เรือนไทย

ขอถามเรื่องสรรพนามเรียกผู้ชายของคนไทยภาคกลางสมัยก่อน "ตา อ้าย พ่อ"หน่อยซิคะว่าคำเหล่านี้มีหลักการใช้อย่างไรคะ จะเรียกคนด้วยสรรพนามเหล่านี้ในสถานการณ์ไหน ต้องมีความสัมพันธ์ไหนกับผู้ที่ใช้ ถูกใช้อย่างไร หรือไม่มีหลักการ กฏอะไรจะเรียกแบบใดก็ได้

จะเอาไปเขียนนิยายย้อนยุคหรือเปล่าคะ ;D ;D

ถ้าระบุมาว่า "สมัยก่อน" คือสมัยไหน ช่วงพ.ศ.อะไรถึงอะไร หรือในรัชกาลไหน จะช่วยให้ตอบง่ายขึ้นค่ะ
เพราะสมัยก่อนของคุณอาจจะหมายถึงพ.ศ. 2520   แต่สมัยก่อนของดิฉันอาจจะย้อนไปไกลถึงต้นรัตนโกสินทร์ก็ได้ค่ะ


อยากขอแก้ไขภาษาของคุณให้รื่นหูขึ้นนะคะ    เวลาจะขอความช่วยเหลือจากใคร   การใช้คำว่า "ขอถาม...หน่อยซิคะ"
คุณคงไม่ทราบว่าสำนวนนี้ มันไม่ค่อยให้เกียรติบรรดาผู้ใหญ่ที่คุณขอข้อมูลถามสักเท่าไรค่ะ     มันค่อนไปทางคำสั่งค่ะ  เหมือนไปนั่งในร้านอาหารแล้วบอกเจ้าของร้านว่า " ขอเติมพริกป่นหน่อยซิคะ   ยังไม่แซบพอ"
ถ้าเปลี่ยนเป็น  "ขอเรียนถามการใช้สรรพนามเรียกผู้ชายของคนไทยภาคกลาง สมัย.... คือคำว่า "ตา อ้าย พ่อ" ว่า
1 คำเหล่านี้มีหลักการใช้อย่างไรคะ
2 จะเรียกคนด้วยสรรพนามเหล่านี้ในสถานการณ์ไหน
3 ต้องมีความสัมพันธ์(อย่าง)ไหน กับผู้ที่ใช้
4 ถูกใช้อย่างไร
5 หรือไม่มีหลักการ หรือกฎใดๆ จะเรียกแบบไหนก็ได้

พอเรียงเป็นข้อๆแล้วคุณคงจะเห็นว่าเป็นคำถามจำนวนมาก และขอบเขตกว้างขวางมากค่ะ
   
ดิฉันก็ไม่ทราบว่าจะตอบได้มากน้อยแค่ไหน   เพราะคุณไม่ให้รายละเอียดที่มาที่ไปเลยค่ะ   ว่า ตา หมายถึงพ่อของแม่   พ่อ คือ บิดา  หรืออะไร

ต้องขอโทษจริงๆค่ะที่ดิฉันยังไม่ค่อยเข้าใจเรื่องมารยาท กฎเกณฑ์ในเว็บนี้เท่าไร ขอบคุณที่ช่วยแนะนำมากๆค่ะ

เรื่องคำถามดิฉันเพียงแค่สงสัยเฉยๆค่ะไม่ได้เอาไปทำอะไร ถ้าไม่ว่าอะไรดิฉันขอเรียบเรียงคำถามใหม่ในที่นี้แล้วกันนะคะจะได้ไม่ต้องตั้งกระทู้ใหม่


ขอเรียนถามการใช้สรรพนามเรียกผู้ชายของคนไทยภาคกลางสมัยอยุธยาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนกลาง คือคำว่า "ตา อ้าย พ่อ" ที่เขาจะเอาไว้เรียกกับชื่อผู้ชาย เช่น ผู้ชายชื่อทศก็จะเรียก ตาทศ อ้ายทศ พ่อทศ ว่า

1 การใช้คำเหล่านี้ขึ้นอยู่กับอายุของผู้เรียกกับผู้ที่ถูกไหมคะ เช่น ผู้เรียกต้องเป็นผู้ใหญ่กว่าไหมถึงจะใช้คำนี้ได้ ถ้ารุ่นเดียวกัน หรืออายุอ่อนกว่าใช้ได้ไหมคะ

2 การเรียกคนด้วยสรรพนามเหล่านี้ขึ้นยู่กับในสถานการณ์ไหนไหมคะ เช่นตอนทำงานเรียกได้ไหมหรือเป็นคำที่ควรเรียกตอนที่ไปมาหาสู่ คุยเล่นกันเท่านั้น

