เรือนไทย

เนื่องในวันเฉลิมพระชนม์พรรษา ข้าพเจ้าขอเขียนเรื่องเกียวกับการเฉลิมพระชนม์พรรษาแบบจีนเพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในวันมหามงคล

วันเฉลิมพระชนมพรรษาของจีนสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชถือเป็นพระราชพิธีใหญ่ยิ่งงานหนึ่ง เรียกว่า พระราชพิธีหมื่นพรรษา (万寿节：wan shou jie) โดยคำว่า 万 ว่าน แปลว่า หมื่น และ 寿 โซ่ว แปลว่า อายุ อายุยืน หรือวันเกิด

ในวันดังกล่าว สมเด็จพระจักรพรรดิจะเสด็จออกพระที่นั่งเพื่อรับการถวายพระพรและบรรณาการจากพระบรมวงศานุวงศ์ และขุนนางทั้งปวง
วันเฉลิมพระชนม์พรรษาห้ามมีการฆ่าสัตว์ตัดชีวิตเด็ดขาด และก่อนและหลังวันดังกล่าวห้ามลงโทษอาชญากรใดๆเพื่อเป็นอภัยทาย

พระราชพิธีนี้ถือเป็นช่วงที่ประเทศจีนจะมีสีสันมากที่สุด เพราะขุนนางข้าราชการทั้งปวงจะแต่งชุดเต็มยศสำหรับพระราชพิธี เมืองหลวงทั้งเมืองจะมีกองช่างหลวงมาประดับตบแต่งถนนหนทางด้วยผ้าหรือกระดาษสี ทั่วทุกหนทุกแห่งจะมีการละเล่น ร้องรำทำเพลง ส่วนตามหัวเมืองต่างๆจะมีการตั้งโต๊ะบูชาหันไปทางเมืองหลวงเพื่อทำการถวายพระพร
แนวความคิดของงานเฉลิมพระชนม์พรรษาตามคติจีนไม่ใช่แค่แฝงการเฉลิมพระชนมพรรษาของพระจักรรพรรดิเท่านั้น แต่ยังแฝงความคิดกตัญญูต่อสมเด็จพระจักรพรรดิในฐานะพระบิดาของปวงประชาชน

เดิมพระราชพิธีดังกล่าวพบแต่ครั้งราชวงศ์โจว แต่ไม่ได้จัดเป็นพระราชพิธียิ่งใหญ่อะไร จนกระทั่งในสมัยราชวงศ์ถัง สมัยสมเด็จพระจักรพรรดิถังสวนจง (唐玄宗：tang xuan zong) จึงได้เริ่มจัดเป็นพระราชพิธีใหญ่โต และทำสืบต่อมาทุกราชวงศ์ แต่คำเรียกพระราชพิธีอาจต่างไปตามรัชสมัย หรือตามราชวงศ์

ภาพภายในพระที่นั่งยามมีการเฉลิมฉลอง

ที่มาจากเว็ปไซด์ http://ch.dili360.com/jcjx/2011/0308293.shtml

พระราชพิธีดังกล่าวบางรัชสมัยอาจเรียบงาน เนื่องจากพระอนามัยของพระจักรพรรดิไม่แข็งแรง ไม่สามารถประทับในพระราชพิธีได้นาน อาทิ ครั้งราชวงศ์หยวน ก่อนวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๑ วัน ข้าราชการทุกหมู่เหล่า จะไปทำพิธีถวายพระพรที่วัดในลัทธิเต๋า ในวันเฉลิมพระชนม์พรรษาจริงจะเข้าไปถวายพระพรในพระราชวังอีกครั้ง ตามท้องที่ต่างๆประชาชน ตลอดจนนักบวชในทุกศาสนาจะจัดประดับตบแต่งโต๊ะบูชาไว้ตามรายทางเพื่อถวายพระพร และมีการแสดงเฉลิมฉลองต่างๆ ในยามค่ำคือก็มีการเลี้ยงฉลอง

ภาพพระภิกษุเข้าร่วมถวายพระพระสมเด็จพระจักรพรรดิเฉียงหลงในการครองราชย์ครบ ๖๐ พรรษา และมีพระชนมายุุถึง ๘๕ พรรษา เรียกว่าภาพ "หมื่นสมณะร่วมถวายพระพรพระเจ้าเฉียนหลง" (乾隆万法归一图:qian long wan fa gui yi tu)

