำให้ในหลวง ร. 4 ซึ่งทรงเป็นปราชญ์ใหญ่ทางภาษาไทยและบาลีอยู่เอง เคยมีพระราชปรารภเรื่องนี้ (ดูเหมือนเป็นประกาศ 1 ฉบับ ในบรรดา "ประกาศรัชกาลที่ 4" ด้วยซ้ำ ประกาศของพระองค์ท่านมีเป็นร้อยๆ ฉบับครับ) ทรงปรารภว่า ฉศก คนไทยอ่านเป็น ฉ้อสก กลายเป็นปีคดปีโกงไป ไม่โปรด ทรงขอให้อ่านเปลี่ยนใหม่ แต่ผมจำประกาศท่านต่อไปไม่ได้ว่า ที่ท่านทรงให้อ่านเสียใหม่นั้นให้อ่าน ฉะ หรือ ฉอ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 17 ก.ค. 06, 14:20
 เรื่องการเรียกชื่อปีตามเลขศักราชตัวท้ายนั้น ผมจำไม่ได้หมด ขอเชิญท่านที่รู้มาเติมให้ด้วยเทอญ

ตามที่จำได้ ปีไหนที่จุลศักราช (จ.ศ.) ลงท้ายด้วย 0 เรียกว่า สัมฤทธิศก
ลงท้ายด้วย 1 เรียกว่า เอกศก
ลงท้ายด้วย 2 เรียกว่า โทศก
ลงท้ายด้วย 3 ...?
ลงท้ายด้วย 4 เรียกว่า จัตวาศก
ลงท้ายด้วย 5 เรียกว่า ...?
ลงท้ายด้วย 6 เรียกว่า ฉศก
ลงท้ายด้วย 7 เรียกว่า สัปตศก
ลงท้ายด้วย 8 เรียกว่า ...?
และ ลงท้ายด้วย 9 เรียกว่า นพศก


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 17 ก.ค. 06, 14:29
 คำถามคุณกุรุกุลา ทำไมเลขปี จ.ศ. ลงท้ายเป็น 0 แล้วจึงเรียกว่า สัมฤทธิศก?

ต่อไปนี้ นกข.จะขอเดา เดาว่า เพราะปีเหล่านั้น คนไทยโบราณท่านมองว่า ครบถ้วน บริบูรณ์ในตัว ไม่มีเศษ ไม่ว่าจะเป็นเศษ 1 เศษ 2 ... หรือเศษ 9 ก็ตาม จึงเรียกว่า "สัมฤทธิ" ศก คือศักราชที่ครบถ้วนบริบูรณ์ ลงตัว เสร็จเรียบร้อยไม่เหลือเป็นเศษ

เรียกเทียบเป็นภาษาไทยหรืออังกฤษปัจจุบันว่า เป็นเลข "ตัวกลมๆ" round figure ที่ลงท้ายด้วยศูนย์ ไงครับ เช่นว่า ประชากรของประเทศไทย จริงๆ มันเท่าไหร่แน่ๆ ผมก็ไม่รู้ แต่สมมติในที่นี้ว่า 62.15478... ล้านคน (ตัวเลขสมมุตินะครับ) เวลาจะพูดคร่าวๆ กะประมาณๆ ให้ฟังง่าย เราใช้คำว่า "เลขตัวกลม" ก็ประมาณ 60 ล้านคน เศษไม่เอา

คำว่าเลขศักราชตัวกลม ไม่มีเศษ นั่นแหละครับ โบราณท่านเรียก สัมฤทธิศก

จบการเดาเพียงเท่านี้


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 17 ก.ค. 06, 14:39
 อ้อ ฉัฏฐมะ ผมแปลของผมเอง ไม่รับรองว่าถูกต้อง ว่า "ที่ 6" ครับ sixth ครับไม่ใช่ six ใครรู้ดีกว่าช่วยกรุณาแก้ไขให้วิทยาทานด้วยเทอญ ขอบคุณล่วงหน้าครับ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: กุรุกุลา ที่ 17 ก.ค. 06, 15:37
 ขอบคุณสำหรับข้อวินิจฉัยครับ คุณนิลกังขา


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 20 ก.ค. 06, 11:11
 ลงท้ายด้วย 3 ...?
เรียกว่า ตรีศก

ลงท้ายด้วย 5 เรียกว่า ...?
เบญจศก

ลงท้ายด้วย 6 เรียกว่า ฉศก
อ้านว่า ฉอ - ศก

ลงท้ายด้วย 8 เรียกว่า ...?
อัฐศก


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Hotacunus ที่ 21 ก.ค. 06, 07:09
 ราชบัณฑิตยสถาน ให้อ่าน "ฉอ-สก" ครับ

คำ :  ฉศก
เสียง :  ฉอ-สก
นิยาม :  เรียกปีจุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข ๖ เช่น ปีขาลฉศก จุลศักราช ๑๓๔๖.

