เรือนไทย

วันหนึ่งคุณศรีมนา สุริยะหรือที่ผมเรียกอย่างเพื่อนสนิทตั้งแต่สมัยอยู่มัธยมว่าคุณต้อย ได้เอื้อเฟื้อให้ผมได้ดูสมุดภาพโปสการ์ดเก่าๆของสยามที่เธอสะสมไว้ถึง๓เล่มใหญ่ๆ และอนุญาตให้ผมถ่ายบางรูปที่ผมสนใจมาเผยแพร่ได้ในเรือนไทย ผมได้มาก็เอาดองไว้นานแล้ว ถ้าไม่นำรูปภาพที่มีค่าเหล่านี้ออกมาเผยแพร่ ผู้สนใจประวัติศาสตร์ของชาติก็อาจจะไม่มีโอกาสได้เห็น จึงขอทำการบ้านที่ผลัดวันประกันพรุ่งไว้นั้นให้แล้วเสร็จ

อนึ่งขอแจ้งให้ทราบกันก่อนว่า ภาพสะสมของคุณศรีมนามีเยอะมากก็จริง แต่ก็ซ้ำๆกับที่เราได้เห็นๆกันอยู่แล้วในเวปต่างๆ  ดังนั้นภาพที่ผมจะเอามาลง ก็คงมีจำนวนไม่มากนัก เอาเฉพาะที่ผมไม่คุ้นตาก็แล้วกัน
...และระหว่างที่กระทู้ดำเนินอยู่ หากคุณหนุ่มสยามผู้มั่งคั่งด้วยมรดกวัฒนธรรมประเภทนี้ จะกรุณาเอาภาพในกรุ แบบที่ลงในเฟสบุคส์มาลงไว้บ้างก็จะเป็นที่น่ายินดี และเชิญท่านอื่นๆด้วยนะครับ อะไรที่คิดว่าไม่ซ้ำซากกับที่เขาลอกกันมาลงตามเวปทั่วๆไป ชนิดที่เป็นแบบภาพหายาก กรุณาเอามาแลกเปลี่ยนกันชมด้วย

ยาจกมานั่งแถวหน้าค่ะ

สถานีรถไฟหัวลำโพงสมัยที่สร้างตั้งแต่รัชกาลที่๕
ภาพขณะจะมีการเสด็จพระราชดำเนิน รูปนี้น่าจะถ่ายในรัชกาลที่๖

สมัยนั้น รถไฟเปิดบริการได้แค่กรุงเทพกับกรุงเก่าเท่านั้น และนี่คือสถานีอยุธยา

ถ้าจะให้ถูกต้องตามแบบคนโบราณเรียกก็จะต้องเรียกว่า สถานีรถไฟกรุงเทพ ซึ่งอาคารยอดแหลมนี้มีผู้วิเคราะห์ไว้ว่าเป็นโครงสร้างชั่วคราว ไม่ใช่อาคารถาวรคือ ก่ออิฐถือปูน

และตัวสถานีตั้งอยู่ตรงแถววัดเทพศิรินทราวาส ไม่ใช่ตรงสถานที่ในปัจจุบันนี้

ภาพชัด ๆ หน้าตาเป็นอย่างนี้หนอ

(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png)

ภาพและคำบรรยาย ป้ายมาจากสมุดหน้าของคุณหนุ่มสยาม
สถานีรถไฟกาญจนบุรี สมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ เป็นช่วงเวลาที่ญี่ปุ่นอยู่กันหนาแน่น

กระทรวงโยธาธิการในภาพนี้ แต่เดิมพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯทรงสร้างเป็นพระตำหนักพระราชทานให้เป็นที่ประทับของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชมพูนุท กรมขุนเจริญผลพูนสวัสดิ์ อยู่บนถนนอัษฎางค์ เขตวังด้านใต้ติดกับถนนหน้าวัดราชบพิธ เมื่อกรมขุนเจริญผลพูนสวัสดิ์สิ้นพระชนม์ จึงดัดแปลงให้เป็นที่ว่าการกระทรวงโยธาธิการ ซึ่งเปลี่ยนมาเป็นกระทรวงคมนาคมในรัชกาลนั้น

เมื่อกษัตริย์ David Kalakaua ซึ่งทรงใช้คำว่ากิงกาลกวัว กษัตริย์องค์สุดท้ายของฮาวายเสด็จมาเยือนสยาม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯได้ถวายการต้อนรับ และโปรดเกล้าฯให้ประทับ ณ วังของกรมขุนเจริญผลพูนสวัสดิ์นี้
ผมเคยเขียนเรื่องราวช่วงนั้นไว้ ท่านที่ยังไม่เคยอ่านสามารถจิ้มระโยงไปยังกระทู้ดังกล่าวได้เลยครับ

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=5767.30

ภาพของคุณศรีมนาถึงจะไม่ใหม่ขนาดไม่เคยเห็นมาก่อน แต่คมชัดกว่าเดิมที่เคยหาได้ ผมจึงขอนำมาลงซ้ำครับ

มีเรื่องมาเล่าเพิ่มเติมค่ะ คุณศรีมนา เป็นลูกสะใภ้ของท่านผู้หญิงศรีนาถ สุริยะ นักเขียนเรื่องประวัติศาสตร์
และเป็นผู้ทำหนังสือที่ระลึกงานศพท่านผู้หญิง มีเรื่องราวน่าสนใจอยู่มากมายค่ะ

ครับ ครอบครัวสุริยะเป็นผู้ที่มีผลงานฝากไว้ในแผ่นดินทั้งนั้น คุณพ่อสามี พลอากาศโทมานพ สุริยะท่านเป็นนักบินขับไล่ไอพ่นรุ่นแรก(๓คน)ของประเทศไทย ไปรับเครื่องT33Aจากมนิลา บินเกาะหมู่กลับมากรุงเทพได้อย่างปลอดภัย คุณสามี ร.ศ.นพนิธิ สุริยะ นอกจากจะเป็นอาจารย์สอนวิชากฏหมายในคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศสาตร์แล้ว ยังเป็นผู้เชี่ยวชาญกฏหมายระหว่างประเทศ มีผลงานมากมายอีกคนหนึ่งด้วย

ผมเคยเขียนประวัติของตำรวจไทยไว้ในกระทู้ชื่อ “กัปตันเอมซ์ นายตำรวจแบบยุโรปคนแรกของสยาม” ตามระโยงข้างล่าง

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=5425.0

ในกระทู้ดังกล่าวหารูปโรงพักโปริศที่สามแยกในสมัยนั้นได้มาดังภาพข้างล่าง
แต่ในสมุดภาพของคุณศรีมนามีรูปโรงพักเดียวกันอีกรูปลักษณ์หนึ่ง มีเจดีย์อยู่ด้านหน้าด้วย ภาพนี้ผมไม่เคยเห็นจึงขอมาลงไว้

เจดีย์มาก่อนประดู่ หรือประดู่มาก่อนเจดีย์ ??

อีกภาพหนึ่ง โรงพักบางรักแบบชัดๆครับ

เจดีย์นี้ปรากฏในแผนที่เก่าเมื่อสำรวจตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๓๐ แล้วค่อยมีโรงพักกองตระเวนมาตั้งอยู่ เป็นเจดีย์อะไรก็ไม่ทราบแต่ไม่ใช่วัด เพราะไม่มีโบสถ์วิหาร ใบเสมาแต่อย่างใดเลย

ในภาพที่แนบมาเป็นภาพถ่ายทางอากาศช่วง พ.ศ. ๒๔๙กว่าๆ จะเห็นบริเวณสามแยกไม่เห็นเจดีย์แล้ว ด้านบนเป็นโรงหนังสิงคโปร์ แนวตึกแถวมีลอดช่องสิงคโปร์อร่อยๆ เป็นลอดช่อง

ใส่แก้วใส่น้ำแข็งราดน้ำเชื่อมใส่ขนุน เข้าใจว่าเรียกกันเต็มๆว่า ลอดช่องแถวโรงหนังสิงคโปร์ หรือ ลอดช่องหน้าโรงหนังสิงคโปร์ แต่เอาเรียกกันสั้นๆเลยว่า ลอดช่องสิงคโปร์

แสดงว่าต้นประดู่โตเร็วมาก และสามารถกลายเป็นสัญญลักษณ์ของสามแยกนี้ ชาวกรุงเรียกสามแยกต้นประดู่แทนการที่จะน่าเรียกว่าสามแยกเจดีย์เดี่ยว

เรื่องการปลูกต้นประดูนั้น พระยาอนุมานราชธนท่านบรรยายไว้ว่า ขุนพัฒน์เจ้ามือหวยชื่อดังได้ทำการปลูกไว้เป็นแนวสองฟากฝั่งถนน

อ้าว ถ้างั้นก็ไม่น่าเรียกสามแยกต้นประดู่ นึกว่าจะปลูกเป็นกลุ่มเฉพาะบริเวณแยกนี้

ตรงอื่นอาจจะตายหมด ตรงนี้เป็นสามแยกเลยขึ้นชื่อหน่อย

ขออนุญาตเสริมข้อมูลเรื่อง "สามแยกต้นประดู่" จาก เว็บศิลปะไทย (http://www.silpathai.net/tag/%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%94%E0%B8%B9%E0%B9%88/)

เคยมีนักจัดรายการของกรมประชาสัมพันธ์ท่านหนึ่งเอาหนังสือเรื่องความรู้ต่าง ๆ ของพระยาอนุมานราชธนมาอ่าน ในหนังสือเล่มนั้นท่านเอ่ยถึง “สามแยกต้นประดู่” ผู้จัดรายการก็สันนิษฐานทีเดียว “ต้นประดู่คงจะเรียงราย…”

ผมขอแก้อรรถให้เสียเลยว่า มีต้นเดียวครับ แต่เป็นต้นใหญ่ อยู่ตรงที่ที่เป็นธนาคารเอเซียอยู่ในปัจจุบันนั้นแหละ แล้วตรงเบื้องหน้าธนาคารมาทางซ้าย คือตรงปากตรอกโรงหนังเฉลิมบุรีนั่นน่ะ มีร้านลอดช่องสิงคโปร์อยู่ร้านหนึ่ง ชื่อสิงคโปร์ ขายมานมนาน กินกันมาตั้งแต่เด็กตั้งแต่แก้วละ ๓ สตางค์จนเดี๋ยวนี้ ๓ บาทแล้วมัง ก็ยังขายอยู่ เป็นต้น ตำหรับของลอดช่องสิงคโปร์ ก่อนที่จะระบาดไปตามหาบเร่และรถเข็น

ข้อมูลนี้คงเอามาจากเว็บอื่นอีกทีหนึ่ง จึงไม่สามารถอ้างอิงผู้เขียนได้  ;D

ถ้ามีต้นเดียว หรือกลุ่มเดียว ก็เป็นสัญญลักษณ์ที่แข็งแรง นำมาตั้งชื่อแยกนี้ได้โดยสมเหตุสมผล

ชะรอยผู้พูดคงไม่ทันเห็นภาพเก่าของถนนเจริญกรุงในอดีต จึงอนุมานว่าต้นประดูมีอยู่ต้นเดียวตรงสามแยก อันที่จริงแล้วก็ตามที่ได้กล่าวไว้ว่า พระยาอนุมานราชธนท่านเขียนไว้ว่า ขุนพัฒน์ได้ทำการสาธารณประโยชน์ให้กับสังคมมากมาย โดยทำการปลูกต้นประดู่ตั้งแต่สะพานเหล็กบนเป็นระยะๆ ไปจนถึงหมู่บ้านใหม่ บ้านทวาย (แถวโรบินสันบางรัก) ดังนี้แล้วท่านก็กล่าวว่าในสมัยที่ท่านเห็นนั้นต้นประดู่ก็เหลือน้อยเต็มทีแล้ว และเป็นต้นที่ใหญ่โตแล้ว  ดังนั้นตรงสามแยกต้นประดู่ไม่ได้โดนโค่นทำลาย การเรียกชื่อจึงใช้สิ่งที่เห็น + จุดเด่นของสถานที่เรียกรวมกันคือ สามแยก + ต้นประดู่

ในภาพถนนเจริญกรุงช่วงสะพานเฉลิมกรุง ๔๘ อยู่ตรงที่ดินพระองค์เจ้าปรีดา ยังเห็นแนวต้นประดู่ที่ขุนพัฒน์ได้ปลูกไว้ครับ

^
ข้อมูลแน่นปึ่ก ประดุจราชบัณฑิตครั้งแผ่นดินโน้นกลับชาติมาเกิด

ตกหล่นภาพเกี่ยวกับรถไฟอีกนิดหน่อยครับ

ไม่ทราบใคร มารอท่านผู้ใด

สถานีรถไฟสายแปดริ้วนี้เป็นสถานีรถไฟหลังเก่า ตั้งอยู่บริเวณ กม. 63.4 ครับ สระน้ำที่เห็นคือบ่อบัว
(ข้อมูลรถไฟไทย / คุณหม่องวิน)

ภาพรถไฟแปดริ้วอยู่หลังตลาดบ่อบัว พ.ศ.2510 ถ่ายโดยโดย คุณนิตยา สมบัติถาวรกุล

บุคคลด้านซ้ายสุด สมเด็จชายหรือเล่าครับ แต่ดูจะเตี้ยและบางไปหน่อย ถ้าหากเป็นสมเด็จชายจริง ก็น่าจะเป็นการรอรับเสด็จสมเด็จพระพันปีเสด็จภาคใต้ ไม่งั้นก็คราวรัชกาลที่ 6 เสด็จหัวเมืองใต้ครับ ภาพชุดนั้นมีมากอยู่

สมเด็จพระองค์ใดหรือครับ

 สมเด็จชาย =  สมเด็จเจ้าฟ้ายุคลธืฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศครับ

ขุนพัฒน์ (แหยม) เป็นพี่ของขุนพัฒน์ (หอย) สมัยรัชกาลที่ห้า ทำกิจการประมูลโรงบ่อนเบี้ย หวย ก.ข. แล้วในรุ่นลูกเปลี่ยนเป็นร้านทอง
ต่อมาใช้นามสกุล เตชะกำพุช ขุนพัฒน์ (หอย) เป็นตาของสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี

ต่อไปเป็นชุดภาพวัดครับ

วัดโสมนัสวิหารอยู่ริมคลองผดุงกรุงเกษม รัชกาลที่๔ท่านทรงสร้างคู่กับวัดมกุฏกษัตริยาราม ภาพนี้หาดูยากอยู่หน่อย แต่เซียนๆคงเคยเห็นแล้ว

วัดเบญจมบพิตรใช่ไหมคุณหนุ่ม ช่วยบรรยายภาพหน่อยเถิดครับ งงอยู่ ฟิมล์กลับข้างหรือเปล่า

หรือจะเป็นแบบนี้ เห็นพระที่นั่งทรงธรรมอยู่ด้านหลัง ส่วนตึกขาวๆที่เรียงกันอยู่นั้นคืออะไร ?

ในภาพ คห. 30 นั้นถูกต้องแล้วครับ โดยผู้ถ่ายภาพอยู่นอกรั้ววัดเบญจมพิตร (ตรงจุดสีแดง) และอาคารทรงสี่เหลี่ยมเล็กๆเป็นกลุ่มก็คือ บรรดากุฏิพระสงฆ์ครับ

ขอบคุณครับ

มีอีกภาพหนึ่งในวัดเบญจะ

วัดเทพศิรินทราวาส

วัดราชบพิธ
มุมถ่ายนี้ ไม่ค่อยเห็นอะไรเปลี่ยนแปลงเท่าไหร่จากสภาพปัจจุบัน

วัดราชบพิธทางด้านคลองคูเมือง มุมนี้ทัศนียภาพเปลี่ยนไปมาก

วัดสุทัศนเทพวราราม
ในสมัยที่อย่าว่าแต่ยานพาหนะเลย แม้แต่ผู้คนยังไม่ค่อยจะปรากฏให้เห็น

วัดราชนัดดา แลเห็นโลหะปราสาทระหว่างการบูรณะ

คุณหนุ่มสยามเชิญมาบรรยายหน่อยครับ ถ่ายจากมุมไหน หน้ากำแพงหญ้ารกเชียว

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=5959.0;attach=48090;image)

ขยายรูปส่วนนี้ดูแล้ว   ไม่ใช่สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงลพบุรีฯ ค่ะ

ตรงนี้มีถ่ายอยู่มุมเดียวที่เป็นไปได้คือ ถ่ายจากบริเวณลานพลับพลาเจษฎาบดินทร์ ด้านหลังจะมีถนนคั่นอยู่ (ถนนดำเนินใต้) ครับ

ขอบคุณครับ

ใช่แน่เหรอ ? ?

