เรือนไทย

ผมเป็นคนหนึ่งที่เรียนคหกรรมศาสตร์ด้วยใจรัก... ;D
อยากเห็นท่านที่เข้ามาชมกระทู้ของผมได้ตระหนักถึงความสำคัญ
คุณค่างานฝีมืออันรังสรรค์มาจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษไทย
ที่นับวันจะหาผู้สืบสานได้ยากยิ่ง
เยาวชนไทส่วนใหญ่เห็นเป็นเรื่องเชยล้าสมัย
ผมขอเป็นกระบอกเสียงหนึ่งที่จะค้ำจุนประณีตศิลป์ให้คงอยู่วัฒนาถาวร
..............................
ด้วยรัก............จากใจคนคหกรรม

การจัดพานดอกไม้สด
บรรพบุรุษของไทยเรามีชื่อเสียงเลื่องลือในด้านงานช่างฝีมือที่ประณีตวิจิตรบรรจงเกี่ยวกับการประดิษฐ์ตกแต่งดอกไม้ต่างๆ ซึ่งล้วนแล้วแต่ถือกำเนิดขึ้นภายในพระบรมมหาราชวังตั้งแต่โบราณการ  นางนพมาศหรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ผู้ร้อยดอกไม้สีเหลืองเป็นรูปพานทองสองชั้นรองขัน  มีระย้าระบายอย่างงดงาม  แล้วร้อยตาข่ายคลุมขันอีกชั้นหนึ่ง(วัฒนธรรมฝ่ายหญิง, สำนัก, 2500 : 5)  อันเป็นที่มาของการประดิษฐ์พานพุ่ม  “พุ่ม”  เป็นคำเรียกเครื่องบูชาชนิดที่มีลักษณะรูปทรงคล้ายดอกบัวตูมแต่ไม่ป้อมมาก  ส่วนปลายเรียวแหลมและสูง  ในชั้นเดิมทำด้วยขี้ผึ้งนำมาตีพิมพ์ให้เป็นลายกลีบบัวบ้าง  ลายตัวหนอนบ้างติดลำดับลงบนหุ่นที่ทำด้วยกระดาษปิดทับกันหลายๆ ชั้น  เป็นรูปทรงคล้ายดอกบัวตูม  ภายในหุ่นกลวง  พุ่มขี้ผึ้งที่ทำสำเร็จแล้วจะตั้งบนพานดิน  ใช้สำหรับถวายพระเมื่อเทศกาลเข้าพรรษาตามธรรมเนียมมาแต่กาลก่อน  ส่วนพุ่มดอกไม้เครื่องสดหรือเรียกกันว่า  ดอกไม้พุ่ม  คือการนำดอกไม้  ใบไม้และส่วนต่างๆ ของดอกไม้มาจัดแต่งหรือปักให้เกิดเป็นรูปทรงพุ่มกลม  รูปทรงดอกบัวตูม(อภิรัติ  โสฬศ, 2552)  ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์  ทรงน้ำเต้า  เป็นต้น  ซึ่งการติดพุ่มด้วยกลีบแบบต่างๆ ต้องเข้าใจรูปทรงลักษณะของพุ่มก่อน  เริ่มต้นจากยอดที่มีปลายแหลมแล้วป่องพองและลดโค้งลงสู่ฐาน (ศรีมุ่ย  เมืองยศ,2550 : 90)  การประดิษฐ์พุ่มดอกไม้สดนี้จะต้องมีแกนหรือหุ่นปักเรียกว่า  การประดิษฐ์พุ่มแบบขึ้นหุ่น  โดยวัสดุที่ใช้  คือ  หุ่นดินเหนียว  หุ่นขี้เลื่อย  หุ่นผักและผลไม้  หุ่นผักตบชวา  และหุ่นใบเตย(อภิรัติ  โสฬศ, 2552)  ในสมัยรัตนโกสินทร์งานช่างฝีมือดอกไม้เครื่องสดก็ยิ่งเจริญรุ่งเรืองขึ้นตามลำดับ  โดยเฉพาะในสมัยรัชกาลที่ 5  มีช่างดอกไม้ที่มีชื่อเสียงเลื่องลือในเรื่องการจัดพานดอกไม้สดได้แก่  พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านภาพรประภา กรมหลวงทิพยรัตนกิริฎกุลินี  ผู้ที่ทรงคิดค้นพัฒนาวิธีการทำพุ่มเครื่องทองน้อยจากโบราณ  ด้วยการใช้แกนหรือหุ่นจากผลมะละกออ่อน  หรือหัวมันเทศเกลาให้เป็นรูปทรงดอกบัวตูม  แล้วพับกลีบดอกไม้ใบไม้ติดโดยใช้หมุดปัก  ซึ่งวิธีการนี้ยังเป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้กันมาจนถึงทุกวันนี้(วัฒนธรรมฝ่ายหญิง, สำนัก, 2500 : 11)