---------------------------

ถ้าตามความเห็นของผม ผมว่าราชบัณฑิตยฯ ท่านบัญญัติตามความนิยมครับ คือคงเห็นว่าอ่านกันมาจนชิน (ถึงแม้จะอ่านผิด ตามหลักการ) จนเป็นที่แพร่หลายกลายเป็นคำไทยไปเสียแล้ว เพราะว่า ถ้าจะอ่านตามหลักบาลี - สันสกฤต ยังไงก็ออกเป็น "ฉอ" ไม่ได้ เพราะเสียง ออ ไม่มีในภาษาแขกทั้งสองนี้ครับ มีแต่เสียง "โอ" ซึ่งก็ต้องมี สระโอ ประกอบ

แต่ การอ่านอักษรไทย เราอ่านเสียง "ออ" เป็นหลัก เห็น "ฉ" ก็อ่าน "ฉอ" เข้าใจว่าคงเพี้ยนมาตั้งแต่โบราณแล้วครับ

----------------------------------------

เห็นว่ายังไม่ได้ลงการนับของสันสกฤต เลยนำมาฝากครับ ถูกผิดประการใด ผู้รู้ท่านอื่นโปรดช่วยชี้แนะด้วย

สันสกฤต      
เอก (อ่าน เอกะ).........ตรงกับบาลีว่า เอโก.......ไทยใช้ เอก
ทฺวิ (อ่าน ดวิ).............ตรงกับบาลีว่า ทฺเว..........ไทยใช้ โท
ตฺริ (อ่าน ตริ).............ตรงกับบาลีว่า ตโย.........ไทยใช้ ตรี
จตุรฺ (อ่าน จะตุเร็อะ)....ตรงกับบาลีว่า จตฺตาโร....ไทยใช้ จัตวา
ปญฺจนฺ (อ่าน ปัญจัน)...ตรงกับบาลีว่า ปญฺจ........ไทยใช้ เบญจะ
ษษฺ (อ่าน ษัษ)...........ตรงกับบาลีว่า ฉ.............ไทยใช้ ฉอ
สปฺต (อ่าน สัปตะ)........ตรงกับบาลีว่า สตฺต........ไทยใช้ สัตตะ
อษฺฏ (อ่าน อัษฏะ).......ตรงกับบาลีว่า อัฏฺฐ.........ไทยใช้ อัฐ
นวนฺ (อ่าน นะวัน).........ตรงกับบาลีว่า นว...........ไทยใช้ นพ
ทศ (อ่าน ด๊ะศะ)..........ตรงกับบาลีว่า ทส...........ไทยใช้ ทศ

--------------------------------------------------------

คำว่า ตโย ในภาษาบาลีนี้ มีการแปลงรูปด้วยนะครับ ขึ้นอยู่กับว่าใช้กับคำใด เช่น สามโลก = ติโลก, สามแดน = เตภูมิ, สามตะกร้า = เตปิฏก

----------------------------------------------------------


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Hotacunus ที่ 21 ก.ค. 06, 07:38
 อันนี้มาเสริมคุณนิลกังขาครับ

ฮินดี...................เปอร์เซีย...................แลตเวีย
เอกฺ (เอ็ก)............Yek (เย๊ก).................viens (เวียนส์)
โท (โด)...............Do (โด)....................divi (ดิวี)
ตีนฺ (ตีน)..............Se (เซ)....................tris (ตรีส)
จารฺ (จาร)............Cahar (ฉาฮาร์)...........cetri (เฉตรี)
ปาญฺจฺ (ป๊าญจ์)......Panj (ป๊านช์)..............pieci (เปชิ)
ฉหฺ (ฉะห์)............Shesh (เศ้ศ)...............sesi (เซศิ)
สาตฺ (ส๊าต)...........Haft (ฮ้าฟต์)..............septini (เส้ปติณิ)
อาฐฺ (อ๊าฐ)...........Hasht (ฮ้าศต์)............astoni (อัสโตณิ)
เนา.....................Noh (โนฮ์).................devini (เดวิณิ)
ทสฺ (ดั๊ส)..............Dah (ด้าฮ์)................desmit (เด๊สมิต)