อาคารตามที่โยงลูกศรให้ครับ (ถ้าไม่ใช่ จะไปกระโดดแม่น้ำแยงซี  ;D ;D)

งั้น ..ผมไปโดดเองก็แล้วกัน  ;D

ต่อไป วัดพระศรีรัตนศาสดารามในมุมที่คุ้นเคยกันดี แต่อาคารหลังคาทรงโดมข้างหลังน่ะ คืออะไรล่ะคุณหนุ่ม

เป็นหอสูงริมตึกคอเดียครับ ถ้าปัจจุบันก็ตรงบริเวณทางเข้าจ่ายตั๋วเข้าชมวัดพระแก้วครับ

ให้ภาพ อ. Navart.c ดูภาพรถม้าบนถนนราชดำเนิน งามๆ ครับ

ภาพน่ะงามนะ แต่ม้าไม่ค่อยงามเท่าไหร่ ถูกใช้งานหนักจนขาถ่างแล้ว น่าสงสาร

ตึกคอเดีย ปัจจุบันเรียกรวมๆกันว่าศาลาเครื่องราชอิสริยยศและเครื่องราชอิศริยาภรณ์ ผมไม่ทราบจริงๆว่าคอเดียหมายความว่ากระไร ทำไมตึกนี้จึงต้องมีหอคอยหลังคาเป็นโดมราวกับเป็นสุเหร่าด้วย มีความหมายหรือไม่อย่างไร

แล้วตึกคอเดียรื้อโดมที่ว่าทิ้งไปในสมัยไหนครับ จากภาพถ่ายทางอากาศของ John Thomson ก็ไม่ปรากฏหลังคาโดมให้เห็นแล้ว ขอเชิญคุณหนุ่มรัตนสยามผู้รู้ความโบราณประหนึ่งระลึกชาติได้ช่วยสาธยายหน่อย

หอคอยของศาลาเครื่องราชอิสริยยศและเครื่องราชอิศริยาภรณ์ในยุคภาพสี

เห็นภาพของคุณหนุ่มสยามในความเห็นที่ ๓๒  เฉพาะกลุ่มอาคารที่ระบายสีแดงทับไว้นั้นไม่ทราบว่า อาคารนั้นงโรงละครหลวงสวนมิสกวันที่ร่ำลือกันว่า เป็นโอเปราเฮาส์ที่สง่างามที่สุดในภาคพื้นเอเชียในยุคนั้นหรือไม่ครับ

เป็นตึกสีน้ำตาลที่ดูยิ่งใหญ่ หนักแน่นมากๆ เลยครับ

 จากภาพถ่ายทางอากาศของ John Thomson วิลเลี่ยมฮันท์ ครับ จอนห์ ทอมป์สันมีอายุในสมัยรัชกาลที่ ๔-๕ ตอนปลายสมัยนั้นยังไม่มีพโยมยานเหาะขึ้นเหนือพระนครไม่  ;D

ปีหน้าฟ้าใหม่ราว ๒๕๕๘ จะมีนิทรรศการใหญ่ของช่างภาพรายนี้


การทำโดมต่างๆของพระที่นั่งต่างๆ ของอาคารต่างๆในพระบรมมหาราชวัง จะมีอยู่ช่วงหนึ่งซึ่งสิ่งก่อสร้างบางหลังจะสร้างด้วยอาคารโดมแบบยุโรป เช่น อาคารผลิตเหรียญกษาปณ์ อาคารริมพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท อาคารหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท และรวมถึงมุมหอคองคอเดียนี้ก็ได้รับอิทธิพลดังกล่าวด้วย

มีภาพเก่าที่จะเห็นโดมของอาคารผลิตเหรียญกษาปณ์ชัดๆ ก็เห็นจะเป็นภาพถ่ายเรือสุพรรณหงส์ฉากริมท่าราชวรดิฐ ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ร.๖ ครับ

อาคารขนาดใหญ่ถัดจากโรงเรียนมัธยมมัธยมวัดเบญจมบพิตรไปนั้น  เห็นจะเป็นโรงโขนหลวงสวนมิสกวันที่ถูกรื้อไปในสมัยรัฐนิยมแน่นอนครับ  ซึ่งก็น่ายินดีที่ทำให้ห็นภาพถ่ายอีกมุมหนึ่งของโรงโขนหลวงนี้หลังจากที่เห็นแต่ภาพเขียนลายเล้นกันมาโดนตลอด

ภาพถ่ายและลายเส้น  ;D

 

เพิ่งขึ้นมาจากแม่น้ำแยงซีหยกๆ เดี๋ยวจะกลับไปกระโดดอีกที

แบ่งๆกันไปค่ะ

ให้ภาพปรัมพิธี พระที่นั่งทรงธรรมในการพระเมรุสมเด็จพระนางเจ้ารำเพย (สมเด็จพระเทพศิรินทร์) ครับ

นี่ได้ห่วงยางละนะจึงรอดมา
เอารูปของคุณหนุ่มไปล้างในแม่น้ำแยงซีแล้วมาฝากด้วย

สองภาพต่อไปนี้อาจจะผ่านตาหลายๆท่านในเรือนไทยมาแล้ว แต่ยังไม่ถึงกับเกร่อเท่าไหร่ ผมจัดมาให้ชมใหม่ทั้งคู่ เพราะคาดว่าน่าจะถ่ายในงานพระราชพิธีวโรกาสเดียวกัน ซึ่งผมก็ไม่ทราบว่าอะไร

ภาพนี้จะแลเห็นตึกที่มีหลังคาทรงโดมชัดเจน

กลับไปที่วัดใหม่
พระประธานและพระพุทธรูปประทับยืนปางต่างๆในวิหารของวัดมหรรณพาราม ถนนตะนาวครับ

ภาพที่ว่าเป็นโรงโขนหลวงสวนมิสกวัน ผมคิดว่าไม่น่าจะใช่ครับ
โรงโขนหลวงเป็นอาคารไม้ ขนาดย่อมกว่านี้ และอยู่เยื้องไปด้านซ้ายของภาพ
เห็นแต่หลังคาขาวๆ หลังตึกโรงเรียนวัดเบญจมบพิตร
อาคารมหึมานั้นผมคิดว่าเป็นโรงละครใหม่
สร้างขึ้นในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. โดยมีนายหมิว อภัยวงศ์ เป็นผู้ออกแบบ
จะเห็นว่าลักษณะหน้าต่างคล้ายๆ กับอาคารถนนราชดำเนินกลาง ฝีมือนายหมิวเช่นกัน นะครับ
อาคารนี้มีปัญหาโครงสร้าง ต้องยุติการก่อสร้างไปในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองนั้นเองครับ

ภาพนี้นำมาใช้อัดเป็นโปสการ์ดสำหรับเขียนจดหมายด้วย

เช้านี้มี ๓ รูป

พระแท่นศิลาอาสน์ เป็นชื่อวัดสำคัญเช่นกัน 
อยู่ในอุตรดิตถ์ครับ

อยู่ในท้องที่ตำบลคำหยาด ถัดจากวัดโพธิ์ทอง ไปทางทิศตะวันตกประมาณ 2.5 กิโลเมตร บนถนนสายเดียว สภาพปัจจุบันมีเพียงฝนัง 4 ด้าน ตัวอาคารตั้งโดดเด่นอยู่กลางทุ่งนา ก่อด้วยอิฐถือปูนขนาดกว้าง 10 เมตร ยาว 20 เมตร ยังคงเห็นเค้าความสวยงามทางด้านศิลปกรรมเช่น ลวดลายประดับซุ้มจรนำหน้าต่าง มีมุขเด็จด้านหน้าและด้านหลัง ภายในทาดินแดง ปูพื้นกระดาน

ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ เจ้าอยู่หัวเสด็จทอดพระเนตรพระตำหนักคำหยาด พ.ศ.2451 ได้เสด็จมายังโบราณสถานแห่งนี้และทรงมีพระราชวินิจฉัยดังปรากฏ ในพระราชหัตถเลขาอรรถาธิบาย เรื่อง เสด็จลำน้ำมะขามเฒ่าไว้ว่า เดิมทีทรงมีพระราชดำริว่า กรมขุนพรพินิต (ขุนหลวงหาวัด หรือ เจ้าฟ้าอุทุมพร) ทรงผนวชที่วัดโพธิ์ทองแล้วสร้างพระตำหนักแห่งนี้ขึ้นเพื่อจำพรรษาเนื่องจากมีชัยภูมิที่เหมาะสม ครั้นได้ทอดพระเนตรเห็นตัวพระตำหนักสร้างด้วยความประณีตสวยงามแล้วพระราชดำริเดิมก็เปลี่ยนไป ด้วยทรงเห็นว่า ไม่น่าที่ขุนหลวงหาวัดจะทรงมีความคิดใหญ่โต สร้างที่ประทับชั่วคราวหรือที่มั่นในการต่อสู้ให้ดูสวยงามเช่นนี้

ดังนั้น จึงทรงสันนิษฐานว่า พระตำหนักนี้คงจะสร้างขึ้นตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ เพื่อเป็นที่ประทับแรม เช่นเดียวกับที่พระเจ้าปราสาททองทรงสร้างที่ประทับไว้ที่บางปะอิน เนื่องจากมีพระราชนิยมเสด็จประพาสเมืองแถบนี้ ทั้งพระองค์ได้เสด็จพระนอนขุนอินทประมูลถึง 2 ครั้ง และขณะเดียวกันที่กรมขุนพรพินิต (ขุนหลวงหาวัด หรือ เจ้าฟ้าอุทุมพร) ผนวชอยู่ที่วัดราชประดิษฐ์ก็ได้ทรงนำข้าราชบริพารกับพระภิกษุที่จงรักภักดีต่อพระองค์ เสด็จลงเรือพระที่นั่ง ออกจากพระนครศรีอยุธยามาจำพรรษาที่วัดโพธิ์ทองคำหยาด และประทับอยู่ที่พระตำหนักคำหยาดนี้เพื่อไปสมทบกับชาวบ้านบางระจัน ปัจจุบันนี้กรมศิลปากรได้บูรณะ และขึ้นทะเบียนพระตำหนักคำหยาดเป็นโบราณสถานไว้แล้ว

ข้อมูลจากเวปของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

วัดทางเหนือสวยมากๆ เลยครับ

โรงพักพลตระเวนบางรัก (ซ้ายภาพ) อีกมุมมองหนึ่ง

ตึกกระทรวงกลาโหม ในสมัยที่๕ เรียกโรงทหารน่า(หน้า)ครับ

ไม่ทราบว่าเป็นการเดินสวนสนามในวโรกาสใด

และขบวนนี้ คงไม่ได้เป็นงานเดียวกับภาพที่แล้วแน่

และวงปี่พาทย์ที่ตามบรรเลงในขบวนแถว อยากทราบเหมือนกัน จะเล่นเพลงมาร์ชแบบไทยๆทำนองอย่างไร

น่าจะเป็นงานแห่ของหลวงอะไรบางงานครับ ซึ่งานลักษณะเช่นนี้มีได้เห็นอย่างทั่วไปในภาพเก่า...ชอบเด็กน้อยขวาภาพจัง  ;D

นั่นน่ะซี ผมก็เล็งๆอยู่ ส่วนคนทางขวาก็หน้าตาท่าทางทันสมัยมาก ราวกับพวกเดินขบวนในกีฬาสีสมัยนี้เลย ถือไม้หน้าสามในมือซะด้วย

หนุ่มนักกีฬาสีของท่าน NAVARAT.C   เห็นจะเป็นหนุ่มซินตึ๊ง  ไว้หางเปียพันอยู่บนหัว   
ตำรวจเหล่านี้แต่งเครื่องแบบโก้มาก   แต่สวมรองเท้า หรือว่าหนังธรรมชาติคะ  ฝากดูหน่อยค่ะ

พวกที่ผมวงสีไว้ ดูแข้งขาดำๆไม่เนียนเพราะพันสนับแข้งไว้อย่างเขา ก็น่าจะเป็นพวกที่ไม่ถนัดจะใส่รองเท้า(เดี๋ยวมันกัดเอา)สู้หนังธรรมชาติไม่ได้

ทหารสมัยนั้นก็พอกันละครับ นี่ขนาดไปรบกับฮ่อนะ ต้องบุกป่าฝ่าดงมากมายยังนิยมหนังธรรมชาติ พันสนับแข้งหน่อยกันทากกระโดดเกาะ มุดขากางเกงเข้าไปสูบเลือด ส่วนลูกหาบ หลวงไม่มีงบให้
  
พวกตำหนวดเมืองเดินป่าคอนกรีตเรียบๆชิวๆอย่างนี้ ซำบาย
(ภาพจากอัลบั้มเดียวกัน)

กลุ่มเท้าเปล่านี้เป็นพลตระเวนครับ ไม่สวมรองเท้ากันเพราะเป็นเจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการ

ไม่สวมรองเท้า คงจะเดินได้ทน  ไม่ถูกรองเท้ากัดอย่างที่ท่านนวรัตนว่าไว้   
และวิ่งไล่กวดผู้ร้ายได้คล่องกว่าสวมรองเท้า

สมัยก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง ทั้งทหาร ตำรวจ เสือป่าและลูกเสือต่างก็ไม่สวมรองเท้ากันเป็นปกติ  แต่ที่ขาดไม่ได้คือ ต้องพันแข้งเพื่อป้องกันสัตว์ร้ายขบกัด

เสด็จพระราชดำเนินโดยชลมารค
 
ผมชอบคำนี้ครับ ไม่ห้วนเหมือนที่ราชบัณฑิตท่านสอนให้ใช้ “เสด็จพระราชดำเนินชลมารค” แทนคำที่แต่ก่อนแต่ไรใช้กันว่า เสด็จพระราชดำเนินทางชลมารค โดยอ้างว่าความหมายซ้ำซ้อนเพราะมารคก็แปลว่าทาง

ทั้งสองภาพน่าจะถ่ายที่หน้าวัดอรุณ

ฝีพายเรือบตสี่หลักแจวลำนี้ สังเกตุจากหมวกเห็นจะเป็นทหารเกณฑ์ชาวญวน สมัยนั้นใช้ญวนอาสามาเป็นกำลังพลของทหารเรือร่วมกับอาสาจามและอาสามอญ
เรือบตคือเรือแบบฝรั่งที่เรียกว่าโบ๊ต(boat)

เพิ่งจะรู้วันนี้เองค่ะ ว่า'เรือบต'มาจากคำว่า boat 

ตั้งแต่ลงทะเบียนเป็นนิสิตของเรือนไทยมหาวิทยาลัย  ดิฉันได้ความรู้ทั้งเรื่องหลักๆและเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเพิ่มเติมอีกมากมาย  ขอบพระคุณอาจารย์ทุกท่านนะคะ

ทั้งสองภาพน่าจะถ่ายที่หน้าวัดอรุณ - ถ่ายจากด้านข้างวัดอรุณริมแม่น้ำ  ;D (แซวเล่นครับผม)

ให้ดูเรือลำนี้ให้หน่อยครับว่า สาวกำลังถือพายเรือนั้น (การผูกพายเรือกับหลักแบบนี้เรียกว่าโล้เรือใช่ไหม) เป็นญวนหรือเปล่าครับ ภาพนี้ถ่ายไว้ในช่วงกลางรัชกาลที่ ๕ ราวพ.ศ. ๒๔๓X ถ่ายติดแม่น้ำเจ้าพระยา

พายที่มีด้ามยาว ตรงปลายมีด้ามน้อยสำหรับใช้มือจับให้มั่น และยึดกับเรือโดยการมัดกับหลักนั้นให้ขยับได้นั้น ถ้าหลักอยู่ที่กราบเรือจะเรียกว่าแจว
กิริยาแจวเรือคือการยืนพาย โดยบังคับการเคลื่อนไหวของใบพายคล้ายกับการพายแบบนั่งพายที่คุ้นตาคนสมัยนี้นั่นเอง

แต่ถ้าหลักจะอยู่ค่อนไปทางท้ายเรือมากๆ คนยืนขยับใบพายให้การเคลื่อนไหวคล้ายกับหางปลาโบกไปมาในน้ำเพื่อเคลื่อนตัวไปข้างหน้า จะเรียกว่าโล้ ส่วนใหญ่จะใช้กับเรือที่มีน้ำหนักมากๆ เพราะแจวไม่ไหวต้องโล้ไปช้าๆ

คนญวนกับคนจีนโล้เรือเก่ง ในขณะที่คนไทย คนมอญ แจวเรือเก่ง
หญิงในรูปน่าจะเป็นคนจีนนะครับ  แต่การจับพายจะออกไปทางแจว เพราะเรือเล็กๆอย่างนี้เขาไม่โล้กัน เนื่องจากหัวเรือจะส่ายไปซ้ายทีขวาที ถ้าแจวเอาเรือจะนิ่งกว่าและไปเร็วกว่า

แต่วัฒนธรรมแบบนี้ถ่ายทอดกันไม่ยาก คนไทยไม่ว่าจะเชื้อชาติใดสมัยนั้นก็แจวเรือเก่งเหมือนกันหมด

ภาพที่น่าสนใจจริงๆสำหรับผมคือรูปนี้ครับ

เป็นภาพโปสการ์ดมีภาษาเยอรมันเขียนว่า

             Zur Erinnerung an den Besuch
S.K.H. des Kronprinzen Wilhelm von Preußen in Bangkok "
(ที่ระลึกในการเสด็จพระราชดำเนินเยือนกรุงเทพของ มกุฏราชกุมารวิลแฮล์ม ฟอน พร์อยเซน)

ตัวหนังสือด้านบนเป็นชื่อเรือรบลาดตระเวนหุ้มเกราะที่เป็นพระราชพาหนะ ชื่อคไนสเนา (S.M. Panzerkreuzer Gneisenau)

ผมหาข้อมูลที่ไหนไม่ได้เลยจริงๆว่ามกุฏราชกุมารของเยอรมันได้เสด็จหรือจะเสด็จมาเมืองไทยเมื่อไหร่ ใช้อินทรเนตรตรวจหาทั้งภาษาไทยและเยอรมันก็ไม่พบ มีเวปเดียวที่กล่าวถึงการเสด็จเยือนอินเดียเป็นการส่วนพระองค์ในปี ๑๙๑๑

ผมตามรอยต่อไปจากประวัติของเรือรบลำนี้ พบว่าหลังจากขึ้นระวางแล้วในปี ๑๙๑๐ ก็ได้รับคำสั่งเดินทางมาประจำการในกองเรือเอเชียตะวันออก ซึ่งเยอรมันมีฐานทัพเรืออยู่ที่ชิงเตาในจีน ดังนั้นรัฐบาลอาจจัดพระราชกรณียกิจพิเศษให้มกุฏราชกุมารวิลแฮล์ม ฟอน พร์อยเซน พระโอรสพระองค์ใหญ่ของไกเซอร์วิลแฮล์มเสด็จมาเอเซียโดยเรือลำนี้ด้วย แต่ทว่า อาจจะเป็นเพราะการเสด็จสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในปีเดียวกันนั้นก็ได้ ทำให้กำหนดการทั้งหลายทั้งปวงต้องเปลี่ยนไปหมด และไม่มีบันทึกในประวัติศาสตร์ไว้ให้เราๆท่านๆได้ทราบเลย นอกจากโปสการ์ดใบน้อยของคุณศรีมนานี้