การจัดพานพุ่มดอกไม้สดครับ
งานนี้ทำกันเป็นกลุ่มสนุกมาก...เหนื่อยก็มากพอๆ กัน

เน้นตรงส่วนลายละเอียดอีกทีครับ
ต้องขออภัยที่ภาพไม่ต่อเนื่อง ด้วยไฟล์รูปใหญ่มาก
..........ตัวพุ่มปักกลีบกระพุ้งกลีบดอกกล้วยไม้เหลือง ตรา ภปร.เรียงด้วยกลีบดอกบานไม่รู้โรยย้อมสีเหลือง รองรับด้วยแบบกลีบบัวกระพุ้งดอกดาวเรือง ส่วนกระทงรองพุ่มนั้นประดับซองการเวกแต่งกลีบสุพรรณิการ์ไล่สีใบตองอ่อน ที่ฐานแต่งด้วยตาข่ายหน้าช้างครับ...กล่าวไว้พอสังเขปสำหรับผู้สนใจ

พานพุ่มใบตองแต่งด้วยมาลัยดอกดาวเรืองซีกสิบเอ็ดยกลาย รองแบบกลีบบัวกระพุ้งดาวเรือง ห้อยชายอุบะดอกข่าดาวเรือง และแต่งยอดด้วยมาลัยตุ้มดาวเรืองเช่นกัน
เป็นผลงานครูศรีมุ่ย เมืองยศ ครับ

พานพุ่มที่ตกแต่งด้วยกระหนกลายไทย เรียงด้วยกลีบดอกบานไม่รู้โรย สวยงามลงตัว (ผลงานวิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเฉิงเทรา{แปดริ้ว})
...หากแต่การเสริมแต่งควรพินิจสัดส่วน คำนึงถึงรูปทรง เพราะถ้ามากไปก็เกินงามเลอะเทอะ

เรียนผู้สนใจในงานช่างฝีมือไทย...ด้วยผมเพียงคนเดียวคงไม่สามารถรังสรรค์ผลงานมากมายพอให้ชมได้ถ้วนทั่ว จึงขอนำผลงานของท่านอื่นมาเสริมเพื่อความหลากหลาย
เผื่อท่านใดที่สนใจจะได้นำไปเป็นแนวทาง และยังถือเป็นการอนุรักษ์ส่งเสริมให้แพร่หลายอีกทางหนึ่งครับ
...ขอขอบคุณเจ้าของผลงานทุกท่าน...ที่ผมนำมาลงไว้ให้เป็นวิทยาทาน คุณประโยชน์คุณาประการที่บังเกิดจากผลงานเหล่านี้ ขอยกให้เป็นอานิสงส์แด่ครูช่างฝีมือไทยเทอญ
.............................. ;D ;D ;D

และเช่นเคยครับ..พานพุ่มทรงโถน้ำมนต์จากมุมมองของคนทำอย่างผม(งานสมัยเรียน)

ชอบมากค่ะ  เห็นแล้วอยากหัดทำบ้าง มีคู่มือมั้ยคะ เอาแบบง่ายๆก่อน ขอบคุณค่ะ

ลองดูตามร้านหนังสือนะครับจะพอมีอยู่บ้าง...หรือถ้าสนใจจริงๆ ผมก็พอจะแนะเป็นแนวทางได้บ้าง
ว่าแต่อยากจะทำอะไรละครับ...ถ้าไม่เหลือบ่ากว่าแรงผมยินดีอย่างยิ่งนะ...
แต่ถ้าอยากเรียนเป็นกิจลักษณะก็ค่อยว่ากันอีกทีครับ

....พุ่มครับ..อันนี้ผมใช้เป็นส่วนประกอบยอดบายศรีครับ เป็นพุ่มแต่งกลีบศรีสวัสดิ์ไล่สีใบตองอ่อน(ถ้าจำไม่ผิดทำตอนสมัยเรียน ปวช.อาชีวศึกษานครราชสีมาครับ)

พานไหว้ครูที่มหาวิทยาลัยราชมงคลพระนครครับ (โชติเวช ของเราเอง..หุหุ ;D ;D)
ปีการศึกษา ๒๕๕๑

หรือที่เรียกกันเต็มๆว่า "มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ศูนย์โชติเวช"
การแกะสลักดอกรักแร่ครับสมัยเรียนกับอาจายร์สุกัญญา...