3 ผู้เรียกต้องมีความสัมพันธ์(อย่าง)ไหน กับผู้ที่ถูกเรียกคะ เช่น ผู้เรียกต้องเป็นญาติ เพื่อน คนรู้จักสนิทสนมเท่านั้นไหมคะถึงใช้คำนี้ได้ ความสัมพันธ์แบบนาย-บ่าว เจ้านาย-ลูกน้องใช้ได้ไหมคะ

4 การเรียกคนด้วยสรรพนามเหล่านี้ขึ้นยู่กับยศ ชนชั้นทางสังคมไหมคะ เช่น ทาสใช้กับนายได้ไหมคะ คนทั่วไปใช้กับข้าราชการได้ไหมคะ

5 หรือที่จริงแล้วการเรียกผู้ชายด้วยคำเหล่านี้กับชื่อไม่มีหลักการหรือกฎใดๆ ไม่ว่าจะเป็นใคร อายุเท่าไร มีความสัมพันธ์ ฐานะอย่างไรกับผู้ที่ถูกเรียกก็สามารถเรียกแบบไหนก็ได้

คำที่คุณดาวกระจ่างถามไม่เรียกว่า "สรรพนาม" แต่คำนำหน้าหรือประกอบหน้าชื่อ

คุณรอยอินท่านกรุณาอธิบายไว้ดังนี้

ตา

๑. คำเรียกชายสูงอายุที่ตนไม่ค่อยเคารพนับถือ เช่น ตาเถร ตาแก่
๒. เรียกชายรุ่นราวคราวเดียวกันอย่างเป็นกันเอง เช่น ตาเกิ้น ตาโย่ง
๓. คำเรียกเด็กชายที่ตนเอ็นดูรักใคร่ เช่น ตาหนู

อ้าย  

๑. คำประกอบหน้าชื่อผู้ชายที่มีฐานะตํ่ากว่า อย่างนายเรียกคนใช้
๒. คำประกอบหน้าชื่อเพื่อนฝูงแสดงว่ามีความสนิทสนมมาก มักใช้กันในหมู่เด็กผู้ชาย
๓. คำใช้ประกอบหน้าชื่อผู้ชายแสดงความดูหมิ่นเหยียดหยาม
๔. คำประกอบคำบางคำที่ผู้ใหญ่ใช้เรียกเด็กผู้ชายหรือผู้ชายที่อายุน้อยกว่ามากด้วยความเอ็นดูหรือสนิทสนมเป็นกันเอง เช่น อ้ายหนู อ้ายน้องชาย
๕. คำประกอบหน้าคำบางคำเพื่อเน้นในเชิงบริภาษ เช่น อ้ายทึ่ม อ้ายโง่ อ้ายควาย
๖. ในสมัยโบราณใช้นำหน้าชื่อผู้ชาย มักใช้ในทางไม่ดี เช่น อ้ายดีผู้ร้ายรับเปนสัจให้การซัดพวกเพื่อนถึงอ้ายเชด อ้ายแสน อ้ายคง อ้ายมั้น (จากกฎหมายตราสามดวง)

พ่อ

เป็นคำที่ผู้ใหญ่เรียกผู้ชายที่มีอายุน้อยกว่าด้วยความสนิทสนมหรือรักใคร่เป็นต้นว่า พ่อนั่น พ่อนี่

คำประกอบหน้าชื่อสำหรับผู้หญิงที่เข้าคู่กัน คือ ยาย อี แม่ ก็มีวิธีใช้ทำนองเดียวกัน  ;D

มีคำประกอบหน้าชื่อผู้ชายอยู่ ๒ คำ ซึ่งคำอธิบายของคุณรอยอินครอบคลุมไปไม่ถึงคือ น้า และ ลุง

น้า

ความหมายตามคำอธิบายของคุณรอยอิน คือ น้องชายหรือน้องสาวของแม่, เรียกผู้ที่มีวัยอ่อนกว่าแม่  

การใช้งานที่เพิ่มขึ้นมาของ "น้า" คือ นิยมใช้ประกอบหน้าชื่อนักร้องโดยเฉพาะแนวเพลงเพื่อชีวิต เช่น น้าหงา คาราวาน, น้าแอ๊ด คาราบาว หรือนักการเมืองบางท่าน เช่น น้าชาติ

ลุง

คุณรอยอินท่านว่าคือ พี่ชายของพ่อหรือแม่ หรือชายที่มีวัยไล่เลี่ยแต่แก่กว่าพ่อหรือแม่, คำเรียกชายที่ไม่รู้จักแต่มักจะมีอายุแก่กว่าพ่อหรือแม่