ไม่แน่ บางทีคุณเพ็ญชมพูอาจจะไปค้นจดหมายเหตุโบราณมาให้เราได้อ่านกันบ้างก็ได้

ไปดูจัดวังสราญรมย์สำหรับรับรัชทายาทเยอรมัน

วันที่ ๒๘ พฤศจิกายน เวลาบ่าย ฉันได้ไปที่วังสราญรมย์, เพื่อเตรียมจัดรับรัชทายาทเยอรมัน, ซึ่งกำหนดว่าจะเข้าเยี่ยมกรุงสยามในปลายศก ๒๔๕๓ นั้น วังนี้ได้เปนที่อยู่ประจำของฉันในปลายรัชกาลที่ ๕, และพอทราบว่าทูลกระหม่อมต้องพระราชประสงค์จะใช้เปนที่รับแขกเมือง ฉันก็ได้จัดการแก้ไขและซ่อมแซมขึ้นเปนหลายแห่ง, ฉนั้นจึ่งดูสอาดสอ้านเรียบร้อยดี เมื่อไปดูวังนี้ทำให้รู้สึกออกจะใจหายอยู่บ้าง คือ ข้อ ๑ นึกเสียดายว่าเสียแรงได้จัดการแก้ไขซ่อมแซมแล้วก็เลยไม่ได้ใช้, และอีกข้อ ๑ รู้สึกว่าที่นั้นเปนบ้านเก่าของตน, ที่ได้เคยอยู่เปนสุขแล้วเปนหลายปี, มีเยื่อใยชอบใจติดพันยังไม่หาย

รัชทายาทเยอรมันงดมาเมืองเรา

ตามที่ฉันได้กล่าวมาแล้ว, เราได้ตระเตรียมการรับรองรัชทายาทเยอรมันไว้ตลอดแล้ว, แต่ครั้นเมื่อวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ฉันได้รับข่าวจากกระทรวงต่างประเทศ ว่ารัชทายาทเปนอันงดการมาเมืองเรา พระยาศรีธรรมสาสน (ทองดี สุวรรณสิริ), อัครราชทูตของเราที่กรุงเบอร์ลินในเวลานั้น (ภายหลังเปนพระยาบำเรอภักดิ์, แล้วเปนพระยาสุวรรณสิริ), ได้โทรเลขบอกมาว่า มีข้าราชการผู้ใหญ่แห่งกระทรวงการต่างประเทศเยอรมันผู้ ๑ ได้บอกว่า, โดยเหตุที่เกิดมีกาฬโรคที่เมืองจีน, การที่รัชทายาทจะเข้ามาเมืองเราต้องงด, และว่าการไปเมืองจีนและเมืองญี่ปุ่นก็งดด้วย และว่าจะกลับจากอินเดียทีเดียว. แมื่อฉันได้รับข่าวนั้น ฉันรู้สึกไม่พอใจมากอยู่, เพราะประการ ๑ บอกเลิกเอาจวน ๆ เวลาที่กำหนดไว้ว่าจะเข้ามา, ฉนั้นการตระเตรียมต่าง ๆ ก็เปนอันต้องเปลืองเปล่าหมด, เพราะสั่งงดไม่ทัน, อีกประการ ๑ ไหน ๆ จะบอกเลิกทั้งทีแล้ว ตัวรัชทายาทเองจะบอกตรงมายังเราสักคำสองคำก็ไม่ได้, ใช้แต่ให้เจ้าพนักงานบอกทางทูตเท่านั้น ดูไม่มีกิริยาอัชฌาศัยเสียเลย.  ต่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ฉันจึ่งได้รับโทรเลขจากไกเส้อร์มีมาว่า, โดยเหตุที่มีโรคภัยไข้เจ็บชุกชุมอยู่ในประเทศจึน, เปนการจำเปนที่จะต้องงดการที่รัชทายาทมาทางบุรพเทศอีก จึ่งจำเปนต้องของดการที่จะมากรุงสยาม, และขอบใจฉันและรัฐบาลที่ได้ตระเตรียมการับรองไว้ เรื่องงดการรัชทายาทเยอรมันเดิรทางต่อมาจากอินเดียครั้งนั้น ออกจะเปนการลึกลับอยู่หน่อย, และได้มีข้อความโจษกันต่าง ๆ นานา, บ้างก็ว่าเปนเหตุเพราะรัชทายาทได้ไปกระทำเหตุฉาวขึ้นในอินเดีย เนื่องด้วยเรื่องผู้หญิง, บ้างก็ว่าสาเหตุมีเนื่องด้วยการเมือง, แต่ความจริงจะเปนอย่างไรก็เลยไม่ได้ความชัด.

จาก ประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ ;D

เยียมจริงๆครับ

พระเจ้าไกเซอร์ วิลเฮล์มที่สอง ทรงไม่ค่อยจะสบพระทัยกับพระราชโอรสพระองค์ใหญ่สักเท่าไหร่ เพราะเหตุที่ทรงหมกมุ่นกับอิตถีสตรีเพศมากไปสักหน่อย  ในปี๑๙๐๑ ระหว่างการไปเยือนราชสำนักอังกฤษ แป๊บเดียว พระมกุฎราชกุมารก็ยังไปทรงปลูกต้นรักกับแหม่มที่นั่น ถึงขนาดพระราชทานแหวนให้กันแล้ว แต่โดนพระเจ้าไกเซอร์ทรงบีบให้เอาคืนหลังจากที่ทรงทราบ แถมยังได้จัดการหาเจ้านายหญิงองค์หนึ่งมาอภิเษกสมรสกับพระองค์โดยพลัน  กับยังบังคับให้อยู่ในเมืองดันซิก ซึ่งอยู่ห่างไกลไปจากพระราชสำนักและบรรดาคู่ขา
หม้อข้าวยังไม่ทันดำ อบขาหมูยังไม่ทันที่หนังจะกรอบ พระมกุฎราชกุมารก็ทรงหมดความสนใจในพระชายาและเริ่มหันกลับไปทรงพระสำราญแบบเดิมๆ โปรดที่จะไปทรงเทนนิสที่สโมสร เพื่อหาวโรกาสอันดีที่จะได้เล็งละอ่อน ชนิดที่อิมพอร์ตมาจากวอร์ซอร์และพำนักอยู่ในสปา ผมไม่รู้จริงๆว่าสปาของฝรั่งเยอรมันสมัยนั้นมันมีอะไรแอบแฝงแค่ไหน ไฉนจึงมีสาวๆพำนักอยู่กันประจำ

เมื่อดูปีค.ศ.แล้วก็ช่วงนี่แหละที่พระราชบิดาได้ทรงจัดให้พระโอรสเสด็จพระราชดำเนินโดยชลมารค เดินทางไกลมาเอเซียหลายประเทศ แต่ก็มาได้แค่อินเดียเท่านั้นกำหนดการก็ถูกยกเลิกเสียแล้ว ผู้สันทัดกรณีย์มิได้แจ้งว่าทรงอยากกลับไปเล่นเทนนิสที่เยอรมันเต็มที เพราะเทนนิสที่อินตะระเดียไม่ตรงสเป๊กของพระองค์หรือว่าตรงกันข้าม ขอมอบให้คุณเพ็ญชมพูค้นหาสืบไปด้วยเทอญ

ชักสนใจประวัติเจ้าชายองค์นี้้เสียแล้ว    แต่ไม่อยากจะค้น     อ่านเจอก็สนุกสู้ท่าน NAVARAT.C  ลงมือบรรเลงเองไม่ได้
ใครเห็นด้วยกับดิฉัน เข้าแบ่ง Like ข้างล่างนี้ไปกดทีนะคะ

ด้วยครับ

อาจารย์NAVARAT.C น่าจะมีงานเข้าอีกแล้ว
นักเรียนยกมือผสมโรงด้วยคน

อาจารย์นวรัตนหนะท่านใจดีครับ แรกๆ อาจมีอิดออดนิดหน่อย แต่ผมเชื่อมือว่า อีกไม่กี่เพลา ต้องมีกระทู้เรื่องนี้พร้อมข้อมูลลับและไม่ลับ บวกสำนวนขั้นเทพให้นักเรียนโข่งได้ศึกษากันแน่นอน

ข้อมูลนี้คงมีประโยชน์ต่อคุณนวรัตนบ้างในการเดินเรื่องราวต่อไปของรัชทายาทเยอรมัน  

จาก New Zealand Herald, Volume LI, Issue 15568, 27 March 1914, Page 7 (http://paperspast.natlib.govt.nz/cgi-bin/paperspast?a=d&d=NZH19140327.1.7&e=-------10--1----0--)  ;D

เข้ามาร่วมยกมือค่ะ

(http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2012/07/A12322711/A12322711-27.jpg)

บรรดาหัวนิ้วโป้งที่ท่านกรุณามอบให้ผมมานั้น ขอยกให้คุณเพ็ญชมพูผู้เป็นเอกะทักคะในการหาข้อมูลยากๆโดยอินทรเนตรทั้งสิ้น ผมคิดว่าที่พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่๖ทรงบันทึกก็มาจากหนังสือพิมพ์ฝรั่งแหล่งเดียวกันนี้ เพราะทรงอ่านเป็นประจำอยู่แล้ว

ระหว่างที่ผมจะแกะคำแปลในคอลัมน์ที่ให้มา ซึ่งอาจช้าหน่อยเพราะผมเป็นโรคตาแฉะเรื้อรังเป็นเดือนมาแล้ว ต้องหยอดตาวันละหลายเพลา ท่านที่ยังไม่ได้ยกนิ้วให้ผมและยังประสงค์จะกระทำอยู่ก็โปรดอย่าได้รีรอนะครับ ผมชอบ

http://thumb9.shutterstock.com/display_pic_with_logo/101595/124623916/stock-photo-happy-young-woman-showing-thumb-up-sign-isolated-on-white-background-124623916.jpg

มาโชว์รูปให้คุณ Anna

ขอโทษค่ะ เห็นในเน็ทเลยก็อปมา  เป็นมือใหม่หัดก็อปเลยทำให้อาจารย์พลอยเดือดร้อนไปด้วย  :'(

ร่วมด้วยช่วยกัน like

เอาละครับ พอหอมปากหอมคอ^ ขอบคุณคร้าบ

สำเนาภาษาปะกิตของคุณเพ็ญ ผมตีความทั้งท่อนมาได้อย่างนี้

                                                                           เบอร์ลิน มีนาคม 95

                                              องค์รัชเลิกเสด็จเยือนอาณานิคมเยอรมัน-อาฟริกัน

                                                            พระเจ้าไกเซอร์ทรงพระโกรธ

เมื่อปี1911 องค์รัชทายาทได้เสด็จพระราชดำเนินเยือนซีลอนและอินเดีย ซึ่งหลังจากประทับที่ซีลอนสั้นๆก็เสด็จต่อไปประทับในบอมเบย์หนึงสัปดาห์ และมีโอกาสเสด็จไปกระทำปาณาติบาตสัตว์ป่าขนาดใหญ่ในยัสเปอร์ ทรงอยู่ในอินเดียเหนือนานเกือบสองเดือนก่อนที่เสด็จมาเป็นพระราชอาคันตุกะของท่านอุปราชในกัลกัตตา ตามแผนนั้น พระองค์จะต้องเสด็จต่อไปเยือนถึงเมืองจีนและญี่ปุ่น ก่อนจะเสด็จข้ามกลับเบอร์ลินผ่านเส้นทางไซบีเรีย แต่แล้วก็ยกเลิกกำหนดการดังกล่าวอย่างคาดไม่ถึง

คอคัมน์สังคมซุบซิบนินทากาเลในหนังสือพิมพ์ลิเวอร์พูลได้เทน้ำใส่ตอนต่อจากฉากที่พระองค์โดนพระเจ้าไกเซอร์หักดิบเอาอย่างฉาวโฉ่ว่า ครั้งนี้คงจะไม่ทรงเจ็บเท่าไหร่มั้ง ในอินเดียนั้น องค์รัชทายาทหนุ่มทรงสำราญบานฤทัยมาก และพิสูจน์พระองค์ว่าเป็นนักกีฬาและสุภาพบุรุษทุกกระเบียดนิ้ว แต่ก็ไม่ทรงพยายามจะปิดบังความรู้สึกทรงพระเซ็งต่อพิธีการต่างๆ ทำให้ทรงมีเรื่องกับบรรดานายพลและราชองครักษ์อาวุโสเป็นประจำ จุดระเบิดได้เกิดขึ้นตอนที่ต้องเสด็จงานรับรองของเจ้าภาพชาวอินตระเดีย เมื่อทุกสิ่งทุกอย่างพร้อมอยู่แล้วแต่ไม่ทราบว่าจะไปตามหาองค์รัชเจอได้ที่ไหนอย่างไร เวลานับชั่วโมงๆผ่านไป เป็นอันจำเป็นที่เจ้าภาพจะต้องล้มเลิกพิธีกรรมเสียทั้งงาน ภายหลังพบว่า พระองค์ทรงกำลังเพลิดเพลินกับการเรียนการสอนเทนนิสสไตย์ยุโรปอยู่กับนางคณิกาอยู่ถึงขนาดลืมพระวรกาย จนเป็นเรื่องที่ปิดกันแซ่ดไปทั่วอินเดีย ลือกันว่าหลังจากที่พระเจ้าไกเซอร์ได้สดับในเรื่องนี้พระเตโชธาตุก็พลันประทุออกพระกรรณถึงกับทรงเรียกพระปิโยรสกลับบ้านทันที และนี่คืออะไรในกอไผ่ในเหตุที่กำหนดการเยือนตะวันออกไกลถูกหั่นเสียจนสั้น

And then it was found he had been amusing himself by investigating native haunts after the manner of inquiring Europeans.
โอ้  ประโยคนี้เอง  แปลไม่ออกอยู่ซะนาน
ไปถามล่ามกู๊ก   แกก็แปลให้ฟังว่า
"แล้วก็พบว่าเขาได้รับตัวเองขบขันโดยการตรวจสอบหลอกหลอนพื้นเมืองตามลักษณะของการสอบถามชาวยุโรป

ห้ามเอาอะไรยากๆอย่างนี้มาให้ผมแปลอีกนะครับ

และนี่คือเหตุผลว่าทำไมจดหมายเหตุอย่างเป็นทางการของเยอรมันจึงละเลยที่จะกล่าวถึงการเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศทางซีกโลกตะวันออกขององค์รัชทายาทของพระเจ้าไกเซอร์นี้ไปเลย

กลับมาเรื่องของเราดีกว่า

จุดที่น้ำมารวมกันเป็นแม่น้ำใหญ่หรือแม่น้ำบรรจบกับทะเลเรียกว่าปากน้ำ ที่กบินทร์บุรีหรือในรัชกาลที่ ๕ สะกดว่ากบิลซึ่งหมายถึงข้าวนั้น มีแม่น้ำหรือแควมารวมกันเป็นแม่น้ำปราจินบุรี ๔ แคว ได้แก่แควพระปรง แควหนุมาน แควห้วยยางและแควห้วยโสมง จุดที่แควหนุมานและแควพระปรงรวมกันเป็นแม่น้ำปราจีนบุรี เรียกว่าบ้านปากน้ำ สมัยโบราณเป็นจุดชุมนุมของเรือข้าวดังที่เห็นในภาพ

แม่น้ำปราจีนบุรีไหลผ่าน อำเภอศรีมหาโพธิ(ออกเสียงว่าศรีมหาโพดนะครับ) อำเภอประจันตคาม และอำเภอเมืองปราจีนบุรี ไปรวมกับแม่น้ำนครนายกที่อำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี เปลี่ยนชื่อใหม่เป็นแม่น้ำบางปะกง ไหลผ่านจังหวัดฉะเชิงเทราไปลงทะเลอ่าวไทย

คำว่าปะกง ท่านว่าเพี้ยนมาคำว่าบงกง ซึ่งออกสำเนียงว่าบองกองในภาษาเขมร แปลว่ากุ้ง ด้วยเหตุว่าแม่น้ำบางปะกงมีกุ้งนางชุกชุมมาก ท่านที่ไปนม้สการหลวงพ่อโสธร หากมีโอกาสอย่าลืมไปทานกุ้งเผาแถวร้านอาหารพื้นเมืองดังๆริมแม่น้ำด้วยนะครับ ราคาทางฉะเชิงเทราเห็นจะย่อมเยากว่าทางอยุธยาอ่างทองนิดหน่อย
 
ฉะเชิงเทรา ท่านก็ว่ารากเง่ามาจากภาษาเขมรเหมือนกัน คือสร์ตึง หมายถึงแม่น้ำคำหนึ่ง และ โจร์ว ซึ่งแปลว่าลึกอีกคำหนึ่ง แสดงว่าครั้งโบราณนานมาชนชาติเขมรมีอิทธิพลในสุวรรณภูมิแถบนี้มากมาย

แม่น้ำลพบุรี ไม่ได้มีต้นน้ำจากการรวมตัวของแควน้อยใหญ่ แต่แยกออกจากแม่น้ำเจ้าพระยาที่ตำบลม่วงหมู่ อำเภอเมืองสิงห์บุรี  แล้วไหลไปทางทิศตะวันออกเข้าเขตจังหวัดลพบุรี ผ่านตัวเมืองแล้ววกกลับเข้าจังหวัดอยุธยา ไปรวมกับแม่น้ำป่าสักที่ตำบลหัวรอในตัวเมือง กลับเข้าบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาอีกครั้งหนึ่งบริเวณวัดพนัญเชิง สมัยกรุงศรีตำบลนั้นเป็นที่ชุมนุมของเรือสำเภาบรรทุกสินค้าขนาดใหญ่ที่มาจากแดนไกลมากมาย

แม่น้ำลพบุรีมีความสำคัญขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายน์  เพราะพระองค์ทรงใช้เป็นเส้นทางหลักในการเสด็จไปสร้างพระราชวังที่นั่นเพื่อลดแรงรุมเร้าทางการเมือง หมดรัชสมัยแล้ว ลพบุรีก็สิ้นความเป็นนครหลวงอย่างไม่เป็นทางการไป แต่ร่องรอยของอารยธรรมระดับพระราชนิเวศน์ยังคงปรากฏ

เจดีย์สูงใหญ่สร้างบนเกาะกลางแม่น้ำลพบุรี อยู่ในวัดมณีชลขันธ์ ของพระเกจิ พระอาจารย์แสง ซึ่งชาวลพบุรีนับถือมากๆ ครับ

ไปหาคลิ๊ปคนจีนโล้เรือมาฝากคุณหนุ่มสยาม หากที่ผมอธิบายไปนั้นยังไม่เห็นภาพชัด
http://www.youtube.com/watch?v=X14DdEMZ_JM

และนี่เป็นการแจวครับ เพิ่งทราบว่าคนญวนเรียกกิริยานี้ว่าแจวเหมือนกัน ยุ่งละซี แสดงว่าคนญวนอาจจะมาสอนวิธีนี้คนไทยก็ได้ เพราะคนญวนอพยพมาทำมาหากินในเมืองไทยมากกว่าคนไทยจะไปที่นั่น ต้องรบกวนคุณเพ็ญอีกแล้ว
http://www.youtube.com/watch?v=SKDtkaN4fU8