ที่มาภาพ http://www.wenzai.net/thread-8039-1.html

พระราชพิธีดังกล่าวบางรัชสมัยอาจเรียบงาน เนื่องจากพระอนามัยของพระจักรพรรดิไม่แข็งแรง ไม่สามารถประทับในพระราชพิธีได้นาน อาทิ ครั้งราชวงศ์หยวน ก่อนวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๑ วัน ข้าราชการทุกหมู่เหล่า จะไปทำพิธีถวายพระพรที่วัดในลัทธิเต๋า ในวันเฉลิมพระชนม์พรรษาจริงจะเข้าไปถวายพระพรในพระราชวังอีกครั้ง

ตามท้องที่ต่างๆประชาชน ตลอดจนนักบวชในทุกศาสนาจะจัดประดับตบแต่งโต๊ะบูชาไว้ตามรายทางเพื่อถวายพระพร และมีการแสดงเฉลิมฉลองต่างๆ ในยามค่ำคือก็มีการเลี้ยงฉลอง

ตามปรกติพระราชพิธีเฉลิมพระชนม์พรรษาจะมีสีสันมาก ดังในสมัยราชวงศ์หมิง ประชาชนทุกคน ขุนนาง ข้าราชการนางใน สามารถใส่เสื้อสีใดก็ได้ตามแต่ตนชอบโดยไม่ต้องคำนึงถึงกฎมณเฑียรบาล ยิ่งเหล่านางในวันพระราชพิธีจะสวมใส่เสื้อผ้าที่ปักลวดลายเป็นอักษรมงคล สัญลักษณ์มงคลเพื่อ เพื่อเป็นการถวายพระพระพร 

ข้อความถวายพระพรคือ 

宝历万年、洪福齐天、四海丰登:bao li wan nian,hong fu qi tian,si hai feng deng

แปลว่า “ทรงชนม์หมื่นวรรษา เกษมล้ำยิ่งฟ้า สี่สมุทรภักษาอุดม “

ภาพบ้านเมืองขณะวันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระจักรพรรดิเฉียนหลง เป็นภาพพิมพ์

ดูภาพเพิ่มเติมได้ที่ http://blog.artintern.net/blogs/articleinfo/gongyi/90792

ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนม์พรรษาทุกราชวงศ์ มีการจัดพระราชพิธีที่ยิ่งใหญ่กว่าสมัยใดๆคือครั้งราชวงศ์ชิง  โดยพิธีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดสามครั้ง คือ พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรมษาครบ ๖๐ พรรษาของสมเด็จพระจักรพรรดิคังซี ( 康熙皇帝） พระราชพิธิเฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๘๕ พรรษาของสมเด็จพระจักพรรดิเฉียนหลง (乾隆皇帝：qian long huang di) และพระราชพิธีเฉลิมพระชนม์พรรษาครับ ๗๐ พรรษาของสมเด็จพระพรรดิปีหลวงซูซี (慈禧太后：ci xi tai hou) โดยพระราชพิธีของพระเจ้าเฉียงหลง ยิ่งใหญ่กว่าครั้งพระเจ้าคังซี และของพระนางซูซียิ่งใหญ่กว่าพระเจ้าเฉียนหลง

ภาพงานเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระพันปีหลวงซูซี

ที่มาภาพ http://ocw.mit.edu/ans7870/21f/21f.027/empress_dowager/gallery/pages/cx124_SCGR260.htm

ภาพพระนางฉลองพระองค์เต็มยศแบบพระราชพิธี

ที่มาภาพ http://ocw.mit.edu/ans7870/21f/21f.027/empress_dowager/cx_essay_01.pdf

ต่อไปนี้ข้าพเจ้าขอเสนอตัวอย่างภาพงานเฉลิมพระชนม์พรรษาของสมเด็จพระจักรพรรดิคังซีให้ทุกท่านอ่าน ในวันเฉลิมพระชนมพรรมษา ถนนในเมืองปักกิ่งตั้งแต่นอกเมืองทางทิศตะวันออกนับจากพระราชวังฤดูร้อนฉางชุนหยวน (畅春园)  ไปจนถึงประตูเมืองซีจือเหมิน (西直门) และจากประตูเมืองถึงตัวพระราชวังมีการประดับประดาผ้าและกระดาษสีสดใส ทำเป็นทางฉนวนหลากสีตลอดทาง นอกจากนี้มีการตั้งประรำการแสดงงิ้ว ระบำรำฟ้อนต่างๆ เรื่อยไปจนซุ้มประตูงามๆรูปมังกรบ้าง หรือเป็นซุ้มประดับไฟบ้าง ตามวัดวาอารามต่างๆก็สวดมนต์ถวายพระพรชัยทั่วไป

