เรือนไทย

กษัตริย์นโรดมพรหมบริรักษ์ของเขมร สวรรคตในปีพ.ศ.๒๔๔๕ ตรงกับรัชสมัยรัชกาลที่๕ของสยาม ทรงเป็นราชโอรสของนักองค์ด้วงที่เข้ามาเป็นตัวประกันในรัชกาลที่สาม เมื่อครั้งยังเขมรเป็นเมืองขึ้นของสยาม พระนามเดิมชื่อนักองค์ราชาวดี พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯทรงรับไว้เป็นพระราชบุตรบุญธรรม และโปรดเกล้าฯให้ครองเมืองเขมรสืบต่อจากพระราชบิดา โดยพระราชทานพระมหาพิชัยมงกุฎให้ด้วย

ครั้นสิ้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ กษัตริย์นโรดมก็เอาใจออกห่าง เอาเมืองเขมรไปยกให้ฝรั่งเศส ซึ่งตอนนั้นตีเมืองญวนเอาเป็นเมืองขึ้นได้แล้ว ทำให้สยามต้องเผชิญหน้ากับมหาอำนาจรายนี้จนแทบจะเสียอธิปไตยไปด้วย ที่รอดตัวมาก็เพราะพระปรีชาญาณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯโดยแท้ดังเป็นที่ทราบกันอยู่แล้ว

ในภาพกษัตริย์นโรดมทรงชุดนายพลเอกกองทัพฝรั่งเศสพระราชทานจากพระเจ้านโปเลียนที่สาม ที่ทรงโปรดมาก แต่ก็ยังไว้เกียรติพระมหาพิชัยมงกุฎที่ได้รับพระราชทานจากพระมหากษัตริย์สยามด้วย

พระราชพิธีออกพระเมรุของกษัตริย์นโรดมพรหมบริรักษ์ ซึ่งก็เหมือนขนบวัฒนธรรมประเพณีอื่นๆ ที่เลียนแบบราชสำนักสยามแทบทั้งหมด แต่ก็ยังดูออกว่าเป็นเขมร ในรูปโปรดสังเกต ชาวราชสำนักต้องโกนหัว นุ่งขาวห่มขาวไว้ทุกข์

ขบวนแห่พระบรมศพ นำโดยพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์

ตามด้วยพระบรมศพบนราชรถ พนักงานเชิญเครื่องสูง เป่าสังข์

ราชรถน้อย ไม่ทราบว่าใครนั่งอยู่ข้างบน แต่รูปนี้คุณวีมีเคยบอกว่าราชรถโยงครับ  โปรดสังเกตมีภูษาโยงจากราชรถน้อยไปด้านหลัง ยังราชรถที่เชิญพระบรมศพ

พระเมรุมาศทรงมณฑป มองเห็นเกรินอยู่ข้างหน้า ที่ยืนเฝ้าประตูสงสัยไม่ใช่ยักษ์พันธุ์แท้ คงเป็นพันธุ์ผสมเพราะขากางไปหน่อย

องค์นี้พระบาทสีสวัสดิ์ มณีวงศ์ ขึ้นครองราชย์ปี พ.ศ.๒๔๗๐ ระหว่างที่เขมรเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศส

พระบาทสีสวัสดิ์ มณีวงศ์ เสด็จสวรรคต พ.ศ.๒๔๘๔

พระเจ้าแผ่นดินเขมรองค์นี้โปรดละครมาก เวลาเคลื่อนพระศพไปยังพระเมรุ นางละครของพระองค์ยังได้นั่งไปบนราชรถเชิญพระโกศเพื่อส่งเสด็จด้วย

นี่เป็นราชรถที่จะใช้ในงานออกพระเมรุของกษัตริย์นโรดมสุรามฤต พระราชบิดาของพระบาทสีหนุ สวรรคตในปี๒๕๐๓

ขบวนจ้าวนายที่เข้าร่วมในพระราชพิธี

เคลื่อนพระโกศขึ้นราชรถ

เคลื่อนพระศพไปยังพระเมรุ

พระศพบนพระเมรุ

พระรูปของกษัตริย์นโรดมสุรามฤตขณะที่ขึ้นครองราชย์ สวมมงกุฏองค์ที่พระจอมเกล้าฯพระราชทานไปให้สืบต่อกันมานั่นแหละ