ชอบคุณครับ เอาภาพการพายเรือของชาวอินเล ของพม่าใช้เท้าไขว้พายเลยครับ
http://www.youtube.com/watch?v=DA49UIWnHb0

(http://www.picdee.com/images/2014/05/05/hpqscan0007Mhq5n.jpg)
ภาพคุณแม่ของคุณศรีมนาค่ะ

^สวยนะครับ^

ขอบพระคุณ

เช้านี้ ขอแก้ไขในสิ่งผิดหน่อยครับ

มาคิดดู คนญวนเริ่มอพยพมาไทยมากก็สมัยองเชียงสือหนีขบถภายในมาพึ่งพระบรมโพธิสัมภารในรัชกาลที่๑นี่เอง แต่การแจวเรือในไทยน่าจะมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยาสุโขทัยโน้นแล้ว ตอนนั้นเราอยู่ภายใต้อิทธิพลของราชอาณาจักรขอม และภาษาเขมรคือรากเง่าของภาษาไทย ศัพท์เขมรหลายคำที่เรานำมาใช้ จึงรวมทั้งคำว่าแจวด้วย
ผมหาพจนานุกรมไทย-เขมรดู ก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ
เขมรว่า แจว ตูก – ไทยว่า แจว เรือ
เนียง แจว ตูก ลัวะ นม จ็อมเน็ย – เธอแจวเรือขายพวกขนมพวกของกิน

ญวนก็คงรับอารยธรรมจากเขมรไว้ด้วย เรือเป็นพาหนะที่ใช้กันมากในลุ่มแม่น้ำโขงก่อนออกทะเล ซึ่งภูมิภาคนั้นทั้งหมดอยู่ในราชอาณาจักรเขมรจวบจนแพ้สงครามแก่ญวนในรัชกาลที่๓นี้เอง สมัยนั้นสยามยังเคยส่งกองทัพเรือไปช่วยเขมรรบที่เมืองบันทายมาศ ซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์ที่คุมปากแม่น้ำโขงที่จะนำไปสู่พนมเปญ เมื่อญวนครอบครองได้ในที่สุดแล้วได้เปลี่ยนชื่อเป็นฮาเตียน
คนญวนคนเขมรในลุ่มแม่น้ำโขงจึงแทบจะแยกกันไม่ออก และล้วนแต่แจวเรือด้วยกันทั้งสิ้น

คุณนวรัตนวิสัชนาคำว่า "แจว" ได้เข้าใจแจ่มแจ้งแล้ว

ทีนี้มาเรื่องของคำว่า "โล้" คุณม้าเคยวิสัชนาไว้ดังนี้


(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png)

เอาภาษาจีนของคุณม้าไปหาต่อ ได้ภาพมาบรรยายความที่ผมบอกว่าเรือเล็กถ้าโล้แล้ว หัวเรือจะส่ายไปส่ายมา

http://www.youtube.com/watch?v=YAirwhykEWA

ภาพชีวิตในแม่น้ำลำคลองต่อครับ

นิวาศสถานและวิถีชีวิตของคนไทยในแม่น้ำแบบนี้ ไม่มีการอนุรักษ์ของจริงไว้แบบมีชีวิตเลยสักแห่งเดียว

ภาพคลองนี้ ชวนให้นึกถึงจังหวัดอุทัยธานี หรืออยุธยา หรือลพบุรี ที่เป็นช่วงแม่น้ำแคบๆ มีเรือนแพตั้งอยู่

พระรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 8  และรัชกาลที่ 9   ดิฉันไม่เคยเห็น ก็เลยนำมาลงในกระทู้นี้
ใครเคยเห็นบ้างคะ

ดูเหมือนเคยเห็นในหนังสือ'เจ้านายเล็กๆ  ยุวกษัตริย์'ค่ะ

ภาพหายากลำดับต่อไป

ขอเชิญคุณวี_มีกรุณาเข้ามาให้ข้อมูลหน่อยครับ
ผมหาไม่เจอจริงๆว่า สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จประภาสอำเภอลับแล ซึ่งอยู่ในจังหวัดอุตรดิตถ์เมื่อใด มีบันทึกไว้ที่ไหนบ้าง หาในเวปอย่างไรก็ไม่เจอ
แต่ เอ…คุณเพ็ญชมพูผู้ชำนาญในการใช้อินทรเนตรอาจเจอก็ได้

ข้อมูลที่หากันได้ในเวปจะมาจาก“ลิลิตพายัพ”” พระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ครั้งดำรงพระยศสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือในพ.ศ. ๒๔๔๗ โดยเสด็จด้วยรถไฟไปลงที่ปากน้ำโพแล้วประทับเรือพระที่นั่ง ทวนน้ำขึ้นไปจนถึงเมืองตาก แล้วเสด็จพระราชดำเนินทางบกต่อไป
เสียดายภาพชุดนี้มีน้อยมาก เช่นที่บันทึกเป็นหลักฐานระบุว่าเป็นลำปางก็มีภาพเดียวเท่านี้

สุดท้ายที่มีในชุดคือภาพนี้
ไม่น่าจะเป็นที่ประทับระหว่างเสด็จอยู่เชียงใหม่

ภาพนี้มิได้อยู่ในอัลบั้มของคุณศรีมนา ผู้ที่นำมาลงในเวปบรรยายว่าเป็นที่ประทับแรมของสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร ขณะเสด็จประภาสเมืองเชียงใหม่
คุณวี_มีน่าจะทราบว่าเป็นที่ใด

พ.ศ. ๒๔๕๐ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวครั้งดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ได้เสด็จประพาสเมืองกำแพงเพชร เมืองสุโขทัย เมือง สวรรคโลก เมืองอุตรดิตถ์ และเมืองพิษณุโลก เพื่อทรงตรวจตราโบราณวัตถุสถาน และสอบสวนเรื่องตำนานของเมืองเหล่านั้นอันปรากฏอยู่ในหนังสือเก่า

ขณะที่เสด็จประพาสอุตรดิตถ์ พระองค์ได้ทรงพระราชนิพนธ์ถึงเมืองลับแลไว้ในหนังสือ "เที่ยวเมืองพระร่วง" ภาคที่ ๔ ระยะทางเสด็จกลับ อุตรดิตถ์ ลับแล ทุ่งยั้ง พิชัย พิษณุโลก สระหลวง ตอนที่  ๑ อุตรดิตถ์-ลับแล-ทุ่งยั้ง  (http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=6) ตอนหนึ่งว่า

"เมื่อวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ข้าพเจ้าได้ไปเที่ยวที่ลับแล  ออกจากที่พักที่อุตรดิตถ์ ขี่ม้าไปทางบ้านท่าอิฐ เดินตามถนนอินทใจมีไปเมืองลับแล พระศรีพนมมาศได้จัดแต่งที่พักไว้ที่ตำบลม่อนชิงช้า ที่ริมที่พักนี้พระศรีพนมมาศกับข้าราชการและราษฎรได้เรี่ยไรกันสร้างโรงเรียนขึ้นโรงหนึ่ง ซึ่งขอให้ข้าพเจ้าเปิด ข้าพเจ้าได้เปิดให้ในเวลาบ่ายวันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ นั้น และให้นามว่า "โรงเรียนพนมมาศพิทยากร" แล้วได้เลยไปออกที่เขาม่อนจำศีล บนยอดเขานี้แลดูเห็นที่แผ่นดินโดยรอบได้ไกล มีทุ่งนาไปจนสุดสายตา และเห็นเขาเป็นทิวเทือกซ้อนสลับกันเป็นชั้น ๆ รวมกับกำแพงน่าดูหนักหนา"

(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png)

ดังนั้น น่าจะเป็นขาที่เสด็จพระราชดำเนินกลับ และทำให้ผมจำขึ้นมาได้ว่า นอกจาก“ลิลิตพายัพ””แล้ว ยังมีพระราชนิพนธ์ "เที่ยวเมืองพระร่วง" อีกฉบับหนึ่งด้วย

ขอบคุณมากครับ

ยืนยันว่าเสด็จพระราชดำเนินเมืองลับแลคราวเสด็จ "เที่ยวเมืองพระร่วง" ตามที่คุณเพ็ญฯ แถลงไว้ครับ
คราวเสด็จประพาสมณฑลพายัพนั้น  เสด็จโดยกระบวนเรือจากปากน้ำโพมาขึ้นบกที่ท่าอิฐ คือ เมืองอุตรดิต๔์  เสด็จตรวจสถานที่ราชการในเมืองแล้วจึงเสด็จพระราชดำเนินข้ามเขาพรึงไปเมืองแพร่  ซึ่งระหว่างที่ประทับแรมในระหว่างทางที่เขาพรึงนี้ที่มีอสูรชื่อ หิรันย์ มาเฝ้าฯ  และเมื่อเสด็จเสวยราชย์แล้วได้พระราชทานนามให้หิรันย์ว่า "ท้าวหิรัญพนาสูร

ต่อมาในตอนปลาย พ.ศ. ๒๔๕๐  เสด็จเมืองกำแพงเพชร  สุโขทัย  ศรีสัชนาลัย  แล้วจึงเสด็จประพาสเมืองพิชัย พระแท่นศิลาอาสน์ ดังที่คุณเพ็ญฯ บรรยายไว้ข้างบน

ภาพในความเห็นที่ ๑๒๕  ที่มีคำบรรยายว่าเป็นที่ประทับแรมที่เชียงใหม่นั้น  ดูจากรูปลักษณะเรือนไทยหลังใหญ่นั้นน่าจะเป็นจวนข้าหลวงใหญ่รักษาราชการมณฑลพายัพ ริมแม่น้ำปิง  ที่จัดเป็นที่ประทับแรมในระหว่างเสด็จประพาสเมืองเชียงใหม่  เมื่อยุบการปกครองแบบเทศาภิบาลใน พ.ศ. ๒๔๗๖ แล้ว  จวนนี้ถูกทิ้งร้างจนผุพังและได้รื้อลงในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒  แล้วได้มีการก่อสร้างที่ทำการเทศบาลนครเชียงใหม่ขึ้นแทยในบริเวณที่เคยที่เป็นที่ตั้งจวน

ข้าหลวงใหญ่รักษาราชการมณฑลพายัพ กับอุปราชมณฑลพายัพเห็นจะเป็นท่านเดียวกัน

จากภาพที่คุณakkarachaiนำมาเสนอในเน็ท บรรยายว่าเป็นจวนของท่าน และเคยจัดถวายการรับรองสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร ณ เพลานั้น

ภาพนี้ ผมหามาลงไว้ในเน็ทเองเมื่อนานมาแล้วจนลืมไปเลย เห็นว่าเป็นเรื่องเดียวกันจึงนำมารวมไว้ด้วยครับ

ภาพขบวนเสด็จพระราชดำเนินเข้าเมืองเชียงใหม่ทั้งสองภาพนั้น  ภาพบนเป็นกระบวนเสด็จพระราชดำเนินขณะยาตรากระบวนข้ามสะพานหมอชีคจากฝั่งวัดเกตุมายังฝั่งตะวันตกของลำน้ำปิง
ส่วนภาพล่างเป็นกระบวนเสด็จพระราชดำเนินจากพลับพลาประทับร้อนบ้านแม่คาว  มาตามถนนแก้วนวรัฐ (ถนนสายดอยสะเก็ด - เชียงใหม่) ซึ่งทรงเปิดที่ดอยสะเก็ดในตอนเช้าวันนั้น  และพระราชทานนามถนนสายนั้นว่า ถนนแก้วนวรัฐ  อันมีความหมายว่า "แก้วเมืองนครเชียงใหม่"  เเพื่อป็นเกียรติแก่ เจ้าแก้ว อุปราชเมืองนครเชียงใหม่ ผู้อำนวยการตัดถนนสายดังกล่าว

ชุดต่อไป แม้ในภาพไม่ได้ระบุแต่ก็สามารถเดาได้ว่าช่างผู้ถ่ายภาพนั้น ได้ร่วมอยู่ในขบวนเสด็จของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทั้งนี้โดยศึกษาจากพระนิพนธ์นิทานโบราณคดี  คราวเสด็จตรวจราชการทางอีสานระหว่าง พ.ศ. ๒๔๔๙ –๒๔๕๐

พระรูปสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพข้างล่าง ขณะประทับระแทะระหว่างการเสด็จในบางเส้นทางดังกล่าว ไม่มีอยู่ในอัลบั้มของคุณศรีมนา แต่ผมหามาลงไว้เองเพื่อประกอบเรื่อง

ผมมิได้ประสงค์จะนำพระนิพนธ์มาลงไว้ทั้งหมด เพราะคุณกัมม์ได้ทำไว้แล้วโดยพิสดารในบล็อกของท่าน สามารถค้นหาได้ไม่ยาก แต่จะขอตัดตอนมาเท่าที่จำเป็นในการบรรยาย และพอเป็นกระสายให้ท่านที่มิเคยอ่าน จะได้ไปหาอ่านเพื่อประดับความรู้เรื่องราวในอดีตต่อไป
 ในนิทานที่ ๑๖  เรื่องลานช้าง ทรงเริ่มต้นเล่าไว้ดังนี้

         ฉันออกจากกรุงเทพฯเมื่อวันที่ ๑๕ ธันวาคม  ไปด้วยรถไฟพิเศษจนถึงนครราชสีมา  ออกจากเมืองนครราชสีมาไปมณฑลอุดร  ขี่ม้าไป ๑๔ วันถึงเมืองหนองคาย  ครั้งนั้นรัฐบาลฝรั่งเศสมีแก่ใจจัดเรือไฟชื่อ ลาเครนเดีย อันเป็นพาหนะสำหรับข้าหลวงลำหนึ่ง  กับเรือไฟสำหรับบรรทุกของลำหนึ่งส่งมาให้ฉันใช้ทางลำแม่น้ำโขง  จึงลงเรือไฟมาจากเมืองหนองคายระยะทาง ๔ วันถึงเมืองนครพนม  ขึ้นเดินบก ขี่ม้าจากเมืองนครพนมทาง ๓ วันถึงเมืองสกลนคร  จากเมืองสกลนครเดินบกวกกลับลงไป ๓ วันถึงพระธาตุพนมที่ริมแม่น้ำโขง  ลงเรือยาวพายล่องจากพระธาตุพนมทาง ๒ วันถึงเมืองมุกดาหาร 

         ขึ้นเดินบกแต่เมืองมุกดาหารเข้ามณฑลอีสาน  ทาง ๕ วันถึงเมืองยโสธร  เวลานั้นข้าหลวงปันเขตแดนไทยกับฝรั่งเศสกำลังประชุมกันอยู่ที่เมืองอุบล  ฉันจึงไม่ไปเฝ้ากรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์  เป็นแต่ได้สนทนากันด้วยโทรศัพท์  ออกจากเมืองยโสธรเดินบกไปเมืองเสลภูมิ เมืองร้อยเอ็ด  แล้วผ่านเมืองมหาสารคามมาในเขตมณฑลอีสานทาง ๗ วันถึงเมืองผไทสง ปลายเขตมณฑลนครราชสีมา  แต่นั้นมาทาง ๓ วันถึงเมืองพิมาย 

         ได้รับสารตรากระทรวงมหาดไทย  ว่าพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาตรัสห้ามมิให้เข้าไปพักที่เมืองนครราชสีมา  ด้วยเป็นเวลามีกาฬโรค  ออกจากเมืองพิมายเดินทาง ๒ วันมาถึงบ้านท่าช้าง ห่างเมืองนครราชสีมา ๔๕๐ เส้น  จึงพักแรมอยู่ที่นั้น  แล้วออกเดินทางแต่ดึก มาถึงสถานีรถไฟพอได้เวลาขึ้นรถไฟพิเศษกลับมาถึงกรุงเทพฯ ในวันที่ ๙ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๔๙ นั้น  รวมเวลาที่ไปตรวจหัวเมืองครั้งนั้น ๓ เดือน หย่อน ๔ วัน

จะพรรณนาถึงหมู่บ้านในตำบลซึ่งฉันได้ไปแห่งหนึ่งให้เห็นเป็นตัวอย่าง  แต่เรียกชื่อว่าหมู่บ้านอะไรลืมไปเสียแล้ว  อยู่ในระหว่างเมืองชนบทกับเมืองขอนแก่น  เป็นตำบลมีบ้านกว่า ๑๐๐ หลังคาเรือนด้วยกัน  ราษฎรในตำบลนั้น ครัวหนึ่งก็มีบ้านอยู่แห่งหนึ่ง  เรือนโรงในบ้านล้วนทำด้วยไม้มุงแฝก  มีรั้วล้อมรอบบริเวณบ้าน ลานบ้านตอนในรั้วทำสวนปลูกผักฝักแฟงที่กินเป็นอาหาร  กับคอกเลี้ยงหมูเลี้ยงไก่  ลานบ้านนอกรั้วออกไปทำไร่ฝ้ายและสวนกล้วยสวนพลู  สวนปลูกต้นหม่อมสำหรับเลี้ยงไหม  กับคอกเลี้ยงวัวเลี้ยงควายต่อหมู่บ้านออกไปถึงทุ่งนา  พวกชาวบ้านต่างมีนาทำทุกครัวเรือน  และถือกันเป็นธรรมเนียมว่าใครทำงานได้ต้องทำงานทุกคน  ผู้ชายทำงานหนัก เช่น ทำนาและเลี้ยงปศุสัตว์  ทั้งทำการปลูกสร้าง  และแบกขนต่างๆ  ผู้หญิงทำงานเบาอยู่กับบ้าน เช่นทำสวนทำไร่ เลี้ยงไหม และไก่หมู  ตลอดจนปั่นฝ้ายชักไหมและทอผ้า  ทุกครัวเรือนสามารถหาอาหารและสิ่งของจำเป็นจะต้องใช้ในการเลี้ยงชีพได้ โดยกำลังลำพังตนเพียงพอไม่อัตคัต

ผมเพ่งมองต้นฉบับขนาดโปสการ์ดอยู่นาน เมื่อขยายแล้วจึงทราบว่าในภาพนี้มิใช่เพิงที่เขาทำถวายริมหนองให้ท่านพักระหว่างการเสด็จ แต่เป็นเพิงที่ทำเป็นประทุนคล่อมเรือมาดขนาดกลางๆสองลำที่ยึดติดกันไว้ น่าจะเป็นการนำเสด็จไปชมทิวทัศน์ของหนองดังกล่าวโดยทั่วไป