---------------------------------------


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 23 ก.ค. 06, 12:53
 ขอบคุณครับ

ผมขออนุญาตไม่เชื่อราชบัณฑิตยฯ ครับ เพราะอย่างที่ว่า ฉ เฉยๆ ถ้าเป็นคนไทยอ่าน จะอ่านว่า ฉอ (ฉิ่ง) ก็จริง แต่อีนี่แขกไม่ได้อ่านยังงั้นคะร้าบ อ่านว่า ฉอ หรือ ฉ้อ อีนี่แขกม่ายรู้เรื่องคะร้าบ

การอ่านชื่อตัวอักษรพยัญชนะ โดยสมมติว่ามีเสียง ออ อยู่ด้วย เช่น กอไก่ ขอไข่ คอควาย ฯลฯ นี่เป็นแบบไทยแท้ๆ ครับ (ถ้าออกเป็นแขกตามครูแขกของเรา จำได้ไหมว่าเราเคยท่องพยัญชนะวรรคต่างๆ ตามฐานที่เกิดต่างๆ ว่า กะ ขะ คะ ฆะ... เป็นเสียง อะ ครับ)

ดังนั้น ฉศก ผมยืนยันของผมจะอ่านว่า ฉะสก แต่ใครจะอ่านตามที่ราชบัณฑิตยฯ ท่านให้ "อ่านตามความนิยม" ก็เชิญครับผมไม่ว่า ฉกษัตริย์ ผมก็ขออ่าน ฉะกะสัด เพราะถ้าผมใช้เกณฑ์ของราชบัณฑิตยฯ เอง เห็นตัวอักษรเดี่ยวๆ อยู่ให้อ่านเหมือน กอไกขอไข่ ผมก๊อต้องอ่านว่า ฉอ "กอ" สัด น่ะสิครับ แต่ตั้งแต่เกิดมาจนแก่แล้วนี่ผมไม่เคยได้ยินใครอ่าน กษัตริย์ ว่า "กอ" สัด เลยซักที ที่ยังงี้ละให้อ่าน กะสัด แล้วทำไมพอมี ฉ เพิ่ม จะให้อ่านว่า ฉอกะสัด ล่ะ?


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 23 ก.ค. 06, 13:02
 ว่าแล้วก็คุยเรื่องตัวเลขต่อ

เราพูดกันมาหลายรอบแล้ว ว่าภาษาบาลีสันสกฤตกับภาษาฝรั่งหลายภาษา ที่สำคัญคือละตินนั้น เป็นภาษาพี่น้องกันคือร่วมในตระกูลอินโน-ยุโรเปียนเหมือนกัน

เห็นคุณโฮฯ อุตส่าห์เทียบการนับภาษาฮินดี เปอร์เซีย และแลตเวียแล้ว รบกวนลูงโฮ - ตาคูนุส ช่วยค้นการนับในภาษาละตินมาเทียบด้วยสิครับ จะเห็นว่าคล้ายกันหลายคำเลย

ดูในชื่อเดือนภาษาอังกฤษปัจจุบันก็ได้ ยังหลงเหลือร่องรอยอยู่หลายคำ เพียงแต่ว่าชื่อเดือนในปฏิทินปัจจุบันนั้นเคลื่อนที่ไปสองเดือนจากที่คนโรมันเคยนับกันจริงๆ เท่านั้นเอง เพราะฝรั่งสมัยก่อนเริ่มตั้งต้นขึ้นปีใหม่ไม่ตรงกับที่ฝรั่งสมัยนี้ขึ้นปีใหม่กัน

เช่น September เดิมเป็นเดือนเจ็ดในปฏิทิน (เดี๋ยวนี้เป็นเดือนที่ 9) เห็นคำว่า Septa ไหมครับ เหมือนคำว่าสัปต แปลว่าเจ็ดไหมครับ