การจัดสาธิตงานแกะสลักครับ

การร้อยตาข่ายคลุมเทียนพรรษาครับ

ตาข่ายเทียนพรรษาอีกเล่มครับ

แกะสลักสาธิตอีกกระทงครับ

อยากเรียนแกะสลักผลไม้และผัก  ตอนเด็กเคยทำมาบ้างแล้ว
แต่ไม่สำเร็จเพราะใจร้อน  ตอนนี้ใจเย็นขึ้นมาก และมีเวลา
เคยซื้อหนังสือมาทำตาม แต่ทำไม่ได้  อยากทราบว่า
เขามีสอนมั้ยค่ะ  ขอบคุณค่ะ

ที่โชติเวชก็มีสอนนะครับ...เป็นหลักสูตรระยะสั้น ลองติดต่อฝ่ายประชาสัมพันธ์ดูนะครับ
ที่ www.rmutp.co.th  (มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร)

หรือถ้าอยากเรียนนอกหลักสูตรผมก็รับสอน...แต่จะจัดเวลาลำบากนิดนึงอะครับ
ผมคิดว่าคุณ tian คงจะเรียนรู้ได้เร็ว เพราะมีความชอบเสมอด้วยใจรัก
เมื่อก่อนผมสอนเด็กระดับประถมปลายและมัธยมต้น เขาก็ทำกันได้ดีนะครับ...หุหุเคยสอนแต่เด็กๆ งะ  ;D ;D

ลองดูลายพื้นฐานครับ ลายดอกรักแร่และดอกบานชื่นมีใบไม้ด้วยแล้วค่อยๆฝึกดูนะครับ

....การประดิษฐ์กระทงแต่งกลีบบัว 
การเลือกดอกบัวนั้นต้องสดกลีบไม่ช้ำ  การพับกลับต้องมือเบาไม่บีบจนช้ำมือหากเป็นคนมือร้อน(อุณหภูมิร่างกายสูง) ให้ใช้ผ้าขาวบางชุบน้ำเย็นไว้คอยซับมืออยู่เสมอขณะพับกลับ
..ปล. หัวใจสำคัญก็มีอยู่เท่านี้ละคับที่เหลือก็เป็นเรื่องของประสบการณ์และฝีมืออันละเมียดละมัยของท่านๆ ;D ;D

ประทานโทษนะคับข้ามขั้นตอนไปนิดหนึ่งอะคับ....การไล่ระดับค่าสีของกลีบบัวจะต้องเด็ดกลีบแยกสีไว้ตามที่กำหนด แล้วจึงค่อยเริ่มแต่งกลีบกระทง

ต่อจากนั้นจึงทำการพับกลับแต่งกระทงโดยไล่ระดับสีอ่อนไปหาเข้ม ;D :D

กระทงแต่งกลีบบัวหลวง ด้วยเทคนิคการพับกลีบสุพรรณิการ์

พลูบายศรีแบบภาคอิสาน เน้นความโดดเด่นด้วยการใช้ใบตองอ่อนแต่งยกนมที่นิ้วบายศรี

พลูบายศรีที่มีการออกแบบตกแต่งด้วยภูมิปัญญาของคนอิสานบ้านเฮา
...งามอีหลี เป็นตาออนซอนเด้

งานเครื่องสดของไทย เป็นอัตลักษณ์ที่น่าทึ่งอย่างหนึ่ง และเป็นความประณีตที่บุบสลายได้
ในเวลาไม่ช้า สะท้องความคิดของชีวิตที่เกิดขึ้นอย่างมีคุณค่า และเสื่อมลงได้ในเวลาไม่นาน
เป็นมรดกที่น่าภาคภูมิใจ และดีใจที่ทุกวันนี้เรายังรักษางานด้า่นนี้เอาไว้ได้ดีครับ ไม่ว่าใคร
จะว่าอย่างไรก็ตาม ....