รูปเก่าๆเห็นจะหมดเท่านี้แหละครับ สำหรับพระศพของอดีตกษัตริย์นโรดมสีหนุคราวนี้แปลกที่มิได้ลงโกศเช่นโบราณราชประเพณีที่เขมรเคยปฏิบัติในครั้งก่อนๆ

http://www.youtube.com/watch?v=RIlydayZSJg

สังเกตว่ายังมีธรรมเนียมการโกนหัว และแต่งขาวไว้ทุกข์ให้พระเจ้านโรดมสีหนุด้วย    ไม่ทราบว่าคนเหล่านั้นเป็นข้าราชการ หรืออดีตข้าราชบริพาร

ภาพฝ่ายใน เป็นสตรีล้วนโกนหัว เป็นธรรมเนียมอย่างโบราณครับ

ภาพนี้เป็นภาพข่าวเดียวกับคลิปด้านบนครับ เป็นข่าวสำนักรอยเตอร์

ภาพพระโกศ

อีกมุมหนึ่งของหีบพระศพ    พวกที่หมอบเฝ้าอยู่ คงเป็นข้าราชสำนักกระมัง?
สังเกตว่ามีสตรีชรา ไปกราบหีบพระศพ  หรือว่าจะเป็นพระนางโมนิค

ที่หมอบกันนั้นน่าจะเป็นพระราชินีโมนิคทรงเข้าไปเคารพพระศพกระมังครับ

ที่มีทั้งเครื่องแบบไทย และฝรั่งเศส ร่วมกันครับ การพิธีราชาภิเษกกษัตริย์กัมพูชานั้น ทางการฝรั่งเศสได้ให้ทางสยามจัดเครื่องราชูปโภคต่าง ๆ ส่งเข้ามา ส่วนทางฝรั่งเศสก็จะจัดเครื่องตกแต่งส่งเข้ามาเช่นกัน จึงปรากฎให้เห็นในภาพ เนื่องจากอำนาจที่ฝรั่งเศสเริ่มคืบคลานเข้ามานั้น ถือว่า "เขมร" เป็นดินแดนที่ส่งเครื่องบรรณาการให้กับญวน ในอีกทางก็เป็นดินแดนที่สยามปกครอง

และรัชกาลที่ ๔ ทรงส่ง "พระมหามงกุฎราช" พร้อมเครื่องประกอบอิสริยศอย่างธรรมเนียมเจ้าประเทศราชครับ

จากผู้จัดการออนไลน์

เอเอฟพี - กัมพูชาเริ่มเตรียมการในวันนี้ (18 ต.ค.) ที่จะรักษาสภาพพระบรมศพอดีตกษัตริย์สมเด็จพระนโรดม สีหนุ ที่จะตั้งประดิษฐานอยู่ในพระราชวังเป็นเวลา 3 เดือน ก่อนจัดพระราชพิธีถวายพระเพลิง
     
       เจ้าชายสีโสวัฒน์ โทมิโก ที่ปรึกษาส่วนพระองค์ของสมเด็จพระนโรดม สีหนุ ทรงมีพระดำรัสว่า ผู้เชี่ยวชาญจากจีนจะช่วยเหลือในกระบวนการขั้นตอนต่างๆ ที่คาดว่าจะเป็นในลักษณะเดียวกันกับที่เคยใช้ในการรักษาสภาพศพของอดีตผู้นำจีน เหมา เจ๋อตุง
       
       “เวลานี้ แพทย์ นักวิทยาศาสตร์ กำลังเตรียมพระบรมศพ เพื่อเข้าสู่กระบวนการรักษาสภาพพระบรมศพ”
       
       ประชาชนหลายแสนคนรวมตัวกันแน่นขนัดบนท้องถนนในกรุงพนมเปญวานนี้ (17) เพื่อร่วมรับเสด็จครั้งสุดท้ายของการนิวัตประเทศของสมเด็จพระนโรดม สีหนุ จากกรุงปักกิ่ง ที่พระองค์ทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันจันทร์ (15) ด้วยพระอาการพระหทัยวาย ขณะที่พระองค์ทรงมีพระชนมายุ 89 พรรษา
       