หลังจากนั้นก็เหมือนกัน คือ October November และ December เคยเป็นเดือนที่ 8 ที่ 9 และ 10 ในปฏิทินตามลำดับ (แต่เดี๋ยวนี้เลื่อนที่กลายเป็นเดือนที่ 10 ที่ 11 และที่ 12) แล้วลองดูคำว่า 8 และ 9 และ 10 ในภาษาแขกสิ ว่าตรงกับฝรั่งไหม    

ขอบคุณคุณ Hotacunus ล่วงหน้าครับ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: V_Mee ที่ 24 ก.ค. 06, 17:25
 ภาษาบาลีที่คัดมานี้  เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบอ่านประกาศสมัยโบราณ  ที่ขึ้นต้นว่า ศุภมัสดุ....  ผมอ่านทีมึนทุกที  พอดีไปได้ความรู้เรื่องการเรียกวันเดือนที่แผลงมาจาจากภาษาบาลี ที่คุณ บ.  ปันนะพงษ์  รวบรวมไว้  เลยนำมาฝากครับ

วัน
อาทิตย์     -  อาทิจจะ
จันทร์   -  จันทะ
อังคาร   -  ภุมมะ
พุธ   -  วุธะ
พฤหัสบดี   -  วิหัปปะติ
ศุกร์   -  ศุกระ
เสาร์   -  โสระ

เดือน
เมษายน   -  จิตระ
พฤษภาคม     -  วิสาขะ
มิถุนายน    -  เชฏฐะ
กรกฎาคม     -  อาสาฬหะ
สิงหาคม    -  สาวะนะ
กันยายน   -  โปฏฐะปทะ
ตุลาคม    -  อัสสะยุชะ
พฤศจิกายน     -  กัตติกะ
ธันวาคม    -  มิคะสิระ
มกราคม     -  ปุสสะ
กุมภาพันธ์     -  มาฆะ
มีนาคม     -  ผัคคุณะ

วันที่
๑  เอกํ      ๒  ทุติยํ        ๓  ตติยํ      ๔  จตุตถํ
๕ ปญฺจมํ      ๖  ฉฏฺฐํ      ๗  สตฺตมํ      ๘  อฏฺฐมํ
๙  นวมํ      ๑๐ ทสมํ      ๑๑ เอกาทสมํ   ๑๒ พารสมํ
๑๓ เตรสมํ   ๑๔ จุทททมํ   ๑๕ ปัณณรสมํ   ๑๖ โสฬสมํ
๑๗ สตรสมํ   ๑๘ อัฏฐารสมํ   ๑๙ เอกูนวีสติมํ   ๒๐ วีสติมํ
๒๑ เอกวีสติมํ   ๒๒ พาวีสตมํ   ๒๓ เตวีสติมํ   ๒๔ จตุวีสติมํ
๒๕ ปัญจวีสติมํ   ๒๖ ฉพฺพีสติมํ   ๒๗ สตฺตวีสติมํ   ๒๘ อัฏฐวีสติมํ
๒๙ เอกูนตํสติมํ   ๓๐ ตึสติมํ   ๓๑ เอกตึสติมํ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Bharni ที่ 25 ก.ค. 06, 14:05
 ตัวเลขในภาษาลาติน

1    unus
2    duo
3    tres
4    quattuor
5    quinque
6    sex
7    septem
8    octo
9    novem
10   decem
11   undecim
12   duodecim
13   tredecim
14   quattuordecim
15   quindecim
16   sedecim
17   septendecim
18   duodeviginti
19   undeviginti
20   viginti


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 26 ก.ค. 06, 10:26
 ขอบคุณครับ
เลข 6 หวาดเสียวหน่อย แต่ละตินแปลว่าหกจริงๆ ไม่เกี่ยวกับนมหกนะครับ
เลข 11 อ่านแล้วเหมือนลังเลไม่ยอมตัดสินใจยังไงไม่รู้...