ว้าวววว ;D ;D  พี่เนเข้ามาทักทาย 8)
.................
เป็นไงบ้างคับพี่ฝีมือผมพอใช้ได้ป่าว ผมไม่ใช่แค่ชอบงานศิลปกรรม(ยิ่งต้องเป็นอยุธยาด้ายแล้วละก็...หุหุ ;) ;))อย่างเดียวนะคาบ งานดอกไม้เครื่องสดก็เป็นอีกศาสตร์ที่ผมพยายามจะสืบสานไว้สอนลูกสอนหลาน ....พี่เนคับว่าแต่เราพอจะมีหลักฐานทางด้านเครื่องสดสมัยอยธยาบ้างไหมเนี่ย  ไม่แน่นะครับมันอาจจะสอดแทรกตามงานจิตรกรรม ปติมากรรมปูนปั้น ที่เราลืมสังเกตไปก็ได้นะคับ บางทีผมอาจได้รูปแบบเครื่องสดราชสำนักมาใช้ประกอบการศึกษาก็เป็นได้นะคับพี่เน
ปล. ไงก็ขอข้อมูลบ้างนะพี่ถ้าหากมี....ขอบคุณคร๊าฟฟฟฟฟ :) ;D

สวยครับ เก่งมากๆ   ;)

ภาพงานเครื่องสดในจิตรกรรมนั้น ยอมรับว่าก็ไม่ทันได้สังเกตถี่ถ้วนจริงๆ
มาไล่ภาพดู ก็พบว่าเขามักไม่ค่อยเขียนกัน เพราะเขาชอบเขียนดอกไม้เป็นช่อๆ
หรือเป็นดอกเป็นก้านกันมา แต่ฉากไหนที่จำเป็นต้องมีเขาก็เขียนครับ แต่ก็จะ
ก็ดัดแปลงไปให้เหมาะกับงานจิตรกรรม
เป็นเรื่องที่น่าสนใจเหมือนกันครับ เพราะที่จริงชาวไทยก็ใช้งานเครื่องสดแบบนี้มากๆ

มีพวกดอกไม้อีกแบบที่ อขาทำแขวนไว้ที่กรอบหน้าต่าง อันนั้นก็สวยดี
รู้สึกว่าถ้ามีบ้านเรือนไทยก็อยากแขวนบ้าง แต่คงไม่มีปัญญาไปซื้อมาแขวนทุกวัน
นึกถึงในราชสำนักโบราณ ของพวกนี้คงมากมายหอมฟุ้งเต็มวัง

อันนี้ไม่รู้ว่าอะไร เกี่ยวกับงานเครื่องสดดอกไม้หรือเปล่าครับ

ครับผม... :D
พี่เนครับ ออฟว่าอันที่แขวนอยู่ที่พี่พูดถึงอะ ผมว่ามันน่าจะเป็นโคมไฟหรือเรียกว่า "โคมหวด" ซึ่งก็มีในลักษณะของเครื่องสดด้วย หากเป็นงานดอกไม้สดนั้นจะประดิษฐ์ด้วยการร้อยตาข่ายขึ้นโครงเป็นรูปโคม ด้านบนเป็นดาวหกแฉกประดับด้วยเครื่องแต่งตัว คือ เฟื่อง. อุบะไทยทรงเครื่อง. ทัดหู เป็นต้น
...แต่ลักษณะที่เห็นในงานจิตรกรรมนี้โคมหวดน่าจะเป็นเครื่องแก้ว ตามที่เห็นกันทั่วไปในวัดวาปราสาทราชวัง

โคมหวด.........ครับผม....... ;D ;D
เป็นเครื่องแขวนไทยที่มีมาตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ มีลักษณะโครงสร้างตัวโคมเป็นรูปหวดนึ่งข้าว ปากหวดเป็นรูปดาว 6 แฉก พร้อมฝาถักตาข่ายดอกพุดที่โครงสร้างรูปหวด ถักตาข่ายห้อยอุบะตุ้งติ้ง ส่วนบนใช้ดอกรักประดับ ตามมุมห้อยอุบะไทย ตกแต่งด้วยเฟื่องกนกมน ติดทัดหูกลม ส่วนล่างประดับด้วยดอกรัก ห้อยชายด้วยอุบะไทยทรงเครื่อง และรัดข้อมาลัยซีก

เครื่องสดที่ใช้ในงานอุปสมบทของไทย
....... ;Dผลงานชาวเรานักคหกรรมศาสตร์ทีมงานโชติเวชครับ

การจัดดอกไม่สดอย่างไทยประกอบเครื่องสด ตกแต่งพระแท่นพระราชทานปริญญาโดยชาวเราโชติเวช... ;)
........ผมภูมิใจมากกับหงส์ตัวนี้ซึ่งสมกับความตั้งใจทุ่มเทสุดฝีมือผม .. ;D สง่างามสมกับเป็นงานดอกไม้เครื่องสดของไทย
ปล.อาจารย์น้องเจ๋งสุดๆ ผู้ควบคุมงานนี้