       ตลอด 3 เดือนที่พระบรมศพของกษัตริย์สีหนุประดิษฐานไว้ในพระราชวังก่อนถวายพระเพลิง พระญาติของพระองค์จะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนประทับอยู่ในห้องร่วมกับพระองค์
       
       “ตามราชประเพณี สมาชิกในราชวงศ์จะเฝ้าดูแลพระบรมศพตลอด 24 ชั่วโมง ไม่ให้พระองค์ต้องทรงประทับเพียงลำพัง” เจ้าชายสีโสวัฒน์ โทมิโก ดำรัส ซึ่งเป็นเช่นเดียวกับครั้งที่สมเด็จพระนโรดม สุรามฤต พระราชบิดาของสมเด็จพระนโรมดม สีหนุ เสด็จสวรรคตเมื่อปี 2503
       
       นายกรัฐมนตรีของเวียดนาม และลาวคาดว่าจะเดินทางมายังพระราชวังในวันศุกร์ (19) เพื่อถวายสักการะพระบรมศพ แต่ยังไม่แน่ชัดว่าประชาชนทั่วไปจะได้รับอนุญาตให้เข้าถวายสักการะได้เมื่อใด
       
       ด้านประชาชนชาวกัมพูชา ต่างเดินทางมายังสนามด้านนอกพระราชวัง ตั้งแต่วันจันทร์เพื่อถวายสักการะพร้อมดอกไม้ ธูปเทียน ขณะที่ร้านค้าริมถนนเปิดจำหน่ายพระบรมฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระนโรดม สีหนุ

สำหรับเขมรในยุคเก่านั้น มีการประกอบพระราชพิธีเกี่ยวกับพระเมรุและเครื่องประกอบพระเมรุ คล้ายคลึงกับไทยมาก มีการจัดการพระศพอย่างแบบโบราณ มีหน้ากากทองคำพร้อมซองพลู และนำเข้าพระโกศ ลองเงิน และก่อสร้างพระเมรุ มีการทำบุญพระบุบโพ มีการลอยพระอังคาร

กระบวนแห่ก็มีขบวนธง ขบวนช้างทรง ขบวนข้าราชการ ขบวนสัตว์หิมพานต์

การดำเนินการจัดการทั้งหมดนั้นธรรมเนียมทางฝ่ายเขมรมีพิธีอยู่ ๓ อย่างประกอบกันคือ ธรรมเนียมอย่างเขมรโบราณ + ธรรมเนียมอย่างชาวสยาม + ธรรมเนียมอย่างเขมรใหม่ ผสมกันเป็นเอกลักษณ์ของงานพระศพครับ

ตัวพระเมรุนั้นก่อสร้างคล้ายพระเมรุผ้าขาว ใช้ไม้ตะเคียนสูง ๑๘ เมตร ปักลึกในดิน ๓ เมตร และก่อสร้างยอดอีกให้มีความสูงรวม ๓๖ เมตร ปิดกระดาษทองอังกฤษ ส่วนฝานั้นบุด้วยไม้ไผ่สาน ปิดกระดาษทองอังกฤษ

ใช่แล้วครับที่เห็นอยู่นั่นคือ สมเด็จพระราชินีโมนิคฯ พระราชมารดาของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินองค์ปัจจุบัน
และเหตุผลที่ทำไม พระบรมศพนโรดมสีหนุฯ อดีตกษัตริย์องค์ก่อน จึงมิได้อัญเชิญลงพระโกฐก้อเพราะ เพราะบรมศพได้ทำพิธีปลงพระศพมาก่อนหน้านี้แล้ว
มิอาจที่จะแตะต้องพระบรมศพได้ไม่ว่ากรณีใดๆก้อตาม เพราะจะถือว่าเป็นการหมิ่นเบื้องสูง จัดถือเป็นโทษหนัก ตามประเพณีแล้วหากปลงพระศพได้สิ้นถึงแก่เพลา
ให้อัญเชิญพระศพลงพระโกฐทันที พระโกฐมิได้ถูกเตรียมมาด้วยเพราะทางการจีนได้ถวายโลงพระศพชั้นสมเด็จฯไว้เรียบร้อย แต่ต่างกันที่ลักษณะ

ไกล้เคียงกันไม่แตกต่างเลย ว่าแต่ใครรับพระราชพิธีนี้นำมาใช่ก่อนกัน