ปัจจุบันหนองนี้รู้จักกันในนามบึงทุ่งสร้าง ซึ่งจัดทำเป็นสวนสาธารณะสวยงาม ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น

ฉันเดินบกไปจากเมืองนครราชสีมา ๕ วัน  เข้าเขตมณฑลอุดรที่เมืองชนบท  พอถึงเมืองชนบทก็เห็นชาวเมืองผิดกับเมืองนครราชสีมา  ทั้งเครื่องแต่งตัวและฟังสำเนียงพูดภาษาไทยแปร่งไปอีกอย่างหนึ่ง  ซึ่งชาวกรุงเทพฯสำคัญกันมาแต่ก่อนว่าเป็นลาว  แต่เดี๋ยวนี้รู้กันมากแล้วว่าเป็นไทยมิใช่ลาว  ถึงในราชการแต่ก่อนก็อ้างว่าหัวเมืองในมณฑลพายัพกับมณฑลอุดรและอีสานเป็นลาว  เรียกมณฑลพายัพว่า "ลาวพุงดำ" เพราะผู้ชายชอบสักมอมตั้งแต่พุงลงไปจนถึงเข่า  เรียกชาวมณฑลอุดรและอีสานว่า "ลาวพุงขาว" เพราะไม่ได้สักมอมอย่างนั้น  

สงสัยอยู่ครามครันว่า แม่หญิงชาวชนบทสมัยนั้นลงอาบน้ำในชุดผ้าซิ่นห่มสไบอย่างนั้นตามปกติวิสัยหรือว่าจัดฉาก ด้วยเห็นชาวกรุงยกกล้องมาจ้องจะถ่ายรูป
 
ลองไปค้นชุดอาบน้ำของแหม่มตะวันตกดู ก็เห็นว่ากาลครั้งหนึ่ง พวกเธอก็หวงนวลสงวนตัว ไม่อยากให้สายตาใครได้ค้นพบว่าพุงขาวหรือพุงลายเหมือนกัน

อันนี้เพื่ออ่านเป็นความรู้ครับ

เมื่อจัดหัวเมืองชายพระราชอาณาเขตเป็นมณฑลในรัชกาลที่ ๕ ราว พ.ศ. ๒๔๓๓  แรกก็ขนานนามหัวเมืองลาวพุงดำว่า"มณฑลลาวเฉียง"มณฑล๑ ขนานนามหัวเมืองลาวพุงขาวว่า"มณฑลลาวพวน"มณฑล๑  "มณฑลลาวกาว"มณฑล๑  เป็นเช่นนั้นมาจนถึงสมัยเมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเปลี่ยนแปลงลักษณะการปกครองพระราชอาณาเขตตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๓๕ เป็นต้นมา  ด้วยทรงพระราชปรารภว่า ลักษณะการปกครองแบบเดิมนิยมให้เป็นอย่างประเทศราชาธิราช(Empire)  อันมีเมืองคนต่างชาติต่างภาษาเป็นเมืองขึ้นอยู่ในพระราชอาณาเขต  จึงถือว่าเมืองชายพระราชอาณาเขต ๓ มณฑลนั้นเป็น"เมืองลาว"  และเรียกชาวเมืองซึ่งอันที่จริงเป็นชนชาติไทยว่าลาว  แต่ลักษณะการปกครองอย่างนั้นพ้นเวลาอันสมควรเสียแล้ว  ถ้าคงไว้กลับให้โทษแก่บ้านเมือง  

         จึงทรงพระราชดำริให้แก้ลักษณะการปกครอง  เปลี่ยนเป็นอย่าง พระราชอาณาเขต(Kingdom) ประเทศไทยรวมกัน  เลิกประเพณีที่มีเมืองประเทศราชถวายต้นไม้ทองเงิน  และให้เปลี่ยนนามมณฑลลาวเฉียงเป็น "มณฑลพายัพ"  เปลี่ยนนามมณฑลลาวพวนเป็น "มณฑลอุดร"  และเปลี่ยนมณฑลลาวกาวเป็น "มณฑลอีสาน"  ตามทิศของพระราชอาณาเขต  ทั้งให้เลิกเรียกไทยชาวมณฑลทั้ง ๓ นั้นว่าลาวด้วย  แต่นั้นก็เรียกรวมกันว่า "ไทยเหนือ" แทนเรียกว่าลาว  ถ้าเรียกแยกกันก็เรียกตามชื่อมณฑลที่อยู่ว่า ชาวมณฑลพายัพ ชาวมณฑลอุดร ชาวมณฑลอีสาน  อย่างเช่นที่เรียกชาวมณฑลปักษ์ใต้ฝ่ายตะวันตกว่า "ชาวนคร" (นครศรีธรรมราช)

         ครั้นมาถึงสมัยเมื่อเลิกมณฑลเสียแล้ว  มีผู้รู้โบราณคดีคนหนึ่งแต่งหนังสือเอาชื่อแว่นแคว้นมณฑลพายัพแต่โบราณ  มาใช้เรียกชาวมณฑลพายัพว่า "ชาวลานนา"  ฉันเห็นชอบด้วย  จึงเอาอย่างมาเรียกชาวมณฑลอุดรและอีสานในนิทานนี้ว่า "ชาวลานช้าง" ตามชื่อแว่นแคว้น  อันเป็นคู่กันกับ "ลานนา" มาแต่ก่อน

เดี๋ยวนี้เขาไม่เรียกลานนา-ลานช้างแล้ว แก้ไขเป็นล้านนา-ล้านช้าง

 เมืองอุดรธานี  แต่เดิมเรียกว่า "บ้านเดื่อหมากแข้ง" เพิ่งตั้งเป็นเมืองเมื่อ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ. ๒๔๓๖)  ยังไม่มีอะไรที่น่าพรรณนาในนิทานนี้......

..........เมื่อภายหลังฉันไปมณฑลอุดรได้สักปีหนึ่ง  วันหนึ่งราชทูตฝรั่งเศสให้มาบอกว่า  กิจการทางชายแดนฝรั่งเศสกับไทยก็เรียบร้อยมานานแล้ว  แต่เดี๋ยวนี้ได้ทราบว่าสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดร รับญวนหัวหน้ากบฏที่หนีจากเมืองญวนเลี้ยงไว้คนหนึ่ง  เหตุใดจึงทำเช่นนั้น  ฉันได้ฟังออกประหลาดใจ  ตอบไปว่าฉันไม่ทราบเลยทีเดียว  แต่เทศาฯคนนั้นฉันไว้ใจว่าคงไม่ทำอะไรให้ผิดความประสงค์ของรัฐบาล  ถ้ารับญวนหัวหน้ากบฏเลี้ยงไว้ ก็เห็นจะเป็นเพราะไม่รู้ว่าเป็นคนเช่นนั้น  ฉันจะถามดูก่อน  เมื่อมีตราถามไป  พระยาโพธิตอบมาว่า เดิมญวนคนนั้นไปหาที่เมืองอุดรธานี  ว่าจะขอรับจ้างทำการงานเลี้ยงชีพแล้วแต่จะใช้  พระยาโพธิสืบได้ความว่าเคยเป็นหัวหน้าพวกกบฏหนีมาจากเมืองญวน  คิดว่าที่ในมณฑลอุดรธานี มีพวกญวนเข้ามาตั้งค้าขายอยู่หลายแห่ง  ถ้าปล่อยญวนคนนั้นไปเที่ยวหากินตามชอบใจ  อาจจะไปชักชวนพวกญวนที่อยู่มณฑลอุดรให้ร่วมคิดกับพวกกบฏ  ด็จะเกิดลำบากขึ้นในระหว่างรัฐบาลทั้งสองฝ่าย  ครั้นจะจับกุมกักขังญวนคนนั้น  ก็ไม่ได้ทำความผิดอย่างใดในเมืองไทย  เห็นว่าหางานให้ทำอยู่ใกล้ๆจะดีกว่าอย่างอื่น  มันทำอย่างไรจะได้รู้  จึงได้จ้างญวนนั้นไว้เป็นคนเลี้ยงม้า  ฉันอ่านคำตอบชอบใจ ส่งไปให้ทูตฝรั่งเศสดู  ก็ชมมาว่าเทศาฯทำถูกแล้ว

         พระยาโพธิเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดรมาจนถึงอนิจกรรม  ในเวลานั้นฉันยังเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย  รู้สึกเสียดายอย่างยิ่ง

"พระยาโพธิ" ในพระนิพนธ์ผู้เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดรท่านนี้ รับราชการมีความดีความชอบเป็นเอนกอนันต์ ต่อมาได้เป็นถึงที่พระยาศรีสุริยราชวรานุวัติ

น่าจะเป็นการจัดฉากครับ เพราะผิดวิสัยการเล่นน้ำต้องผลัดผ้าออก จะตีโป่งลอดผ้านุ่งคงไม่งาม  :D ;D

นั่นดิ๊
แต่จัดฉากแปลว่า เธอนุ่งห่มกันมาสวยงามเพื่อดูขบวนเสด็จ แต่ตากล้องกลับให้พวกเธอลงไปนั่งแช่น้ำเล่นซะยังงั้น เพียงเพื่อจะถ่ายรูปรึ

จึงสมควรรอความเห็นแม่หญิงในเรือนไทยนี้ จะด่วนสรุปคงยังไม่ได้

ช่างสังเกตกันจริงจริ๊ง

แม่หญิงชาวชนบทในภาพ มีหัวหน้าทีมเป็นผู้มีอายุ ส่วนลูกทีมล้วนอายุเยาว์วเรศรุ่นเจริญศรี เห็นทีจะยกทีมมาล้างอะไรซักอย่างในหนองน้ำเป็นแน่แท้  ;D

เห็นล้างเท้าน่ะคนหนึ่งละ

ไม่รู้ว่าสาวอีสานอาบน้ำ มีผ้าติดตัวอยู่หรือไม่    แต่สาวภาคกลางอย่างนางพิม ลงอาบน้ำที่ท่าน้ำ พร้อมพี่เลี้ยงและบ่าวสาวๆ   มีขุนช้างไปแอบดู   เธอน่าจะนุ่งกระโจมอก   เพราะบรรยายว่า นั่งถูตัวอยู่  ผ้าเลื่อนหลุดลงมาจากรักแร้ จนขุนช้างมองเห็น
ขุนช้างทะยานงุ่นง่านใจ                 ผ้านางพิมไพล่จากรักแร้
ขุนช้างเห็นนมกลมตละปั้น              ........................
จากนั้นก็มีคำบรรยายว่าตอนอาบน้ำเสร็จก็ขึ้นมาผลัดผ้า เดินกลับบ้านกันเป็นขบวน 

ส่วนในภาพนี้   สาวอีสานลงน้ำไปทั้งชุดใหญ่ สไบยังห่มมิดชิดรัดกุม เช่นเดียวกับผ้านุ่งก็นุ่งเป็นโจงกระเบนอยู่   ไม่เหมาะจะลงอาบน้ำเลย   เรียกว่าลงแช่น้ำเฉยๆดีกว่ามั้งคะ

จริงๆแล้วเป็นนักเรียนอยู่ข้างจะธัมมะธัมโม อาจารย์ทิ้งวรรคสำคัญเป็นดอทดอทดอทไว้ เลยพลอยงุ่นง่านทะยานใจตามขุนช้างไปด้วย จะไปค้นฉบับจริงต้องไปรื้อค้นอีกหลายเพลา ขอความกรุณาท่านอาจารย์ต่ออีกนิดเถอะครับ จะได้เห็นลีลาฝีปากครูบาอาจารย์สมัยโน้นด้วย

ท่านอาจารย์อาจจะไม่สะดวกใจ จขกท.จึงขอรับหน้าที่แทนครับ

สายทองนางพิมอยู่ริมตลิ่ง หัวเราะล้มกลิ้งไม่ลุกได้
ขุนช้างทะยานงุ่นง่ามใจ ผ้านางพิมไพล่จากรักแร้
ขุนช้างเห็นนมกลมตะละปั้น มือคั้นหน้าแข้งยึนแยงแย่
โคลงตัวคลุกคลุกเป็นตุ๊กแก อีแม่เอ๋ยวันนี้กูตาย

คุณหมอคงทราบได้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับขุนช้าง จึงได้ออกอาการจะเป็นจะตายเช่นนั้น

ขอบคุณอาจารย์NAVARAT.C ครับ ค่อยโล่งไปได้
เป็นเด็กต่างจังหวัด เด็กหญิงชายแถวบ้านจะรวมกลุ่มเล่นกันไม่ถือสา สมัยก่อนการเล่นกลางแจ้งก็มี ไม้หึ่ง ตี่จับ  ลิงชิงหลัก
ช่วงน้ำขึ้น น้ำในคลองแถวบ้านจะใส เด็กๆจะลงเล่นน้ำกัน คลุกคลีตีโมงกันมากๆ ก็เรียนรู้แต่เด็กว่า เอ้อ..ผิวสัมผัสต่างเพศให้ความรู้สึกอีกแบบแฮะ แต่ไม่ได้งุ่นง่านแบบขุนช้างหรอกนะครับ ยังเด็กๆกัน
ขอเชิญอาจารย์NAVARAT.C ดำเนินกระทู้ต่อเลยครับ

ครับผม

ขอเชิญทุกท่านเดินทางต่อครับ

หนองประจักษ์ ตั้งชื่อตามพระนามพลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พระนามเดิม พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ ทรงเคยดำรงตำแหน่งข้าหลวงต่างพระองค์สำเร็จราชการมณฑลฝ่ายเหนือ และตั้งกองบัญชาการมณฑลลาวพวนที่บ้านหมากแข้ง ที่ทรงสร้างความเจริญจากหมู่บ้านจนวันนี้เป็นจังหวัดอุดรธานี

เมื่อฉันขึ้นไปมณฑลอุดร  กรมหลวงประจักษ์ฯเสด็จกลับลงมากรุงเทพฯเสียกว่า ๑๐ ปีแล้ว  เห็นจะเป็นเพราะราษฎรไม่ได้เห็นเจ้านายมาช้านาน  พอได้ยินข่าวว่าจะมีเจ้านายเสด็จขึ้นไปก็พากันปิติยินดี  ตั้งแต่ฉันเข้าเขตมณฑลอุดรเดินทางผ่านตำบลไหน  ก็เห็นราษฎรชาวบ้านในตำบลนั้นทั้งชายหญิงเด็กผู้ใหญ่  พากันมานั่งคอยเคารพอยู่ที่ริมทางเป็นหมู่ๆและมากๆ  เวลาไปหยุดพักที่ไหน  พวกราษฎรก็พากันนั่งห้อมล้อมรอบข้าง  บางคนก็มาไหว้ด้วยมือเปล่า  บางคนมีเครื่องสักการะมาด้วย  บางคนถึงเอาขันใส่น้ำมาขอให้ทำน้ำมนต์  และอยากเข้าให้ใกล้ชิดทุกคน  พวกหนึ่งเข้ามากราบไหว้แล้วถอยออกไป  พวกใหม่ก็เข้ามาแทน   มีกิจที่ต้องรับและปราศรัยให้พรพวกราษฎรเพิ่มขึ้นตลอดทางที่ไปทุกแห่ง  แต่ที่ไหนก็ไม่เหมือนเมืองหนองคาย

เวลาฉันพักอยู่ที่นั่น แต่เช้าก็มีพวกราษฎรมาหาทุกวัน  พวกไหนมาถึงก็เข้ามานั่งอยู่ที่หน้าพลับพลา  คอยอยู่จนฉันออกไปปราศรัยแล้วจึงกลับไป  พวกหนึ่งไปแล้ว พวกอื่นก็มาอีก  ถ้าไม่ได้พบฉันก็ไม่กลับ  ต้อง "เสด็จออก" ร่ำไปไม่รู้ว่าวันละกี่ครั้ง  จนฉันออกปากว่าอ่อนใจ  พวกกรมการเมืองหนองคายเขาจึงบอกให้รู้ ว่าราษฎรที่มาหานั้น มิใช่แต่ชาวเมืองหนองคายเมืองเดียว  พวกราษฎรทางฝั่งซ้ายในแดนฝรั่งเศสก็มามาก  ฉันได้ฟังก็เกิดลำบากใจ  ด้วยเดิมคิดไว้ว่าจะหาโอกาสไปดูเมืองเวียงจันทน์  แต่นึกขึ้นว่าถ้าเวลาเมื่อฉันไป  มีพวกราษฎรในเมืองเวียงจันทน์พากันมาห้อมล้อมไหว้เจ้า ตามประสาของเขาเหมือนอย่างทางฝั่งข้างนี้  ก็อาจจะกระเทือนไปถึงการเมือง  จึงงดความประสงค์  เลยไม่ได้ไปเห็นเมืองเวียงจันทน์  แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่พ้นความลำบากได้ทีเดียว

ขอหยอดภาพที่เมืองโคราชสัก ๑ ภาพก่อนที่จะไปหนองประจักษ์ต่อ  ;D

ภาพศซุ้มรับเสด็จพระพุทธเจ้าหลวง เสด็จโคราช (ทรงขี่ม้าด้วยองค์เอง) ในปลายรัชกาล

ขออนุญาตขัดจังหวะ เสริมเรื่องนางพิมอาบน้ำตรงนี้อีกสักหน่อย เห็นคุณ Jailto สนใจ


ตามไปอ่านได้ที่กระทู้ นางพิมพิลาไลย ต่อมาเป็นนางวันทอง อาบน้ำที่ไหนบ้าง  (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3182.0)

สนุกสนานได้วิชาลีลาฝีปากครูบาอาจารย์สมัยโน้นดีเชียวแหละ  ;)

เพิ่งเข้ามาในเรือนเมื่อกี้นี้เอง ขอบคุณคุณเพ็ญชมพูที่ช่วยให้เบาะแสแก่หนุ่มๆที่แอบซุ่มอยู่หลังขุนช้างน่ะครับ
นางพิมหรือวันทองอาบน้ำกี่ครั้ง ที่ไหน เอามาเป็นกระทู้ได้เลยหรือครับ 8)