.....ชัดๆครับ ;) ;D ;D

;D ;D ;D ;D
"""ต้องขอโทษสมาชิกที่สนใจงานดอกไม้เครื่องสดทุกท่านนะครับ  พอดีช่วงนี้และที่ผ่านมาผมยุ่งกับงานมากมายและมีภาระกิจนานับประการที่ต้องรับผิดชอบ  จำต้องกระทำตนเสมอหนึ่งไม่มียามว่างเว้น... :'( :'(
เลยไม่ได้มาตอบ  แต่อดใจไว้สักพักนะครับเพราะช่วงเวลาที่ผมหายไป ผมมีงานเครื่องสดอีกมากที่จะนำออกเผยแพร่เพื่อจรรโรงศิลปวัฒนธรรม และยิ่งตอนนี้ผมกำลังเรียนรู้งานเครื่องสดเพิ่มเติมกับอาจารย์ในวังหญิงซึ่งท่านเป็นข้าราชบริภารฝ่ายใน อาทิเช่น พนมดอกไม้(พุ่มดอกไม้ปักแกนดินเหนียว) มาลัยดอกไม้สด แทงหยวก เป็นต้น
.....แล้วผมจะรีบกลับมานะครับบบบบบบ :D :D

สวยงามมมากครับ
หวังว่าคงได้ดูอีกเร็วๆ นี้

 กลับมาแล้วดีใจมากกกกกกมายยยยยยจะได้เห็นงานสวยๆอีก

ใครกันที่ว่าของพวกนี้เชย.. อย่างนี้ต้องเรียกว่าคลาสสิคค่ะ งามเสมอไม่ว่ายุคไหนสมัยไหน น่าชื่นชมพวกคุณมากๆค่ะ

เป็นกำลังใจให้สร้างสรรค์ผลงานสวยๆ ต่อไปนะคะ

เคยเอางานดอกไม้ไทยให้เพื่อนต่างชาติดู

เขาว่า...

ดอกไม้ที่ใช้ก็ธรรมดาๆ ไม่ได้พิเศษอะไร

แต่ทำไมพอทำรวมกันแล้วสวยวิเศษเลิศเลออย่างนี้ เหมือนงานปักผ้า แต่ใช้ดอกไม้ดอกน้อยแทนเส้นไหม

กลีบดอกไม้แต่ละดอกถูกร้อย ถูกเย็บจนจำไม่ได้ว่าเป็นรูปอะไร

ผู้เอาไปแสดงไม่ได้ทำเองหรอก...แต่ก็อดปลื้มใจไม่ได้...ไม่ว่าเขาจะยอเล่นๆหรือชมจริงๆ

รอชมผลงานต่อๆไปนะครับ

สวัสดี

รอชื่นชมผลงานใหม่ของคุณoffzaa อยู่เช่นกัน

และขออนุญาตเจ้าของกระทู้ที่อาจจะรีบพิมพ์ชื่อกระทู้(ตั้งชื่อได้เพราะมาก)
แจ้งผู้ที่ผ่านเข้ามาอ่านว่า ตระกาล ต้องสะกดด้วย  ร ครับ

" ตระการงานดอกไม้เครื่องสด"

ระบบของเรือนไทย  เปิดโอกาสให้พิมพ์ผิด ก็พิมพ์แก้ข้อความได้ในวันนั้น   (ทิ้งช่วงนานไม่ได้)
แต่แก้หัวข้อกระทู้ไม่ได้  พิมพ์ผิดแล้วผิดเลย     ถ้าแก้ก็ต้องลบทิ้งแล้วตั้งกระทู้ใหม่

ก็ขอขอบคุณคุณบางปลาม้าค่ะ  ที่ช่วยอธิบายคำที่ถูกต้อง
อยากจะฝากให้ทุกท่านช่วยกันดูแลด้วยเรื่องตัวสะกด     ดิฉันคนเดียวคงอ่านได้ไม่ทั่วถึงว่ากระทู้ไหนพิมพ์ผิด สะกดผิดกันบ้าง 
ขอไว้เลยว่า ถ้ามีคำผิดเรื่องภาษา ก็ช่วยกันแก้ไขด้วย  เพื่อรักษาเว็บเรือนไทยไว้เป็นเว็บที่ถูกต้องทางด้านภาษา ทั้งไทยและภาษาอื่นๆ

หายไปไหนกันนานจังครับคุณ offzaa อยากเห็นงานสวยๆอีก :'(