แต่เห็นได้ชัดว่ามีรากเดียวกัน โท- ทวิ - duo /ตรี - tres /จตุร - Quatuor เป็นต้น

ผมลืมคำว่า บัณณรสี ไปเสียสนิท ขอบคุณคุณ V-Mee ที่ยกมา เคยรู้นานแล้วจนลืมแล้วว่า คำนี้แปลว่าสิบห้าค่ำ ที่แท้มาจากเลขสิบห้านี่เอง


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: นิลกังขา ที่ 26 ก.ค. 06, 10:30
 ส่วนคำนับเลขของไทยเราเองนั้น เกี่ยวพันใกล้ชิดกับคำในตระกูลภาษาจีน

ลองไล่ดู
อ้าย ยี่ สาม สี่ ห้า (โบราณว่า งั่ว เช่นขุนหลวงพ่องั่วหรือพะงั่วสมัยอยุธยา) หก เจ็ด แปด เก้า สิบ

จีนกลาง อี เอ้อร์ ซาน ซื่อ อู่ ลิ่ว ชี ปา จิ่ว สือ

แต้จิ๋ว เจ็ก หนอ ซา (ซำ) สี่ โหงว ลัก ฉิก โป้ย เก้า จั๊บ

กวางตุ้ง ยัด หยี่ (เหมือนยี่ ไหมครับ) ซัน สี่ ... นับต่อไม่ได้แล้วครับ ผมไม่รู้ภาษากวางตุ้ง รู้อีกคำว่า 6 คือ หลก ไม่ไกลจาก หก ของไทย


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ชายองค์ ที่ 26 ก.ค. 06, 12:49
 ถ้าผมจำไม่ผิด การนับของสันสกฤตจะมีสองแบบคือ คำลำดับที่ กับ คำจำนวนนับ
เช่น ห้า คือ ปญฺจนฺ ส่วนลำดับที่ห้า ใช้ ปญฺจม
เวลาจะใช้ก็มีการผันวิภัตติ์ อีกด้วย...รูปลง นฺ อาจจะเปลี่ยนไปได้ครับ

ขอความกรุณา ผู้รู้ทั้งหลายช่วยคัดมาลงที

ผมจำได้อีกว่า คำว่า ปัญจ เบญจ ในไทย ตรงกับภาษาสันสกฤตว่า ปญฺจ หรือ ปญฺจนฺ บาลี ปญฺจ คำนี้มีผู้อธิบายว่า คล้ายกับภาษาเยอรมัน และจากกิ่งนี้ก็แตกให้กับภาษาอังกฤษว่า five ครับ ใครมีข้อมูลการนับภาษาเยอรมันช่วยทีครับ...

คำว่า ทส รู้สึก พม่าก็จะใช้ แต่อ่านว่า ตะแส่ นะครับ ผิดหรือถูกยังไงไม่แน่ใจครับ...


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ลำดวนเอ๋ยพี่จะด่วนไปก่อนแล้ว ที่ 27 ก.ค. 06, 12:44
 ถ้าจำไม่ผิด ภาษาบาลี จะใช้คำดังนี้
เอกกะ หมายถึง จำนวนหนึ่ง
ทุกะ  หมายถึง จำนวนสอง
ติกะ หมายถึง จำนวนสาม
จตุกกะ หมายถึง จำนวนสี่
ปัญจกะ หมายถึง จำนวนห้า
ฉักกะ หมายถึง จำนวนหก
สัตตะกะ หมายถึง จำนวนเจ็ด
อัฏฐกะ หมายถึง จำนวนแปด
นวกะ หมายถึง จำนวนเก้า
ทสกะ หมายถึงจำนวนสิบ
อติเรกทสกะ หมายถึง จำนวนเกินสิบ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Hotacunus ที่ 01 ส.ค. 06, 04:38
 มีคนมาช่วยตอบเต็มเลย อิอิ เลยไม่ต้องตอบคุณนิลฯ อิอิ

ขอบคุณทุกๆ ท่านครับ

อีกจุดที่น่าสนใจระหว่างบาลี กับ ละติน คือ เลข 19 ครับ

บาลี : เอกูนวีสติมํ
ละติน : undeviginti

ทั้งสองคำนี้ แปลว่า "ยี่สิบหย่อนหนึ่ง" ครับ ถือได้ว่าเป็นหลักฐานที่แสดงความสัมพันธ์เกี่ยวกับการนับเลขของทั้งสองภาษานี้ เพราะมีภาษาไม่มากนักที่นับแบบนี้ (18 ละตินว่า ยี่สิบหย่อนสอง)