อ่านทุกอิริยาบถในการอาบน้ำของสาวภาคกลางอย่างนางวันทอง ช่างห่างไกลจากภาพสาวอีสานในภาพที่ผ่านมา จะว่าพวกเธอมานั่งทำงานโดยเอาอะไรมารวมกลุ่มล้างกันเพื่อทำผลิตภัณฑ์โอท๊อป ก็ไม่ปรากฏร่องรอยให้เดา
หนองน้ำ หมายถึงที่ลุ่มที่น้ำฝนไหลลงมารวมกันอยู่ตามธรรมชาติตื้นๆ โดยไม่มีการไหลถ่ายเทได้เช่นแม่น้ำลำคลอง น้ำที่ขังนิ่งเช่นนั้นจึงไม่ค่อยจะสะอาดเท่าไร คนลงไปอาบโคลนใต้น้ำก็ฟุ้งขึ้นมาขุ่นคลั่ก เผลอๆจะทำให้เป็นโรคผิวหนังคันคะเยอ แถมอาจโดนปลิงควายมุดเข้าไปเกาะใต้ร่มผ้าด้วย

นอกจากนั้นในพระนิพนธ์ยังมีข้อความนี้เสียอีก
ตอนไปในมณฑลอุดรสบฤดูหนาวเย็นสบายดี  บางทีถึงเย็นเกินต้องการ  เช่น เมื่อวันพักแรมที่ตำบลน้ำซวย แขวงจังหวัดหนองคาย ปรอทลงถึง ๓๘ ดีกรีฟาเรนไฮต์ (3.3 °C)ยังอีก ๖ ดีกรีก็จะถึงน้ำแข็ง  ฉันไม่เคยพบหนาวที่ไหนในเมืองไทยเหมือนวันนั้น

ตำบลน้ำซวย เดี๋ยวนี้คืออำเภอเพ็ญในหนองคาย มีแม่น้ำสั้นๆอยู่ที่ตำบลจอมศรี มีชื่อตามสมัยนิยมว่าแม่น้ำสวย คงเปลี่ยนด้วยเหตุผลคล้ายๆกับตำบลบางเหี้ยที่เปลี่ยนเป็นตำบลคลองด่าน
ตำบลน้ำซวยกับอำเภอชนบท แม้จะอยู่คนละจังหวัดแต่ดูแผนที่ก็ไกล้กันนิดเดียว สะท้อนให้เห็นว่าขณะนั้นเป็นหน้าหนาวที่หนาวสุดๆปีหนึ่ง ไม่เหมาะจะมานั่งแช่น้ำนานๆไม่ว่าจะมานั่งทำงาน หรือมาอาบเล่นโดยแต่งกายอย่างนั้น เสร็จแล้วจะเดินตัวเปียกกลับไปบ้านหรืออย่างไร ถ้าเอาผ้ามาผลัด ทำไมไม่เป็นผลัดชุดอาบน้ำที่ทะมัดทะแมงกว่านี้ตั้งแต่ต้น

ดังนั้นหญิงกลุ่มนี้มาทำอะไรให้เขาจับถ่ายรูปจึงขอทิ้งให้เป็นปริศนาอยู่ต่อไป โดยผมจะนำพวกเราตามเสด็จกันต่อ

เมื่อลงเรือไฟลาแครนเดียของฝรั่งเศส ล่องลำแม่น้ำโขงลงไปจากเมืองหนองคาย  ถึงเวลาบ่ายในวันแรกล่องนั้น  นายเรือขอจอดรับฟืนที่สถานีของฝรั่งเศสแห่งหนึ่งทางฝั่งซ้าย  เวลาขนฟืนลงเรือ  ฉันนั่งอยู่บนดาดฟ้าด้วยกันกับนายพันตรีโนลังฝรั่งเศสซึ่งรัฐบาลให้เป็นผู้ไปกับฉัน  มียายแก่คนหนึ่งถือพานเครื่องสักการะเดินไต่ตลิ่งลงมาจากสถานี  ฉันเห็นก็นึกว่าคิดถูกที่ไม่ไปเมืองเวียงจันทน์  แต่ที่นี่มีเพียงยายแก่คนเดียวจะประสานการเมืองได้ไม่ยากนัก  พอแกลงมาในเรือเดินตรงเข้ามาหาฉัน  ฉันชี้มือให้แกไปที่นายพันตรีโนลัง  แต่เขาก็คิดทันท่วงที ลุกขึ้นเดินไปรับพานเครื่องสักการะจากมือยายแก่เอามาส่งให้ฉัน  ก็เป็นการเรียบร้อยด้วยอัชฌาสัยทั้งสองฝ่าย

เรือลาแครนเดีย La Grandière เป็นเรือกลไฟที่รัฐบาลฝรั่งเศสต่อขึ้นที่ประเทศแม่ แล้วส่งมาใช้งานที่อาณานิคมอินโดจีน โดยประจำการอยู่ในลาว ตอนที่เรื่องขัดแย้งกับสยาม เรือลำนี้สามารถติดปืนใหญ่เพื่อเตรียมรบกับคนไทยด้วย เมื่อเหตุการณ์สงบลงแล้วฝรั่งเศสก็ถอดปืนใหญ่ออกแล้วใช้ในกิจการด้านพลเรือนต่อไป

แม่น้ำโขงนั้นประกอบด้วยเกาะแก่งใหญ่ๆมากมาย ไม่สามารถเดินเรือผ่านขึ้นล่องได้ ฝรั่งเศสจึงต้องนำเรือมาขึ้นบกที่เมืองโขง แขวงสีพันดอน(สี่พันดอน แปลเป็นไทยว่าสี่พันเกาะ) แล้วต้องลากเรือขึ้นบก ใช้กุลีญวนชักลากไปตามรางรถไฟข้ามไปลงแม่น้ำโขงที่ปลายแก่ง แล้วจึงเดินทางต่อไปยังหลวงพระบางหรือเวียงจันทน์ได้

สร้าง suspense เรื่องนางแช่น้ำแล้ว ท่าน NAVARAT.C  ก็เดินทางตามเสด็จต่อไปซะดื้อๆงั้นละ

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=5959.0;attach=48389;image)

แกะรอยจากรูปได้อีกนิดหน่อยว่า  นางทั้งโขยงนี้ขณะถ่ายรูปยังไม่ได้ลงอาบน้ำ  เพราะเห็นว่าสไบไม่ได้เปียกน้ำแนบตัว อย่างที่ควรเป็นถ้าพวกเธออาบน้ำทั้งชุดนี้แล้ว
สไบสาวคนหน้าขวามือ ยังแห้งสนิท ส่วนที่ทิ้งลงจากไหล่ถ้าชุ่มน้ำ ผ้าคงแนบบ่า    คนอื่นๆก็เหมือนกัน    แสดงว่าเพิ่งจะลงนั่งในน้ำเมื่อถ่ายรูป     เป็นได้ว่าเป็นนางแบบหน้ากล้อง  ลงนั่งในน้ำให้ถ่ายรูปเท่านั้น

เอ้า ถอย ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ

เชิญครับ เชิญกลับไปดูนวลน้องเล่นน้ำกันอีก วิเคราะห์กันให้แจ่ม

ครั้นขบวนเสด็จเคลื่อนมาใกล้หนองใหญ่แห่งหนึ่ง บรรดาช้างและโคต่างทั้งหลายได้กลิ่นน้ำก็ทำกิริยาขึ้น ท่านข้าหลวงจึงกราบทูลขอพักให้สัตว์ได้กินน้ำสักชั่วครู่ เพลานั้นมีหญิงสอบถามได้ความว่าเป็นชาวบ้านชนบทที่เพิ่งผ่านมานั้น จะมาอาบน้ำ ด้วยเวลาหัววันเช่นนี้อากาศยังมิหนาวเย็นจนเกินไปนัก ขุนจำลองทัศนีย์จึงเข้าไปเจรจาด้วยจักขอถ่ายรูปหญิงอาบน้ำไว้เป็นที่ระลึก หญิงทั้งสิ้นก็ขวยอายอิดเอื้อนอยู่ คุณนายข้าหลวงจึงได้มาช่วยพูดจากันอยู่นาน สุดท้ายแม่หญิงในกลุ่มบอกว่าจะถ่ายรูปพวกตนตอนอาบน้ำก็ได้ แต่ขอไม่ผลัดผ้าอาบ จะยอมลงไปนั่งแช่น้ำให้ถ่ายในชุดที่แต่งกายมาเช่นนี้ คุณนายข้าหลวงจึงบอกกับขุนจำลองทัศนีย์ว่าฉันหมดปัญญาแล้วเขายอมเพียงเท่านี้แหละ ท่านขุนจงรีบตั้งกล้องถ่ายเสียโดยเร็ว ขืนมัวชักช้าอยู่บัดเดี๋ยวจะไม่ทันขบวนเสด็จ

จขกท.มโนขึ้นเองตามท้องเรื่อง

ปานประหนึ่งรำลึกชาติได้แต่ปางก่อน เทียวหนอ
น่าจะเคยได้ตามเสด็จไปในขบวนเป็นแม่นมั่น

นอกจากสไบไม่เปียก  ผมเผ้าพวกเธอก็ยังแห้งสนิทด้วยค่ะ
หน้าตายู่ยี่ เหมือนส่งภาษากายมาบอกว่า  ท่านเจ้าคุณศรีนวรัตนตั้งกล้อง ใส่กระจกฟิล์ม เล็งอยู่หลังผ้าคลุมนานละเกิ๊น
พวกอิฉันถูกแดดเผาซะตายิบหยีไปหมดแล้วนะเจ้าคะ

ขุนจำลองทัศนีย์ พระยาศรีนวรัตน อ๊ะ เข้ากั๊นนนเข้ากัน

อีกอย่างนะคะ  
อิริยาบถที่นั่งพับเพียบ รวมกลุ่มเป็นระเบียบ จัดแถวเรียบร้อย มีหญิงที่ดูหน้าตาเป็นผู้ใหญ่กว่าเพื่อนนั่งหน้า  มันไม่ใช่อิริยาบถของคนกำลังลงเล่นน้ำ ซึ่งควรกระจายตัวตามสบายไม่มีระเบียบอะไร

ภาพนี้บอกให้รู้ว่าพวกอิฉันกำลังนั่งพับเพียบอยู่ริมหนองน้ำนะเจ้าคะ  ข้างล่างถ้าไม่ใช่ทรายก็โคลนคันคะเยอ  ข้างบนก็แดดเผา   นุ่งห่มก็เต็มเพียบ  ทรมานกายยิ้มไม่ออกเลยเจ้าค่ะ

สงสารยายที่นั่งเกาฮ่องกงฟุตยิกๆอยู่ใต้น้ำ แถมบ่นดังๆให้อีหล่าตาฮักตาแพงยิ้มหัวกันกะด้อกะเดี้ย

ดิฉันแยกคำถามของคุณ anna ออกไปแล้ว เพราะเธอน่าจะโพสผิดกระทู้  เลยพลอยเกี่ยวเอาค.ห.ของคุณ Jalito ออกไปด้วย
ต้องใช้วิธี quote  ของคุณ Jalito เอากลับมาอีกครั้งค่ะ

อ้างจาก: NAVARAT.C ที่  16 พ.ค. 14, 07:51
... แต่นึกขึ้นว่าถ้าเวลาเมื่อฉันไป  มีพวกราษฎรในเมืองเวียงจันทน์พากันมาห้อมล้อมไหว้เจ้า ตามประสาของเขาเหมือนอย่างทางฝั่งข้างนี้  ก็อาจจะกระเทือนไปถึงการเมือง...

เพิ่งทราบว่าคำ "การเมือง" มีใช้มาแต่สมัยกรมพระยาดำรงฯ รู้สึกว่าใช้กับประเด็นระหว่างประเทศมากกว่าภายในประเทศ เพราะตอนนั้นการเมืองในประเทศเป็นอำนาจของพระมหากษัตริย์แต่พระองค์เดียว
อีกไม่กี่สิบปีต่อมาเสด็จในกรมก็หลบเลี่ยงคำนี้ไม่พ้น จนต้องไปประทับต่างประเทศพักใหญ่

ผมไปค้นดูพบว่าคำว่าการเมืองปรากฏตั้งแต่สมัยต้นรัชกาลที่๕แล้ว ดังเช่นพระราชหัตถเลขาที่มีไปถึงสมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯคราวเสด็จประพาสแหลมมลายู ร.ศ. ๑๐๘ หรือ พ.ศ. ๒๔๓๒ ช่วงที่เสด็จขึ้นเมืองยิหริ่ง (อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานีในปัจจุบัน)ใจความว่า

เขาแต่งโรงหลังหนึ่งคล้ายโรงเลื่อยไม้เปนพลับพลาที่รับริมท่า ขึ้นนั่งรอพอพรักพร้อมกัน นิโซ๊ะบุตรพระยายิหริ่ง พาสีตวันกรมการมาคอยรับอยู่ที่นั่น แล้วออกเดิรตามหนทางที่เรียกว่าเปนถนนไม่ได้ เพราะเปนพื้นทรายปรกติทั่วไป ทรายลึกเดิรลำบาก ผ่านน่าบ้านพระยายิหริ่งเก่า มีหอนั่งเปนโรงหลังคามุงกระเบื้อง เรือนฝากระดานหลังคามุงกระเบื้องหลายหลังแต่ชำรุดทรุดโทรม ต้นไม้ขึ้นรกเปนที่ร้าง ต่อนั้นไปสุเหร่ามีโรงสวดหลังย่อมๆ หลังคามุงกระเบื้องหลังหนึ่ง มีหอระฆังหอหนึ่ง ที่วัดนั้นก็อยู่ข้างจะโทรมแต่ไม่ถึงร้าง อีกฟากถนนหนึ่งถึงก็เปนบ้านเรือน มีบ้านนิโซ๊ะอยู่ต้นทาง แต่รั้วและเรือนเกือบๆ จะพังอยู่แล้วทั้งนั้น

ถนนเลี้ยวไปทางริมน้ำเปนตลาดปลูกต้นประดู่กลางถนน ร่มในใต้ต้นประดู่นั้น มีร้านเล็กๆ เรียงเปนสี่แถวหันหน้าเข้าหากัน เดินเปนสองทางคล้ายตลาดเมืองกลันตัน แต่ขายผ้าและของกินคละปะปนกัน ประมาณสัก ๕๐ – ๖๐ ร้าน ดูก็มีผ้าผ่อนมาก แต่ราคาผ้าที่ซื้อขายกันแพงกว่าเมืองตานี เปนผ้าทอในเมืองยิหริ่งบ้าง ผ้าดอกมาแต่สิงคโปร์บ้าง มีหีบและกลักเหล็กวิลาศอย่างหนึ่ง ซึ่งเปนของทำซื้อขายในเมืองยิหริ่งเอง

ได้ไต่ถามในการเมืองยิหริ่งจากนิโซ๊ะก็ทราบบ้างไม่ทราบบ้าง ดูไม่สู้เปนคนคุ้นเคยในราชการนัก

แต่พิจารณาในบริบทแล้ว ความหมายของคำว่าการเมืองดังกล่าวในที่นี้น่าจะตรงกับราชการงานเมืองทั่วๆไป ไม่มีความหมายไปถึงงานช่วงชิงรักษาอำนาจการบริหารบ้านเมืองตามความหมายปัจจุบันนะครับ

ก่อนที่จะนำท่านไปยังเนื้อหาของพระนิพนธ์ที่ทรงจะเล่าถึงความโหดในระหว่างการเดินทางโดยแม่น้ำโขง ขอปูความสักนิดว่า หลังจากที่ใช้รับเสด็จครั้งนั้นแล้ว  หนึ่งปีให้หลังเรือลาแครนเดียลำนี้ก็อับปางลงในขณะที่เป็นพาหนะนำนายพลเบกีย์  (General Beylié) และ หมอรูเชียนดีส์ (Rouffiandis) นายแพทย์ชาวฝรั่งเศสที่เพิ่งจะหมดวาระราชการในตำแหน่งหัวหน้าการสาธารณะสุขลาวหมาดๆ ขออาศัยเรือจากเมืองหลวงพระบางมุ่งหน้ากลับบ้านในฝรั่งเศสด้วย การเดินทางครั้งนั้นมีกลาสีลาวที่เชี่ยวชาญสองคนเป็นผู้ควบคุมเรือ แต่เมื่อล่องลงมาถึงแก่งโตนสูงห่างจากเมืองลงมาประมาณ๖๕กิโลเมตร เรือได้ถูกกระแสน้ำที่เชี่ยวกรากพัดพาเข้าไปเกยเข้ากับหินใต้น้ำ ทำให้เรือหมุนคว้างขวางลำแล้วพลิกคว่ำลงไปคร่ากับหินอย่างรุนแรงจนแตกเป็นเสี่ยง จมลงใต้กระแสน้ำอันบ้าคลั่งในพริบตา ทุกชีวิตบนเรือพร้อมกับของกำนัลอันมีค่าที่นายพลฝรั่งเศสเพิ่งจะได้มาจากเจ้ามหาชีวิตจมหายวับไปในห้วงน้ำทันที กว่าซากศพของนายพลผู้นี้จะถูกค้นพบก็อีกแปดวันต่อมา โดยไปโผล่ที่ปากเซ ห่างจากจุดเกิดเหตุร่วม๗๐กิโลเมตร

การตายของคนสำคัญคราวนี้บั่นทอนความตั้งใจของฝรั่งเศสที่จะใช้แม่น้ำโขงเป็นเส้นทางคมนาคมสายหลัก เพื่อกอบโกยทรัพยากรจากชาติเมืองขึ้นในอินโดจีนนั้น ให้ริบหรี่ไปมากกระทั่งมอดดับไปในที่สุด จนกระทั่งเร็วๆนี้ จีน มหาอำนาจเจ้าถิ่นของแท้ได้ใช้เทคโนโลยี่สมัยใหม่ ระเบิดหินในเกาะแก่งต่างๆเพื่อเปิดร่องน้ำเป็นช่องทางเดินเรือ เอื้ออำนวยให้เรือสินค้าของจีนวิ่งขึ้นล่องได้โดยปลอดภัยจนถึงเชียงรายแล้ว ต่อไปอาจจะได้เห็นเรือรบจีนวิ่งมาอวดธงเพื่อเจริญสัมพันธไมตรีถึงบ้านเราสักวันหนึ่ง

ในเรื่องเดียวกันนี้ ในพระนิพนธ์ก็กล่าวถึงเช่นกัน แต่รายละเอียดต่างกับรายงานของฝรั่งเศสเล็กน้อย