ภาพพิมพ์งานเฉลิมพระชนม์พรรษาของพระเจ้าคังซี เป็นภาพการตบแต่งจากนอกพระนครสู่ในพระนคร

ที่มา http://pmgs.kongfz.com/show_pics.php?itemId=82229

สามารถเข้าไปขยายดูชัดๆได้

ภาพปะรำแสดง

ที่มา http://news.socang.com/2007/09/11/0911364732.html

นอกจากตบแต่งของหลวง ทางฝ่ายบ้านเรือนประชาชน ขุนนาง กระทั่งวัดวาอารามทั้งแผ่นดินเองได้ตบแต่งบ้านเรือนของตนอย่างสวยงามเพื่อรวมการเฉลิมพระชนมพรรษา แทบทุกลี้มีการแต่งเป็นพระราชบัลลังค์จำลองอย่างงดงาม เพื่อคนมาถวายพระพร ท้องถนนก็มีการประดับป้ายถวายพระพร อาทิ “เจริญพระชนมายุตจิรธิกาล”  (万寿无疆) หรือ “โอรสวรรค์เฉลิมพระชนม์หมื่นปี”(天子万寿)

หมู่ข้าราชการตำแหน่งลอยหลายท่านได้ทำตัวอักษรโซว่หมื่นรูปอักษร คือ เขียนคำว่าโซ่ว (寿) แต่ใช้รูปแบบการเขียนต่างๆด้วยสีทองเพื่อเป็นเป็นการถวายพระเกียรติ ครั้งนั้นข้าราชการฝ่ายบู๊เชื่อสายมองโกล และเชื้อสายจีนร่วมร้อยคน ได้จัดการแสดง“ ร้อยคนชราถวายพระพรขอทรงพระเจริญ” (百老献寿台) โดยข้าราชการที่เข้ามาร่วมล้วนเป็นข้าราชการระดับเก้าขึ้นไปทั้งนั้น แต่งกายเป็นคนชรา มีจำนวนทั้งหมดร้อยคน ยืนเรียงกันเป็นรูปอังษรโซ่วสีทอง

ภาพกระบวนแห่ในงานฉลอง

ที่มา http://www.ourjg.com/bbs/read.php?tid=6386

ตามท้องถนนที่มีการแสดงงิ้วและระบำรำฟ้อนต่าง ล้วนแต่เลือกเรื่องอันเนื่องในการอวยพรให้อายุยืน อาทิเทพยดามาอวยพร ทุกๆที่ในแผ่นดินแทบไม่มีที่ใดที่จะไม่เจอสัญลักษณ์มงคลอายุยืน ทั่วทั้งเมืองโดยเฉพาะปักกิ่งมีการตบแต่งโคมไฟหลากสีสัน ทั้งแพรพรรณแขวนระย้าเป็นซุ้มทั่วไป ยิ่งในตัวพระราชวังยิ่งงดงามจนเกินจะกล่า นอกจากโคมหลากรูป ผ้าที่ใช้ประดับล้วนแต่ปักและถักทอเป็นหลายงามเกินจะพรรณนา

นี้คือบรรยากาศการเฉลิมพระชนม์พรรษาสมเด็จพระจักรพรรดิคังซี

ภาพกระบวนแห่ส่วนหนึ่ง

ที่มาของรูป http://www.ourjg.com/bbs/read.php?tid=6386

ภาพวาดบรรยากาศบางส่วน

ที่มา http://www.ourjg.com/bbs/read.php?tid=6386

อีกส่วนหนึ่งของภาพ มาจากเว็ปไซด์เดียวกัน

อันนี้เป็นรูปภาพเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระพันปีเซียวเซิงเซียน (孝圣宪皇后: xiao sheng xian tai hou) พระราชมารดาในสมเด็จพระจักรพรรดิเฉียนหลง ภาพชื่อว่า เฉลิมพระชนม์หมื่นปีพระพันปีหลวง (崇庆皇太后万寿图)

ที่มาจากเว็ปไซด์ http://pm.findart.com.cn/bigimg.php?aid=1593603

ข้อมูลที่ใช้เขียนนี้ข้าพเจ้ารวบรวมจากเว็ปไซด์

http://baike.baidu.com/view/379192.htm

และเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ขอถวายพระพรว่า

泰国国王万岁！万万岁！

ขอสมเด็จพระสยามินทร์ทรงพระเจริญหมื่นปี หมื่นหมื่นปี