ปัจจุบันบางสื่อใช้คำนี้ประกอบหน้าชื่อนักการเมือง เพื่อทำให้ดูใกล้ชิดกันมากขึ้น เช่น ลุงตู่ ลุงป้อม

สมัยนี้ "ลุง" ดูขลังกว่า "น้า" ไปเสียแล้ว  ;D

แต่กลับไม่มีนักการเมืองสตรี ที่ใช้คำ น้า และ ป้า นำหน้าชื่อบ้างเนอะครับ
นักแสดงมีอยู่บ้าง แต่นักการเมืองผมลองนั่งๆนึกดู ก็นึกไม่ออกครับ

ขอบพระคุณสำหรับคำตอบของหลายท่านมากๆค่ะ

เคยได้ยินเขาเรียกนักการเมืองสตรีว่า "เจ๊" เช่น เจ๊หน่อย เจ๊แดง หรือ เจ๊เบียบ ทั้งๆทีบางท่านอาจเป็น "ป้า" แล้วแต่ยังคงเรียกเจ๊ แบบนี้พอเป็นคำนำหน้าได้ไหมครับ

น่าจะได้นะคะ
ถ้าทางภาษาศาสตร์ เรียกว่า "คำเรียกขาน" ค่ะ
เอ่ยถึงเจ๊ทำให้นึกได้ว่า  การนับญาติเป็น "เฮีย" ก็มี
แต่บุคคลที่สื่อเรียกว่า "เฮีย" มักจะเป็นคนดังระดับเจ้าพ่อ

ขออุญาตถามว่า "คำเรียกขาน" ทางภาษาศาสตร์ตรงกับภาษาอ้งกฤษว่า "designation"ใช่ไหมครับ

คำเรียกขาน =address terms ค่ะ

ขอบคุณมากครับ ผมเพิ่งเรียนภาษาไทยยังไม่เข้าใจอะไรนัก

ขออนุญาตสอบถามเพิ่มเติมค่ะคงไม่เป็นการรบกวนนะคะที่อยู่ๆก็นึกคำถามเพิ่มมาอีก

1 คำว่า "ตา อ้าย พ่อ" ที่เขาจะเอาไว้เป็นคำนำหน้าชื่อผู้ชายจัดอยู่ในหมวดภาษาไทกะไดทั้งสามคำไหมคะ

2 คำว่า ตา อ้าย พ่อ คำไหนเกิดขึ้นก่อน เกิดขึ้นหลังหรือคะ ดิฉันเดาว่าคำว่าอ้ายเกิดขึ้นก่อนถูกไหม

3 เพราะอะไรคำว่าอ้ายถึงมีความหมายที่ไม่ค่อยดีเหมือนจะเป็นคำที่เอาไว้เรียกคนที่อีกฝ่ายไม่ชอบ คนที่ทำตัว ทำนิสัยไม่ดีเลย แต่อีกสองคำที่เหลือความหมายดีกว่า มีการกดความหมายให้แย่ลงไหม

รอคุณเพ็ญชมพูมาตอบดีกว่าค่ะ  ดิฉันได้แต่เดา

ขอตอบคุณเพ็ญชมพูตามที่ดิฉันเข้าใจเองเองนะคะ ถูกผิดอย่างไรคงต้องให้แนะนำด้วย

ที่ว่าคำว่าอ้ายเกิดก่อนดิฉันหมายถึงถูกใช้ก่อนค่ะขอโทษที่พูดไม่ชัดเจน ดืฉันเข้าใจว่าคำนี้เหมือนชาติอื่นๆที่ใช้ภาษาไทกะไดเหมือนเราก็เอาไว้เรียกกคนอยู่แล้ว แต่คำว่าตา พ่อดิฉัไม่แน่ใจว่าเขาเรียกแบบที่ภาคกลางใช้ไหม

ส่วนเรื่องถูกกดดิฉันเข้าใจว่าพอไทยมีการรับภาษาต่างชาติมา ทางชั้นสูงก็ใช้ภาษาต่างชาติ ชนชั้นทั่วไปก็ใช้ภาษาไทกะไดนานวันไปภาษาที่ชนชั้นสูงใช้ชนชั้นอื่นก็ใช้ตามเลยทำให้ความหมายของภาษาไทกะไดเดิมไม่ค่อยมีคนใช้ บางคำถูกเปลี่ยนความหมายไปอะไรแบบนี้น่ะค่ะ

งั้นอธิบายเป็นภาษาอังกฤษนะคะ

Designation  = the act of pointing someone out with a name, a title or an assignment.
for example
"Dr." is used as a designation for a person who has obtained a Doctorate.

An address term =  a word, phrase, name, or title (or some combination of these) used to address someone in writing or while speaking.
For example
When you are writing a business letter to someone, use a formal address term : Mr or Ms + the person's last name.