จะว่าถึงแก่งแม่น้ำโขงต่อไป เพราะแม่น้ำโขงใหญ่โต แก่งก็ใหญ่โตช่องแก่งก็กว้าง ผ่านได้ทั้งเรือแพ แม้เรือไฟดาดฟ้าสองชั้นก็ผ่านแก่งขึ้นล่องได้ตลอดปี ขาขึ้นแก่งแม่น้ำโขงเขาจะขึ้นกันอย่างไรฉันไม่เคยเห็น แต่เมื่อคิดเทียบกับแก่งเชียงใหม่ เห็นว่าเรือไฟคงแล่นขึ้นได้ ถ้าเป็นเรือพายก็คงต้องใช้เชือกโยงลากเรือขึ้นอย่างเดียวกันกับแก่งเชียงใหม่ เป็นข้อสำคัญอยู่ที่น้ำวนร้าย พวกชาวเมืองเรียกกันว่า "เวิน" กลัวกันเสียยิ่งกว่าหินที่ในแก่ง เพราะธรรมดาแก่งย่อมมีวังน้ำลึกอยู่ข้างใต้แก่ง วังทางแก่งเชียงใหม่ในฤดูแล้งเป็นที่น้ำนิ่งดังกล่าวมาแล้ว ต่อฤดูน้ำจึงเป็นน้ำวนก็ไม่ใหญ่โตเพียงใดนัก แต่แก่งแม่น้ำโขง เพราะสายน้ำแรงทำให้น้ำที่ในวังไหลวนเป็นวงใหญ่เวียนลึกลงไปอย่างก้นหอย มีสะดืออยู่ที่กลางวงเป็นนิจ ผิดกันแต่ในฤดูแล้งน้ำวนอ่อนกว่าฤดูน้ำ เรือแพพายลงแก่งจำต้องผ่านไปในวงน้ำวน ถ้าหลีกสะดือวนไม่พ้น น้ำก็อาจจะดูดเอาเรือจมหายลงไปในวนได้ทั้งลำ ดังเช่นเคยเกิดเหตุแก่เรือไฟลาแครนเดีย ลำที่ฉันลงมานั้นเอง เมื่อปีหลังเขาว่ารับนายพลฝรั่งเศสขึ้นไปตรวจทหารที่เมืองหลวงพระบาง ถือท้ายเรือไม่พ้นสะดือน้ำวนได้ น้ำดูดเอาเรือลาแครนเดียจนหมดทั้งลำ นายพลฝรั่งเศสก็เลยจมน้ำตายด้วย

ฉันนั่งดูมาในเรือก็เห็นตระหนักว่าผายเรือล่องแก่งเป็นการยาก และมีเสี่ยงภัยจริงๆ เพราะในแก่งมีหินเป็นแง่ระกะไปทั้งนั้น ช่องเรือลงไม่ตรงเหมือนกับลำคลอง เรือลอยลงมากับเกลียวน้ำเร็วเท่ารถไฟแล่น จะยับยั้งไม่ได้ ถ้าค้ำพลาดหัวเรือแปรออกนอกร่องก็ต้องโดนหินล่มทุกลำ ได้เห็นความชำนิชำนาญของพวกเชี่ยวชาญอย่างน่าพิศวง เมื่อใกล้จะถึงแก่ง นายฮ้อยถือท้ายเรือร้องสั่งว่า "เอา" เป็นสัญญาเร่งกรรเชียงคำเดียว แล้วก็ไม่ออกปากพูดจาอะไรกันอีก คนอยู่ตอนหัวเรือถือถ่อขึ้นไปยืนบนโขนเรือคนหนึ่ง อีก ๓ คนยืนถือถ่อประจำสองแคมคอยค้ำให้เรือเลี้ยวหลีกเลี่ยงก้อนหิน นายฮ้อยก็คัดท้ายช่วยคนถ่อ ดูเหมือนกับนัดแนะเข้าใจกันว่า คนไหนควรจะค้ำหินก้อนไหน และนายฮ้อยควรจะเบี่ยงบ่ายท้ายเรือเพียงไหนให้เบาแรงคนค้ำทางหัวเรือ ไม่มีที่จะก้าวก่ายหรือต้องตักเตือนกันอย่างไร

ตามแก่งสำคัญๆในตอนที่ฉันผ่านมามีเครื่องหมายทำไว้แต่โบราณทั้งข้างเหนือข้างใต้แก่ง เมื่อเรือแพชาวเมืองจะผ่านแก่ง ต้องแวะดูคราบระดับน้ำที่เครื่องหมาย ถ้าเห็นระดับน้ำถึงขนาดมีภัย ก็ต้องจอดเรือคอยอยู่นอกแก่ง จนเห็นระดับน้ำได้ขนาดปลอดภัยจึงขึ้นล่อง นอกจากแก่งหินในแม่น้ำโขงยังมี "เรี่ยว" อีกอย่างหนึ่ง เรี่ยวนั้นเป็นแต่ชายหาด ๒ ฟากยื่นออกมาใกล้กัน ทำให้ร่องน้ำแคบคดเคี้ยว น้าไหลเชี่ยวเหมือนเช่นแก่งยืดยาว ถ้าเรือล่องหลีกไม่พ้นชายหาดก็ล่ม เรี่ยวบางแห่งร้ายถึงต้องมีคนนำร่องสำหรับพาเรือไฟผ่านเรี่ยว

ทางแม่น้ำโขง ผู้เชี่ยวชาญในการเอาเรือผ่านแก่ง ไม่ได้ตั้งบ้านเรือนรวมกันอยู่เป็นตำบลเหมือนทางแม่น้ำพิงค์ ด้วยแม่น้ำโขงมีแก่งรายไปตลอดทาง แก่งไม่อยู่เป็นเทือกเดียวเหมือนกับแก่งเชียงใหม่ เพราะฉะนั้นผู้ที่ใช้เรือแพในแม่น้ำโขง ต้องเชี่ยวชาญอยู่ในตัวเอง ถ้าไปยังถิ่นที่ตนไม่ชำนาญ ก็ต้องจ้างผู้เชี่ยวชาญในถิ่นนั้นๆ คงจะเป็นเพราะใช้เรือขึ้นล่องลำบากดังว่ามา การค้าขายทางลำแม่น้ำโขงจึงมีน้อย มักขนสินค้ากันทางบกโดยมาก ประหลาดอยู่ที่พวกล่องแพทางลำแม่น้ำโขง สามารถล่องแพผ่านแก่งได้ทุกชนิด เขาว่าเป็นแพของพวกชาวเมืองหลวงพระบาง บรรทุกสินค้าลงมาขายในมณฑลอุดรเสมอทุกปี สมกับคำเจ้าพระยาสุรสีห์วิสิษฐศักดิ์เล่า ว่าท่านเคยมาแพอย่างนั้นตั้งแต่เมืองหลวงพระบางจนถึงเมืองเชียงคาน ฉันถามว่าเมื่อลงแก่งทำอย่างไร ท่านบอกว่าน่ากลัวมาก แต่ท่านไม่สามารถจะทำอะไรได้ ก็ต้องทอดธุระแล้วแต่พวกเชี่ยวชาญเขาจะทำอย่างไรกัน ตัวท่านได้แต่นั่งนึกเสี่ยงกรรม ว่าถ้ายังไม่ถึงที่ตายก็คงรอดไปได้ พวกล่องแพทางแม่น้ำโขงเห็นจะเคยหากินในการล่องแพมาค้าขายในมณฑลอุดรเป็นอาชีพสำหรับตระกูลสืบต่อพ่อลูกหลานมาช้านาน เคยล่องแพจนเจนทางและสายน้ำ ทั้งชำนาญการบังคับแพให้ล่องหลีกเลี่ยงอันตรายได้ดังใจ จึงสามารถล่องแพปลอดภัยลงมาได้ไกลถึงเพียงนั้น ที่ทำแพเป็นรูปร่างอย่างเช่นที่พรรณนามาแล้ว ก็คงเป็นเพราะได้ทดลองกันมาจนตระหนักแน่ว่าแพรูปร่างอย่างนั้น และขนาดเท่านั้นล่องได้สะดวกกว่าอย่างอื่น จึงทำแพแต่อย่างเดียวเหมือนกันหมด ดูน่าพิศวง

ฉันไปเห็นแม่น้ำโขงเป็นครั้งแรกที่เมืองหนองคาย พอแลเห็นก็ตระหนักใจว่า ใหญ่โตกว่าแม่น้ำอื่นๆในเมืองไทยทั้งสิ้น ยืนบนตลิ่งแลดูไปทางฟากข้างโน้น เห็นวัวควายที่อยู่ตามชายหาดตัวเล็กจิ๋ว ถึงถามกันว่า "นั่นวัวหรือควาย" คนที่อยู่ทางฝั่งโน้นก็เห็นถนัดต่อเมื่อเดิน ถ้านิ่งอยู่กับที่ก็มิใคร่สังเกตได้ แต่นอกจากเห็นว่าใหญ่โตแล้ว ดูแม่น้ำโขงที่เมืองหนองคายยังไม่เห็นอย่างอื่นผิดกับแม่น้ำเจ้าพระยาทางเมืองเหนือเท่าใดนัก ต่อเมื่อล่องเรือจากเมืองหนองคายจึงรู้ว่าแม่น้ำโขงผิดกับแม่น้ำอื่นในเมืองไทยอย่างไรบ้าง…

….. ฝรั่งเศสเอาเรือไฟไปใช้ในแม่น้ำโขงตอนนั้น นอกจากเรือไฟของรัฐบาลที่มาส่งฉัน ฉันได้เห็นเรือไฟบริษัทฝรั่งเศสรับจ้างส่งคนโดยสารและสินค้ามี ๒ ลำ เป็นเรือดาดฟ้าสองชั้นยาวราวสัก ๑๕ วา ขึ้นล่องในระหว่างเมืองสุวรรณเขตกับเมืองเวียงจันทน์ สัปดาห์ละครั้งหนึ่ง แต่รัฐบาลต้องช่วยมาก เป็นต้นแต่ตั้งสถานีให้มีฟืนสำหรับเรือไฟเป็นระยะตลอดทาง และให้มีพนักงานตรวจร่องน้ำก่อกรุยหมายทางแล่นเรือตามแก่งและที่น้ำตื้น บางแห่งก็มีคนสำหรับนำร่อง นอกจากนั้นว่ายังต้องให้เงินหนุนทุนบริษัทที่เดินเรือไฟในแม่น้ำโขง ทั้งตอนนี้และตอนอื่นถึงปีละ ๔๐๐,๐๐๐ แฟรงก์ มิฉะนั้นบริษัทก็ขาดทุน ไม่สามารถเดินเรือในแม่น้ำโขงได้

เรือรับจ้างส่งคนโดยสารและสินค้าของฝรั่งเศสซึ่งนำมาวิ่งในแม่น้ำโขงที่ทรงกล่าวถึง

ยังมีหินนอนวันอยู่ในท้องน้ำ คนล่องเรือแลไม่เห็นด้วยน้ำขุ่น แม้เรือไฟฝรั่งเศสลำที่ฉันมาก็โดนหินนอนวันใกล้กับเมืองหนองคาย แต่โดนเบาเพียงทำให้เรือเอียงหน่อยหนึ่งแล้วหลุดได้ นอกจากนั้นยังมีหาดทรายลอยอีกอย่างหนึ่ง คือทรายซึ่งลอยมากับสายน้ำตกพูนกันขึ้นเป็นหาดอยู่ใต้น้ำชั่วคราว แล้วสายน้ำพัดเปลี่ยนที่ไปตกพูนที่อื่นอีก ไม่รู้ที่ไหนแน่ เรือไฟที่ฉันมาก็เกยติดทั้งสองลำ ติดอยู่นานหลายชั่วโมง ทำอย่างไรก็ไม่หลุด จนเรือเมืองหนองคายพายตามลงมาทัน มาช่วยกันลำเลียงของให้เรือไฟลอยจึงหลุดมาได้....

......ตอนล่องแม่น้ำโขงแต่เมืองหนองคายจนเมืองนครพนม ฉันมาในเรือไฟลาแครนเดีย นั่งอยู่บนดาดฟ้าชั้นบน มิใคร่จะได้เห็นสายน้ำที่ในแก่ง จนมาลงเรือยาวพายล่องจากพระธาตุพนมลงมาเมืองมุกดาหาร ฉันลงเรือพายของเจ้าเมืองมา จึงได้เห็นน้ำวนในแม่น้ำโขงถนัดที่แก่งคันกะเบา เป็นแก่งใหญ่แห่งหนึ่งในแขวงเมืองมุกดาหาร แม้ในฤดูแล้วน้ำก็ยังไหลวนเป็นวงใหญ่ ที่กลางวงลึกดูน่ากลัว ถ้าเรือพลัดเข้าไปถึงสะดือวนก็คงดูดจมเป็นแน่ไม่ต้องสงสัย เรือยาวที่ฉันไปเป็นเรือขุดมาดอยู่ข้างจะเปลี้ยน้ำ น่ากลัวอยู่บ้าง แต่อุ่นใจที่ฝีพายล้วนเป็นผู้เชี่ยวชาญสัก ๑๕ คนด้วยกัน เมื่อใกล้จะถึงแก่ง ได้ยินนายเรือสั่งให้ฝีพายเตรียมตัว พอเรือเข้าวงวนก็ตั้งข้อพายเต็มเหนี่ยวพรักพร้อม รู้ท่วงทีกันทั้งคนคัดหัวถือท้ายและฝีพายตลอดลำราวกับได้ซักซ้อมกันไว้ สังเกตดูวิธีเขาเอาเรือผ่านน้ำวน ดูเหมือนจะต้องเข้าตามน้ำให้ค่อนข้างขอบวงวนซึ่งสายน้ำอ่อน แล้วเร่งฝีพายเต็มเหนี่ยว ให้สายน้ำกับแรงพายพาเรือแล่น ให้หัวพุ่งออกจากขอบวงทางข้างโน้น มิทันให้น้ำพัดเรือแปรไปวงของสายน้ำ เรืออยู่ในวงวนราวสักนาทีเดียวก็พ้นไปได้ พอเรือออกนอกวงวน พวกฝีพายก็พากันรื่นเริงตลอดลำ...

... ลักษณะของแม่น้ำโขงตามที่พรรณนามา ตามความเห็นของฉัน เห็นว่าน่ากลัวยิ่งกว่าน่าชม ถ้ามีใครถามว่าน่าไปเที่ยวหรือไม่ ฉันตอบว่า ถ้าใครยังไม่เคยเห็นก็น่าไปดู ด้วยแปลกกับแม่น้ำอื่นๆแต่เห็นจะไม่รู้สึกสนุกสนาน เหมือนอย่างไปเที่ยวทางแม่น้ำพิงค์หรือแม่น้ำสักและแม่น้ำไทรโยค ฉันไปหนหนึ่งแล้วยังไม่นึกอยากไปล่องแม่น้ำโขงอีกจนเดี๋ยวนี้

แม่น้ำโขงผิดกับแม่น้ำในเมืองไทยอีกอย่างหนึ่ง ที่ภัยอันตรายในการขึ้นล่องมีมากกว่า และแปลกกับแม่น้ำอื่นๆ เป็นต้นแต่สัตว์ร้ายที่ในน้ำเช่น จระเข้ก็มี และยังมีเงือกเพิ่มขึ้นอีกอย่างหนึ่ง เขาว่าเป็นปลาชนิดหนึ่งที่มีแรงไฟฟ้าในตัว ถ้าใครไปพ้องพานให้ตกใจ มันก็ปล่อยพิษไฟฟ้าให้ถูกตัวสลบเลยจมน้ำตาย ปลาอย่างนี้ไม่เคยได้ยินว่ามีในเมืองไทยที่แม่น้ำอื่น

เมื่อวานจั้งแต่เช้าจนค่อนคืน จระเข้ตัวนี้เข้ามาอาละวาดในเรือนไทย ผู้คนทั้งหลายรวมทั้งแอดมินหนีจระเข้กันอลหม่านปล่อยให้จอว่างเปล่า ประหนึ่งโดนใบสั่งของกอ.รสเข้าไปด้วย

เมื่อวาน ดิฉันเป็นคนหนีจระเข้  ส่วนแอดมินสวมวิญญาณหมอจระเข้สามพราน  โรมรันพันตูกับจระเข้อย่างดุเดือดตั้งแต่กลางดึกไปจนตลอดวันและถึงกลางคืน  
จับจระเข้ไปปล่อยได้สำเร็จแล้วค่ะ
กลับมาเมื่อไหร่ก็คงได้จับปล่อยกันอีก

ขอเชิญท่านทั้งหลายล่องแม่น้ำโขงตามพระยาศรีนวรัตน    ดิฉันเคยไปล่องก้นแม่น้ำโขงมาแล้ว  ไต่ตลิ่งที่ชันแทบจะ 90 องศาไปลงเรือ    นั่งเรือไปก็เห็นเกาะหินแหลมๆระเกะระกะอยู่เต็มไปหมด ให้เรือต้องหลีกหลบไปตลอดทาง  

ลงเรือไฟมาจากเมืองหนองคายระยะทาง ๔ วันถึงเมืองนครพนม ขึ้นเดินบก ขี่ม้าจากเมืองนครพนมทาง ๓ วันถึงเมืองสกลนคร 

ท่าอุเทน ทางผ่านที่ขบวนเสด็จได้หยุดพักแรม เดี๋ยวนี้เป็นอำเภอหนึ่งในอุบลราชธานีครับ

คุณหนุ่มได้นำภาพซุ้มรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯที่โคราชมาให้ชมไปแล้วในตอนต้นๆ ในอัลบั้มของคุณศรีมนาก็มีภาพซุ้มรับเสด็จเหมือนกัน ที่เมืองสกลนคร
ในพระนิพนธ์กล่าวถึงซุ้มรับเสด็จอยู่ตอนหนึ่ง ที่อุดร แต่ผมไม่มีรูปดังกล่าวเลยยังไม่ได้คัดให้อ่าน จะทิ้งก็เสียดาย เอามาบรรยายภาพนี้ดีกว่า