พวกนับเลขแปลกๆ ก็มีภาษาฝรั่งเศสด้วยครับ

70 เค้าว่า หกสิบ-สิบ (หกสิบ กับ สิบ : 60 + 10 = 70)
71 ก็ หกสิบ กับ สิบเอ็ด
72 ก็ หกสิบ-สิบสอง
(ไปเรื่อยๆ)

80 เค้าว่า สี่-ยี่สิบ (ยี่สิบ สี่เท่า : 20 x 4 = 80)
81 ก็ สี่-ยี่สิบ-หนึ่ง
82 ก็ สี่-ยี่สิบ-สอง
(ไปเรื่อยๆ)

90 เค้าว่า สี่-ยี่สิบ-สิบ ( (20 x 4) + 10 = 90)
91 ก็ สี่-ยี่สิบ-สิบเอ็ด
(ไปเรื่อยๆ)

ดังนั้น คนที่เรียกภาษาฝรั่งเศส ห้ามทำความเข้าใจแปลตัวเลขเป็นไทยครับ เพราะจะงงอย่างแรง ต้องจำไปเลยว่า เจ็ดสิบ ว่าอย่างนี้ แปดสิบว่าอย่างนี้ เก้าสิบว่าอย่างนี้

ก็เป็นพิลึกอยู่ประเทศเดียวครับ ประเทศอื่นที่พูดภาษาฝรั่งเศสอย่าง เบลเยี่ยม สวิตเซอร์แลนด์ และแคนาดา จะนับอีกแบบ ซึ่งก็เป็นแนวเดียวกับภาษาอื่นๆ คือนับที่ละสิบ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: Hotacunus ที่ 01 ส.ค. 06, 04:53
 เอานับเลขภาษาฝรั่งเศส มาฝากครับ (เฉพาะหลักสิบ)

.....ฝรั่งเศส.......................................เบลเยี่ยม, สวิตเซอร์แลนด์, แคนาดา
10..dix (ดิ๊ซ).......................................dix
20..vingt (แว๊งก์ต์)...............................vingt
30..trente (ตฺร็องตฺ).............................trente
40..quarante (กาฮฺร็องตฺ)......................quarante
50..cinquante (แซ็งก็องตฺ).....................cinquante
60..soixante (ซัวซ็องตฺ).........................soixante
70..soixante-dix (ซัวซ็องตฺ-ดิ๊ซ)..............septante (เซ๊ปต๊องตฺ)
80..quatre-vingts (ก๊าตตฺรฺ-แว็งก์ต์)...........huitante (วิ๊ตต็องตฺ)
90..quatre-vingt-dix (ก๊าตตฺรฺ-แว็งก์ต์-ดิ๊ซ)..nonante (โนน๊องตฺ)


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: ฟ้าเวอร์ริเดียน ที่ 03 ส.ค. 06, 03:37
 วิธีนับเลขบาลี
1 เอก
2 ทฺวิ
3 ติ
4 จตุ
5 ปญฺจ
6 ฉ
7 สตฺต
8 อฏฺฺฐ
9 นว
10 ทส
11 เอกาทส
12 ทฺวาทส,พารส
13 เตรส
14 จตุทฺทส,จุทฺทส
15 ปญฺจทส,ปณฺณรส
16 โสฬส
17 สตฺตรส
18 อฏฺฐารส
19 เอกูนวีสติ,อูนวีส (ทั้งสองคำแปลว่า 20 หย่อน 1)
20 วีสติ,วีส
30 ตึงส,ตึสติ
40 จตฺตาฬีส
50 ปญฺญาส,ปณฺณาส
60 สฏฺฐี
70 สตฺตติ
80 อสีติ
90 นวุติ
100 สตํ
1,000 สหสฺสํ
10,000 ทสสหสฺสํ
100,000 สตสหสฺสํ,ลกฺขํ
1,000,000 ทสสตสหสฺสํ
10,000,000 โกฏิ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: [-Constantine-] ที่ 22 ส.ค. 06, 23:38
 ขอบคุณทุกคน ผมนับผิดนับถูกทุกทีเลย คราวนี้นับเปนแล้ว อิอิ


กระทู้: - ตัวเลข ในภาษาบาลี สันสกฤต -
เริ่มกระทู้โดย: CrazyHOrse ที่ 31 มี.ค. 07, 02:20
ภาษาอิตาลีครับ

uno
due
tre
quattro
cinque
sei
sette
otto
nove
dieci