เมื่อฉันผ่านไปในแขวงเมืองกุมภวาปี ถึงตำบลบ้านสองเปลือย  ผู้นำทางเขาบอกว่าในตำบลนั้นมีพวกลาว (ไทยลานช้าง) ชาวเมืองนครนายกที่อพยพกลับมาจากเมืองเวียงจันทน์  แต่หมดกำลังไม่สามารถจะลงไปให้ถึงเมืองนครนายกได้  ยังต้องตั้งทำมาหากินอยู่ที่บ้านสองเปลือยหลายครัว  ฉันได้ยินแทบจะออกปากว่า "สมน้ำหน้า"  แต่หากละอายใจด้วยสงสาร  เพราะฉันเคยรู้เรื่องของคนพวกนั้นมาแต่ต้น

ด้วยในหนังสือสัญญาที่ไทยทำกับฝรั่งเศสเมื่อ ร.ศ. ๑๑๒ (พ.ศ. ๒๔๓๖)  มีข้อความหนึ่งว่า "ถ้าลาวเชื้อสายชาวเวียงจันทน์ที่ไทยกวาดเป็นเชลย(เมื่อรัชกาลที่ ๓)  อยากจะกลับไปบ้านเมืองเดิม  รัฐบาลไทยจะยอมให้ไปไม่ขัดขวาง" ดังนี้  แต่แรกไม่มีใครอยากไป  ต่อมาฝรั่งเศสแต่งให้กรมการชาวเมืองเวียงจันทน์คนหนึ่ง  เป็นพระยา แต่ชื่อไรฉันลืมเสียแล้ว  จะสมมติเรียกในนิทานนี้ว่า "พระยาเมือง" กับพรรคพวกลงมาเที่ยวเกลี้ยกล่อมพวกเชื้อสายชาวเวียงจันทน์  มีพวกที่อยู่เมืองนครนายกสมัครจะไปเมืองเวียงจันทน์ราวสัก ๒๐๐ คน  เพราะพระยาเมืองมาสัญญาว่าเมื่อขึ้นไปถึงเมืองเวียงจันทน์  รัฐบาลฝรั่งเศสจะให้ที่ไร่นา กับทั้งบ้านเรือน วัว ควาย ไถคราด และเงินทุน  ให้พอทำมาหากินเป็นสุขทุกคน

ฉันให้เจ้าเมืองกรมการชี้แจงว่าไม่จริงได้ดังว่าดอก  ก็ไม่เชื่อ  พากันขายเหย้าเรือนไร่นาแล้วอพยพไป  ต่อมาฉันได้ยินว่ามีพวกเวียงจันทน์ลงมาเกลี้ยกล่อมคนอีก  ฉันนึกขึ้นถึงคำที่เขาพรรณนาว่า  นิสัยแมว ถ้าใครดึงหนังท้องมันก็โก่งหลัง  ถ้าใครดึงหลังมันก็แอ่นท้อง  จึงเปลี่ยนอุบายใหม่คราวนี้สั่งอย่าให้ห้ามปราม  ถ้าใครอยากไปให้ไป  เจ้าเมืองกรมการสงเคราะห์ช่วยหาคนซื้อไร่นาวัวควาย เร่งให้มันไปตามใจสมัคร  ก็กลายเป็นอย่างแมวได้จริงๆ  ไม่มีใครไป

ฝ่ายพวกที่อพยพไปคราวแรกนั้น  ไปถึงเมืองเวียงจันทน์ก็ไม่ได้ลาภผลตามสัญญา  ทั้งไปได้ความรู้ว่านาทางลานช้างทำไม่ได้ผลมากเหมือนนาทางข้างใต้  ก็พากันอพยพกลับมา  ที่ยังมีทุนกลับมาได้ถึงเมืองนครนายกก็มี  ที่หมดทุนก็ต้องตกค้างอยู่ที่บ้านสองเปลือย

แต่เรื่องนี้ยังมีข้อขำต่อไปอีก  เมื่อวันฉันไปถึงเมืองอุดรธานี  เขากระซิบบอกให้ดูชายคนหนึ่ง  ซึ่งยืนรับอยู่ที่ซุ้มคร่อมถนนที่ทำรับฉัน  สังเกตดูเป็นคนกลางคน อายุราวสัก ๕๐ ปี  เขาบอกคนนั้นแหละคือ พระยาเมือง ที่ได้ลงมาเกลี้ยกล่อมคนที่เมืองนครนายก  เมื่อกลับไปอยู่เวียงจันทน์  ไปเกิดผิดใจกับฝรั่งเศสขึ้นอย่างใดอย่างหนึ่ง  จึงอพยพครอบครัวของตนข้ามมาขอพึ่งไทย  พระยาศรีสุริยราชวรานุวัติรับไว้ให้อยู่ในเมืองอุดร  แล้วเลยให้เป็นนายงานทำซุ้มรับฉัน  จึงยืนรับอยู่ที่ซุ้มนั้น


อ่านแล้วได้ความรู้อย่างหนึ่งว่า แม้จะล่วงเลยมาถึงสมัยรัชกาลที่๕แล้ว ทรัพยากรมนุษย์ในเชิงปริมาณก็ยังเป็นปัจจัยการผลิตที่สำคัญอยู่ แม้จะกวาดต้อนกันไม่ได้ง่ายๆเหมือนผู้ชนะสงครามในโบราณกาล ก็ต้องใช้วิธีอื่นหลอกล่อกันไป

จากเมืองสกลนครเดินบกวกกลับลงไป ๓ วันถึงพระธาตุพนมที่ริมแม่น้ำโขง ลงเรือยาวพายล่องจากพระธาตุพนมทาง ๒ วันถึงเมืองมุกดาหาร

วันแรกที่ประทับค้างคืน

แก่งกะเบาวันนี้

ขึ้นเดินบกแต่เมืองมุกดาหารเข้ามณฑลอีสาน ทาง ๕ วันถึงเมืองยโสธร เวลานั้นข้าหลวงปันเขตแดนไทยกับฝรั่งเศสกำลังประชุมกันอยู่ที่เมืองอุบล ฉันจึงไม่ไปเฝ้ากรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เป็นแต่ได้สนทนากันด้วยโทรศัพท์ ออกจากเมืองยโสธรเดินบกไปเมืองเสลภูมิ

ตั้งแต่รู้ความจนกระทั่งมาเขียนกระทู้นี้ จึงได้ค้นพบว่าเสลภูมิ มิได้อ่านว่า สะ-เหล-ภูม ตามความเข้าใจ แต่อ่านว่า เส-ละ-ภูม ซึ่งแปลความดังนี้

เสล คือ หิน หรือเต็มไปด้วยหิน เช่นเดียวกับคำว่า ศิลา ไม่รู้คำไหนแผลงมาจากคำไหน
ภูมิ คือ แผ่นดิน

เสลภูมิ แปลว่า แผ่นดินที่เต็มไปด้วยหิน

ใครไม่รู้ก็โปรดรู้นะครับ ขับรถไปแถวนั้นจะได้คุยกับชาวบ้านรู้เรื่อง

ออกจากเมืองยโสธรเดินบกไปเมืองเสลภูมิ เมืองร้อยเอ็ด แล้วผ่านเมืองมหาสารคามมาในเขตมณฑลอีสานทาง ๗ วันถึงเมืองผไทสง ปลายเขตมณฑลนครราชสีมา แต่นั้นมาทาง ๓ วันถึงเมืองพิมาย

ได้รับสารตรากระทรวงมหาดไทย ว่าพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาตรัสห้ามมิให้เข้าไปพักที่เมืองนครราชสีมา ด้วยเป็นเวลามีกาฬโรค ออกจากเมืองพิมายเดินทาง ๒ วันมาถึงบ้านท่าช้าง ห่างเมืองนครราชสีมา ๔๕๐ เส้น จึงพักแรมอยู่ที่นั้น แล้วออกเดินทางแต่ดึก มาถึงสถานีรถไฟพอได้เวลาขึ้นรถไฟพิเศษกลับมาถึงกรุงเทพฯ ในวันที่ ๙ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๔๙ นั้น รวมเวลาที่ไปตรวจหัวเมืองครั้งนั้น ๓ เดือน หย่อน ๔ วัน

จบภาพชุดอิสานเพียงเท่านี้ครับ

ตลิ่งริมแม่น้ำโขงก็ยังเหมือนเดิมคือ ตลิ่งสูงกว่าน้ำโขงมากๆ

^เข้ามาก็ดีแล้ว^

ยังมีภาพของคุณศรีมนาอีก๔-๕ภาพ แต่จะขอลัดคิวเอาภาพนี้ก่อนเลย

หนุ่มรัตนะพันทิป ณล (เป็นคนละคนเดียวกันกับหนุ่มสยาม siamese) ได้ลงภาพนี้ในสมุดหน้าของท่านไว้แบบสาธารณชนอ่านได้ ดังนั้นผมจึงขอนำมาขยายผลต่อ เพราะบรรจุความรู้อยู่ในนั้นแน่นปึ่ก

เกาะลอยในอดีต เมื่อราว ๗๐ ปีที่ผ่านมา ใครจะมาไหว้พระต้องเดินมา ไม่สามารถนำรถมาได้ และทางที่เห็นคาดว่าจะเป็นเส้นทางรถไฟที่บริษัท ศรีราชา ค้าไม้สักก่อสร้างไว้

ข้อความที่มีผู้แสดงความเห็นไว้มีดังนี้

รัชดา หัวหน้าหมายกโหล
บริษัทของจมื่นไวยเหรอเปล่าคะ

นายเก่า คนก่อน
สมัยวัยเด็ก 7-8ขวบ ได้เคยมาเที่ยวกับแม่ จำได้ว่าทางเดินเป็นไม้ ตอกห่างมีร่อง มีทางรถไฟเล็กๆ เหมือนทางรถไฟเล็กงานรัฐธรรมนูญ จำไม่ได้ว่า มีรถไฟไหมหรือมีเพียงแต่ แคร่ล้อเลื่อนสำหรับบรรทุกไม้ ลือกันว่าเคยเห็นฉลามบริเวณนี้ด้วย ข้อเท็จจริงน่าจะเล่าไว้ หลอกเด็กๆ ครับ

Loong Kai
บริษัทศรีมหาราชาที่จอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีได้รับพระบรมราชานุญาตให้สัมปทานตัดไม้ในภาคตะวันออกทั้งหมด

บังโมทย์ ขำทั้งวัน
ทางรถไฟเส้นนี้ผมไม่แน่ใจว่าผ่านตลาดหัวกุญแจหรือป่าวครับ

Warawut Klannurak
ยายเล่าให้ฟังแม่ฟังว่า แหม่มฝรั่งข้างๆบ้าน(ยายอยู่สีลม) มาหาตอนเย็นน้ำตานองหน้า บอกว่าผัวหล่อนลงไปว่ายน้ำเล่นที่เกาะลอย แล้วถูกปลาฉลามกัดตาย......

Thinnaphat Thanyacharoen
เรื่องนี้มีการศึกษาครับ ของ รศ.ภารดี มหาขันธ์ แห่งมหาวิทยาลัยบูรพาครับ ชื่อหนังสือว่า บริษัท ศรีมหาราชา จำกัด

....กิจการสัมปทานป่าไม้ภาคตะวันออกส่วนใหญ่ ไม่ใช่ไม้สักครับ แต่เป็นไม้กระยาเลย เป็นไม้เนื้อแข็ง เป็นที่ต้องการของประเทศในตะวันตกยุคนั้น โดยเอาไปสร้างไม้หมอนรถไฟครับ ไม้ของศรีมหาราชาเป็นที่ต้องการของตลาดโลกเพราะมีมาตรฐาน แต่ปัญหาเกิดจากท่าาเจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ ไม่มีความเชี่ยวชาญในการค้า กอปรกันท่านโดนโกงในเรื่องส่วนต่างกับบริษัทที่ร่วมหุ้นด้วย ทำให้ท่านต้องล้มละลาย แล้วหนี้ที่ท่านกู้จากสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ พอเมื่อท่านไม่มีเงินมาใช้ บรริษัทก็โดนยึด แต่ว่าศรีมหาราชาไม่ได้มีเพียงแต่กิจการค้าไม้ มีการทำที่นอนใยมะพร้าวยี่ห้อสายรุ้งครับ แต่สุดท้ายกิจการทั้งสองของศรีมหาราชาก็ต้องปิดตัวลงไป กลายเป็นตำนานของบริษัทแห่งแรกของภาคตะวันออกครับ....

บ้านท่านเจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ ที่ศรีราชาอยู่ที่แหลมฟาน พอเมื่อมีการขายออก ตระกูลไรวาจึงซื้อบ้านเพื่อเป็นท่าเรือใช้ขนส่งแป้งมัน ปัจจุบันเป็นร้านอาหารแกรนด์ ซีไซด์ครับ

ส่วนเรื่องรถไฟศรีมหาราชา ผมขอแนะนำกระทู้นี่ครับ มีการศึกษาอย่างสนุกสนาน ผมลองอ่านแล้วถือว่าใช้ได้ครับ

http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums...

Rotfaithai.Com Forums-viewtopic-ทางรถไฟของบริษัท ป่าไม้ศรีมหาราชา จำกัด ลงทะเลไปเกาะลอยตรงไหน

portal.rotfaithai.com

Rotfaithai.Com : The Best & Biggest Online Community for Rail Transport Fans in Thailand

รัชดา หัวหน้าหมายกโหล
ขอบคุณค่ะ ยังนึกสงสารท่านเจ้าพระยาสุรศักดิ์ฯ อยู่เลย จากข้าราชบริพารใกล้ชิดสมัยต้นรัชกาล ไปปราบฮ่อสำเร็จ จัดการระบบทหารจนเรียบร้อย ท้ายสุดต้องล้มละลาย บ้านที่ศาลาแดงถูกกดราคาขายไปถูกๆ ระหว่างร.5เสด็จยุโรป

Thinnaphat Thanyacharoen
ใช่ครับ ด้วยตัวท่านเองเป็นคนที่มีน้ำใจกว้างขวางและไว้ใจใครหลายๆคน ประกอบตัวท่านเองไม่เชี่ยวชาญด้านการค้า เพราะท่านเป็นทหารจึงไม่เชี่ยวชาญด้านการค้าท่าที่ควร ท่านเคยถูกค้านในเรื่องการทำกิจการป่าไม้มาก่อน แต่ท่านกลับเลือกที่จะทำต่อไป ด้วยความที่ท่านไม่เชี่ยวชาญเลยกลายเป็นปัญหาให้ตัวท่านและท่านเองต้องล้มละลายครับ

Sloka Dinesvara
จอมพล เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีนั้น เป็นคนมีความคิดริเริ่มดี แต่ไม่รอบคอบ สมัยที่ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ก็ก่อหนี้อันเกิดจากการใช้จ่ายที่ประมาณผิดพลาด ที่ประชุมเสนาบดีสภาตำหนิมาก ในหลวงก็ทรงตำหนิว่าเจ้าคุณใช้เงินเกินตัวมาก เจ้าคุณต้องทำหนังสือกราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานลาออก กระนั้นก็ยังพยายามดิ้นรนทำธุรกิจอีก แต่ก็ล้มเหลว ในสมัยรัชกาลที่ ๗ มีคนเล่าว่า พยายามเข้าหา... แล้วก็พากันไปเผา... เจ้านายพระองค์หนึ่งทรงกริ้วมาก เรื่องที่ดินที่ศรีราชาพอเจ้าคุณถึงแก่อสัญกรรม ก็มีคดีความฟ้องร้องกัน มีพิมพ์เป็นหนังสือเล่มเล็กๆ

Art Pattarapol
อุปนิสัยส่วนตัวของเจ้าคุณสุรศักดิ์ฯ นั้น ในหลวงรัชกาลที่ ๕ ทรงทราบดี มีแจ้งอยู่ในพระราชนิพนธ์บางเรื่องด้วย

Amon Bunn
เดี๋ยวนี้เกาะลอยสภาพแย่มาก แทบจะหมดสภาพความเป็นเกาะ ไม่มีเสน่ห์อะไรน่าสนใจเลย ผมเห็นความเปลี่ยนของมันแล้วเศร้าครับ

อนุชา ดุริยะมโนรม
เรือฉลอมเกลื่อนเทียวนะขอรับ

Nin Wasin
อยากหาข้อมูลเก่าๆเกี่ยวกับประวัติ ผู้คน เศรษฐกิจของศรีราชา สัก 30 - 100 ปีที่แล้วครับ ไม่ทราบว่าพอจะหาได้จากไหนครับ ที่เทศบาลพอจะมีไหมครับ

เมื่อกี้ใครนะกล่าวถึงเรือฉลอม

จากวันนี้ไป ผมมีกิจธุระจะกระทำไปอีกสามสี่วัน จึงจะขอลงรูปที่เหลือให้หมดเผื่อจะไม่ว่าง ส่วนท่านใดยังมีประเด็นค้างอยู่ กรุณาต่อได้เลยครับ

ผู้ถ่ายภาพคงเริ่มต้นเดินทางจากกรุงเทพ นั่งเรือขึ้นไปทางเหนือแล้วเลี้ยวเข้าคลองรังสิต

สุดปลายทางที่นี่ครับ

ขอบคุณคุณต้อย ศรีมนา สุริยะ อีกครั้งครับ ที่เอื้อเฟื้อภาพ



ขอเพิ่มรูป BEFORE & AFTER ไว้ซักหน่อย

สงสัยท่านเจ้าคุณศรีนวรัตนจะโดน คสช. เรียกไปรายงานตัว  อย่าลืมถ่าย selfie รวมถึงบรรยากาศการเก็บตัวช่วงเวลาอีกหน้าในประวัติศาสตร์มาตั้งกระทู้ฝากเด็กๆ ด้วยนะครับ  ;D  ;D  ;D

เห็นข้าวเรียงรายพร้อมฉัตรทำด้วยรวงข้าวเช่นนี้ ก็น่าจะเป็นการประกวดพันธุ์ข้าวที่เมืองธัญบุรี กระมังครับ

คุณชายประกอบเทพนี่หาเรื่องหัวขาดซะแล้วมั้ยล่ะ
ท่านศรีนวรัตนไปเก็บตัว เป็นแคนดิเดท PM คนใหม่ตะหากล่ะคะ   อุ๊บ...

อาบน้ำจริงๆ ต้องมีท่าทางแบบนี้ เห็นมีการซักผ้าด้วย มิใช่นั่งเอี่ยมเฟี้ยม  ;D

และจากคนละกระทู้เดียวกัน

"Far From the Madding Crowd"
บรรยากาศรอบตัวผมขณะนี้ครับ

ขอหยุดเอ่ยถึงท่านนวรัตนนับแต่นี้
กลัวตกนรกค่ะ